Το άτυπο κίνημα «των χριστιανών ομοφυλοφίλων».

Επιμέλεια  έρευνας :πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου (χημικός)

Ένα αξιοπρόσεκτο  γεγονός για την καθιέρωση της ομοφυλοφιλίας, ως φυσιολογική κατάσταση στον εκκλησιαστικό χώρο, είναι και η εμφάνιση του  άτυπου κινήματος της «χριστιανικής ομοφυλοφιλίας». Θεωρητικοί υποστηρικτές του κινήματος αυτού είναι κληρικοί παντός βαθμού. Μέλη του κινήματος αυτού  διατηρούν και ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, όπου προπαγανδίζουν τις απόψεις τους με ένα ελκυστικό και παραπλανητικό τρόπο. Όπως γράφει ο διαχειριστής της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, «βιώνει ομόφυλες έλξεις από την προεφηβική του ηλικία, αλλά αγωνίζεται να ευαρεστήσει στο Θεό με την προσευχή και την εγκράτεια. Δημιούργησε την παρούσα ταπεινή προσπάθεια με την ευχή του πνευματικού του… Με την ιστοσελίδα «εκφράζουν ένα αόρατο κομμάτι της κοινωνίας μας: τους ανθρώπους που έλκονται σεξουαλικά προς το ίδιο φύλο, πιστεύουν στον Ιησού Χριστό και θέλουν να ζήσουν μαζί Του. Πρόκειται για μια ομάδα προσώπων που δεν χωράει στις κατεστημένες αφηγήσεις περί ομοφυλοφιλίας. Η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στέκεται συχνά επιθετική απέναντί τους και η Εκκλησία μιλάει σπάνια για αυτούς τους πιστούς της, στέκοντας αδιάφορη ή και εχθρική……

Βασικές αρχές αυτού του άτυπου κινήματος είναι οι εξής:

1.Η  ομοφυλοφιλία δεν είναι αμαρτία. Ο ομοφυλόφιλος δεν είναι αμαρτωλός εξαιτίας της έλξης του προς το ίδιο φύλο. Είναι ένας εν δυνάμει αμαρτωλός ή ένας εν δυνάμει άγιος. Το τι από τα δύο θα γίνει το καθορίζουμε μόνοι μας με τις επιλογές μας.

2. Η  λέξη “ομοφυλοφιλία” δεν απαντάται πουθενά στα ορθόδοξα κείμενα. Η έννοια της ομοφυλοφιλίας ως έλξη προς το ίδιο φύλο, που είναι ανεξάρτητη της ανθρώπινης θέλησης, δεν καταδικάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί στην πατερική γραμματεία, για να υπάρχει αμαρτωλή ενοχή, πρέπει να υπάρχει συγκατάθεση στην αμαρτία. Δηλαδή ο άνθρωπος να επιλέγει ηθελημένα να ενεργήσει σύμφωνα με τους πειρασμούς, είτε αυτοί προέρχονται από τον εαυτό του, είτε από το περιβάλλον, είτε απ’ ευθείας από το διάβολο. Μάλιστα, ο άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης υποστηρίζει ότι ο πειρασμός από μόνος του, όχι μόνο δεν είναι αμαρτία, αλλά αποτελεί μια δοκιμασία, που μπορεί να αποβεί σε έπαινο και νίκη του προσώπου.

Με αυτή την έννοια, η ομοφυλοφιλία από μόνη της, ως κατάσταση που δεν επιλέγεται από το πρόσωπο, δεν καθιστά τον άνθρωπο αμαρτωλό. Μπορεί, ανάλογα με την ελεύθερη στάση μας απέναντί της, να αποτελέσει αφορμή αμαρτίας ή αφορμή σωτηρίας.

3. Η ομοφυλοφιλία είναι φυσιολογική εκ γενετής κατάσταση και οφείλεται στην ύπαρξη γκέι γονιδίων καθώς και ορισμένων περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι μελέτες (;;;;) γονιδιώματος έχουν εντοπίσει 4 γονίδια στους άντρες και 3 στις γυναίκες, που το καθένα ευθύνεται κατά μέσο όρο για το 1% διακύμανσης της ομοφυλοφιλίας. 

«Στο ερώτημα «Ομοφυλοφιλία: Γονίδια ή ανατροφή;», απαντούν ως εξής: «Γονίδια + Ανατροφή + Ελεύθερη βούληση». Και ευτυχώς, γιατί οποιαδήποτε άλλη απάντηση θα οδηγούσε σε μια ζωή μοιρολατρική, βαρετή και απάνθρωπη».

4.Οι ομοφυλοφιλικές επιθυμίες  προέρχονται είτε εκ γενετής από τον εγκέφαλο, είτε από εξωγενείς κοινωνικούς παράγοντες, που ενεργούν και φιλτράρονται πάλι διά του εγκεφάλου. Το περιβάλλον επιδρά στον εγκέφαλο από τη γέννηση μέχρι την εφηβεία και μετέπειτα.

5. Η  ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται τόσο από τη φύση όσο και από την ανατροφή. Χωρίς γονίδια, δεν μπορείς καθόλου να ενεργήσεις στο περιβάλλον. Αλλά χωρίς το περιβάλλον τα γονίδιά σου δεν έχουν πού να ενεργήσουν. Ένας τρόπος κατανόησης αυτού του συνδυασμού μπορεί να εκφραστεί σχηματικά ως εξής:

Γονίδια + Συνάψεις του εγκεφάλου + Προγεννητικό ορμονικό περιβάλλον = Ιδιοσυγκρασία
Γονείς + Φίλοι + Εμπειρίες = Περιβάλλον
Ιδιοσυγκρασία + Περιβάλλον = Ομοφυλοφιλικός προσανατολισμός

6. Τα πάντα είναι βιολογικά, τα πάντα είναι γενετικά.

Αλλά οι σύνθετες ανθρώπινες συμπεριφορές (πεποιθήσεις, προθέσεις, συναισθήματα, προσωπικότητα) δεν έχουν βιολογικά ή γενετικά αίτια με την ίδια έννοια που η φαινυλκετονουρία προκαλείται από ένα και μόνο γονίδιο. Γι’ αυτό δεν πρέπει να υποκύπτουμε στις υπεραπλουστευμένες βιολογίστικες εξηγήσεις της συμπεριφοράς, που απειλούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

7. Ο χριστιανός ομοφυλόφιλος αποφεύγει να συνάψει ομόφυλες  ερωτικές σχέσεις αλλά ζει πάντα με τους λογισμούς της ομοφυλόφιλης έλξης. Υποστηρίζουν ότι «Δεν επιλέγουμε τις έλξεις μας, αλλά επιλέγουμε τον τρόπο ζωής μας».

8.Τα μέλη του κινήματος έχουν πνευματικούς, οι οποίοι με την ποιμαντική τους αμνηστεύουν την ομοφυλοφιλία ως αμαρτία και την δέχονται ως φυσική κατάσταση.

9. Καθιερώνουν αγίους  σαν προστάτες της ομοφυλοφιλίας.

Ποιμαντική αντιμετώπιση του θέματος

Το άτυπο αυτό κίνημα εκτός των άλλων προβλημάτων που δημιουργούνται με τις απόψεις που προπαγανδίζουν, αναβιώνουν και παλιότερες καταδικασμένες αιρέσεις (π.χ. Μανιχαϊσμός). Στη συνέχεια δίνουμε τις βασικές  θεολογικές απόψεις για τα υποστηριζόμενα έχοντας σαν βάση το άρθρο του κ.Δημητρίου Κουτσούμπα «Ομοφυλοφιλία και ανθρώπινη προαίρεση».

Α. Αν δεχτούμε την άποψη, πως κάποια ψυχή είναι εκ φύσεως ομοφυλόφιλη σε αντίθεση με άλλες, που δεν γεννήθηκαν με την συγκεκριμένη αμαρτία, τότε πέφτουμε στην αίρεση του Μανιχαϊσμού, δηλαδή δεχόμαστε πως υπάρχει θεός Δημιουργός του καλού και θεός Δημιουργός του κακού και της αμαρτωλής φύσης.

Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων γράφει στις Κατηχήσεις του:

«Η ψυχή είναι αθάνατη και είναι όμοιες όλες οι ψυχές των ανδρών και των γυναικών… Δεν υπάρχει τάξη ψυχών που εκ φύσεως αμαρτάνει, και τάξη ψυχών που εκ φύσεως κάνει το αγαθό, αλλά και τα δύο εξαρτώνται από την προαίρεση» (Κατήχησις Φωτιζομένων Δ΄, παρ. 20, σελ. 154-5).

Β. Όσοι υποστηρίζουν ότι κάποιοι γεννιούνται με φύση ομοφυλόφιλη και χωρίς αυτεξούσια θέληση να αλλάξουν, τότε θα είναι σαν να ακυρώνουμε το αυτεξούσιο του ανθρώπου και να αποδεχόμαστε πως η αμαρτία (λ.χ. η ομοφυλοφιλία) έχει ουσία και υπόσταση. Δηλαδή, ότι οντολογικά βρίσκεται στην ουσία του ανθρώπου και φυσιολογικά ο άνθρωπος υφίσταται τις συνέπειές της.     

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει: «Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο αναμάρτητο στη φύση του και αυτεξούσιο στη θέλησή του. Λέγοντας αναμάρτητο δεν εννοώ ότι δεν είναι δεκτικός αμαρτίας, αλλά εννοώ ότι δεν έχει την αμαρτία στη φύση του, αλλά στην προαίρεσή του· δηλαδή, έχει τη δύναμη να διατηρείται και να προοδεύει στο αγαθό με τη βοήθεια της θείας Χάριτος. Και επίσης, μπορεί να παρεκτραπεί από το καλό και να οδηγηθεί στο κακό, με παραχώρηση του Θεού, εξαιτίας του Αυτεξουσίου του· διότι, ό,τι γίνεται εξαναγκαστικά δεν είναι αρετή» (Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, κεφ. 26, σελ. 212-3).

