Syria’s heritage in ruins: before-and-after pictures

The war in Syria has claimed more than 130,000 lives and, as these images reveal, it is also laying waste to its historic buildings and Unesco-listed sites

Umayyad mosque, Aleppo – pictured in 2012, before fighting destroyed it in 2013. Photograph: Alamy

They were sleepy tree-lined boulevards where people lived and worked, time-worn markets where they came to trade and exquisitely detailed mosques where, throughout the ages, they prayed.

All now stand in ruins, ravaged by a war that is not only killing generations of Syrians but also eradicating all around them, including sites that have stood since the dawn of civilisation. Across Syria, where a seemingly unstoppable war is about to enter a third year, a heritage built over 5,000 years or more is being steadily buried under rubble.

The Old Souk, Aleppo. Above in 2007 and below in 2013. Photographs: Corbis, Stanley Greene/Noor/EyevineThe destruction of towns and villages is regularly revealed by raw, and often revolting, videos uploaded to the web, which many people stopped watching long ago. Only seldomly do the shaky images reveal the damage being done beyond the battle – to ancient churches, stone Crusader fortresses and ruins that have stood firm during several millennia of insurrection and purge but are being withered away by this unforgiving war.

Syria’s war has claimed more than 130,000 lives. At least two million of its citizens have fled into neighbouring states and more than two million others have been displaced within its borders. Industry and economy has long ground to a halt. Hope too has been on a relentless slide. Syria has six Unesco sites, representing at least 2,000 years of history. All have been damaged.

al-Kindi hospital, Aleppo. Above in 2012 and below in 2013. Photographs: GettyThese before and after pictures show the old world order of Syria reflected for decades in history books; where people bought wares in marketplaces or mingled in mosque courtyards. They also reveal the shocking scale of devastation in all corners of the country and the damage done to Syria’s soul and identity.

In Aleppo, one of the oldest covered marketplaces in the world is now in ruins; its maze of stone streets has been one of the most intense battlefields in the country for the past 18 months, bombed from above by air force jets and chipped away at ground level by close quarter battles that show no sentiment towards heritage. Those who dare raise their heads above the ruins, towards the ancient citadel that stands at the centre of the city, can also see damage to several of its walls.

A street in Homs, in 2011 (above) and 2014 (below)Several hundred miles south, just west of Syria’s third city, Homs, one of the most important medieval castles in the world, Krak des Chevaliers, has taken an even heavier toll. Directly struck by shells fired from jets and artillery, the hilltop fortress now stands in partial ruin.

Homs itself has fared even worse. A residential street, where cars not long ago parked under gum trees, has been destroyed. Life has ceased to function all around this part of the city, as it has in much of the heartland of the country. In one shot, a destroyed tank stands in the centre of a street. The old minaret next to it has also been blown up. This photograph is thought to have been taken in the countryside near Hama, to the north of Homs. But it could just as easily encapsulate the damage done in parts of the capital, Damascus, or in towns and villages from Idlib in the north to Deraa in the south, where the first stirrings of insurrection in March 2011 sparked the war.

Omari mosque in Deraa. Above in 2011 and below in 2013. Photographs: ReutersIn May 2012, Emma Cunliffe, a Durham University PhD student, and member of the Global Heritage Network, prepared a report on the damage done to Syria’s heritage sites, detailing the tapestry of civilisations that helped build contemporary Syria.

«Numerous bronze-age civilisations left their successive marks, including the Babylonians, the Assyrians and the Hittites,» she said. «They, in turn, were replaced by the Greeks, the Sasanians, the Persians, the Romans and the Arabs, many of whom chose Syrian cities as their capitals. The European Crusaders came and left some of the most impressive castles known and the Ottoman Empire also made its mark. All these cultures co-existed and conflicted, forming something new and special and found nowhere else in the world.»

Souq Bab Antakya, Aleppo. Above in 2009 and below after an attack in 2012. Photographs: Alamy, ReutersSpeaking this week, she said the threat to Syria’s heritage was now greater than ever. «Archaeological sites in Syria are often on the front lines of conflict and are experiencing heavy damage. Economic hardship and decreased security mean even sites away from the fighting are looted. This is denying not only Syrians but the world a rich heritage which can provide a source of income and inspiration in the future.»

With little or no access to the country, satellite imagery is being used to track the destruction. The Global Heritage Fund’s director of Global Projects, Dan Thompson said: «All of the country’s world heritage sites have sustained damage, including the Unesco site cities, and a great many of the other monuments in the country have been damaged, destroyed or have been subject to severe looting.

Umayyad mosque, Aleppo, pictured in 2012 (above) and 2013 (below). Photographs: Alamy, Corbis»Shelling, shooting, heavy machinery installed in sites, and major looting are the leading causes of damage and destruction to the sites, although I would not discount that vandalism is also playing a part. As far as we know, no concrete action is being taken to combat the damage in the present moment.»

ΠΗΓΗ.http://www.theguardian.com/

Ο Άγιος Τρύφων,ως προστάτης των αμπελουργών και η ευχή του σε κήπους,αμπελώνες και χωράφια

Ο Άγιος Τρύφωνας

Την πρώτη Φεβρουαρίου τιμά η Εκκλησία μας τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, που έχει καθιερωθεί στην εθιμική λατρεία ως ο προστάτης των αμπελουργών. Ο Άγιος παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες λαϊκές αγιογραφίες ως “νέος, αγένειος, σγουρομάλλης, κρατών κλαδευτήρι”, εργαλείο δηλαδή με το οποίο γίνεται η κύρια αμπελουργική εργασία της χρονικής αυτής περιόδου. Πουθενά στο Συναξάριό του δεν αναφέρονται επεισόδια από το βίο ή τα θαύματά του, που να συνδέουν τον Άγιο με το αμπέλι και το κρασί. Πώς συσχετίσθηκε λοιπόν ο Μεγαλομάρτυρας Τρύφωνας με την άμπελο και το μεθυστικό της προϊόν;

 

Ο Άγιος Τρύφωνας γεννήθηκε στη Λάμψακο, παραλιακή πόλη της Φρυγίας, και μαρτύρησε το 249 μ.Χ., όταν αυτοκράτορας του Ρωμαϊκού κράτους ήταν ο Δέκιος, στη Νίκαια της φρυγικής Βιθυνίας. Η περιοχή ήταν ξακουστή για τους αμπελώνες της όπως και όλα τα παράλια της Προποντίδας. Εκεί βρίσκονταν πόλεις που φημίζονταν για την αφθονία των κρασιών τους:
η Ραιδεστός, η Κύζικος και η περιοχή της Βιθυνίας με τα κρασιά της Τρίγλειας, της Κίου, της Νίκαιας.
Ο Άγιος πολιούχος της Νίκαιας συνδέεται λοιπόν καταρχήν με την άμπελο και τον οίνο λόγω …προέλευσης από περιοχή παραγωγής οίνων ποιότητος, αφού λίγες ήταν οι βυζαντινές επαρχίες, που μπορούσαν να καυχηθούν για τον οίνο τους τόσο όσο οι περιοχές της Προποντίδας.

Η θέση της γιορτής του στον ετήσιο κύκλο πρέπει να έπαιξε επίσης ρόλο στην καθιέρωση του Αγίου ως προστάτη των αμπελουργών. Παρόλο που το αμπέλι “κοιμάται”, γυμνό από τσαμπιά, άνθη, φύλλα και χλωρούς βλαστούς, ο Φεβρουάριος αποτελεί κρίσιμη καμπή στο βλαστικό του κύκλο. Είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία αρχίζει παραδοσιακά η σημαντικότερη ίσως αμπελουργική φροντίδα, το κλάδεμα.
Το κλάδεμα είναι τεχνική εργασία για την οποία οι αμπελουργοί δηλώνουν ότι χρειάζεται πείρα, μαστοριά και γνώση του συγκεκριμένου αμπελώνα. Κλαδεύοντας, ο αμπελουργός επεμβαίνει δυναμικά στο αμπέλι του και ρυθμίζει την ποσότητα άρα και την ποιότητα της παραγωγής του, ενώ καθορίζει αναπόφευκτα τη διάρκεια της ζωής αλλά και την υγιεινή κατάσταση των κλημάτων.

Πανάρχαιες αντιλήψεις για τη βλάστηση και τη γονιμότητα βρήκαν πιθανότατα στέγη στον εορτασμό του Μεγαλομάρτυρα Τρύφωνα, την πρώτη του Φεβρουαρίου. Οι γεωργοί και ειδικά οι αμπελουργοί προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την προστασία των θεϊκών δυνάμεων πριν αρχίσουν το κλάδεμα. Όταν επεκράτησε ο Χριστιανισμός και τα παλιά λατρευτικά στοιχεία απαγορεύτηκαν, εκείνα επιβίωσαν …κουκουλωμένα κάτω από το μανδύα της νέας θρησκείας. Ο Άγιος, εξειδικευόμενος, επωμίσθηκε το ρόλο του προστάτη των αμπελουργών κατά κύριο λόγο. Δέχεται όλες τις ευχές, τις επικλήσεις και τις ιδιαίτερες φροντίδες με τις οποίες προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ευετηρία, την καλή χρονιά, και να προστατέψουν το αμπέλι από τις λογής καταστροφές, που μπορεί να φέρει μια όψιμη παγωνιά, το χαλάζι, ο άνεμος, η δυνατή ή άκαιρη βροχή, κάποια ασθένεια.
Δε φαίνεται πάντως τυχαίο το γεγονός ότι και ο βασικός Γάλλος ομόλογος του Αγίου, ο saint Vincent, εορτάζεται στους γαλλικούς αμπελότοπους την ίδια χρονική περίοδο, στις 22 Ιανουαρίου.

 

Η τιμή του Αγίου Τρύφωνα

Ο Άγιος Τρύφωνας λοιπόν, από τη Λάμψακο της Φρυγίας, καθιερώθηκε ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών, κρατά κλαδευτήρι και έχει σημαντικές αποτρεπτικές δυνάμεις κατά των ποικίλων εχθρών που ενεργούν βλαπτικά στα αμπέλια, στα δενδροκηπευτικά και τους αγρούς:
αντίξοες καιρικές συνθήκες, ασθένειες, έντομα, κάμπιες αλλά και ποντικοί υποχωρούν μπροστά του, εφόσον βέβαια του αποδοθούν οι προσήκουσες τιμές.
Ονομαστικά αναφέρονται στον Εξορκισμό του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος μεταξύ των …“κακούργων θηρίων των αδικούντων την άμπελον, την χώραν τε και τον κήπον : Κάμπη, Σκώληξ, Σκωληκοκάμπη, Σκάνθαρος, Βρούχος, Ακρίς, Επίμαλος, Καλιγάρις, Μακρόπους, Μύρμηξ, Φθειρ, Ρυγίτης, Ψυλλίτης, Καυσοκόπος, Ερυσίβη, Κοχλοί, Ψαλίτης και ει τι άλλο προσφυσούν και μαραίνον τον καρπόν της σταφυλής και των λοιπών ειδών και λαχάνων”.

Η λαϊκή παράδοση συνδέει τον Άγιο με τα αμπέλια και τους αμπελουργούς μέσω ευρύτατα διαδεδομένης στο βαλκανικό χώρο αφήγησης. Σύμφωνα με μια παραλλαγή ο Άγιος Τρύφωνας κλάδευε το αμπέλι του αδιαφορώντας για τις αντίθετες υποδείξεις της Παναγίας και έκοψε τη μύτη του. Η φράση – κλειδί “κλαδεύω έτσι κι όχι έτσι, είπε κι έκοψε τη μύτη του” συνοδεύεται από χειρονομία χαρακτηριστική της τεχνικής του κλαδέματος, χωρίς την οποία ο ακροατής αδυνατεί να αντιληφθεί πώς ακριβώς ακρωτηριάσθηκε ο Άγιος. Με αυτήν την “τεχνολογική αφήγηση” εξηγείται η λατρευτική αποχή από την εργασία στ’ αμπέλια που τηρούν όλοι οι αμπελουργικοί πληθυσμοί.
Την απαγόρευση εκφράζουν ρητά οι Στενημαχίτες: “Ας έρθ’ τ’ Αϊ Τρύφου η μέρα πρώτα, κι απέει πιάν’ς του σβανά στου χέρι σ’”. Η πρώτη του Φεβρουαρίου αποτελεί στη λαΪκή συνείδηση το θεσμοθετημένο χρονικό ορόσημο που σηματοδοτεί την αρχή του κλαδέματος και το οποίο ακολουθούν διαδοχικές αμπελουργικές φροντίδες. Είναι λοιπόν φυσικό να προσπαθούν οι αμπελουργοί να προστατέψουν με κάθε τρόπο το ευαίσθητο αμπέλι τους κατά την τόσο κρίσιμη αυτή χρονική στιγμή.

Πηγή: http://users.sch.gr/rizos/agios_trifonas.htm

Ευχή του άγίου Τρύφωνος

Ο Άγιος Τρύφωνας έχει καθιερωθεί ως ο Άγιος προστάτης των αμπελουργών, παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες αγιογραφίες να κρατά κλαδευτήρι.
Οι αμπελουργοί της Βόρειας Ελλάδας τιμούν τον Άγιο με πλήθος εθιμικών πρακτικών και γιορτών, τις οποίες επιθυμούν να καταγράψουν οι Δρόμοι του Κρασιού.