 Η ομοφυλοφιλία επομένως βρίσκεται στην προαίρεση του ανθρώπου.

Γ. Όποιος λοιπόν δέχεται πως η ομοφυλοφιλία ή οποιαδήποτε πορνική αμαρτία, είναι ελεύθερη από την αρετή και την κακία, τότε αναπόφευκτα δέχεται το παράλογο και το απάνθρωπο του Θεού να νομοθετεί και να ζητά από τους ανθρώπους πράγματα, που εναντιώνονται στους φυσικούς νόμους της Δημιουργίας του.

 Δ. Η άποψη πως υπάρχουν ομοφυλόφιλοι, που είναι κυριευμένοι πλήρως από τα πάθη τους και ουσιαστικά δεν έχουν καμία αυτεξούσια γνώμη και απόφαση να αρνηθούν τα «εκ γενετής», «φυσικά» πάθη τους, και πως μόνο η θεία Χάρη, χωρίς την αυτεξούσια προαίρεση, μπορεί να μετατρέψει το αμαρτωλό θέλημα του ανθρώπου, που δεσμεύεται στην ανάγκη της αμαρτωλής «φύσης», τότε  παρουσιάζουμε ότι η θεία Χάρη δεν είναι προτρεπτική στη σωτηρία του ανθρώπου, αλλά είναι δήθεν αναγκαστική. Περί τούτου ο άγιος Συμεών ο Μεταφραστής γράφει: «Δεν δεσμεύει η Χάρη το θέλημα του ανθρώπου με αναγκαστική δύναμη, όπως έχει λεχθεί, ώστε να το κάνει αμετάτρεπτο, αλλά, αν και συνυπάρχει, δίνει την προτεραιότητα στο αυτεξούσιο, για να φανεί το θέλημα του ανθρώπου προς τα πού κλείνει, προς την αρετή ή την κακία. Γιατί ο νόμος [του Θεού] δεν υπάρχει για την ανθρώπινη φύση, αλλά για το αυτεξούσιο της προαίρεσης, για να μπορεί να κλίνει προς το καλό ή το κακό» (Λόγος 6, Περί ελευθερίας νοός, παρ. 118, σελ. 380-1).

Ε. Το συνηθισμένο  και χιλιοειπωμένο επιχείρημα είναι, πως κάποιοι ομοφυλόφιλοι έχουν μία «φυσική» ροπή προς την ομοφυλοφιλία και αυτό εκδηλώνεται από μικρή ηλικία. Αλλά έτσι δεχόμαστε πως η ψυχή είναι κατά τη φύση της τρεπτή, με αποτέλεσμα άλλοι άνθρωποι να έχουν φύση που ρέπει προς στην αμαρτία, και άλλοι να έχουν φύση που ρέπει προς την αγιότητα. Δηλαδή συμφωνούμε με την κακοδοξία περί του Απόλυτου Προορισμού, δηλαδή του ακροτάτου Ρατσισμού.

Οι Πατέρες όμως μας ξεκαθαρίζουν, πως ο άνθρωπος ηθελημένα κι όχι κατά φύση ρέπει στο πάθος ή στην εγκράτεια· γιατί είναι εθελότρεπτος στη λογική ψυχή του, ενώ το σώμα του είναι τρεπτό στη φύση εξαιτίας του σύνθετου και του φθαρτού της ύλης του. Δηλαδή η ψυχή ρέπει στην αμαρτία ή στην αρετή, γιατί το θέλει, με την προαίρεσή της, ενώ το σώμα ρέπει από μόνο του κατά φύση στη φθορά της ύλης και όχι στη φθορά της καταδικαστέας αμαρτίας.

Συγκεκριμένα, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει «πως όλα τα λογικά κτίσματα είναι εθελότρεπτα, δηλαδή μετατρέπονται με τη θέλησή τους, ενώ τα άλογα είναι τρεπτά κατά το σώμα τους» (Διάλογος κατά Μανιχαίων, σελ. 228-9).

Και ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος το αναλύει ακόμα περισσότερο, λέγοντας πως «η ψυχή είναι άτρεπτη ως προς την φύση και την ουσία, και πως μαζί με τον νου προσκολλώνται εκουσίως είτε στο αγαθό, είτε στο πονηρό. Το σώμα όμως είναι τρεπτό στη φύση, διότι είναι σύνθετο και ρευστό στην ουσία, διότι κατασκευάστηκε από φθαρτή ύλη… Τη μίξη της συνουσίας, την ηδονή, τν λαιμαργία και όλες αυτές τις αμαρτίες, που οι πολλοί νομίζουν πως τα επιζητεί το σώμα, δεν τα επιζητεί ούτε ζωντανό, ούτε νεκρό από μόνο του, αλλά τα επιζητεί η ψυχή μέσω αυτού. Και όπως ακριβώς το σώμα δεν μπορεί να κινηθεί χωρίς τη ψυχή, έτσι και η ψυχή, που ενώθηκε διά της αγάπης με τον Θεό, δεν μπορεί να παρασυρθεί σε αμαρτωλές επιθυμίες. Διότι η ορμή της καρδιάς, ή καλλίτερα η ροπή του θελήματός της, συγκρατείται από τη γλυκιά αγάπη του Θεού» (Κατηχητικός λόγος 25, παρ. 3, σελ. 302-5).

Στο ίδιο πνεύμα, ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναϊτης γράφει: «Όπως ακριβώς η ψυχή μας δημιουργεί τις αρετές, έτσι δημιουργεί και τα πάθη — τις αρετές όμως κατά φύση, και τα πάθη παρά φύση. Γιατί αιτία στη γέννηση του καλού ή του κακού έχει τη ροπή της θελήσεως… Γιατί η πρόθεση βρίσκεται ανάμεσα στις δύο ενέργειες, επειδή αυτός φέρει μέσα του και τις αρετές και τις κακίες· τις αρετές από τη φύση του, ενώ τις κακίες με την αυθαίρετη ροπή του θελήματός του» (Κεφάλαιο 89, σελ. 410-1).

Με τις αιρετικές όμως αυτές δοξασίες απορρίπτουμε θεολογικά το «κατ’ εικόνα» της δημιουργίας του Θεού, όπως και το «καθ’ ομοίωση» της αγωνιστικής προαίρεσης του ανθρώπου. Γράφει συγκεκριμένα ο άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης: «“Είπε ο Θεός… Ας δημιουργήσουμε άνθρωπο σύμφωνα με την δική μας εικόνα”, ώστε με την προαίρεσή του να γίνει όμοιος με μας… Ο μονογενής λοιπόν Θεός, όταν ήλθε, είπε· “Γίνεσθε όμοιοι με τον ουράνιο πατέρα μου”, επειδή η δημιουργία διασώζει το “κατ’ εικόνα”, ενώ η προαίρεση το “καθ’ ομοίωση”» (Επιστολή 95, σελ. 120-1).  

ΣΤ. Ένα ακόμα αθεολόγητο επιχείρημα, που κι αυτό δυστυχώς ακούγεται από κάποιους ανθρώπους της Εκκλησίας, είναι πως κάποιοι γεννιούνται με ομοφυλόφιλο σώμα, αφού ταυτίζουν την παθητότητα της φύσης του σώματος, στη φθορά της ύλης, με την παθητότητα της προαίρεσης (κι όχι της φύσης) της ψυχής, στην αμαρτία.  Έτσι, όμως, πέφτουμε στην αίρεση του Υλισμού, με το να δεχτούμε πως η επιθυμία της ομοφυλοφιλίας και οποιασδήποτε σαρκικής αμαρτίας, προέρχεται από την ύλη του σώματος. Ο Υλισμός πρεσβεύει πως κάθε ψυχική ενέργεια, είτε θέληση, είτε βούληση, είτε συνείδηση είναι υλικές ενέργειες, δηλαδή προέρχονται από την ύλη και από την εξελικτική πορεία αυτής.

 Πιο συγκεκριμένα, πολλοί ειδικοί θεωρούν πως όλες οι επιθυμίες, οπότε και οι ομοφυλοφιλικές, προέρχονται είτε εκ γενετής από τον εγκέφαλο, είτε από εξωγενείς κοινωνικούς παράγοντες, που ενεργούν και φιλτράρονται πάλι δια του εγκεφάλου. Χωρίς φυσικά να γνωρίζουν το ποιος είναι ο υγιής νους της ψυχής, και πώς λειτουργεί το εν Χριστώ λογικό της ψυχής σε σχέση με το άλογο επιθυμητικό μέρος αυτής.

Και όπως, αν κάποιος γεννιέται σωματικά τυφλός, δεν σημαίνει πως είναι καταδικασμένος να ζει στο σκοτάδι της αμαρτίας, έτσι και αυτός που γεννιέται με μία σωματική ανωμαλία στα γεννητικά όργανα, δεν είναι ψυχικά εγκλωβισμένος στην αμαρτία οποιασδήποτε πορνείας.

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, με βαθύτητα σκέψης, αλλά και με απλότητα καρδιάς, μας εξηγεί πως ο προπάτορας Αδάμ «διέπραξε δύο αμαρτίες παραβαίνοντας τη θεία εντολή· η μία ήταν της προαίρεσης της ψυχής, που άφησε με τη θέλησή της το αγαθό, και η άλλη της φύσης (του σώματος), που άφησε χωρίς να το θέλει την αθανασία εξαιτίας της προαίρεσης» (Προς Θαλάσσιον, Απόκρισις 42, σελ. 268-9). Δηλαδή ηθελημένα, διά της προαιρέσεώς του, έκανε κακή χρήση του αυτεξουσίου του, με ακόλουθο αποτέλεσμα, άθελά του, να αχρηστέψει την αφθαρσία και αθανασία του σώματός του. Έτσι ολόκληρη η Ανθρωπότητα κληρονόμησε τη θνητότητα και τη φθαρτότητα των υλικών σωμάτων. Αυτή όμως η θνητότητα κι η φθαρτότητα των υλικών σωμάτων χρησιμοποιείται μοναδικά για τον κάθε άνθρωπο, ως πνευματική ευκαιρία αξιοποίησης της σωτηριώδους Πρόνοιας του Θεού. Και ένα τέτοιο σπάνιο φαινόμενο εκ γενετής φθαρτότητας και παθητότητας του ανθρώπινου σώματος, και όχι της ψυχής, είναι ο λεγόμενος «ερμαφροδιτισμός». «Αυτή λοιπόν, (συνεχίζει ο Άγιος), την αμοιβαία φθορά και αλλοίωση της φύσης διορθώνοντας ο Κύριος και Θεός μας, αφού έλαβε τη φύση μας ολόκληρη, είχε και Εκείνος την παθητότητα μέσα στν φύση που έλαβε, αλλά την στόλισε με την αφθαρσία της προαίρεσης, και έγινε αμαρτία εξαιτίας της παθητότητας της φύσης. Δεν γνώρισε όμως την αμαρτία της προαίρεσης, επειδή η γνώμη του παρέμεινε άτρεπτη. Εξαιτίας λοιπόν της αφθαρσίας της προαίρεσης διώρθωσε την παθητότητα της σωματικής φύσης, κάνοντας το τέλος της παθητότητας της φύσης, εννοώ τον θάνατο, αρχή της κατά φύση μεταποίησής μας στην αφθαρσία» (Προς Θαλάσσιον, Απόκρισις 42, σελ. 268-9).

  Ας μην συγχέουμε, λοιπόν, την αθέλητη από τον άνθρωπο παθητότητα της φθαρτής σωματικής φύσης, που προσέλαβε ο Χριστός, με το πάθος της ομοφυλοφιλίας που διαπράττεται από την προαίρεση (και όχι τη φύση) της ψυχής, και που παραβαίνει την απαγορευτική εντολή του Θεού γι’ αυτήν την αμαρτία..           

 Έτσι, ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων μας νουθετεί «να μην λέμε ότι το σώμα είναι αίτιο της αμαρτίας, επειδή το σώμα από μόνο του δεν αμαρτάνει, αλλά η ψυχή αμαρτάνει μέσω του σώματος. Το σώμα είναι εργαλείο και μοιάζει με ένδυμα και στολή της ψυχής. Αν λοιπόν παραδοθεί από τη ψυχή στην πορνεία γίνεται ακάθαρτο, ενώ αν συγκατοικήσει με αγία ψυχή γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος» (Κατήχησις Φωτιζομένων Δ΄, παρ. 23, σελ. 158-9).

Ο πόλεμος των λογισμών στους «εγκρατευόμενους χριστιανούς ομοφιυλόφιλους».

Σύμφωνα με τις απόψεις του κινήματος των χριστιανών ομοφυλόφιλων, αυτοί έλκονται ερωτικά από το ίδιο φύλο, αλλά εγκρατεύονται, οπότε σύμφωνα με την άποψή τους δεν αμαρτάνουν. Για να απαντήσουμε στην άποψη αυτή αναφέρω τα παρακάτω.

«Ο αγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης θεωρεί ότι ο λογισμός είναι η αρχή, το κέντρο, η ρίζα από όπου αναφύονται ο κορμός, τα κλαδιά και ολόκληρο το δένδρο της αμαρτίας.

Το κακό αρχίζει από τον πρώτο λογισμό και στη συνέχεια επιτείνεται. Όταν κάποιος ρίξει μία πέτρα μέσα στο πηγάδι, ο κυματισμός από την πτώση της δημιουργεί στην αρχή ένα μικρό κύκλο, ο μικρός κύκλος στη συνέχεια δημιουργεί άλλον μεγαλύτερο, εκείνος μεγαλύτερο, μέχρι που το κύμα φθάσει στα τοιχώματα.

Έτσι γίνεται και με την αμαρτία. Πριν από την εκτέλεσή της προηγούνται αλλεπάλληλοι μηχανισμοί και διεργασίες, που ο ένας ακολουθεί τον άλλον.

Έτσι μπορούμε να διακρίνουμε τρία στάδια για την πορεία προς τη χώρα της αμαρτίας: α) την προσβολή, β) τη συγκατάθεση και γ) την αιχμαλωσία.

 Ο  μηχανισμός αυτός λειτουργεί ως εξής: Κάποιος πονηρός λογισμός (στην προκειμένη περίπτωση ομοφυλοφιλικός λογισμός ) εισέρχεται στο νου του ανθρώπου. Ο πειρασμός εργάζεται με τη φαντασία.Παρουσιάζει την υπόθεση, όσο πιο ελκυστική μπορεί. Έτσι η προσβολή γίνεται πιο ελκυστική και δυνατή.

Μέχρι το σημείο αυτό ο άνθρωπος είναι ανεύθυνος. Είναι το πρώτο στάδιο, μία προσβολή, μία επίθεση του εχθρού ή πιο άπλα το κτύπημα της πόρτας. Η κατάσταση  είναι φυσιολογική. Είναι αδύνατον να υπάρξει άνθρωπος, που να μην δεχθεί την προσβολή. Ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος έλεγε, ότι, όπως μέσα στον κήπο κατά φυσιολογικό τρόπο φυτρώνει μαζί με τα φυτά και η αγριάδα ή όπως τα νησιά κτυπιούνται γύρω – γύρω από τα κύματα, έτσι και ο άνθρωπος οπωσδήποτε θα έλθη σε επαφή με τις προσβολές των λογισμών.

Το εφάμαρτο στάδιο αρχίζει από εδώ και πέρα. Αρχή του αγώνος είναι η προσβολή. Αν ο άνθρωπος την απομακρύνει από το νου του, χωρίς καθόλου να την περιεργασθεί, τότε σώζεται και απαλλάσσεται από τις άθλιες συνέπειες που ακολουθούν. Αν όμως, δεχθεί τη συζήτηση με τον πονηρό λογισμό, ανοίγει την πόρτα στον πονηρό λογισμό που προηγουμένως απλώς του χτύπησε την πόρτα, δημιουργεί τη φιλία και τότε πια φθάνει στη συγκατάθεση για την αμαρτία, που είναι το δεύτερο στάδιο για την εκτέλεση της αμαρτίας.

Ο άνθρωπος τώρα με πρωταγωνιστή τον εαυτό του, στα άδυτα της ψυχής του επιτελεί την αμαρτία: κατακρίνει, βλασφημεί, πορνεύει, μοιχεύει, διαπράττει φόνους και αμέτρητα εγκλήματα και κάνει οτιδήποτε μπορεί να φαντασθεί o ανθρώπινος νους, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΝ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ ΣΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΣΤΑΔΙΟ που είναι η διάπραξη. Η Αιχμαλωσία του ανθρώπινου νου από τον λογισμό είναι γεγονός. Δυστυχώς αυτό το σημείο δεν γίνεται κατανοητό από τους χριστιανούς ομοφυλόφιλους, γιατί τότε θα θεωρούσαν την ομοφυλοφιλία ως είδος ΠΟΡΝΕΙΑΣ και όχι ως φυσιολογική κατάσταση.

Επίσης αν ένας πνευματικός πατέρας δέχεται πως ένα πνευματικό του παιδί είναι κατά φύση ομοφυλόφιλος, η πόρνος, η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αμαρτωλός, τότε εν αντιθέσει με τον απόστολο Παύλο, έστω και ακουσίως, αντί να τον βοηθήσει να γιατρευτεί η προαίρεσή του και να τον οδηγήσει σε αρραβώνα με τον Χριστό, τότε τον αρραβωνιάζει μάλλον με τον Διάβολο δικαιολογώντας την αμαρτία του.

Έχουμε Αγίους ομοφυλόφιλους;

«Επειδή η ομοφυλοφιλία, κατά την ορθόδοξη πνευματική κληρονομιά, όπως εκφράζεται στην Καινή Διαθήκη (Παύλος) και στη διδασκαλία των αγίων, συνιστά πάθος, ο άνθρωπος που άρχισε τη ζωή του ως ομοφυλόφιλος ή στράφηκε στην ομοφυλοφιλία κάποια στιγμή, όταν προοδεύει στην αγιότητα καθαρίζοντας την καρδιά του από τα πάθη, παύει να είναι ομοφυλόφιλος. Δεν έχουμε ομοφυλόφιλους αγίους. Αν υπήρχαν άγιοι ομοφυλόφιλοι που αγίασαν μέσω της ομοφυλοφιλίας (όπως οι έγγαμοι άγιοι αγιάζονται μέσω του γάμου), οι άγιοι Πατέρες δε θα το έκρυβαν, ούτε θα θεωρούσαν – μαζί με τον απόστολο Παύλο– την ομοφυλοφιλία πάθος, που χωρίζει τον άνθρωπο από το Θεό, γιατί η Εκκλησία δεν ενδιαφέρεται να συντηρήσει τον κοινωνικό ηθικισμό, αλλά αντίθετα γκρεμίζει τα ηθικά στερεότυπα (ταμπού) για να θεραπεύσει τον άνθρωπο.

Ασφαλώς έχουμε αγίους που υπήρξαν κάποτε ομοφυλόφιλοι (όπως και αγίους που υπήρξαν πόρνοι, έκφυλοι ή δέσμιοι διαφόρων άλλων παθών, μη σαρκικών), αλλά ανέλαβαν τιτάνιο αγώνα ενάντια στα πάθη τους και με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος τα νίκησαν, γι’ αυτό και είναι άγιοι. Οι άγιοι Πρωτάς και Υάκινθος, ευνούχοι της αγίας Ευγενίας που την ακολούθησαν στο μοναχικό βίο και στο μαρτύριο, ο άγιος Αζάτ, ευνούχος του Πέρση βασιλιά Σαπώρ, που το μαρτύριό του προκάλεσε τόση θλίψη στο βασιλιά, ώστε σταμάτησε τους διωγμούς, ίσως είναι μερικά παραδείγματα. Από το Γεροντικό ξέρουμε την περίπτωση ενός ασκητή που εξομολογήθηκε τον έρωτά του στον όσιο Αχιλλά· στη συνέχεια όμως έφυγε αμέσως, προφασιζόμενος ότι ντράπηκε ένα γέρο ασκητή, τυφλό και παράλυτο, που ζούσε εκεί. Τότε ο άγιος, εγκρίνοντας τη φυγή του μακριά από το πάθος, τον επαίνεσε ως αγωνιστή, λέγοντας: «Αυτό δεν είναι πορνεία, αλλά πόλεμος με τους δαίμονες».