 

Ο εξορκισμός του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος εις κήπους, αμπελώνας και χωράφια

Ὄντός μου ἐν Λαμψάκου κώμη καί τάς χήνας ἐπιμελουμένου καί βόσκοντος, ὀργή κατῆλθεν ἀπό Θεοῦ παντοκράτορος, οὐκ εἰς τόν τόπον ἐκεῖνον μόνον,  ἀλλά καί εἰς τάς κύκλω περιχώρους, τουτέστιν ὀργή πρός πάσαν ἄμπελον, χώραν τέ καί κῆπον, ἀθρόως τῶν φύλλων καί τῶν καρπῶν βριθομένων, μαραινομένων  καί ἀφανιζομένων. Ὁρῶν οὔν ἐγώ ὁ ἐλάχιστος Τρύφων, οὕτω τηκομένους τούς καρπούς, καί διά ταύτην τήν αἰτίαν δαπανωμένους τούς ἀνθρώπους, τῷ παντελεῖ  ἀφανισμῶ τῶν καρπῶν τῆς γής τῶν τέ χωραφίων, ἀμπέλων, κήπων καί λαχάνων καί παντοίων δένδρων τῷ τοιούτω ὀλέθρω παραδιδόμενων, διά πονηθεῖς ἐδεήθην  πρός τόν Κύριον καί Θεόν μου, τοῦ γενέσθαι ἀφανῆ πάντα τά θηρία, τά πρός ἀδικίαν καί φθοράν ὑπάρχοντα τῶν τέ κήπων καί χωραφίων, καί ἀμπέλων,  καί παντοίων δένδρων τέ καί λαχάνων καί μάλιστα τῶν τήν κώμην ἔκεινην οἰκούντων τῆς παρακείμενης λίμνης, καί πρός ὑπόκλησιν, καί προόσκλησίν μου παραγενομένων.
Καί δή εἰς προσευχήν κλίναντός μου τό γόνυ, καί τάς χείρας πρός τόν Θεόν ἐκπετάσαντος, ὁ εἰσακούων τῶν εἰς αὐτόν πεποιθότων Θεός, αὐτός ἑξαπέστειλεν  ἐξ ἑτοίμου κατοικητιρίου αὐτοῦ Ἄγγελον, τοῦ πατάξαι πᾶν φύλον καί πᾶν γένος κακούργων θηρίων τούτων τά ὀνόματα σαφῶς ἐπιστάμενος, οἴα κάμπη, σκώληξ,  σκωληκοκάμπη, σκάνθαρος, βροῦχος, ἀκρίς, ἐπιμέλος καλιγάρις, μακροπούς, μύρμηγξ, φθείρ, ρυγίτης, ψυλλίτης καυλοκόπος, ἐρυσίβη, κοχλοί, ψαλίτης,  καί εἴτε ἄλλο προσφυσῶν καί μαραῖνον τόν καρπόν τῆς σταφυλῆς, καί τῶν λοιπῶν εἰδῶν καί λαχάνων, οὐ μήν δέ, ἀλλά καί αὐτός ἐγώ ὄρκω ταῦτα ἐδέσμουν,  τοῦ μηκέτι τούς τόπους τῶν ἐμέ προσκαλουμένων ἐπιβαίνειν τούτοις καί διατρίβειν, ἀλλ’ ἐπί ἀβάτων τόπων ἐπέταξα ἀπελθεῖν.

Ὁ δέ ὅρκος τοιοῦτος ἔστιν.
Ὁρκίζω ὑμᾶς κατά τῶν ἅγιων πολυομμάτων Χερουβίμ, καί τῶν ἑξαπτερύγων Σεραφίμ, τῶν ἱπταμένων κύκλω τοῦ θρόνου, καί κραζόντων τό Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ,  εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός, Ἀμήν. Ὁρκίζω ὑμᾶς κατά τῶν ἅγιων Ἀγγέλων, καί πάσης Δυνάμεως, καί τῶν μυρίων μυριάδων, καί χιλίων χιλιάδων, τῶν φόβω πολλῶ ἱσταμένων  κατενώπιόν της δόξης Κυρίου, μή ἀδικήσητε τήν ἄμπελον, μήτε τήν χώραν, μήτε τόν κῆπον τῶν δένδρων τέ καί λαχάνων τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ (δεῖνος), ἀλλά ἀπέλθετε  εἰς τά ἄγρια ὅρη, εἰς τά ἄκαρπα ξύλα, εἰς ἅ ἐχαρίσατο ὑμίν ὁ Θεός τήν καθημερινήν τροφήν. Ὁρκίζω ὑμᾶς κατά τοῦ Τιμίου Σώματος καί Αἵματος Χρίστου τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ
καί Σωτηρός ἠμῶν, δί’ οὗ καί ἡ σωτηρία ἐδόθη ἠμίν καί ἀπολύτρωσις καί ὑπέρ οὗ μέλλομεν ἀποθνήσκειν, μή ἀδικήσητε μήτε τήν χώραν μήτε τήν ἄμπελον, μήτε τόν κῆπον,  μήτε πᾶν δένδρον κάρπιμον τέ καί ἄκαρπον, ἤ φύλλον λαχάνων ἀδικήσητε, ἐκ τοῦ περιορισμοῦ καί τόπου τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ (δεῖνος), εἰ δέ παρακούσητέ μου,  καί παραβῆτε τόν ὅρκον, ὄν ὤρκισα ὑμᾶς, οὐκ ἔχετε πρός ἐμέ τόν ταπεινόν καί ἐλάχιστον Τρύφωνα, ἀλλά πρός τόν Θεόν τοῦ Ἀβραάμ, καί Ἰσαάκ, καί Ἰακώβ,
τόν ἐρχόμενον κρίναι ζώντας καί νεκρούς.

Διό, καθώς προεῖπον ὑμίν, ὑπάγεται εἰς τά ἄγρια ὅρη καί εἰς τά ἄκαρπα ξύλα. Εἰ δέ μή ἀκούσητέ μου, ἰκετεύειν μέλλω τόν φιλάνθρωπον Θεόν, τοῦ ἀποστεῖλαι  τόν Ἄγγελον αὐτοῦ τόν ἐπί τῶν θηρίων, καί σιδήρω καί μολύβδω δήσει ὑμᾶς καί ἀποκτενεῖ, ἀνθ’ ὧν τούς ὅρκους καί τήν προσευχήν ἐμοῦ τοῦ ταπεινοῦ ἠθετήσατε Τρύφωνος, ἀλλά καί οἱ στρουθοί, πεμπόμενοι δί’ ἐμῆς προσευχῆς καταφάγονται ὑμᾶς.

Ἔτσι ὁρκίζω ὑμᾶς κατά τοῦ μεγάλου Ὀνόματος, τοῦ ἐπί τῆς πέτρας ἐπιγραφέντος, καί μή βαστασάσης, ἀλλά διαρραγείσης, ὡσεί κηρός ἀπό προσώπου πυρός.
Ἐξέλθετε ἐκ τῶν καθ’ ἠμᾶς, εἰς οὖς προεῖπον ὑμίν τόπους ἀβάτους καί ἀνύδρους, καί ἀκάρπους, ἐξέλθετε ἀπό τοῦ τόπου καί περιορισμοῦ τῶν δούλων τοῦ Θεοῦ,  τῶν κάμε προσκαλουμένων εἰς βοήθειαν αὐτῶν καί ἀντίληψιν καί σωτηρίαν, ἴνα καί ἐν τούτοις δοξασθῆ τό πανάγιον ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος,  καί αἵ προσευχαί, καί αἵ αἰτήσεις τοῦ ταπεινοῦ Τρύφωνος ἐκπληρωθῶσιν. Ὅτι τῷ Θεῶ πρέπει δόξα, κράτος, εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. 

Ο έξορκισμός ούτος είναι τμήμα του εν τώ Εύχολογίω έξορκισμού του Αγίου Τρύφωνος, του oποίου παραλλαγήν έδημοσίευσεν ό Pradel, ενθ. άν. 11, 15 κέ. καί δύο άλλας παραλλαγές ό Almazov έν Jahrbuch. der Hist.-Phil. Gesellschaft bei der k. Neurussischen Univ. zuOdessa VI Byzant Abt. Ill Odessa 1896 σ. 380-432, περί ών καί ό Kurz έν τη βιβλιοκρισία αύτού ΒΖ VII 206, όστις θεωρεί τον έξορκισμόν απόκρυφον ώς καί ό εκδότης του Ευχολογίου Goar.

Πηγή: Στίλπ. Κυριακίδου. Κυπριακαί επωδαί

Πηγή: «Ο Άγιος Τρύφων», Εκδόσεις «Ορθόδοξου Τύπου»

 

Φωτογραφικό αφιέρωμα στην ανώνυμη και ηρωϊκή Ελληνίδα μάνα.

 

 

ΠΗΓΗ.ΑΡΧΕΙΟ Κ.ΜΠΑΛΑΦΑ

Παιδεία και Εκπαίδευση στην προοπτική των Τριών Ιεραρχών

 

Η αμαρτωλότητα των διδασκάλων μέσο σωτηρίας.

Έλεγαν για τον Αββά Μακάριο τον Αιγύπτιο ότι, αν πήγαινε σε αυτόν κάποιος αδελφός σαν σε άγιο και μεγάλο γέροντα με φόβο, τίποτε δεν του έλεγε. Αν δε κάποιος από τους αδελφούς του έλεγε για να τον ταπεινώσει: «Αββά, όταν ήσουν καμηλιέρης και έκλεβες νίτρο και το πουλούσες, δεν σε έδερναν οι φύλακες», του μιλούσε μετά χαράς για ό,τι τον ρωτούσε.

Διαβάζοντας κανείς το Γεροντικό, διαπιστώνει ότι εκεί βρίσκεται η χριστιανική ζωή στην πράξη. Μέσα από τα περιστατικά της μοναχικής πολιτείας, διακρίνει τον αγώνα, τη σοφία, τον πόθο αλλά και την ανθρώπινη αδυναμία. Δεν ωραιοποιείται η πνευματική ζωή των μοναχών κι ούτε παρουσιάζεται ως αλάνθαστη, αναμάρτητη, τέλεια.

Άλλωστε, το Ευαγγέλιο δεν κρύβει τη πτώση του Αποστόλου Πέτρου, ούτε την άρνηση των υπολοίπων, έστω κι αν γράφτηκε σε περίοδο που βρίσκονταν στη συνείδηση των χριστιανών ως τα πρόσωπα όπου εστηρίζετο η διδασκαλία και το βίωμά της Εκκλησίας.

Η ανθρώπινη πραγματικότητα, την οποία όλοι βιώνουμε, μιλά για αδυναμίες, πάθη κληρονομικά και επίκτητα, επιθυμίες που αντικρούονται με τη λογική, άτσαλες συμπεριφορές. Κανείς δεν γεννήθηκε τέλειος, όσες αρετές και να κληρονόμησε. Η χριστιανική ζωή είναι πρωτίστως και ισοβίως αγώνας και εγρήγορση. Ποιος μπορεί να καυχηθεί ότι υπάρχει αμαρτία που είναι αδύνατο να τη διαπράξει;

Οι αληθινοί ασκητές γνωρίζουν αυτή την πραγματικότητα, γι’ αυτό και προσέχουν να μην υπερηφανεύονται και να μην θαρρεύουν στον εαυτό τους. Ούτε όμως και να κατακρίνουν κανένα για τη πτώση του, γνωρίζοντας ότι μπορεί να ακολουθεί η δική τους. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει ότι «η καθαρότητα της καρδιάς βρίσκεται στη βοήθεια στους αδύνατους που πέφτουν», και άρα όχι στην κατάκριση.

Από την άλλη, είναι ανάγκη να γνωρίζουμε ότι η μετάνοια αλλάζει όχι μόνο τη συμπεριφορά αλλά και τη θεώρηση της ζωής του ανθρώπου. Γίνεται νέος άνθρωπος, διαφορετικός ως προς τις επιθυμίες και τις προτεραιότητές του. Γι’ αυτό και «άγνωστος» σε όσους τον ήξεραν πριν τη μετάνοιά του. Η εμπειρία αυτή προέρχεται από το άγιο Πνεύμα, που θεωρεί τα όποια αμαρτήματα της προηγούμενης ζωής συγχωρεμένα και «ως μη γενόμενα» ενώπιον του Θεού. Δεν γίνεται, βέβαια, το ίδιο με τους ανθρώπους που δεν ξεχνούν γιατί δεν συγχωρούν. Όμως για το μετανοημένο, που κατέβηκε μέχρι τον Άδη από τον πόνο της μετάνοιάς του, η υπενθύμιση από τους άλλους της προηγούμενης αμαρτωλής ζωής είναι ευκαιρία ταπείνωσης και για τον ίδιο η ενθύμηση υπόμνηση για προσοχή, σύμφωνα με τον Ευαγγελικό λόγο « ὁ δοκῶν ἑστάναι βλεπέτω μή πέση».