Από τη σύγχρονη εποχή, ξέρουμε την περίπτωση του αγίου Αμερικανού ιερομόναχου π. Σεραφείμ Ρόουζ, που πριν μεταστραφεί στην Ορθοδοξία ήταν ομοφυλόφιλος, έπαψε όμως να ασκεί την ομοφυλοφιλία και την απέρριψε ως πάθος, όταν έγινε ορθόδοξος χριστιανός. Ξέρουμε επίσης την ανάλογη περίπτωση του μοναχού Κοσμά από το Ρέθυμνο της Κρήτης, που εγκατέλειψε την ομοφυλοφιλία και ασκήτεψε κοντά σ’ ένα εκκλησάκι νότια της πόλης, όπου και κοιμήθηκε γύρω στο 1990. Ασφαλώς υπάρχουν πολλές ακόμη παρόμοιες περιπτώσεις. Είναι άνθρωποι, που «ευνούχισαν τον εαυτό τους για τη βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 19, 12).

Επίλογος

Δεν είναι τυχαίο που το σύνολο των Αγίων Πατέρων χαρακτηρίζει το αμάρτημα της ομοφυλοφιλίας ως μιαρό βδέλυγμα, που δεν επιδέχεται εύκολα συγχώρηση, επιβεβαιώνοντας το αγιογραφικό χωρίο «βδέλυγμα Κυρίω διεστραμμέναι οδοί» .

Η αυστηρότητα που επέδειξαν οι Άγιοι όλων των αιώνων, απέναντι σε αυτή τη διαστροφή, υπήρξε πέρα για πέρα δικαιολογημένη, από τη στιγμή που έχουμε να κάνουμε με ένα αμάρτημα που:

α. βλασφημεί τον ίδιο τον Δημιουργό,

 β. διαστρέφει τη βασική αρχή της δημιουργίας περί ανθρώπου, απορρίπτοντας την ανθρώπινη οντολογία και φυσιολογία και αντιβαίνοντας όλους τους φυσικούς νόμους,

γ. προκαλεί διάλυση του κόσμου και της παραδοσιακής οικογένειας, μεταβάλλοντας τα κατά φύσιν σε παρά φύσιν και

δ. παρουσιάζει παραπλανητικώς τα παρά φύσιν ως μία κατά φύσιν πτυχή της ανθρώπινης οντολογίας.

Δυστυχώς σήμερα πολλοί ψυχοθεραπευτές με τις ελλιπείς και συχνά αβάσιμες θεωρίες τους θέτουν ως πρότυπο ψυχικής υγείας όχι την εικόνα του Θεού με την λογικότητα και αυτεξουσιότητα, αλλά τις εικόνες των αλόγων ζώων, που αντιδρούν άλογα και παθητικά με τα ζωώδη ένστικτά τους. Οπότε φτάνουν στο σημείο όχι μόνο να μην δέχονται την ομοφυλοφιλία ως παρά φύση ψυχοσωματική ενέργεια, αλλά να ζητάνε από τον ομοφυλόφιλο να μην καταπιέζει την δήθεν εκ της δημιουργίας του επιθυμία του, μένοντας αμετανόητος σε αυτήν.

Αποδεχόμενοι τις αιρετικές αυτές δοξασίες απορρίπτουμε θεολογικά το «κατ’ εικόνα» της δημιουργίας του Θεού, όπως και το «καθ’ ομοίωση» της αγωνιστικής προαίρεσης του ανθρώπου. Γράφει συγκεκριμένα ο άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης: «“Είπε ο Θεός… Ας δημιουργήσουμε άνθρωπο σύμφωνα με την δική μας εικόνα”, ώστε με την προαίρεσή του να γίνει όμοιος με μας… Ο μονογενής λοιπόν Θεός, όταν ήλθε, είπε· “Γίνεσθε όμοιοι με τον ουράνιο πατέρα μου”, επειδή η δημιουργία διασώζει το “κατ’ εικόνα” ενώ η προαίρεση το “καθ’ ομοίωση”» (Επιστολή 95, σελ. 120-1).

Σχόλια στην παραβολή του Ασώτου.

Ἐπιμέλεια Κων. Δεσπότη 

Θεωρήθηκε από κάποιους Θεολόγους ως οριακή για τα νοήματά της. Οι Πατέρες λένε ότι ακόμη κι αν είχαν χαθεί τα Ευαγγέλια και είχε σωθεί μόνον αυτή η παραβολή, θα ήταν αρκετή για να σωθεί ο άνθρωπος! 

1.Η παραβολή αυτή αναφέρεται με απαράμιλλο τρόπο στα κεντρικότερα θέματα της βιβλικής σωτηριολογίας: στην άνευ όρων ευσπλαχνία του Θεού και στη μετα–νοημένη επιστροφή του ανθρώπου προς αυτόν. Ιδιαίτερα τονίζεται το στοιχείο της χαράς του πατέρα, δηλαδή του Θεού, και του γιου του που επιστρέφει στο σπίτι.

2.Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της παραβολής είναι η αναφορά στους δύο γιους. Αυτή η αναφορά πολλές φορές ερμηνεύθηκε αλληγορικώς συμβολίζουσα τους δύο δρόμους που έχει να ακολουθήσει ο άνθρωπος. Με αυτό τον τρόπο γίνεται φανερό ότι υπάρχει η επιλογή, μια τέτοια έκανε και ο μικρός γιος και ανατρέπει την οικογενειακή ισορροπία.  

3.Αρχίζει η περιγραφή της παραβολής, στην οποία γίνεται λόγος για έναν άνθρωπο Ο Χριστός μας εδώ ονομάζει τον εαυτό του άνθρωπο, γιατί Αυτός έγινε πραγματικά άνθρωπος για όλους μας. Για μας έγιναν όλα, όσα είναι μέσα μας και γύρω μας, που έχει δύο υιούς. 

3.Ο πατέρας της παραβολής δεν είναι άλλος από τον Θεό. Ο μικρότερος εκ των υιών εμφανίζεται μπροστά στον πατέρα του και απαιτεί το μερίδιο της περιουσίας που του αναλογεί.

4.Ο νεώτερος γιος συμβολίζει όλους εμάς που δεν θέλουμε να παραμείνουμε υπό τον έλεγχο του Θεού και να ζήσουμε μια ζωή όπως Εκείνος θέλει, αλλά θέλουμε να ζήσουμε την δική μας ζωή, που είναι μακριά από κάθε έλεγχο, μακριά από κάθε επίβλεψη. Έτσι παίρνουμε την απόφαση να κάνουμε μια ζωή αντίθε–τη με όλα όσα Εκείνος ζητάει από εμάς. 

5.. Ο νεότερος γιος έφυγε σε χώρα μακρινή, φανερώνοντας ότι ο αμαρτωλός αποστατεί και διακόπτει κάθε σχέση με τον Θεό και τη θρησκεία του. Η διακοπή αυτής της σχέσης είναι η ουσία της αμαρτίας. Ο μικρότερος υιός ζώντας άσωτα («ζων ασώτως» = ζώντας χωρίς σωτηρία), σκόρπισε όλη την περιουσία του.

6. Ο άγιος Γρηγόριος τονίζει ότι η περιουσία όλων μας πάνω από όλα είναι ο νους μας. Άσωτος υιός είναι ο νους του ανθρώπου, που ζει έξω από την καρδιά..(και για όσο μένουμε στους τρόπους της σωτηρίας τον έχουμε συνηγμένο στον εαυτό του και στον πρώτο και ανώτατο νου, τον Θεό).  

Έτσι ανοίγουμε τήν θύρα στα πάθη τότε σκορπίζεται. Τα αισχρά πάθη αφαιρούν από τον άνθρωπο την καθαρότητα του νου, αφαιρούν τη ντροπή και την καλαισθησία από την καρδιά του και τον κάνουν αναιδή. Επιπλέον αιχμαλωτίζουν τη θέλησή του με τέτοιο τρόπο,ώστε να μη μπορεί να κυβερνήσει τον εαυτό του και να οδηγείται από τα πάθη του. Αν ο νους μας δεν προσηλωθεί στις εντολές του Θεού, γίνεται σα θηρίο και ορμάει σαν τρελός εναντίον όλων εκείνων που δε συμφωνούν με τις παράλογες ορέξεις του.  

7.Στη συνέχεια ο άγιος μας δείχνει ότι ο άσωτος, αφού έχασε ολόκληρη την περιου-σία του, έγινε δούλος, η δουλεία είναι άλλη μια συνέπεια της αμαρτίας. Ο άσωτος πίστευε ότι όσο ήταν κοντά στον πατέρα του στερούνταν την ελευθερία του, αλλά τε-λικώς κατέληξε στην χειρότερη δουλεία και έγινε χοιροβοσκός. Με τους χοίρους ο Χριστός εννοεί κάθε ακαθαρσία και κάθε πάθος, στα οποία μπορούν και οι άνθρωποι όπως οι χοίροι να κυλιούνται στη λάσπη των παθών τους. Ο Κύριος επέλεξε το πιο εξευτελιστικό από τα έργα, στα οποία εργάζονταν οι δούλοι της εποχής εκείνης, για να παρουσιάσει ακόμα καλύτερα την κατάσταση του αμαρτωλού. Ο αμαρτωλός γίνεται δούλος ζώντας κάτω από τον ζυγό των παθών της αμαρτίας του.  

8.Οι πολίτες της μακρινής χώρας, στην οποία πήγε ο άσωτος της παραβολής, είναι οι δαίμονες. Ο άσωτος παρά την εξευτελιστική θέση, στην οποία βρέθηκε, δεν κατάφερε να χορτάσει την πείνα του. Ο μικρότερος γιος, αφού έζησε αρκετό καιρό στην αθλιότητα, κάποια στιγμή αντιλήφθηκε την κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει.  

Ο άσωτος συναισθάνθηκε την αμαρτία του και αυτή η συναίσθηση αποτελεί το πρώτο γνώρισμα της μετανοίας. Επιστρέφει μετανοιωμένος και επιθυμεί να επιστρέψει κοντά στον πατέρα του, ακόμα και σαν υπηρέτης του. Εξομολογείται στον πατέρα του, δηλαδή στον Θεό την αμαρτία του. Ο άσωτος εμφανίζεται συντριμμένος όχι μόνο για το κατάντημά του, αλλά και γιατί περιφρόνησε την εξουσία και την παρουσία του Θεού.

9.Μετά την περιγραφή της αμαρτίας, της μετανοίας και της εξομολόγησης του ασώτου υιού ο άγιος Γρηγόριος παρουσιάζει την εγκάρδια υποδοχή που έκανε ο αγαθός πατέρας στον άσωτο γιο του που επέστρεψε. Η παραβολή φανερώνει τη φιλανθρωπία του Θεού για τους αμαρτωλούς καθώς και την πλήρη δικαίωση των μετανοούντων. Ο πατέρας της παραβολής ευσπλαχνίστηκε τον γιο του που επέστρεψε μετανοιωμένος και τον υποδέχθηκε με μεγάλη χαρά.  

10.Στην υποδοχή του ασώτου υιού παρατηρούμε μερικούς συμβολισμούς ο γιος  ενδύεται υποδήματα και δακτυλίδι τα οποία στερούνται οι δούλοι, αυτό γίνεται για να βεβαιωθεί ότι πια δεν είναι δούλος αλλά μέλος της οικογένειας του αγαθού πατρός. Η αποκατάσταση του ασώτου είναι πλήρης, όπως πλήρης ήταν και η μετάνοια και η πίστη του μετανοήσαντος βαθιά. Η στολή, η οποία ενδύεται, συμβολίζει την καθαρότητα και την αναγέννηση, την οποία έλαβε ο Χριστιανός από το άγιο Βάπτισμα. Την καθαρότητα αυτή την έχασε όταν αμάρτησε, αλλά όταν μετανόησε και επέστρεψε, οι δούλοι του Θεού, οι ιερείς που τελούν το μυστήριο της εξομολόγησης, του δίνουν άφεση αμαρτιών. Το δακτυλίδι συμβολίζει τον αρραβώνα του Αγίου Πνεύματος, δια του οποίου η ψυχή συνδέεται και πάλι εις δεσμό θείο και άγιον με τον Χριστό. Τα υποδήματα είναι η ενίσχυση που παρέχει ο Θεός στους μετανοούντες, για να βαδίζουν με ασφάλεια τον δρόμο της αρετής. Στη συνέχεια ο πατέρας ζητάει από τους δούλους να ετοιμάσουν τραπέζι και για την περίσταση να ετοιμαστεί ένα πολύτιμο φαγητό, να θυσιαστεί το μοσχάρι, το οποίο μεγάλωναν για μια ιδιαίτερη περίσταση. Η θυσία του μόσχου του σιτευτού έγινε για να ευφρανθεί ο γιος που επέστρεψε και να αναγνωριστεί ως μέλος της οικογένειας του πατέρα του.  

Αυτή η θυσία δεν είναι άλλη από τη θυσία που έκανε για μας ο Κύριος μας Ιη-σούς Χριστός.

11. Συνεχίζοντας την ανάλυση της παραβολής ο άγιος Γρηγόριος κάνει λόγο για τη συμπεριφορά του πρεσβύτερου υιού, η οποία είναι μικροπρεπής και ζηλότυπη, εγωιστική και ξένη προς την αγάπη που μας δείχνει ο Κύριος σε όλη την παραβολή. Ο χαρακτήρας του πρεσβύτερου υιού είναι τελείως ξένος προς τον χριστιανικό χαρακτήρα. Είναι μια πλήρης περιγραφή του χαρακτήρα των Φαρισαίων. Ο Κύριος ανέπτυσσε την παραβολή αυτή ενώπιον των Φαρισαίων για να τους δώσει την ευκαιρία από τη μια μεριά να εννοήσουν τον δικό τους χαρακτήρα και από την άλλη τη δική του ευσπλαχνία. Φτάνοντας προς το τέλος της παραβολής βλέπουμε τη συμπεριφορά του αγαθού πατέρα προς τον εγωιστή γιο του∙ όσο στοργική και συγκινητική ήταν η στάση του προς τον άσωτο υιό του άλλο τόσο συγκινητική ήταν και προς τον μεγαλύτερο. Το έλεος, η χάρις και η συγκατάβαση του Θεού μας σε όσους μετανόησαν είναι τόσο έντονα στη συμπεριφορά Του απέναντί τους, όπως επίσης και σε όσους φέρθηκαν όπως ο πρεσβύτερος γιος. Ο πράος και αγαθός πατέρας, ο Θεός μας, έχει τόσο λεπτή και τρυφερή συμπεριφορά με σκοπό να ελκύσει και τους δύστροπους και εγωιστές.  

12.Το όνομα του ασώτου. Ο Κύριος όταν είπε την παραβολή αυτή δεν αναφέρθηκε στο όνομα του άσωτου υιού. Αυτό έγινε για δύο λόγους: 

Επειδή ο Θεός δεν αρέσκεται στο να φανερώνει, να δημοσιοποιεί και να διαπομπεύει, όπως συμβαίνει μ’ εμάς τους ανθρώπους. Αντίθετα, καλύπτει,παρηγορεί και θεραπεύει τις όποιες αδυναμίες και πάθη. 2. Επειδή ο άσωτος αντιπροσωπεύει στην πραγματικότητα όλους εμάς τους αμαρτωλούς και γι’ αυτό το όνομά του θα μπορούσε να είναι το όνομα οποιουδήποτε από εμάς. 

13.Ο μεγάλος αδελφός τυπικά σωστός, αλλά μέσα του δεν είχε την αίσθηση του πατέρα (Θεού). Δεν υπήρχε Χριστιανική αγάπη, γι’ αυτό και όχι μόνο δεν ένιωσε χαρά που επέστρεψε ο αδελφός του, αλλά, αντίθετα, οργίστηκε! 

Αυτός είναι και ο λόγος που ο μόνον τυπικά σωστός γιος δεν σώζεται τελικά, αφού αρνείται να μπει στο σπίτι (στην Εκκλησία), αρνείται δηλαδή να συνεχίσει τη μυστηριακή ζωή (που είναι απαραίτητη προϋπόθεση της ζωής κοντά στον Χριστό), μαζί με τον αδελφό του, που, αντίθετα μ’ εκείνον, μετανόησε και σώθηκε. Αυτός εκπροσω-πεί τους Φαρισαίους, οι οποίοι ποτέ δεν υποδέχονταν με χαρά τη μεταμέλεια ενός αμαρτωλού, θεωρώντας ότι του αξίζει η κόλαση. Εμπιστεύονταν μόνο τη δική τους δικαιοσύνη, αλλά με την αυτοδικαίωση αυτή αποδεικνύεται ότι βρίσκονταν στους αγρούς, δηλαδή έξω από τον οίκο της καρδιάς τους. Είχαν την πίστη ότι ανήκουν στον Θεό, ό–πως ο μεγάλος γιός της παραβολής, χωρίς να εννοούν ότι στην πραγματικότητα δεν εί–χαν δώσει ποτέ την καρδιά τους στον επουράνιο Πατέρα. Δεν είχαν καμιά γνώση του Θεού ούτε ήλθαν ποτέ σε κοινωνία με το Πνεύμα Του. 

14.Η συμπεριφορά του πατέρα. Από τη στιγμή που ο άσωτος υιός επέλεξε να ζήσει μακριά από πατέρα του, όπως δηλαδή και οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν μια ζωή μακριά από τον Θεό, ο πατέρας του δεν τον ξέχασε ποτέ, αλλά περίμενε καθημερινά την επιστροφή του υιού του, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον Θεό – Πατέρα, από Τον οποίο επιλέγουμε να απομακρυνθούμε. Και όταν κάποια στιγμή ο άσωτος, θυμούμενος την πρότερη καλή ζωή του και μετανοώντας για τις πράξεις του, επέστρεψε στο σπίτι του πατέρα του, αυτός δεν τον περίμενε στο σπίτι, αλλά, λόγω της καθημερινής αδημονίας του να δει τον γιο του να επιστρέφει, τον είδε από μακριά και έτρεξε ο ίδιος προς αυτόν, τον αγκάλιασε και τον φίλησε. Δεν τον άφησε καν να απόλογηθεί, αλλά του έδειξε πως αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η ζωή του γιου του από δω και μετά.  

Είναι εξέχουσα η στιγμή, κατά την οποία ο άνθρωπος «έρχεται εις εαυτόν». 