Βαδίζουμε πάνω σε σχοινί! Ας μαθητεύουμε στους αγίους Πατέρες μας, παλαιοτέρους και σύγχρονους, που «έπαθαν και έμαθαν» και μας καθοδηγούν «απλανώς». Αν κάποιοι θέλουν να θεωρούν ότι «οι ποιμένες και οι διδάσκαλοι της Εκκλησίας» γεννήθηκαν αναμάρτητοι, είναι γιατί εξυπηρετεί τις αδυναμίες και τις ανασφάλειές τους αλλά όχι την πραγματικότητα. Η Εκκλησία ως «η σωτηρία αυτών που χάνονται», κατά τον άγιο Ισαάκ το Σύρο, καλεί σε σωτηρία και νέα εν Χριστώ ζωή, που μας τη διδάσκουν όσοι ένοιωσαν χαμένοι και βρήκαν τη σωτηρία με την προσωπική τους μετάνοια.

π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ: «ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΑΠΕΛΠΙΖΕΣΑΙ, Ο ΘΕΟΣ ΣΟΥ ΣΤΕΛΝΕΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ»

Ο γέροντας Πορφύριος είπε:

«Μην απελπίζεσαι»

«Όταν αμαρτάνεις, να μην απελπίζεσαι. Με θάρρος και ελπίδα στο Θεό να μετανοείς και να πηγαίνεις στον Πνευματικό που σου έχω υποδείξει, αν δεν μπορώ εγώ, και να τα εξομολογείσαι. Έτσι μόνο θα σωθείς». [Τζ. 142]

«Δεν υπάρχει απελπισία μέσα στην Εκκλησία»

Εκείνο που έλεγε, κυρίως, ήτανε για τη σημασία της εξομολογήσεως. Έλεγε:
«Δεν υπάρχει απελπισία όταν είσαι μέσα στην Εκκλησία, ό,τι και να έχεις κάνει, ό,τι και να έχεις υποστεί. Δεν υπάρχει απελπισία. Στενοχώρια μπορεί να έχεις, αλλά απελπισία όχι. Ο Θεός, μέσα από την εξομολόγηση –τόνιζε πάρα πολύ τη σημασία του Ιερέα, το χέρι του παπά… ήταν σαν να έβγαινε από εκεί η Θεία Χάρη- σε βοηθά και ξεπερνάς αυτά τα οποία μπορεί να σε οδηγήσουν στα έσχατα όρια της απελπισίας».

«Εκεί που απελπίζεσαι…»

«Έχει ο Θεός. Εκεί που απελπίζεσαι, σου στέλνει κάτι που δεν το περιμένεις… αρκεί να Τον πιστεύεις και να Τον αγαπάς. Όπως και Εκείνος μας αγαπά και φροντίζει για εμάς, όπως ο κάθε πατέρας για τα παιδιά του. Και όλοι μας είμαστε παιδιά Του Θεού. Και ό,τι καλό έχουμε, το έχουμε από Τον Θεό. Είναι δικό Του το δώρο. Δεν έχεις ακούσει στην Εκκλησία ότι: “Πάσα δόσις αγαθή και πάν δώρημα τέλειον άνωθεν εστί κατά βαίνον, εκ σου του Πατρός των φώτων;” [Κ 111]

Από το βιβλίο «Ανθολόγιο Συμβουλών»

Γέροντος Πορφυρίου ιερομονάχου

Χαριτωμένες διδαχές του Γέροντος Παϊσίου

Η φαγωμάρα των Ελλήνων
Οι Τούρκοι μόνοι τους δεν μπορούσαν να φάνε τους Έλληνες, αν οι Έλληνες δεν ήταν φαγωμένοι μεταξύ τους.

Άμυνα κατά του ΔιαβόλουΝα κλείνετε τις πόρτες και τα παράθυρα να μην μπαίνει απ’ εκεί ο Διάβολος. Εκεί είναι τα αδύνατα σημεία. Εάν αφήσεις μια σχισμή, μπορεί να μπει και να σου κάνει ζημιά. Εγώ αγωνίζομαι όλο το εικοσιτετράωρο, για να κλείσω όλες τις πόρτες του Σατανά («πόρτες και παράθυρα» είναι οι αισθήσεις).

Η ευχή αγιάζει
Όταν η νοικοκυρά λέει την ευχή, κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού, όλα αγιάζονται. Και το φαγητό της και αυτοί που τρώνε το φαγητό της.

Πρόσκληση από τον πάπα
Αμερικανίδα καθηγήτρια διαβίβασε σε Ορθόδοξο κληρικό την επιθυμία του πάπα να προσκαλέσει τον Γέροντα Παΐσιο και Γέροντα Πορφύριο να πάνε στο Βατικανό. Η απάντηση και των δύο ήταν η εξής:
Όχι δεν μπορούμε να πάμε.
Διότι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και ό Πάπας δεν είναι έτοιμοι. Έχουν πολύ εγωισμό. Όχι μόνο θέλουν να μας υποτάξουν, αλλά και δεν πιστεύουν ότι έχουμε την αλήθεια εμείς. Δεν χρειάζεται να πάμε. Καλύτερα θα βοηθήσουμε την υπόθεση με την προσευχή μας.

Δεν αγιάζονται όλα
Μόνον αυτά που δέχονται αγιασμό, αυτά μόνο αγιάζονται. Όπως το νερό, δέχεται αγιασμό και γίνεται Αγιασμός τα ούρα δεν δέχονται αγιασμό. Η πέτρα με θαύμα γίνεται ψωμί. Η ακαθαρσία δεν δέχεται αγιασμό.

Η μάχαιρα τον Προφήτη Ηλία
Γέροντα, το απολυτίκιο του Προφ. Ηλία λέει ότι είναι ο «δεύτερος Πρόδρομος της παρουσίας Χριστού». Θα έρθει ο Προφήτης Ηλίας στη γη;
Ο Προφήτης Ηλίας τροχάει τώρα τη μάχαιρα. Πρώτα θα αρχίσει από τους Πατριάρχες, Δεσποτάδες, παπάδες, μοναχούς.

Οι μιναρέδες της Πόλης
– Γέροντα, είπατε ότι θα πάρουμε την Πόλη. Τι θα γίνουν οι μιναρέδες της; Θα τους γκρεμίσουμε; Θα γίνουν καμπαναριά;
– Γέροντας (χαμογελώντας):Όχι! θα γίνουν στύλοι για τους Στυλίτες και θα κρέμονται τα κομποσχοίνια μέχρι κάτω!

Κώλυμα ιεροσύνης
– Γέροντα, αφού η εξομολόγηση τα σβήνει όλα, τότε γιατί αυτός που κάνει μεγάλη σαρκική αμαρτία δε μπορεί να γίνει ιερέας;
– (Εκείνη τη στιγμή ο γέροντας έτυχε να κρατάει δύο ανοξείδωτα κύπελλα που κερνούσε νερό στους προσκυνητές). Δε μου λες, αν το κύπελλο σπάσει και το ηλεκτροκολλήσω τότε δε θα γίνει γερό;
– Ναι, και μάλιστα πιο γερό από ότι ήταν πριν.
Τότε, να που το ένα με την κόλληση έγινε πολύ γερό, ενώ το άλλο, που δεν έχει κόλληση, δεν είναι μεν τόσο γερό, αλλά είναι απείραχτο. Όταν έλθει ό Βασιλιάς, με ποιο ποτήρι θα του δώσουμε να πιει νερό;
– Με το δεύτερο, το απείραχτο, που δεν έχει κολληθεί.
– Ε, για αυτό κάνουμε ιερείς εκείνους, που δεν έκαναν αμαρτία ασχέτως εάν δεν είναι τόσο θερμοί, όσο εκείνοι που έκαναν αμαρτία.

Η μαύρη γραμμή της πιστωτικής κάρτας
-Γέροντα, είναι κακό να έχει κανείς πιστωτικές κάρτες; (Ό Γέροντας, αφού εξέτασε την κάρτα, απάντησε):
Όχι ευλογημένε, δεν είναι σφράγισμα αυτό. Άλλα βλέπεις αυτή τη μαύρη γραμμή κάτω από το όνομα; Σου αρέσει να φοράς πένθος χωρίς να έχεις κηδεία;

Τα ονόματα αυτών που δεν γιορτάζουν
Γέροντα, πότε γιορτάζουμε; Όταν γεννηθήκαμε ή όταν βαφτισθήκαμε;
Γιορτάζουμε, όταν γιορτάζει ό άγιος μας, το όνομα του οποίου πήραμε στο βάπτισμα.
Τότε, τι γίνεται με όσους έχουν ονόματα, που δεν είναι ονόματα αγίων;
Όσων ανθρώπων τα ονόματα δεν εορτάζουν, αυτοί είναι υποχρεωμένοι να αγιάσουν!

Το τηλέφωνο του Γέροντα
Ό Γέροντας έδωσε δώρο ένα κομποσχοίνι σε κάποιον προσκυνητή λέγοντας:
Είναι το τηλέφωνο σου. Όταν είναι ανάγκη θα παίρνεις τηλέφωνο με αυτό!

Να μη βιαζόμαστε στα πνευματικά
Γέροντα, τι θα γίνει με εμένα, δε βλέπω προκοπή.
Εσύ σήμερα φύτεψες την κληματαριά και θέλεις αμέσως να πιεις κρασί. Πρέπει να περιμένεις, να βγει το σταφύλι, να ωριμάσει, να το ραντίσεις, να το κόψεις, να το πατήσεις, να το βάλεις στο βαρέλι, να γίνει καλό κρασί και μετά να πιεις. Μη βιάζεσαι λοιπόν. Ακόμα είσαι αρχάριος. Βρε παιδί μου, ζαλίζεσαι έτσι και, ενώ το στομάχι σου δεν μπορεί να χωνέψει το γάλα, πάς να φας μπριζόλα!

Τα παιδιά που δε θηλάζουν
Τα παιδιά που δε θηλάζουν και δε μεγαλώνουν στην αγκαλιά της μάνας τους, γίνονται βλαμμένα, δε στέκουν σταθερά στη ζωή τους και όταν μεγαλώσουν μετά το μπουκάλι του γάλακτος, πιάνουν το μπουκάλι της μπύρας.

Οι πονηριές της Τουρκίας
Η Τουρκία είναι σαν την αλεπού. Όλο πονηριές κάνει. Όταν καταλάβει ότι έχουν στήσει δόκανα για να την πιάσουν, αρχίζει να πηδάει και με τα τέσσερα πόδια κι έτσι πιάνεται και με τα τέσσερα. Αυτό θα πάθει και η Τουρκία.

Το «φουστάνι» της Παναγίας
Παππούλη, πως να σωθώ; Να πιαστείς από το φουστάνι της Παναγίας. Δηλαδή, με απόλυτη εμπιστοσύνη, όπως αυτή που έχει ένα παιδάκι στη μάνα του.

Η εγκράτεια των νέων
Τη γενετήσια ορμή πρέπει να τη βάζουμε στο ψυγείο μέχρι το γάμο και να κάνουμε τίμιο αγώνα ενώπιον του Θεού, για την αγάπη του Θεού. Και μόνο έτσι θα βρούμε λύση στο πρόβλημα αυτό.

Η πραγματική αγάπη είναι άσχημη
Αν έχεις κοπέλα και λες ότι την αγαπάς, για να δεις αν πραγματικά την αγαπάς, φαντάσου το πρόσωπο της καμένο και παραμορφωμένο σε μια άμορφη και άσχημη μάζα. Αν βλέποντας το άσχημο πρόσωπο συνεχίζεις να την αγαπάς το ίδιο, όπως πριν, τότε να είσαι σίγουρος ότι την αγαπάς αληθινά.

Να μην τρέχουμε στο Θεό οριζόντια αλλά κάθετα
(Παρατήρηση του Γέροντα σε γνωστό του που ασχολιόταν πολύ με το τρέξιμο).
Να μην τρέχουμε οριζόντια, αλλά κάθετα προς το Θεό!

Η «πολυγλωσσία» τον Γέροντα
Μια παρέα αλλοδαπών, ένας Άγγλος, ένας Ιταλός και ένας Γάλλος, επισκέφθηκε το Γέροντα. Κάποιος Έλληνας γλωσσομαθής προσφέρθηκε να κάνει το διερμηνέα. Ό Γέροντας του είπε ότι δε χρειάζεται.
– Τους πήρε σε μια γωνιά έξω από την αυλή του και άρχισε να συνομιλεί μαζί τους. Μίλησε αρκετή ώρα. Επιστρέφοντας είπε στο «διερμηνέα».
Τα είπαμε, τα είπαμε μ’ αυτούς! Εγώ τους μιλούσα στα Ελληνικά. Αυτοί καταλάβαιναν στη γλώσσα τους και έτσι συνεννοηθήκαμε!

Τι τον θέλεις τον Παΐσιο;
Ένας νεαρός ρώτησε το Γέροντα ποιος ήταν ό Γέρων Παΐσιος και πήρε την εξής απάντηση:
Τι τον θέλεις τον Παΐσιο; Σαν πολλή αξία του δώσατε. Τον Παΐσιο ό ένας, τον Παΐσιο ό άλλος… Παρατάτε τον, μην του δίνετε καμία σημασία…

Να προσέχουμε τους φίλους μας
Μια μέρα δύο φίλοι πήγαιναν βόλτα. Ό ένας είχε κουστούμι και ήταν καθαρός. Ό άλλος φορούσε παλιόρουχα και ήταν λερωμένος.
Σε κάποιο σημείο συνάντησαν λάσπη. Τότε ό λερωμένος πήρε λάσπη και λέρωσε τον άλλο που ήταν καθαρός.
Ό κακός άνθρωπος θέλει και οι ενάρετοι να γίνουν σαν κι αυτόν, δηλαδή κακοί. Γι’ αυτό να προσέχετε στη ζωή σας και να διαλέγετε ως φίλους σας τους ενάρετους.