15.Οι ησυχαστές του δέκατου τέταρτου αιώνα έκαναν συχνή χρήση της φράσεως αυτής, που υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο η αμαρτία, διαχέει τον νου προς τον εξωτερικό σμο. Άσωτος υιός είναι, κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας,  ο νους του ανθρώπου, ο οποίος, όταν αποχωρίζεται από τη μνήμη του Θεού, καθίσταται είτε θηριώ–δης είτε δαιμονιώδης (ἡ πρώτη κίνηση)…Προκειμένου να ενοποιηθεί η φύση του ανθρώπου, ο νους πρέπει να ενωθεί και πάλι με την καρδιά με μια θεραπευτική κίνη-ση προς τα μέσα, (ἡ δεύτερη κίνηση). Είναι αναγκαίο να κατεβεί και να αναπαυθεί στην καρδιά, ώστε ενωμένος πάλι με αυτήν να μπορεί να κυβερνά αποτελεσματικά την ύπαρξη του ανθρώπου. Όταν ολόκληρη η ύπαρξή του, συμπεριλαμβανομένου και του σώματος, συγκεντρωθεί στην καρδιά, συντελείται μια τρίτη κίνηση, αυτή τη φορά προς τον Ἴδιο τον Θεό. Ἔτσι θεραπεύεται ὁ ἄνθρωπος. Ἀκολουθώντας τά τρία πν-ευματικά στάδια, τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως: Κάθαρση ἀπό τά πάθη, φωτισμός τοῦ νοῦ, πού εἶναι το πρῶτο στάδιο τῆς θεώσεως, και ἐάν κρίνει ὁ Θεός τοῦ χαρίζει και τήν θέωση, τήν πλήρη Κοινωνία μαζί Του

Ἡ τελευταία μάχη μὲ τὸν διάβολo τοῦ Γέροντος Νείλου τοῦ Ἁγιοφαραγγίτου

Τοῦ Ἀρχιμ. Ἀντωνίου Φραγκάκη, Ἱεροκήρυκος Ἱ. Μ. Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας. 

 Ἦταν μεσημέρι Μεγάλης Τρίτης 2016. Φευγαλέα λόγῳ τῆς ἐργασιακῆς πληρότητας ποὺ ἐπέβαλλαν οἱ ρυθμοὶ τῶν Ἁγίων ἡμερῶν, ἐπισκεφθήκαμε στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου τὸν παλαίμαχο ἀγωνιστὴ τῆς ἐρήμου Γέροντα Νεῖλο (Θεόδωρο) τὸν Ἁγιοφαραγγίτη.

. Τὸν βρήκαμε καταπονημένο σωματικά, σχεδὸν ξέπνοο, ἐξουθενωμένο ἀπὸ τὴν βαριὰ καὶ ἐπίπονη νόσο ποὺ ταλαιπώρησε τὸ ἀραχνῶδες χοϊκό του περίβλημα ἀλλὰ ὡρίμασε ἀπόλυτα τὴν γενναία του καὶ ἐν-Χριστωμένη ψυχή.

Παρὰ τὴν σωματικὴ ταλαιπωρία ἦταν θαλερότατος ψυχικά, σὲ μάχιμη ἑτοιμότητα καὶ μὲ τὴν συνήθη ὑψιπετοῦσα καρδιὰ καὶ πνευματικὴ ἀκμαιότητα.
. Ἡ ἄνεση ποὺ μᾶς χορηγοῦσε ὁ στενότατος πνευματικὸς σύνδεσμος, ποὺ εἶχε ἀναπτυχθεῖ ἀνάμεσά μας τώρα καὶ ἀρκετὰ χρόνια, ἔδινε γιὰ μία ἄλλη φορὰ τὴν δυνατότητα νὰ ρουφήξουμε κάτι ἀπὸ τὸ νέκταρ τῆς ἐρήμου, τώρα ποὺ κατασταλαγμένο καὶ συνολικὸ ξεχυνόταν ἀπὸ τὸν κρατήρα τῆς ἄσκησης καὶ τοῦ πόνου, στὴν περίλαμπρη δεξαμενὴ τῆς αἰωνιότητας.
. Κάποια στιγμὴ παρατήρησα ὅτι ὁ Γέροντας ὁλοπόρφυρος στὸ πρόσωπο καὶ μὲ κάποια ἐναγώνια ἐπιμονή, ἔφτυνε μέσα ἀπὸ τὴν μάσκα τοῦ ὀξυγόνου καὶ κάτι ψιθύριζε.. Ἡ μεταξύ μας ἀγάπη μοῦ ἔδωσε τὴν ἄνεση τοῦ ἐρωτήματος:
– Γέροντα, γιατί προσπαθεῖς νὰ φτύνεις συνέχεια μέσα ἀπὸ τὴν μάσκα τοῦ ὀξυγόνου;
. Γέροντας: – Φτύνω τὸν ἀόρατο… νά ᾽ξερες τί μοῦ κάνει; Ἔχω νὰ κοιμηθῶ πέντε μερόνυχτα…
– Τί σοῦ κάνει Γέροντα;
. Γέροντας: Εἶναι συνεχῶς ἀπέναντί μου. Μὲ βρίζει καὶ μὲ ἀπειλεῖ… Ἡ μορφή του εἶναι τόσο ἀπαίσια, ποὺ ἂν δὲν ἐνδυναμώσει ὁ Θεός, δὲν ἀντέχει ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀγριότητα τῆς παρουσίας του…
– Πῶς εἶναι Γέροντα;
– Σὰν χοῖρος μὲ χονδρὲς–ἁδρὲς τρίχες (ἔτσι τὸν ἔβλεπε κι ὁ Γέροντας Ἀναστάσιος). Βρωμάει ἀπαίσια… Ἀλλάζει ὄψεις… Δὲν μπορεῖς νὰ τὸν περιγράψεις… Βγάζει τὴ γλώσσα του, ποὺ εἶναι τεράστια… ἀπὸ τὸ στόμα του ἐξέρχονται κοκκινωπὲς φωτιές…
– Σοῦ μιλάει Γέροντα;
. Γέροντας: Ἂν μοῦ μιλάει; Προσπαθεῖ νὰ μὲ ἀποθαρρύνει… Καὶ τί δὲν μοῦ λέει… Ἐγὼ -λέει- σοῦ ᾽φαγα τὴν σάρκα… ἐγὼ σοῦ λάβωσα τὰ πνευμόνια… Ἐγὼ ἔβαλα καὶ σὲ καταδίωκαν μία ζωή. Ἐγὼ σοῦ ἔκανα τὸ τάδε καὶ τὸ τάδε.. Ἐγὼ σ᾽ ἔφερα σὲ αὐτὴ τὴν κατάσταση. Ὅποιους βάλω στὰ δίχτυά μου, τοὺς περιποιοῦμαι καλά… Δικός μου εἶσαι ρέ… Δικός μου… Ἀκοῦς;
– Ἐσὺ πῶς ἀντιδρᾶς Γέροντα;
– Γέροντας: Ἀπαντῶ μὲ τὸ Χρυσοστομικὸ λόγιο: «Ἀνέστη Χριστὸς καὶ πεπτώκασι δαίμονες». Καὶ τὸν φτύνω συνέχεια… Αὐτός μοῦ λέει: «Τὸ περιποιήθηκα καλὰ καὶ τὸ Χρυσοστομάκι σας, ποὺ μοῦ πήγαινε κόντρα καὶ τά ᾽γραψε αὐτὰ (ἐννοοῦσε τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο). Τὸν συγύρισα χειρότερα ἀπὸ σένα. Ἔβαλα τοὺς δικούς μου καὶ τὸν διέλυσαν στὴν ἐξορία… Ἀφεντάδες καὶ Δεσποτάδες… Ἀκοῦς ρέ; Ἐγὼ σᾶς κατευθύνω καὶ τώρα… Θὰ τ᾽ ἀλλάξω ὅλα στὰ μπλὰ μπλά σας (στὴν διδασκαλία σας)… Ὅποιος μοῦ πάει κόντρα τὸν περιποιοῦμαι καλά… Ἔλα τώρα νὰ σέ… δροσίσω…». Βγάζει τὴν ἀπαίσια γλώσσα του, τὴν τεντώνει, ἂν καὶ βρίσκεται σὲ ἀπόσταση κάποια μέτρα μακριά, τὴν κάνει σὰν προβοσκίδα ἐλέφαντα, μὲ ἀκουμπᾶ σὲ διάφορα σημεῖα τοῦ προσώπου μου καὶ μὲ καίει ἀφόρητα… Καὶ συνεχίζει σαρκαστικά: «Αὐτὸ τὸ δῶρο ἀπὸ τὴν γλώσσα μου, ἐπειδὴ ἐσὺ μὲ ἔψηνες μὲ τὴν δική σου τὴν γλώσσα… Μπορεῖς νὰ μοῦ πεῖς γιατί δίδασκες; Ἀφοῦ ἐρχόμουνα καὶ σοῦ ᾽λεγα ὅτι δὲν ἦταν δουλειά σου νὰ διδάσκεις καὶ νὰ δίνεις κατευθύνσεις στὸν κόσμο. Νὰ διδάσκουν οἱ θεολόγοι, οἱ δεσποτάδες, μάλιστα… Ἀλλὰ ὄχι κι ἐσὺ νὰ μὲ βαρᾶς… Τὸ ξύλο τὸ ἀπελέκητο!». Ἄλλοτε γίνεται τεράστιο φίδι, περιτυλίγει καὶ σφίγγει τὸ σῶμα μου καὶ ἀντιμετωπίζω ἀφόρητο μαρτύριο. Ἐπιμένω στὸ «Χριστὸς Ἀνέστη καὶ πεπτώκασι δαίμονες» καὶ στὸ φτύσιμο… Τὰ εἶχα αὐτὰ καὶ στὴν ἔρημο ἀλλὰ καὶ πιὸ ἀραιὰ καὶ νικηφόρα… Ξεκίνησαν ἐντατικότερα τὶς τελευταῖες ἡμέρες… Ἐπιμένει καὶ δὲν φεύγει…
. – Ξέρετε, τοῦ εἶπα, ὁ Γέροντας Ἐφραὶμ ὁ Ἀριζονίτης γράφει, ὅτι τὸ ὑφίστανται αὐτὸ πρὸ τοῦ τέλους οἱ μεγάλοι ἀθλητὲς γιὰ νὰ ἀποκομίσουν καὶ μαρτυρικὸ στεφάνι. Γράφει συγκεκριμένα γιὰ τὴν Ὁσία Μητέρα του Γερόντισσα Θεοφανώ, ὅτι ἔβλεπε ὁ Γέροντας τὸν Ἄγγελό της, λίγες ἡμέρες πρὸ τῆς μακαρίας τελευτῆς της νὰ ἀποσύρεται διακριτικὰ καὶ νὰ παρακολουθεῖ τὸν ἀγώνα της, χωρὶς νὰ ἐπεμβαίνει. Τὴν ἄφηνε μόνη της νὰ παλεύει γιὰ νὰ αὐξηθεῖ ὁ μισθὸς τοῦ ἀγώνα καὶ τῆς ὑπομονῆς. Ἐκείνη ἀντιστέκονταν ἀδιάλειπτα μὲ δύο λέξεις: «Ἰησοῦ – Παναγία μου». Τὸν ἔβλεπε καὶ κρατοῦσε στιλέτο καὶ τὴν σημάδευε μὲ ἄγριες διαθέσεις… Τώρα καὶ ἐσεῖς εὑρίσκεσθε στὴν πύλη… Γι᾽ αὐτὸ συμβαίνουν αὐτά…
. Μήπως καὶ ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης δὲν γράφει στὴν Κλίμακα ὅτι οἱ τελευταῖοι πειρασμοὶ τῶν μεγάλων ἀγωνιστῶν εἶναι τῆς ἀπιστίας καὶ τῆς ἀπελπισίας;
. Μήπως ὁ σύγχρονος ἀναγεννητὴς τοῦ Ἁγιωνύμου Ἄθωνος Ὅσιος Ἰωσὴφ ὁ Ἡσυχαστὴς δὲν ἀπεκάλυψε στὰ πνευματικά του παιδιὰ ὅτι δέχθηκε τέτοια ἐπίθεση ἀπὸ τὸν πονηρὸ στὶς ὁριακὲς ἡμέρες πρὸ τοῦ τέλους, ποὺ πάσχιζε μὲ λυσσώδη μανία νὰ τοῦ κηρύξει φανταστικὲς καὶ ἄκυρες ὅλες του τὶς ἁγιοπνευματικὲς ἐμπειρίες;
. Μήπως καὶ ὁ Ὅσιος Φιλόθεος ὁ Ζερβάκος, ὅταν πῆγε νὰ πληροφορήσει τὸν ἐπιστήθιο φίλο του, Ὅσιο Ἀθανάσιο τὸν Χαμακιώτη γιὰ τὸ ἐπερχόμενο τέλος τοῦ δεύτερου, δὲν τοῦ ἐπέστησε τὴν προσοχή, λέγοντάς του: «Πρόσεξε, ἀδελφέ, μὴ σὲ πειράξει τὴν τελευταία στιγμὴ ὁ παγκάκιστος;». Κάτι ποὺ βεβαίως ἔγινε, ἀλλὰ ὁ Γέροντας Ἀθανάσιος μὲ τὰ σημερινὰ ζωομύριστα καὶ μυρίπνοα ὀστᾶ, ἐξῆλθε τροπαιοῦχος καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴν τελευταία πνευματικὴ γυμνασία ποὺ τοῦ παραχώρησε ὁ ἀγωνοθέτης Θεός…
. Μήπως καὶ ὁ ἐμπνευστὴς καὶ ὁμόψυχος ἀδελφός σας, ὁ Μέγας Ἀναστάσιος ὁ Κουδουμιανός, μικρὸ πρὸ τῆς θριαμβευτικῆς μεταχωρήσεώς του στὴν αἰωνιότητα, δὲν μᾶς φανέρωσε, ὅτι εἶχε φοβερὴ συμπλοκὴ μὲ τοὺς δαίμονες, κάτι ὄχι ἀσυνήθιστο γιὰ τὸν ἐμπειροπόλεμο πυγμάχο τῆς ἀσκητικῆς κονίστρας; Τὸν ἔσυραν στὸ ἔδαφος, τοῦ κατάφεραν δύο περίεργα ἐγκαύματα στὴν πλάτη, τὰ ὁποῖα, βέβαια, μετὰ ἀπὸ παρέλευση ὀλίγιστου χρόνου, θαυματουργικῶς ἑξαλείφθησαν.
. Καὶ ὁ ἀείμνηστος Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης Τιμόθεος, ἀπὸ τοὺς σπάνιους σὲ χριστοκεντρικότητα καὶ ἀπόθεμα ἁγιότητος Ἱεράρχες, τὴν ἡμέρα ποὺ ἐκοιμήθη αἰφνιδίως, δέχθηκε ἐπίθεση ἀπὸ σμῆνος δαιμόνων… Κατάπληκτος καὶ ἀναμαλλιασμένος βγῆκε στὸν ἐξώστη τοῦ μοναχικοῦ του ἐνδιαιτήματος καὶ φώναζε: «Γιατί ἀφήσατε τοὺς μαύρους νὰ περάσουν, τοὺς μασσώνους ποὺ ἀνέβηκαν ἐπάνω; Μοῦ ἔκαναν ἄγρια ἐπίθεση… Τοὺς ἀντιμετώπισα ἀλλὰ ζορίστηκα…». Αὐτὸ ἔγινε ἐκείνη τὴν ἡμέρα δύο φορές. Ἔχουμε καὶ πολλὰ ἄλλα παραδείγματα Γέροντα. Κάνε κουράγιο…
. Ὁ Γέροντας μὲ πρόδηλη ἀπορία ἀποτυπωμένη στὴν ἔκφραση τοῦ προσώπου του, μοῦ ἀπάντησε:
– «Μὰ ἐγὼ δὲν ἀνήκω στοὺς μεγάλους ἀθλητές. Ὑπῆρξα ἰσόβιος ζητιάνος τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ στὴν ἔρημο διὰ τῆς μετανοίας… Εἶμαι ρεμάλι… Μεγάλος ἁμαρτωλός. Ζητοῦσα συνεχῶς ἔλεος… Δὲν εἶναι αὐτὰ γιὰ ᾽μένα. Δὲν ἀνήκω σὲ αὐτούς…».
– Αὐτά, ἀπάντησα, Γέροντα, ὁ Θεὸς τὰ ξέρει…
. Μὲ ἱλαρὸ πρόσωπο ἔγνεψε ὅτι συμφωνεῖ καὶ ἔκλεισε τὰ ὁλόλαμπρα μάτια του ἀπὸ ἐξάντληση, περατώνοντας κάθε συζήτηση.
. Ἄλλωστε ἀσθμαίνων καὶ μὲ πολὺ κόπο, σχεδὸν ψιθυριστά, μέχρι ἐκείνη τὴν ὥρα ἀνταποκρινόταν στὸν διάλογο. Ἀπόρησα ποῦ βρῆκε τὴν δύναμη νὰ μετάσχει τόσο εὐκρινῶς στὴ διαγενόμενη συζήτηση.
. Ἦταν προφανῶς ἐνδυνάμωση Θεοῦ, προκειμένου νὰ ἀφήσει σὰν παρακαταθήκη καὶ τὴν τελευταία του αὐτὴ συγκλονιστικὴ ἐμπειρία, στὴν βιωματικὴ φιλοκαλία τῆς Ἐκκλησίας.
. Αὐτὴ ἡ διήγηση ἦταν καὶ ὁ τελευταῖος μας διάλογος ἐπὶ γῆς…
. Ὁ Γέροντας ἀπὸ τὴν Μεγάλη Τετάρτη τὸ βράδυ εἶχε πλέον ἠρεμήσει ἀπόλυτα καὶ περίμενε μὲ γαλήνη τὸ ἐπικείμενο τέλος.
. Εἶχε λήξει ἡ τελευταία φοβερὴ μάχη μὲ τὸν δαίμονα. Νικητὴς ὁ παλαίμαχος ἀθλητὴς τῆς ἐρήμου ἔβλεπε τοὺς παλαιοὺς Ἁγιοφαραγγίτες Πατέρες νὰ τὸν περιστοιχίζουν καὶ τὶς ἐπουράνιες ἀγγελικὲς ταξιαρχίες νὰ ὑπερίπτανται ἐμφανῶς, νὰ ἐπιστατοῦν γύρω ἀπὸ τὴν κλίνη του, νὰ λαμβάνουν πρωτοβουλίες καὶ νὰ ἑτοιμάζουν τὴν ἔξοδό του.
. Ἐκστατικὸς ἔμενε νὰ κοιτάζει καὶ δόξαζε τὸν Θεό! Ἔκανε μὲ ἀπροκάλυπτη δυσκολία ἄπειρες φορὲς τὸν σταυρό του.
. Τὸ πρωὶ τῆς Μεγάλης Πέμπτης ψέλλισε: «Ὅλα τελείωσαν. Σήμερα φεύγω. Ἐπίκειται ἡ ὥρα. Νὰ εἰδοποιηθεῖ ὁ Ἀντώνης γιὰ τὴν ἄμεση μεταφορά μου μὲ τὸ ἀσθενοφόρο στὸ Κεφάλι (Ἐρημητήριο ὅπου ζοῦσε στὰ νοτιοδυτικὰ Ἀστερούσια).
. Θέλω νὰ παραδώσω τὴν ψυχή μου ἐκεῖ… Ὁπωσδήποτε πρέπει νὰ βρεθῶ στὸ Ἀσκητήριό μου ἀπὸ τὸ βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης ἕως τὸ πρωὶ τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς».
. Λίγο ἀργότερα εἶπε ξέπνοα ἀλλὰ καθαρά: «Ἔνθα οὐκ ἔστι πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητος»
. Ὅταν πρὶν λίγες ἡμέρες τὸν εἶχε ἐπισκεφθεῖ ζωντανὰ στὸ σπίτι, ποὺ ἐνοσηλεύετο στὶς Μοῖρες, ἡ κοιμηθεῖσα κόρη του Σταυρούλα, τὴν ρώτησε ὁ Γέροντας: «Πῶς εἶναι παιδί μου ὁ Παράδεισος», καὶ ἐκείνη ἀπάντησε: «Ὅπως μοῦ τὸν περιέγραφες, σεβαστέ μου πατέρα». «Ἐξήγησέ μου περισσότερο», ἐπέμεινε ἐκεῖνος καὶ αὐτὴ συμπλήρωσε: «Δὲν μοῦ ἔλεγες, ὅταν σὲ ρωτοῦσα ἐγὼ πρὶν φύγω, ὅτι ἐκεῖ “οὐκ ἔτσι πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητος”; Τελικὰ αὐτὸ εἶναι πατέρα».
Τώρα ὁ Γέροντας προγευόμενος τὰ ἔπαθλα τοῦ ἀγωνοθέτη Θεοῦ, τελείωνε τοὺς ἐπίπονους ἰσόβιους ἄθλους ἐπαναλαμβάνοντας τοῦτα τὰ λόγια καὶ ἕνα λεπτὸ ἀδιόρατο χαμόγελο σφράγιζε τὴν μυστηριώδη ἔκσταση τοῦ θανάτου. Βαριανάσαινε καὶ ἀτάραχος περίμενε. Τὸ οὐράνιο ταξίδι εἶχε πλέον ἄμεσα δρομολογηθεῖ. . Ἦταν Μεγάλη Πέμπτη λίγο πρὶν τὰ μεσάνυχτα 28-4-2016. Ἡ ἔνδοξη κοίμησή του ὑπῆρξε «μυστήριο κραυγῆς ὅπερ ἐν ἡσυχίᾳ Θεοῦ διεπράχθη» (Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος) ὅπως ἄλλωστε καὶ ὅλη ἡ θαυμαστὴ καὶ πνευματέμφορος βιοτή του.
. Μόλις ἀκούμπησε τὸ κατάστικτο καὶ ὁσίαθλο σῶμα στὴν ἀσκητική του κλίνη, ἀμέσως φτερούγισε ἡ ὁλόφωτη καὶ θεοτερπὴς ψυχή του στὰ ἄφθαρτα σκηνώματα τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖον μὲ μανικὸ ἔρωτα ἀγάπησε καὶ μὲ ἀδιάλειπτη ἡσυχαστικὴ στοχοθεσία, χαρισματικῶς προσαπόκτησε.
. Ἦταν ἡ πανίερη καὶ φοβερὴ βραδιὰ ποὺ ἐμυσταγωγεῖτο τὸ Θεῖο Πάθος στὶς καρδιὲς τῶν πιστῶν. Καὶ ἡ ἐσταυρωμένη ἐπίγεια διαδρομὴ τοῦ μαρτυρικοῦ Γέροντος, ἔπρεπε νὰ βρεῖ ἐκεῖνες τὶς συγκλονιστικὲς στιγμὲς τὴν νοηματοδότηση καὶ καταξίωσή της, ἀπὸ Ἐκεῖνον ποὺ καλεῖ τοὺς φίλους Του ἐνεργὰ στὸ Σταυρό, προκειμένου νὰ τοὺς ἀναγνωρίσει δικούς Του καὶ νὰ τοὺς ἐντάξει πανηγυρικὰ καὶ στοὺς ἄληκτους ἀναβαθμοὺς τῆς Ἀναστάσεως..
. Αἰωνία ἡ μνήμη του. Νὰ ἔχουμε τὴν εὐχή του.