Οι Ευαγγελικοί δεν έχουν πνεύμα αλλά οινόπνευμα
Κάποια παρέα πιστών σύχναζε σε καφενείο, όπου επίσης σύχναζε και κάποιος ευαγγελικός που τους ενοχλούσε με τις θεωρίες του. Είπαν στο Γέροντα:
Γέροντα, στο καφενείο που πάμε έχουμε πρόβλημα.
Τι; Έρχεται ένας ευαγγελικός και μας λέει διάφορα. Πίνει αυτός;
Πίνει Γέροντα. Μπύρες και άλλα ποτά.
Να του μεταφέρετε ότι ένας Γέροντας είπε πως εσείς οι Ευαγγελικοί δεν έχετε μέσα σας πνεύμα, αλλά οινόπνευμα…

Ό νέος που ήθελε να βρει γυναίκα
Γέροντα, θέλω να με βοηθήσετε. Θέλω να βρω γυναίκα να παντρευτώ.
Τι θέλεις να κάνω δηλαδή; Εσείς από μοναχό θα με καταντήσετε προξενητή…

Η αγάπη δεν πουλιέται στα σούπερ μάρκετ
η γυναίκα έχει λιγότερη λογική και περισσότερη καρδιά. Ό άντρας έχει περισσότερη λογική και λιγότερη καρδιά. Το ευαγγέλιο μόνο τη γυναίκα λέει «πόρνη» και όχι τον άντρα, διότι η γυναίκα στον έρωτα δίνει και την καρδιά της, ενώ ό άντρας δίνει μόνο το σώμα του, συνήθως για να ικανοποιήσει τις ορμές του. Η γυναίκα θέλει αγάπη και πρέπει να της δίνουμε αγάπη. Ό άντρας πρέπει να δίνει αγάπη στη γυναίκα του, γιατί τα σούπερ-μάρκετ δεν πουλάνε αγάπη.

Πουλιά του κλούβιου και πουλιά του κλαδιού
Υπάρχουν πουλιά του κλούβιου και πουλιά του κλαδιού. Κάποιοι μοναχοί μοιάζουν με τα πουλιά του κλούβιου και επιζητούν τα μοναστήρια (κοινόβια), ενώ άλλοι μοιάζουν με τα πουλιά του κλαδιού και επιζητούν μια ελεύθερη ζωή στην έρημο. Εκεί, βέβαια, υπόκεινται σε περισσότερους πειρασμούς.

Χωρίς το τούβλο σωριάζεται ό τρούλος
Εσύ εξομολογείσαι, εκκλησιάζεσαι;
Εγώ, πάτερ, αυτά τα θεωρώ τυπικά πράγματα.
Α, όχι! Αυτά είναι όπως το κεντρικό τούβλο του τρούλου, το κλειδί! Έτσι και το αφαιρέσεις, όλος ό τρούλος σωριάζεται.

Η δύναμη τον Διαβόλου
Με το μικρότερο ταγκαλάκι (=διαβολάκι) δεν μπορούν να τα βγάλουν διακόσιοι δικηγόροι.

Ενόχληση από λογισμούς.
– Γέροντα, με ενοχλούν οί λογισμοί! Άσε το σκύλο να γαβγίζει!

Ό Γέροντας και το αγριογούρουνο
Μια φορά ένα αγριογούρουνο πήγε κοντά του. Ό Γέροντας το χάιδεψε κι αυτό έφυγε. Κάποιος τον ρώτησε:
-Γέροντα, τι κάνεις εκεί;
-Ήρθε το καημένο να με ευχαριστήσει. Δε θα ζούσε από τις σφαίρες των κυνηγών, αλλά προσευχήθηκα να αστοχήσουν και έτσι ζει.

Το «ψυγείο» του Γέροντα
Κοντά στην καλύβα του Γέροντα κάτι κοκκίνιζε κάτω από ένα θάμνο. Ένας προσκυνητής ρώτησε με περιέργεια τι είναι αυτό γέροντα; Αυτό; Είναι το «ψυγείο» μου! (Ήταν καλοκαίρι και είχε βάλει εκεί τις ντομάτες για να είναι δροσερές!).

Ο εγωισμός είναι σαν το στενό ρούχο
Η ταπείνωση είναι η βάση όλων των αρετών. Θαύμα είναι η υπέρβαση των νόμων της φύσεως. Ό εγωισμός είναι πάθος που δύσκολα αποβάλλει ό άνθρωπος. Είναι σαν ένα στενό ρούχο που φοράει ό άνθρωπος και το βγάζει με μεγάλη δυσκολία, γιατί του είναι πολύ στενό.

Ο πνευματικός τουρισμός
Γέροντα, πείτε μας για τις πνευματικές σας εμπειρίες
Γιατί, βρε παιδί μου, να σας πω; Για να αυξήσουμε τον πνευματικό τουρισμό του τόπου;

Το κόψιμο του τσιγάρου με στραγάλια
Για να κόψεις το τσιγάρο πρέπει να κάνεις πολλή προσευχή. Επίσης να γεμίσεις στραγάλια ένα άδειο πακέτο και κάθε φορά που θα αισθάνεσαι την ανάγκη να καπνίσεις, να βάζεις ένα στραγάλι στο στόμα σου.

Η κοίμηση του Γέροντα
Στις 12 Ιουλίου (νέο ημερολόγιο) του 1994, Στις 11.30 τη νύχτα, την ησυχία τάραξε μια δυνατή βροντή! Κατόπιν με συνεχείς αστραπές φωτιζόταν όλο το Άγιο Όρος. Το απόγευμα έγινε γνωστό ότι ό Γέροντας είχε περάσει στην αιωνιότητα.

Ο Γέροντας διορθώνει τα ορθογραφικά λάθη
Όταν γινόταν η εκτύπωση του βιβλίου του ιερομόναχου Χριστοδούλου Αγιορείτου με τον τίτλο «Ό Γέρων Παΐσιος» έγινε το έξης: Ενώ είχε τελειώσει η εκτύπωση και ετοιμαζόταν το εξώφυλλο, σταμάτησε το εκτυπωτικό μηχάνημα. Έγιναν προσπάθειες, σχεδόν τρεις μέρες, για να διορθωθεί το μηχάνημα, αλλά ήταν αδύνατο. Τότε ό υπεύθυνος ήλεγξε πάλι τον τίτλο του προς εκτύπωση εξωφύλλου και διαπίστωσε ότι από τη λέξη «Παΐσιος» έλειπαν τα δύο διαλυτικά, και έτσι ό τίτλος παρουσιαζόταν «Ό Γέρων Παΐσιος». Όταν διορθώθηκε το λάθος, το μηχάνημα άρχισε να λειτουργεί κανονικά.

Οι ενοχλήσεις από τους Αλβανούς
Γέροντα, οι Αλβανοί μας ενοχλούν.
Όταν μια γίδα θέλει να φάει ξύλο, πάει και ξύνεται στη γκλίτσα του τσοπάνου. Έτσι κάνουν και οι Αλβανοί τώρα. Ας τους. Μην τους λογαριάζεις. Μη τους φοβάσαι.

Η πάλη του Γέροντα με το διαβολάκι
Ό Γέροντας φιλοξένησε κάποιο γνωστό του στην καλύβα. Όταν αυτός σηκώθηκε το πρωί περίμενε το Γέροντα να βγει. Όταν εμφανίσθηκε, τον είδε αναμαλλιασμένο, με το ζωστικό του σακατεμένο, τα μουστάκια του επάνω, τα γένια του ανακατωμένα. Νόμισε πως ήταν έτσι επειδή είχε ταλαιπωρηθεί από την αγρυπνία. Τότε ό Γέροντας στάθηκε στην πόρτα και άρχισε να του μιλάει για έναν αγώνα που είχε όλη τη νύχτα, για έναν πόλεμο με κάποιο ταγκαλάκι.
Ήταν ένα μικρό διαβολάκι δεν ήταν τίποτα σοβαρό. Το έπιασα και του έδωσα και κατάλαβε. Μη φοβάσαι όμως. Έχουμε το Χριστό μαζί μας.

Η Αμερική μοιάζει με κουρελού
Στην Αμερική πήγαν άνθρωποι από διάφορα μέρη. Κουβάλησε ο καθένας το κουρέλι του και έτσι έγινε εκεί μια κουρελού. Η Αμερική είναι σαν τον αργαλειό που αφομοιώνει όλα τα κουρέλια.

Η ΕΟΚ είναι φτιαγμένη από χαλιά
Στην ΕΟΚ οι χώρες που μπαίνουν είναι έτοιμα χαλιά. Τα χαλιά, όσο και να τα ενώσεις, το ένα πάει από δω και το άλλο από κει. «Έτσι μη φοβάσθε για δυσμενείς συνέπειες από την ΕΟΚ. Δεν πρόκειται ποτέ οι χώρες της Ευρώπης να ενωθούν πλήρως ώστε να μας βλάψουν. Στην ΕΟΚ υπάρχουν διαπλεκόμενα συμφέροντα.

ΟΙ Τούρκοι έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι
– Γέροντα, φοβόμαστε τη Μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης.
– Μη φοβάσαι τίποτα. Οι Τούρκοι έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι τους!
– Τι εννοείτε, Γέροντα;
Όταν κάποιος είναι ετοιμοθάνατος, λέμε στην πατρίδα μου ότι έχει τα κόλλυβα στο ζωνάρι του.

Ο πόλεμος με την Τουρκία
Το 1987 ένας προσκυνητής ρώτησε το Γέροντα, προβληματισμένος, αν θα γινόταν πόλεμος με την Τουρκία.
– Όταν θα δείτε η Ελλάδα να παίρνει την πρεσβεία της από την Τουρκία και η Τουρκία την πρεσβεία της από την Ελλάδα, τότε θα πρέπει να που με: «Ταίς πρεσβείαις της Θεοτόκου, Σώτερ σώσον ημάς».

Η διάλυση της Τουρκίας
– Εγώ δε θα είμαι εδώ, αλλά θα βλέπω από πάνω. Η Τουρκία θα διαμελιστεί σε 3-4 κομμάτια. Ήδη έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Εμείς θα πάρουμε τα δικά μας εδάφη, οι Αρμένιοι τα δικά τους και οι Κούρδοι τα δικά τους. Το Κουρδικό έχει ήδη δρομολογηθεί. Αυτά θα γίνουν όχι τώρα, αλλά σύντομα, όταν θα πάψει αυτή η γενιά που κυβερνάει την Τουρκία και θα αναλάβει νέα γενιά πολιτικών. Τότε θα γίνει ό διαμελισμός της Τουρκίας. Πολύ σύντομα, οι προσευχές που γίνονται κάτω από την επιφάνεια της γης (δηλ. των κρυπτοχριστιανών Ελλήνων της Τουρκίας) θα ανάβονται πάνω στη γη και τα κεράκια που ανάβονται κάτω, θα ανάβονται επάνω.

Διαφορά Ορθόδοξων, Καθολικών και Προτεσταντών
(Πατήρ Πλακίδας): Γέροντα, ποια είναι η διαφορά μεταξύ Ορθόδοξων και Καθολικών; ( Ο Γέροντας έδειξε το κελί του): Το βλέπεις αυτό το κτίριο;
Το βλέπω. Αν βγάλουμε τη λάσπη που υπάρχει, δεν θα στηρίζονται οι πέτρες μεταξύ τους. Αυτό κάνουν οι Καθολικοί. Έβγαλαν το στήριγμα και αποσταθεροποίησαν το οικοδόμημα της Εκκλησίας.
Τι γίνεται, Γέροντα, με τους Προτεστάντες;
Α! Αυτοί είναι πιο έξυπνοι.
Έβγαλαν και τα πετραδάκια που υπάρχουν και προσπαθούν να σταθεροποιήσουν τις μεγάλες πέτρες μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένα οικοδόμημα.

Πολλαπλασιασμός κερασμάτων!
Κάποιος επισκέπτης του Γέροντα πίστευε ότι στην εποχή μας δε γίνονται θαύματα. Ό Γέροντας διέγνωσε τη δυσπιστία του και
του είπε:
– Πάρε αυτό το κουτί και κέρασε τους επισκέπτες. (Οι επισκέπτες ήσαν περίπου 12 και το κουτί είχε τρία γλυκά).
– Μα, Γέροντα…
– Κάνε όπως σου λέω και πάρε και εσύ κέρασμα.
(Πράγματι αφού τους κέρασε όλους πήρε και ό ίδιος. Στο τέλος διαπίστωσε ότι στο κουτί υπήρχαν ακόμη τρία γλυκά).
– Τίποτα δεν είναι αδύνατο για το Θεό.

Σε διαφορετική συχνότητα
Σε επισκέπτη που είχε μαλώσει με τους γονείς του.
Οι γονείς σου σε αγαπάνε πολύ, αλλά που να συνεννοηθείτε!
Εσύ έχεις το ραδιόφωνο στα ξένα, ό μπαμπάς σου στα λαϊκά, η μαμά σου στην κλασσική, η αδελφή σου άλλου… Ό καθένας είχε τη δική του «συχνότητα». «Αν δε γυρίσετε όλοι σας το κουμπί στην Εκκλησία, δεν πρόκειται να συνεννοηθείτε…

Το λίπασμα της ψυχής
Ένα δέντρο, αν δεν το περιποιούμαστε στη ρίζα του δεν το σκαλίζουμε, δεν το ποτίζουμε, δε μπορεί να καρπίσει και να προοδεύσει. Έτσι και ο άνθρωπος, αν δεν καθαρισθεί και σκαλιστεί μέσα του, να φύγουν οί αμαρτίες και τα πάθη μέσω του πνευματικού, αν δεν θρέψει την ψυχή του με το λίπασμα του λόγου του Θεού και τη χάρη των Μυστηρίων, δεν θα καρπίσει αρετές.

Διάλογος με τους Ιεχωβάδες
Γέροντα, κυνηγάω τους Ιεχωβάδες και τσακώνομαι μαζί τους.
Ε, να έχεις κουράγιο και να αλλάζεις φανέλες, γιατί μ’ αυτούς κανείς δε μπορεί να συνεννοηθεί.

Το «τηλέφωνο» του Γέροντα 
Σε επισκέπτη, αφού τελείωσε η συζήτηση τους. Τώρα να πηγαίνεις. Θα πάω μέσα να πάρω… τηλέφωνο…
(Ό Γέροντας δεν είχε τηλέφωνο. Ήθελε να προσευχηθεί).

Τα «κεράσματα» της αγρυπνίας
πριν από κάθε αγρυπνία ό Γέροντας ένιωθε μεγάλη χαρά: Πάμε για πνευματικά εδέσματα!

Η πνευματική βάση
Παιδιά μου, αύτη η ζωή είναι σαν το Γυμνάσιο των παιδιών. Να αγωνιστούμε να πιάσουμε τη βάση.
Γέροντα, η βάση στο Γυμνάσιο είναι 10. Αν πιάσουμε 8,5 τι θα γίνει;
Ε, ευλογημένε! Πιάσε εσύ 8,5 και θα σου ρίξει ό Θεός μια κλωτσιά και θα σε βάλει στον Παράδεισο!!!

Ο Γέροντας είχε τα «μέσα»
Στο στρατό ό Γέροντας πήρε την ειδικότητα του ασυρματιστή.
Μια ειδικότητα που κανονικά •έπρεπε να έχει κανείς δυνατά «μέσα» για να την πάρει. Στην Τρίπόλη οι άλλοι στρατιώτες του έλεγαν:
-Ποιο συνταγματάρχη είχες στο επιτελείο και έγινες ασυρματιστής; Το Θεό!

Ο Γέροντας προτιμούσε τις «φθηνές» θέσεις
Στην Εκκλησία ό Γέροντας, καθόταν πάντοτε στο τελευταίο στασίδι. Κάποιος μοναχός που τον ευλαβείτο του είπε:
Γέροντα γιατί δεν έρχεστε μπροστά;
Εδώ είναι πιο φθηνές οι θέσεις!!!

Η πνευματική γύρη
Όταν είχα έρθει στο Άγιο Όρος, γύριζα στο περιβόλι της Παναγίας, όπως συνήθως όλοι οι αρχάριοι, για να βρω τα αρωματισμένα λουλούδια της Παναγίας-αγίους Γεροντάδες- και να πάρω πνευματική γύρη.

Οι ασυρματιστές του Θεού
Υπάρχουν μοναχοί που έχουν πνευματική τηλεόραση και είναι ασυρματιστές του Θεού.

Η αρετή δεν κρύβεται
Η αρετή δεν κρύβεται, όσο και να θέλει κανείς. Όπως ό ήλιος δεν κρύβεται με το κόσκινο, διότι από τις τρυπούλες θα περάσουν αρκετές ακτίνες.

Η απλή ζωή του Γέροντα
Η ζωή σας πρέπει να είναι απλή. Να μην έχει απαιτήσεις. Να μη ζητάτε όλο ευκολίες.
Κάποτε μου είχε φέρει εδώ ένας Γερμανός κάποιο μηχάνημα που έκοβε το ψωμί φέτες. Μου το δώρισε για ευκολία μου. Του είπα: Μα τι είναι αυτό; Εγώ δεν το χρειάζομαι. Ύστερα δεν έχω και πάν τα ψωμί.

Το διαβατήριο των δοκιμασιών
Τις δοκιμασίες να τις δεχόμαστε με υπομονή, χωρίς στενοχώρια, σαν ευλογία του Θεού. Όταν κάποιος μας αδικεί, πρέπει να χαιρόμαστε και να θεωρούμε αυτόν που μας αδικεί μεγάλο ευεργέτη. Διότι γίνεται αιτία αποταμιεύσεως μας στην άλλη ζωή. Με τις δοκιμασίες που επιτρέπει ό Θεός μας κάνει να ετοιμαζόμαστε για την ουράνια βασιλεία Του, έχοντας στο χέρι του το διαβατήριο των δοκιμασιών.

Επίσκοποι και Όχι δεσποτάδες
Συμβουλή σε ιεροσπουδαστές.
Να φροντίσετε να γίνετε ιερείς και όχι παπάδες. Να γίνετε επίσκοποι και όχι δεσποτάδες. Γιατί άλλο πράγμα είναι ό παπάς και άλλο ό ιερέας, όπως άλλο δεσπότης και άλλο επίσκοπος.

Το ιατρείο του Γέροντα
Σε γιατρό που τον επισκέπτεται συχνά:
Πάλι εδώ είσαι, ρε γιατρέ; Γιατί ήρθες, αφού δε σε κάλεσα; Καλά, αφού ήρθες τώρα, θα αρρωστήσω για να μη φύγεις χωρίς δουλειά! (Έδειξε το κουτί με τα λουκούμια): Αυτό είναι το εξωτερικό ιατρείο το δικό μου! Έχει φάρμακα μέσα. Πάρε ένα. Έχεις εσύ τόσο γλυκά φάρμακα;

Όχι καλογερομάχο πνευματικό
Το βασικότερο θέμα του αρχαρίου είναι να βρει ένα φιλομόναχο πνευματικό, ενώ βρίσκεται ακόμα στον κόσμο, διότι οι περισσότεροι πνευματικοί της εποχής μας είναι καλογερομάχοι και ποικιλοτρόπως βάλλουν κατά του Μοναχισμού).

Η υπερηφάνεια μουρνταρεύει τις αρετές
Εκείνοι που εργάζονται με τον Χριστό αλλά με υπερηφάνεια μουρνταρεύουν (βρωμίζουν) τις αρετές τους, όπως μουρνταρεύονται τα τηγανητά αυγά, όταν πέσει λίγη κουτσουλιά, που είναι για πέταμα μαζί με το τηγάνι.

Η αξία της καλοσύνης
Η καλοσύνη μαλακώνει και ανοίγει την καρδιά, σαν το λάδι τη σκουριασμένη κλειδαριά.

Με ευλάβεια στο Συναξάρι
Όταν ακούμε το Συναξάρι των αγίων «Τη αύτη ημέρα μνήμη του Άγιου…», να στεκόμαστε όρθιοι με ευλάβεια, όπως οι στρατιώτες στέκονται προσοχή όταν διαβάζονται τα ονόματα των ηρωικώς πεσόντων συναδέλφων τους.

Πόσα κομποσχοίνια;
Γέροντα, πόσα κομποσχοίνια είναι καλά να κάνει κανείς;
Άλλος γεωργός από δέκα στρέμματα που σπέρνει βγάζει πέντε χιλιάδες κιλά σιτάρι και άλλος από πενήντα στρέμματα δεν βγάζει ούτε και το σπόρο που έριξε• του μένει και η κούραση , του χεριού από το αλέτρι…

Τα μαθηματικά του Θεού
Στο Θεό άριστα είναι όλα: και το δέκα των πέντε ταλάντων και το τέσσερα των δύο και το δύο του ενός ταλάντου. Η θεία δικαιοσύνη έχει άλλους μαθηματικούς ορούς και το ένα και ένα άλλοτε κάνουν δύο άλλοτε δύο εκατομμύρια…

Μπορεί να δει κανείς την Παναγία;
Γέροντα, υπάρχουν σήμερα άγιοι που να έχουν δει την Πανάγια;
(Κοίταξε την αδελφή και είπε χαμογελώντας). Γιατί, είναι δύσκολο;

Ο Γέροντας έκρυβε τις αρετές του
Ο παπα-Τύχων ήταν πολύ λιτοδίαιτος και ολιγαρκής, αφού ένα Αποστολιάτικο σύκο το έκοβε στα δύο και το έτρωγε δύο φορές. Μου έλεγε:
Πά-πά-πά, παιδί μου! Αυτό είναι πολύ μεγάλο!
Ενώ εγώ για να χορτάσω έπρεπε να φάω ένα κιλό!

Η υγεία του Γέροντα
Πως πάτε με την υγεία σας Γέροντα;
Ε, καλά… Τώρα μου παρουσιάσθηκαν και κάτι άλλα. Όλα χρειάζονται. Πως να πάω πάνω με άδεια χέρια;
Πως πάς με τα μάτια σου, Γέροντα; Φοράς γυαλιά;
Ε, όλα εδώ θα μείνουν. Και τα μάτια και τα γυαλιά και τα συκώτια και τα πνευμόνια…

Τα συναξάρια έχουν βιταμίνες
Για τη συγκέντρωση σου γενικά, και ιδίως στην προσευχή, καθώς και για την τόνωση της ψυχής σου, είναι απαραίτητη η μελέτη της Κ. Διαθήκης και τα βοηθητικά βιβλία των αγίων Πατέρων… Τα Συναξάρια πολύ βοηθούν, διότι βρίσκει κανείς σ ` αυτά ότι είδους βιταμίνες έχει ανάγκη η ψυχή του. Καλό είναι το συναξάρι της ημέρας.

Όποιος προλάβει
Γέροντα, ποιος πρέπει να κάνει τις δουλειές του σπιτιού;  Η γυναίκα ή ό άντρας;
Όποιος προλάβει πρώτος…Αυτός θα έχει και το μεγαλύτερο μισθό.

Ο Χριστός θα βρίσκει οργωμένο χωράφι
Γέροντα, σήμερα ό Διάβολος οργώνει όλη τη γη και τα φέρνει όλα άνω κάτω. τι θα γίνει;
Μην ανησυχείς, βρε λεβέντη.
Ο Χριστός θα βρίσκει έτοιμο οργωμένο χωράφι και θα σπέρνει χωρίς κόπο.

Οι άγιοι δεν είναι κορόιδα
Γέροντα, με όλα αυτά που κάνουν οι άγιοι, όταν ζουν, δεν φοβούνται να μην πέσουν σε υπερηφάνεια;
Τι τους περάσατε τους αγίους, για κορόιδα; Να υπερηφανευτούν
και να χάσουν τη χάρη και να μείνουν μόνο με τις ανθρώπινες δικές τους δυνάμεις;

Οι Προτεστάντες είναι ορφανοί
Σε Προτεστάντη πάστορα που αμφέβαλε για την αξία των αγίων. – Θα σου πω κάτι, δε θέλω όμως να με παρεξηγήσεις, επειδή δεν το λέω από υπερηφάνεια, αλλά από ταπείνωση και αγάπη. Εμείς έχουμε την Παναγία ως μητέρα μας, ενώ εσείς είστε σαν ορφανά δίχως μητέρα, γιατί δεν τη δέχεστε.

Τα φάρμακα μπαλώνουν τρύπες
Δεν παίρνω φάρμακα, όχι γιατί τα περιφρονώ, αλλά γιατί έχω καταλάβει καλά ότι με ένα φάρμακο μπαλώνεις μια τρύπα, αυτό όμως σου ανοίγει μία άλλη. Έτσι έχεις συνέχεια δουλειά χωρίς τελειωμό.

Η ψαλτική να είναι απλή
Η βυζαντινή μουσική δεν επιδέχεται στολίδια και επίδειξη. Όταν κάποιος ψέλνει ανεπιτήδευτα, χωρίς επιδείξεις, έχει μια φυσική ομορφιά και μοιάζει σαν μια γυναίκα που ο Θεός της έχει δώσει φυσική ομορφιά. Όταν, όμως, προσπαθεί να προκαλέσει ακουστική εντύπωση με διάφορα τεχνάσματα, περίτεχνα ισοκρατήματα, τότε μοιάζει σαν μια γυναίκα άσχημη, η οποία με κραγιόν, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια και ένα σωρό άλλα, προσπαθεί να δείξει ότι είναι όμορφη. Όμως, μ’ αυτόν τον τρόπο, το μόνο που πετυχαίνει είναι να κάνει τον άλλο να αηδιάζει.

Για όσους δεν θέλουν να πάνε στο στρατό
Για τους νέους που δε θέλουν να πάνε στο στρατό λόγω της καλοπέρασης:
Ευλογημένοι, στον πόλεμο του 1940, στο μέτωπο, οι Έλληνες μάλωναν μεταξύ τους για το ποιος θα πάει μπροστά στην πρώτη γραμμή. Οι νέοι τότε τραβούσαν τους μεσήλικες πίσω και τους έλεγαν:Πηγαίνετε εσείς πίσω, γιατί έχετε οικογένεια και παιδιά και αφήστε εμάς μπροστά.
Εσείς λέτε πως δυσκολεύεστε και δεν θέλετε να πάτε να υπηρετήσετε!

Στα γεράματα κρυώνουμε εύκολα
Όσο κανείς είναι νέος, πρέπει να αγωνίζεται, διότι, όσο γερνά, δε μπορεί να κάνει τίποτα. Τότε, στα γεράματα, τον πειράζει ακόμα και το ρεύμα που δημιουργείται από την κλειδαρότρυπα!

Ο γιατρός του Γέροντα
Ο δικός μου ο γιατρός είναι στη Δράμα και είναι κτηνίατρος.

Τα αυθάδη παιδιά δέχονται δαιμονικές επιδράσει; 
Τα παιδιά πρέπει να προσέχουν πάρα πολύ το θέμα του σεβασμοί προς τους γονείς. «Όταν τα παιδιά αντί μιλούν και ασεβούν, γίνονται πρώτον αιτία να φύγει η χάρη από αυτά και δεύτερον γίνονται δεκτικά των δαιμονικών επιδράσεων και ενεργειών.

Η αιτία των ψυχοσωματικών ανωμαλιών των νέων
Η μαλθακότητα των σημερινών νέων είναι μία από τις κύριες αιτίες των ψυχοσωματικών ανωμαλιών

Οι αντιλέγοντες έχουν γέροντα τον Διάβολο
Γέροντα, πως γίνεται μερικοί σε κάθε λόγο να βρίσκουν αντίλογο;
Ω, Είναι φοβερό να συζητάς με έναν άνθρωπο που συνήθισε να δικαιολογείται! Είναι σαν να μιλάς με έναν δαιμονισμένο! «Όσοι δικαιολογούνται -ο Θεός να με συγχωρέσει- έχουν γέροντα το Διάβολο. Είναι βασανισμένοι άνθρωποι. Δεν έχουν μέσα τους ειρήνη. Το έχουν κάνει επιστήμη αυτό.

Να μη δίνουμε τον τουρβά μας σε άλλους
Γέροντα, μερικές φορές, Όχι μόνο δυσκολεύομαι να δεχθώ την αδικία, αλλά μετατοπίζω την ευθύνη της πτώσεως μου σε άλλον.
Εσύ, όχι μόνο δεν σηκώνεις από αγάπη τον τουρβά του άλλου, αλλά θέλεις να δώσεις και τον δικό σου βαρύ τουρβά, όχι μόνο στον υγιή, αλλά και στον φιλάσθενο. Χρειάζεται να αποκτήσεις πνευματική παλικαριά, για να παίρνεις επάνω σου όλη την ευθύνη της αμαρτίας σου.

Το ατέλειωτο εργόχειρο της μετάνοιας
Η μετάνοια για τον αγωνιζόμενο είναι ένα εργόχειρο που δεν τελειώνει ποτέ. Τους πεθαμένους τους κλαίνε, τους θάβουν, τους ξεχνούν. Τις αμαρτίες θα τις κλαίμε συνέχεια, μέχρι να πεθάνουμε.

Τα καυσαέρια της υπερηφάνειας
Όποιος έχει πολλή υπερηφάνεια είναι σκοτισμένος. Το μυαλό του είναι ανταριασμένο, είναι σαν να έχει καυσαέρια.

Ο καλύτερος πολύτεκνος
Ο μεγαλύτερος και καλύτερος πολύτεκνος είναι ό άνθρωπος που αναγεννήθηκε πνευματικά και βοηθάει για την πνευματική αναγέννηση των παιδιών όλου του κόσμου, για να εξασφαλίσουν τις ψυχές τους στον Παράδεισο.

Η ανατροφή του παιδιού
Η ανατροφή του παιδιού αρχίζει από την εγκυμοσύνη. Αν η μητέρα που κυοφορεί συγχύζεται και στενοχωριέται, το έμβρυο μέσα στην κοιλιά της ταράζεται. Ενώ όταν η μάνα προσεύχεται και ζει πνευματικά, το παιδάκι στην κοιλιά της μάνας αγιάζεται.

Όταν η μάνα δεν θέλει το παιδί
Όταν η γυναίκα που είναι έγκυος δε θέλει το παιδί, αυτό, πολλές φορές το καταλαβαίνει, τυλίγεται με τον ομφάλιο λώρο και πεθαίνει.

Προσευχή πριν το φαγητό
(Ο Γέροντας θυμάται τα παιδικά του χρόνια).
Στο τραπέζι καθόμασταν όλοι μαζί. Κάναμε πρώτα προσευχή και υστέρα αρχίζαμε να τρώμε. Αν άρχιζε κανείς να τρώει, πριν ευλογηθεί το τραπέζι, λέγαμε: «αυτός πόρνευσε». Την έλλειψη εγκράτειας την θεωρούσαμε πορνεία. Είναι διάλυση της οικογενείας να έρχεται ο καθένας στο σπίτι, οποία ώρα θέλει, και να τρώει μόνος του χωρίς να υπάρχει λόγος.

Το διαβατήριο του Παραδείσου
Για να πάει κανείς στον γλυκό Παράδεισο πρέπει να φάει πολλά πικρά εδώ, να έχει το διαβατήριο των δοκιμασιών στο χέρι.
Κτήματα στον ουρανό
Ο Θεός μας έχει εξασφαλισμένα κτήματα εκεί στον ουρανό .Όταν όμως ζητούμε να μας απαλλάξει από μία δοκιμασία, δίνει αυτά τα κτήματα σε άλλους και τα χάνουμε. Ενώ, αν κάνουμε υπομονή, θα μας δώσει και τόκο.

Το ξεπέρασμα του πόνου
Γέροντα, τι χρειάζεται για να ξεπεράσεις τον πόνο;
παλικαριά, βία χρειάζεται. Και τον ανυπόφορο πόνο πως τον αντιμετωπίζει κανείς;
Αν είναι κοσμικός, με το τραγούδι, αν είναι πνευματικός άνθρωπος με την ψαλμωδία..

Ἅγιος Πέτρος ὁ Τελώνης (20 Ιανουαρίου)

Ὁ Ἅγιος Πέτρος εἶχε τὸ ἀξίωμα τοῦ πατρικίου κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ (527 – 565 μ.Χ.) καὶ ἦταν διοικητὴς τῆς Ἀφρικῆς. Δυστυχῶς ἦταν ἄνθρωπος ἄσπλαχνος, ἀνελεήμων, πλεονέκτης καὶ φιλάργυρος. Κάποτε προσῆλθε σὲ αὐτὸν ἕνας φτωχός, γιὰ νὰ τὸν δοκιμάσει καὶ τοῦ ζητοῦσε ἐλεημοσύνη. Τότε ἐκεῖνος ἅρπαξε ἕναν ἄρτο, ἀπὸ ἐκείνους ποὺ ἐκείνη τὴν στιγμὴ τοῦ εἶχε φέρει ὁ ἀρτοποιὸς καὶ σὰν πέτρα τὸν πέταξε κατὰ τοῦ φτωχοῦ ἀνθρώπου.

Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ, κάποια στιγμὴ κράτησε στὰ χέρια του τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Ἀπὸ περιέργεια τὸ ἄνοιξε, ἀλλὰ ἡ ἀνάγνωσή του δὲν τὸν ἄφησε ἀδιάφορο. Τότε ἄνοιξαν τὰ μάτια του. Καὶ μὲ εἰλικρίνεια εἶδε τὸν πραγματικό του ἑαυτό. Μὲ θλίψη εἶδε τὴν ἀληθινὴ εἰκόνα τῆς ψυχικῆς του καταστάσεως. Ἀμέσως ἦλθε στὸν ἑαυτό του ἐφαρμόζοντας τὸν λόγο τῶν Πατέρων: «Εἴσελθε στὸν ἑαυτό σου. Ἐκεῖ ἡ χαρὰ καὶ ἡ βασιλεία». Στὴ μνήμη του καὶ στὴ συνείδησή του ἔρχονταν οἱ φυσιογνωμίες τῶν τελώνων τοῦ Εὐαγγελίου, τοὺς ὁποίους ὁ Χριστὸς ἔσωσε. Καί, ὅπως ἐκεῖνοι, μετανόησε.

Τότε, σὲ ὥρα ἀσθένειας, εἶδε ὄνειρο. Τοῦ φάνηκε ὅτι παρίστατο στὴν κρίση τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἄλλους δικαίωνε καὶ ἄλλους καταδίκαζε. Ἐκείνη τὴν ὥρα τῆς κρίσεως εἶδε κοντά του μία ζυγαριά. Στὸ ἀριστερὸ μέρος τῆς ζυγαριᾶς ἔβλεπε νὰ συγκεντρώνονται δαίμονες καὶ νὰ ἐναποθέτουν πολλὲς κακές του πράξεις, ἐνῶ στὸ δεξιό του ἔβλεπε Ἀγγέλους νὰ μὴν βρίσκουν κάποιο ἄλλο καλὸ νὰ ἐναποθέσουν πρὸς ἰσορροπία τῆς ζυγαριᾶς, παρὰ μόνο τὸν ἄρτο ἐκεῖνο ποὺ πέταξε μὲ θυμὸ κατὰ τοῦ φτωχοῦ.

Ἀφοῦ ξύπνησε, ἔλαβε τὴ μεγάλη καὶ σωτήρια ἀπόφασή του. Μοίρασε τὴν περιουσία του στοὺς φτωχοὺς καὶ ἔκανε ἔργο του νὰ ἀνευρίσκει τοὺς πάσχοντες καὶ τοὺς ἐνδεεῖς. Ἀλλὰ ἡ χαρακτηριστικότερη ἀπόδειξη τῆς τέλειας καὶ καλῆς ἀλλοιώσεώς του καὶ τῆς αὐταπαρνήσεώς του εἶναι, ὅτι πούλησε σὰν δοῦλο τὸν ἴδιο του τὸν ἑαυτὸ καὶ ἔδωσε τὰ χρήματα ποὺ πῆρε στοὺς φτωχούς.

Ἀφοῦ ἀνέκτησε τὴν ἐλευθερία του πῆγε στὰ Ἱεροσόλυμα, γιὰ νὰ προσκυνήσει τοὺς Ἅγιους Τόπους, ὅπου σταυρώθηκε καὶ ἀναστήθηκε ὁ Σωτήρας τοῦ κόσμου. Καὶ τέλος, ἐπέστρεψε στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου καὶ ὁσίως κοιμήθηκε καὶ ἐνταφιάσθηκε στὴν τοποθεσία τοῦ Βοός, στὸ πατρικό του σπίτι, πτωχὸς κατὰ κόσμον, ἀλλὰ πλούσιος σὲ αἰώνιους θησαυρούς.

ΟΙ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΤΩΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΝ «ΤΟΣΗ ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑ ΟΥΤΕ ΣΤΟΥΣ ΚΟΣΜΙΚΟΥΣ»

«ΧΡ. ΒΙΒΛΙΟΓΡ»: … ἡ κρατοῦσα «ἐκκλησιαστικὴ» ἀντίληψη ἔχει ἐν πολλοῖς ἀναποδογυρίσει, ἀποβλέποντας στὰ κοντὰ ὀφέλη τῆς Προβολῆς καὶ τῆς Διαφημίσεως. Τόσο πολὺ ποὺ μιὰ Ἀρτοκλασία ἢ μιὰ Βάπτιση ἑνὸς «ἐπωνύμου» βρέφους ἢ τὰ θυρανοίξια ἐξωκκλησίου «Παράγοντός τινος» (!) νὰ ἀποτελοῦν πολυφωτογραφιζόμενη …εἴδηση, ὥστε ὁ Τελετάρχης νὰ βρίσκεται διαρκῶς στὸ Σαθρὸ Προσκήνιο τῆς Ματαιοδοξίας καὶ τῆς Ἐξουσιοθηρίας.

  .         

Τοῦ πρωτ. Διονυσίου Τάτση

Ἡ ραγδαία ἀνάπτυξη τῆς τεχνολογίας στὰ μέσα ἐπικοινωνίας καὶ πληροφόρησης εἶναι ὁ μεγάλος πειρασμὸς τῶν σύγχρονων χριστιανῶν. Σχεδὸν ὅλοι ἀσχολοῦνται μὲ αὐτὴ καὶ ἐπιδιώκουν τὴν προβολή. Θέλουν νὰ δείξουν εὐρύτερα αὐτὰ ποὺ οἱ ἴδιοι κάνουν.
.          Ὅλες πιὰ οἱ Μητροπόλεις ἔχουν ἱστοσελίδες καὶ προβάλλουν τὸ ἔργο τους ἢ καλύτερα προβάλλουν ἀσήμαντες δραστηριότητες τῶν Μητροπολιτῶν, οἱ ὁποῖοι νομίζουν ὅτι ἐπιτελοῦν σπουδαῖο ἔργο καὶ πρέπει νὰ προβληθεῖ, γιὰ νὰ παραδειγματίσει τὸ λαό, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα προβάλλεται «τὸ τίποτα».
.          Ἀλήθεια, πόση πνευματικὴ ἀξία ἔχει μία ἀρχιερατικὴ λειτουργία ἢ ἕνα ἀρχιερατικὸ συλλείτουργο μὲ λαμπροφορεμένους Ἀρχιερεῖς, σὲ μιὰ ἐποχὴ μάλιστα ποὺ ὁ λαὸς δὲν μπορεῖ νὰ ἐξοικονομήσει οὔτε τὰ στοιχειώδη τῆς ζωῆς; Δυστυχῶς, οἱ περισσότεροι Ἀρχιερεῖς ζοῦν στὸ δικό τους κόσμο, χωρὶς νὰ ἐπηρεάζονται ἰδιαίτερα καὶ ἂς ἑτοιμάζουν οἱ συνεργάτες τους ἱερεῖς μερικὲς μερίδες φαγητοῦ γιὰ τοὺς πεινασμένους καὶ δυστυχεῖς. Στὶς ἱστοσελίδες τους οἱ Μητροπολίτες προβάλλουν κάθε κίνησή τους. Ποῦ πῆγαν, τί εἶπαν, τί φόρεσαν ὡς λειτουργοὶ τοῦ ταπεινοῦ Ἰησοῦ, τί ἔφαγαν, τί δῶρα ἀντάλλαξαν μὲ τοὺς ἐν Χριστῷ ἀδελφούς τους, τί σχεδιάζουν γιὰ τὸ μέλλον, τὴν ὥρα ποὺ τὸ παρὸν ἦταν κενό…Τόση ματαιοδοξία οὔτε στοὺς κοσμικοὺς δὲν συναντοῦμε.Ξεχνοῦν οἱ πνευματικοί μας πατέρες ὅτι ἡ προβολὴ καὶ ἡ διαφήμιση δὲν ἔχουν καμία σχέση μὲ τὴν πνευματικὴ ζωὴ καὶ εἰδικότερα τὴν ἀρετὴ τῆς ταπείνωσης.
.          Οἱ ματαιόδοξοι Ἀρχιερεῖς ἔχουν ἐπιστρατεύσει καὶεἰδικοὺς κληρικούς, οἱ ὁποῖοι τοὺς συνοδεύουν σὲ κάθε δημόσια ἐμφάνισή τους καὶ ἀποθανατίζουν τὸ βηματισμό τους, τὶς κινήσεις τους, τὰ λόγια τῆς καθημερινότητας, τοὺς κατὰσυνθήκην χαιρετισμούς, τὶς εὐλογίες τους, ἀλλὰ καὶ τὶς λειτουργίες τους, ποὺ τελοῦνται «πρὸς τὸ θεαθῆναι» συνήθως.Θέλουν νὰ μὴ χαθεῖ τίποτα ἀπὸ τὰ ἀρχεῖο τους. Κάθε τί ποὺ τροφοδοτεῖ τὸν ἐγωϊσμό τους καὶ τὸ κοσμικὸ φρόνημα, ποὺ τοὺς ἔχει αἰχμαλωτίσει, τὸ διαφυλάσσουν. Ὅλα αὐτὰ δείχνουν ὅτι οἱ συγκεκριμένοι Μητροπολίτες βρίσκονται σὲ λάθος δρόμο, γι᾽ αὐτὸ κάτι πρέπει νὰ γίνει. Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ σέρνονται ἀπὸ τὴν ἐπικαιρότητα καὶ νὰ ἐπιδιώκουν τὴν προβολὴ χωρὶς λόγο καὶ αἰτία. Καὶ ἂν ἐπρόκειτο γιὰ θέματα ὀρθοδόξου πίστεως καὶ ὁμολογίας, θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ τοὺς ἐπαινέσει.Ὅταν ὅμως σιωποῦν μπροστὰ στοὺς προκλητικοὺς καὶ ἀπαράδεκτους οἰκουμενιστές, ὅταν εἶναι συμβιβασμένοι μὲ τὸν κόσμο καὶ ποτὲ δὲν ὑψώνουν τὴ φωνή τους γιὰ τὰ κακῶς κείμενα τῆς Ἐκκλησίας, πῶς νὰ δεχτεῖ κανεὶς ὅτι βαδίζουν τὸ δρόμο τῆς σωτηρίας καὶ μποροῦν νὰ διακονήσουν τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ;
.          Δὲν πιστεύουμε ὅτι κάποια μέρα ὅλοι οἱ πνευματικοί μας πατέρες θὰ συναισθανθοῦν τὴν ἐσφαλμένη τους πορεία καὶ θὰ μετανοήσουν, ἀκολουθώντας τὸν δρόμο ποὺ μᾶς ἔχουν δείξει οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι, ἂν ζοῦσαν στὶς μέρες μας, δὲν θὰ αἰχμαλωτίζονταν ἀπὸ τὴ σύγχρονη τεχνολογία οὔτε καὶ θὰ ἐπέτρεπαν νὰ προβάλλονται στὸν κόσμο, σὰν νέα προϊόντα, ποὺ ἀναζητοῦν καταναλωτές.

πηγή:ἐφημ. «Ὀρθόδοξος Τύπος», 17.01.2014

Παράπονα.(Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου)

Εισαγωγικά

Πόσο επίκαιρος ο λόγος του άγιου Πατέρα! Νομίζει κανείς, ότι τα λόγια αυτά αφορούν τους Χριστιανούς πιστούς της σήμερον. Άραγε, γνωρίζουν οι πιστοί, ότι η θ. λειτουργία είναι μια πρόγευση της Βασιλείας των Ουρανών («Μεμνημένοι τοίνυν της σωτηρίου ταύτης εντολής………., της δευτέρας και ενδόξου πάλιν παρουσίας»); Γνωρίζουν, ότι τη λειτουργία προσφέρει ο ίδιος ο Χριστός στον Πατέρα του, μαζί με το πλήρωμα της Εκκλησίας («συ ει ο προσφέρων και προσφερόμενος……….»); Κατανοούν τον αποστολικό και ευαγγελικό λόγο («……….και τους της διανοίας ημών οφθαλμούς διάνοιξον εις την των ευαγγελικών σου κηρυγμάτων κατανόησιν……….»); Γνωρίζουν, ότι ο Χριστός προσωποποιείται στο πρόσωπο του Αρχιερέα ή του Ιερέα, που είναι «εις τύπον και τόπον Χριστού»; Γνωρίζουν, ότι κατά χάριν θεωρούνται άγιοι κατά την θ. μετάληψη («τα άγια τοις αγίοις»), ενώ «εις άγιος, εις Κύριος Ιησούς Χριστός…..…..» (άγιος Νικόλαος Καβάσιλας); Γνωρίζουν, ότι έχουν αυτούσιο το Χριστό, από τη στιγμή της αναπομπής της ευχής «Μεταβαλών τω Πνεύματί σου το αγίω», μέχρι την κατάλυση από τον Ιερέα; Γνωρίζουν, ότι κοινωνούν το σώμα και το αίμα του ανθρώπου Χριστού, μαζί με τον Θεό Χριστό, «εις άφεσιν αμαρτιών»; Δηλ. ότι κατά θεία παραχώρηση, αλλά και εντολή γίνονται ανθρωποφάγοι και θεοφάγοι; Γνωρίζουν όλα αυτά τα καταπληκτικά μυστήρια, που συντελούνται και όταν τρώγουν τον Θεάνθρωπο Χριστό «θεούνται» γενόμενοι κατά χάριν ανθρωποθεοί (άγιος Μάξιμος Ομολογητής); Αν τα γνωρίζουν όλα αυτά, τότε προσέρχονται με φόβο Θεού (δηλ. φόβο μη εκτέλεσης των εντολών του, κατά το «Ένθες ημίν και τον των μακαρίων σου εντολών φόβον……….»), έχουν Πίστη («ώστε όρη μεθιστάνειν») και Αγάπη προς τον Θεό και τον συνάθρωπο (αγάπη που «μακροθυμεί, χρηστεύεται, ου ζηλοί, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν……….»), και τότε και μόνον τότε βρίσκονταν ήδη από τώρα στη Βασιλεία των Ουρανών.(ΙΚ)

ΔΟΣΙΘΕΟΥ ΚΑΝΕΛΛΟΥ Ηγουμένου Ιεράς Μονής Τατάρνης Ευρυτανίας

Παραπονείται, λοιπόν, ο Άγιος για την συμπεριφορά των πιστών μέσα στο ναό, για τις πολλές απουσίες τους, για την αδιαφορία τους: «Σήμερα όλοι σας έχετε μεγάλη χαρά. Μόνον εγώ έχω απέραντη λύπη. Κι αυτό, γιατί όταν αναλογισθώ πως όταν περάσει η εορτή και αυτό το πλήθος πάλι θα εξαφανισθεί. Καίγομαι και λυπούμαι κατάκαρδα. Τόσα παιδιά γέννησε η Εκκλησία και όμως δεν τα βλέπει για να τα απολαύσει σε κάθε σύναξη, αλλά μόνον όταν υπάρχει κάποια μεγάλη εορτή. Πόση αγαλλίαση πνευματική, πόση χαρά, πόση δόξα για τον Θεό, πόση ωφέλεια για τις ψυχές θα υπήρχε, αν σε κάθε σύναξι βλέπαμε να είναι γεμάτη η εκκλησία;

Τι μπορώ, για πες μου, να σε διδάξω για όλα τα αναγκαία της πίστεως, όταν έρχεσαι στην εκκλησία μία ή δύο φορές τον χρόνο; Για την ψυχή, για το σώμα, για την αθανασία, για την Βασιλεία των ουρανών, για την κόλαση, για την γέεννα, για την μακροθυμία τού Θεού, για την συγχώρηση, για την μετάνοια, για το βάπτισμα, για την άφεση των αμαρτιών, γι’ αυτή την δημιουργία, την ουράνια και την επίγεια, για την φύση των αγγέλων, για την κακουργία των δαιμόνων, για τα τεχνάσματα του διαβόλου, για τον τρόπο ζωής των Χριστιανών, για τα δόγματα, για την ορθή πίστη, για τις διεφθαρμένες αιρέσεις;» (Λόγος εις το άγιον Βάπτισμα).

Παραπονείται για την αδιαφορία των Χριστιανών για τα πνευματικά. Ερμηνεύων το του Κυρίου «Ζητείτε πρώτον την Βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού και ταύτα πάντα προστεθήσεται ημίν» (Ματθαίου ΣΤ’, 33), αναφέρει:

«Προσέξτε, μη ζητείτε, λέγει ο Κύριος, τα τού παρόντος βίου διόλου. Εμείς όμως συνεχώς αυτά ζητούμε. Λέγει να επιζητείτε τα επουράνια. Εμείς όμως ούτε για λίγη ώρα δεν τα επιζητούμε. Ίσα ίσα όση μέριμνα επιδεικνύουμε για τα βιωτικά, τόσην ολιγωρία και αδιαφορία έχουμε για τα πνευματικά. Μάλλον δε η αδιαφορία μας είναι πολύ περισσότερη» (Ομιλία ΚΒ’ εις τον Ματθαίον).

Είχε δε ο ιερός Πατήρ πρόβλημα με το ακροατήριόν του. Άλλοτε συνωθούντο, άλλοτε εξηφανίζοντο.

Κάποια μεγάλη Τεσσαρακοστή συνέβη το εξής: Αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα την ερμηνείαν εις την εξαήμερον τού Μωυσέως, τις έξη δηλαδή ημέρες της δημιουργίας. Ομιλία πρώτη: «Χαίρω και ευφραίνομαι γιατί βλέπω να στολίζεται η Εκκλησία του Θεού με το πλήθος των παιδιών της. Σάς βλέπω όλους να τρέχετε προς τον ναό με πολλή την χαράν». Έρχεται η Καθαρά Τρίτη: «Είμαι γεμάτος σήμερα με χαρά μεγάλη, βλέποντας τα αγαπημένα σας πρόσωπα». Τα ίδια και την Καθαρά Πέμπτη: «Βλέποντας, αγαπητοί, την μεγάλη σας προθυμία στο να συγκεντρώνεσθε στην σύναξή μας στον ναό, διακατέχομαι από μεγάλη χαρά και δεν παύω να δοξάζω τον φιλάνθρωπο Θεό για την προκοπή σας».

Έρχεται όμως και το Σάββατο: «Θέλω να αρχίσω την συνειθισμένη μου διδασκαλία, αλλά διστάζω και υποφέρω. Λίγο φύσηξεν ο διάβολος και ξεχάσατε όλη την προηγούμενη διδασκαλία και την καθημερινή παραίνεσι. Τρέξατε οι πάντες στην σατανική εκείνη πομπή, στον Ιππόδρομο. Βγάλατε από τις ψυχές σας την σύνεση της αγίας Τεσσαρακοστής και πέσατε στα δίχτυα τού διαβόλου». Κρίμα στα τόσα κηρύγματα.

Συνέβαιναν όμως διάφορα παράξενα πράγματα. Πολλοί από τους ακροατάς νύσταζαν, άλλοι δεν πρόσεχαν ή πρόσεχαν αλλού. «Αλλά ξυπνήστε και αφήστε την βαρυεστημάρα. Σας κηρύττουμε ερμηνεύοντες την Αγία Γραφή, και σεις αντί να προσέχετε παίρνετε τα μάτια σας από μένα και κοιτάτε προσεκτικά τις λαμπάδες και τον νεωκόρο που τις ανάβει. Δεν βλέπετε τίποτε το παράξενο, ούτε κάτι το παράδοξο. Βλέπετε ένα άνθρωπο που κάνει συνηθισμένα πράγματα. Και όμως στρέφετε προς τα εκεί τα πρόσωπα σας» (Λόγος Δ’ εις την Γένεσιν).

Πολλοί βαρυόντουσαν τα συνεχή κηρύγματα. Πήγαιναν στα πρώτα και σιγά-σιγά αραίωναν: «Τι συμβαίνει; Όσο προχωρούν οι εορτές, τόσον και οι συγκεντρώσεις γίνονται αραιότερες. Αλλ’ ας μη βαρυόμαστε εμείς οι παρόντες. Αυτές οι συνάξεις γίνονται αραιότερες ως προς το πλήθος, αλλ’ όχι ως προς την προθυμία. Λιγότερες σε αριθμό, αλλ’ όχι και στον ιερό πόθο» (Ομιλία προς τους εγκαταλείψαντας την σύναξιν της Εκκλησίας).

Οι δε Κωνσταντινουπολίτες ήσαν λίαν ευπαθείς και στις καιρικές συνθήκες. Καταπέλτης ο ιερός Πατήρ: «Τι συμβαίνει λοιπόν; Έπρεπε όλη η Πόλις να είναι εδώ, παρούσα σήμερον. Και όμως ελάχιστοι από τους πιστούς προσήλθαν. Γιατί άραγε; Μήπως αίτιον είναι η λάσπη και η βροχή; Δεν θέλω να το πιστέψω. Δεν είναι η λάσπη αλλ’ η ραθυμία σας και η πεσμένη σας προθυμία. Πώς μπορούν να συγχωρηθούν αυτοί που απουσιάζουν, την στιγμή που αυτοί οι μάρτυρες που ήλθαμε να τιμήσουμε περιφρόνησαν και αυτή την ίδια τους την ζωή; Και είναι δυνατόν να εμποδισθούν από την λάσπη;» (Ομιλία εν τη παλαιά Πέτρα).

Πιστεύει ότι «όπου υπάρχει πλούτος και άρπαγες εκεί ο άνθρωπος είναι λύκος. Όπου υπάρχει πλούτος και θηριωδία εκεί βλέπω λιοντάρι και όχι άνθρωπο» (Λόγος ΣΤ’ εις τον πτωχόν Λάζαρον). Δεν υπάρχει σχεδόν λόγος όπου να μη καταφέρεται κατά της ασπλαχνίας των πλουσίων και της ανάγκης για φιλανθρωπία και ελεημοσύνη.
ΟΙ αντίπαλοί του τον κατηγορούσαν: «Αεί κολλάσαι τοις πλουσίοις». Και απαντούσε: «Κολλώμαι πλουσίοις ότι κολλώνται πτωχοίς». Αυτός ο άνισος αγών τον οδήγησε στην εξορία και τον μαρτυρικό θάνατο. Όμως ποτέ δεν υπεχώρησε καίτοι εγνώριζε τι τον περιμένει.

Ας επανέλθουμε όμως στο παράπονο του ιερού Πατρός για την συμπεριφορά των Χριστιανών μέσα στον ναό: «Όταν γίνεται προσευχή, νέοι και γέροντες κάθονται ψυχροί. Ανάξιοι και καθάρματα μάλλον παρά νέοι, καγχάζοντας, συνομιλούντες και κοροϊδεύοντες αλλήλους, καθισμένοι στα γόνατα… Βλέπετε πόση κακία κατέχει την οικουμένη… Βλέπω και άλλους να κουβεντιάζουν όρθιοι, ενώ τελείται η θεία Λειτουργία. Οι δε πιο ανόητοι απ’ αυτούς, όχι μόνον την ώρα της προσευχής αλλά και την ώρα που δέχονται την ευλογίαν τού ιερέως. Τι τόλμη, Θεέ μου, πότε θα έλθη η σωτηρία; Πώς θα μπορέσουμε να εξιλεώσουμε τον Θεό; Δεν καταλαβαίνεις ότι συμπροσεύχεσαι με αγγέλους; Με αυτούς συμψάλλεις, με αυτούς υμνείς και στέκεσαι και γελάς; Δεν φοβάσαι τον Θεό;» (Ομιλία ΚΔ εις τας Πράξεις).

Και εντός τού ναού ευρισκόμενοι «ενωτισθώμεν» τα παράπονα τού ιερού Πατρός διά τους μετέχοντας εις την θείαν Ευχαριστίαν. Ερωτά κατά πρώτον: «Ποιούς πρέπει να παραδεχθούμε; Αυτούς που κοινωνούν μια φορά τον χρόνο; Αυτούς που κοινωνούν πολλές φορές; Αυτούς που κοινωνούν λίγες; Ούτε τους άπαξ, ούτε τους πολλάκις, ούτε τους ολιγάκις. Αλλά μόνον αυτούς που έχουν καθαρή συνείδηση. Αυτούς που έχουν καθαρή καρδιά και βίον ανεπίληπτον. Αυτοί μπορούν να προσέρχωνται πάντοτε. Οι άλλοι ούτε μία φορά τον χρόνο. Γιατί παίρνουν κρίμα καταδίκη, κόλαση και τιμωρία» (Ομιλία ΙΖ’ εις την προς Εβραίους).

Και αλλού λέγει: «Γνωρίζω ότι πολλοί από σας θα έλθουν να κοινωνήσουν επειδή ήλθε κάποια εορτή. Σας είπα και σας ξαναείπα: δεν πρέπει να εξετάζετε πότε θα έλθει η εορτή για να κοινωνήσετε, αλλά να καθαρίζετε την συνείδηση σας και τότε να εγγίζετε αυτή την ιερά θυσία. Γιατί ο μαγαρισμένος και ο ακάθαρτος, έστω και αν έλθει εορτή δεν δικαιούται να κοινωνήσει εκείνη την άγια και φρικτή σάρκα. Ο καθαρός όμως, αυτός που με ακριβή μετάνοια έχει σφογγίσει τα πλημμελήματά του, και κατά την εορτή και πάντοτε μπορεί να συμμετέχει στα θεία Μυστήρια και έτσι να γίνεται άξιος των δωρεών του Θεού. Όμως μερικοί τα περιφρονούν όλα αυτά και ενώ είναι γεμάτοι από μύρια κακά, σαν δουν να έρχεται η εορτή, σαν να τους σπρώχνει κάτι, εγγίζουν τα άχραντα Μυστήρια, τα οποία ενώ είναι τέτοιοι ούτε να δουν δεν επιτρέπεται» (Λόγος εις το άγιον Βάπτισμα).

Για την μετοχή στην θεία Ευχαριστία χρειάζεται επιμελής προετοιμασία: «Σας παρακαλώ, όταν πρόκειται να μετάσχετε στην θεία Κοινωνία, πρέπει πριν από πολλές ημέρες να καθαρίζετε τους εαυτούς σας με μετάνοια, προσευχή, ελεημοσύνη και με απασχόληση στην πνευματική ζωή» (Λόγος ΣΤ’ «Περί Ακατάληπτου»).

Ασχολείται εις πολλάς του ομιλίας με τον τρόπο προσελκύσεως εις την θείαν Κοινωνίαν και παραπονείται εντόνως διά την συμπεριφορά των Χριστιανών: «Υπάρχει ένα αμάρτημα. Ποιο; Το να μη προσέρχεσθε με φρίκη, αλλά κλωτσώντας, χτυπώντας, γεμάτοι θυμό, φωνάζοντας, κοροϊδεύοντας, σπρώχνοντας ο ένας τον άλλον, γεμάτοι ταραχή… Στην αγορά να υπάρχει ησυχία και στην εκκλησία κραυγές; Στο πέλαγος γαλήνη και στο λιμάνι τρικυμία; Γιατί θορυβείς; Πες μου, άνθρωπε μου, γιατί βιάζεσαι; Υπάρχει η ανάγκη κάποιων πραγμάτων; Αλλ’ είναι δυνατόν να σκέπτεσαι κάποιες υποθέσεις, κατ’ αυτήν την ώρα; Θυμάσαι ότι ευρίσκεσαι στην γη; Νομίζεις ότι ευρίσκεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους; Και δεν είναι το μυαλό σου σκέτη πέτρα, το να νομίζεις κατ’ αυτόν τον καιρό ότι πατάς στην γη και ότι δεν συγχορεύεις με τους αγγέλους; Μυστήρια λέγονται και όντως είναι. Όπου δε υπάρχουν μυστήρια εκεί επιβάλλεται σιγή. Με πολλήν λοιπόν σιγή, με πολλή ευταξία, με την πρέπουσα ευλάβεια να προσερχώμεθα σ’ αυτήν την θυσία» (Λόγος εις το άγιον Βάπτισμα).

«Αφήστε λοιπόν, κραυγάζει ο Πατήρ, αφήστε τα φαγητά και τα μαγικά. Αξιοθαύμαστο και μοναδικό φαγητό είναι ο Σταυρός. Αυτός έχει μεγίστην ισχύ. Ευτυχής η ψυχή που επικαλείται το όνομα του Ιησού Χριστού, που για μας σταυρώθηκε. Αυτό το όνομα να επικαλεσθεί και κάθε αρρώστια θα φύγει και κάθε επιβουλή σατανική θα υποχωρήσει» (Κατήχηση ΙΒ’).

«Δεν γνωρίζεις πόσα κατώρθωσεν ο Σταυρός; Κατέλυσε τον θάνατο, έσβησε την αμαρτία, αχρήστευσε τον Άδη, διέλυσε την δύναμή του διαβόλου και δεν είναι ικανός και αξιόπιστος να σου δώσει την υγεία του σώματος; Ανέστησε όλη την οικουμένη και συ δεν τον εμπιστεύεσαι;» (Λόγος εις τον Σταυρόν).

Υπάρχουν κάποιες φεμινίστριες της συμφοράς που ανιστορήτως κατηγορούν τους αγίους Πατέρας επί μισογυνισμώ. Απ’ αυτή την συκοφαντία (διότι περί συκοφαντίας πρόκειται) δεν εξαιρείται ο άγιός μας. Τιμά τις αγαθοπροαίρετες, ελέγχει τις ελαφρόμυαλες. Λέγει (και πολύ σωστά): «Μέγαν αγαθόν γυνή, ωσπερούν και κακόν μέγα» (ομιλία Κ’ εις την προς Εβραίους). Με αυτό το «μέγα αγαθόν» ο ιερός Πατήρ είχε στενάς και επωφελείς σχέσεις. Η Ολυμπιάς, η Πενταδία, η Πρόκλη, η Σαλβίνα, ήσαν από αυτές. Δεν είχεν όμως σχέσεις με το «μέγα κακόν». Τις «ανασείστριες και ταραξάνδριες» γυναίκες, την Ευγραφία, την Μάρσα, την Καστρικία. Δεν ανείχετο τον προκλητικόν τρόπον ζωής των. «Γραίδες ούσαι διό τον χρόνον, τι ανηβάν παραβιάζεσθε το σώμα, βοστρύχους επί του μετώπου φέρουσαι καθάπερ εταιρίδες, υβρίζουσαι και τας λοιπάς ελευθέρας, επί απάτη των συντυγχανόντων και τούτο χήραι;» (Παλλαδίου, Βίος Ι. Χρυσοστόμου κεφ. Δ’ και Η’).

Άλλ’ ας έλθουμε σε κάποια αλλά παράπονα. Ασχάλλει ο άγιος διά τις ιεροκατηγορίες: «Ακονίζουμε την γλώσσα μας κατά των ιερέων» (ομιλία ΠΣΤ’ εις το κατά Ιωάννην). «Εάν αυτοί που κακολογούν τον πατέρα ή την μητέρα τους πρέπει να θανατώνονται (κατά την Παλαιά Διαθήκη), ποιάς τιμωρίας θα είναι άξιος αυτός που τολμά να κατηγορήσει εκείνον που είναι κατά πολύ αναγκαιότερος και καλύτερος από τους γονείς; Και δεν φοβάται μήπως ανοίξει η γη και τον καταπιεί ή μήπως πέσει κεραυνός απ’ τον ουρανό και κατακαύσει την κατηγορούσα γλώσσα του;» (Ομιλία εις Πρίσκιλλαν και Ακύλαν). Η χάρις των μυστηρίων δεν εξαρτάται από το ποιόν του τελούντος κληρικού. Ο κληρικός απλώς «την εαυτού δανείζει γλώτταν και την εαυτού παρέχει χείρα» (ομιλία ΠΣΤ’ εις το κατά Ιωάννην). Ο ιδιωτικός βίος τού κληρικού δεν παρακωλύει τον αγιασμόν των μυστηρίων. «Και δι’ αναξίων είωθεν ο Θεός ενεργείν» (Ομιλία Η’ εις την Α’ προς Κορινθίους).

«Δεν μας χαρίζεται η χάρις του άγιου Πνεύματος εξ αίτιας της αρετής των ιερέων. Αυτός καθήκον έχει να ανοίγει το στόμα του, το παν είναι έργον Θεού» (ομιλία ΠΣΤ’ εις το κατά Ιωάννην). Και διά να μη παρεξηγηθεί προσθέτει: «Τα λέγω αυτά χωρίς να παραδέχωμαι αυτούς που αναξίως μετέρχονται την ιερωσύνη».

Για την αντιγραφή

            ΙΚ