ΠΗΓΗ.ΤΡΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ

Συντροφιά με τους Πατέρες της Όπτινα.(Α)

ΠΗΓΗ.www.hsir.org

Μη ζητάτε λοιπόν να μάθετε τί είναι η ολοκληρωμένη φιλία, αλλά πώς θα κατορθώσετε να τη φθάσετε.

Α’ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΒΒΑ ΙΩΣΗΦ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ & ΤΗ ΦΙΛΙΑ

Κεφαλαίο 4: Πρέπει να εκτελούμε κάποιο ωφέλιμο έργο, αν δεν συμφωνεί μ’ αυτό ό αδελφός μας;

ΠΑΤΗΡ ΓΕΡΜΑΝΟΣ: Πολλές φορές όμως. αββά. ό ένας από τους φίλους επιθυμεί να κάνει κάτι που το θεωρεί καλό και σύμφωνο με το θέλημα του Θεού. αλλά ό άλλος δεν συμφωνεί καθόλου μ’ αυτή την ενέργεια. Θα πρέπει τότε να εκτελέσει εκείνος το σχέδιο του, αδιαφο­ρώντας για την επιθυμία του αδελφού του ή είναι καλύτερα να το εγκα­ταλείψει για να μη λυπήσει τον αδελφό του;

Κεφαλαίο 5: Ή σταθερή φιλία δεν υφίσταται ούτε μπορεί να διατηρηθεί παρά μόνο μεταξύ των τελείων.

ΑΒΒΑΣ ΙΩΣΗΦ: Γι’ αυτό ακριβώς είπα πώς το χάρισμα της φι­λίας δεν θα μπορούσε ποτέ να παραμείνει ολοκληρωμένο και αδια­σάλευτο παρά μόνο μεταξύ των τελείων ανθρώπων, οι όποιοι αγω­νίζονται εξίσου για την επίτευξη της αρετής. 0ι άνθρωποι πού έχουν κοινή θέληση και σκοπό, δεν ανέχονται ποτέ να αντιδικούν ούτε και στο ελάχιστο. Αυτό ισχύει ακόμα και για θέματα πού αφορούν την πρόοδο στην πνευματική ζωή. «Αν οι φίλοι αρχίζουν να φιλονικούν και να εκφράζονται με εμπάθεια, είναι φανερό με βάση όσα μέχρι τώρα έχουμε πει ότι οι καρδιές τους δεν ήταν ποτέ πραγματικά ενω­μένες.

Στην αρχή της πορείας μας όμως δεν διαθέτουμε την τελειότητα. Θα πρέπει να ξεκινήσει κανείς από τη βάση. Θα πρέπει δηλαδή να θέ­σει πρώτα-πρώτα τα θεμέλια. Μη ζητάτε λοιπόν να μάθετε τί είναι ή ολοκληρωμένη φιλία, αλλά πώς θα κατορθώσετε να τη φθάσετε. Γι’ αυτό θα πρέπει στην αρχή να πούμε δυο λόγια για τον τρόπο πού θα πρέπει να εργασθείτε, ώστε να ολοκληρώσετε αυτό το σκοπό. Είναι απαραίτητο, μ’ άλλα λόγια, να σας ανοίξω ένα μονοπάτι, στο όποιο θα βαδίσετε με ασφάλεια, ώστε να μπορέσετε να αποκτήσετε ευκολότε­ρα το αγαθό της υπομονής και της ειρήνης.

Κεφάλαιο 6: Πώς μπορεί να διατηρηθεί αδιάσπαστη η ενότητα και αδιάσειστη ή αγάπη.

Το πρώτο θεμέλιο της αληθινής φιλίας είναι ή περιφρόνηση των υλικών αγαθών και ή εγκατάλειψη κάθε ιδιοκτησίας. Θα ήταν ή μεγα­λύτερη αστοχία και ή άκρα ασέβεια, ενώ έχουμε απαρνηθεί τη μαται­ότητα της κοσμικής ζωής και ότι αυτή περικλείει, να προτιμήσουμε τα ευτελή προσωπικά μας αντικείμενα, δηλαδή να επιλέξουμε να διατη­ρήσουμε την ιδιοκτησία μας, σε βάρος της ανεκτίμητης αγάπης του αδελφού μας.

Στη συνέχεια θα πρέπει καθένας μας να κόψει το δικό του θέλημα από φόβο μήπως, κρίνοντας τον εαυτό του εξυπνότερο και συνετότε­ρο, προτιμήσει τη δική του γνώμη από αυτή του αδελφού του.

Το τρίτο πράγμα, το όποιο θα πρέπει να μας γίνει βεβαιότητα είναι ότι όλα, ακόμη και τα πλέον χρήσιμα και απαραίτητα στη ζωή. είναι λιγότερης αξίας και σημασίας μπροστά στο ύψιστο αγαθό της ειρήνης και της αγάπης.

Τέταρτη επιδίωξη μας θα πρέπει να είναι το να πιστέψουμε πώς για καμιά απολύτως αιτία, δίκαιη ή άδικη, δεν επιτρέπεται να οργιζό­μαστε .

Η πέμπτη φροντίδα μας θα πρέπει να επικεντρωθεί στο να προ­σπαθήσουμε να θεραπεύσουμε το θυμό πού έχει ο αδελφός μας ενα­ντίον μας, έστω και αν αυτός είναι εντελώς άδικος. Να το κάνουμε μά­λιστα με τόση προθυμία και ζήλο, όση αντίστοιχα θα δείχναμε αν ήμα­σταν εμείς στη θέση του. Αν δεν αναζητήσουμε, με ότι μέσο μπορούμε, τρόπους για να εξαλείψουμε την ταραχή από την ψυχή του αδελφού μας. τότε θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το πάθος του αυτό θα ζημιώσει και τη δική μας ψυχή. Θα αναστατωθούμε δηλαδή τόσο, σαν να ήμασταν εμείς οι ίδιοι κάτω από την επήρεια του πάθους του θυμού.

Το τελευταίο, πού θανατώνει αναμφίβολα όλα τα άλλα πάθη, είναι το να συλλογιζόμαστε αδιάλειπτα πώς ανά πάσα στιγμή μπορεί να φύ­γουμε απ» αυτή τη ζωή. Ή «μνήμη του θανάτου» δεν θα επιτρέψει να παραμείνει στην καρδιά μας ούτε καν ή σκιά και της ελάχιστης θλίψης. Αύτη ή ευεργετική «μνήμη» θα καταπνίξει κάθε εμπαθή κίνηση και κάθε κακή επιθυμία.

Αν κρατήσουμε σταθερά αυτές τις αρχές, δεν θα οργιστούμε ούτε ποτέ θα προκαλέσουμε στους άλλους την πίκρα πού φέρνει ή οργή και ή διχόνοια. Αν αντίθετα, ξεφύγει κανείς απ’αυτές τις ράγες, τότε ό εχθρός της αγάπης θα χύσει ανεπαίσθητα μέσα στις καρδιές των φίλων το φαρμάκι της θλίψης. Έτσι. διαφωνία στη διαφωνία, ή αγάπη λίγο – λίγο θα ψυχραίνεται και τελικά οι καρδιές-εφόσον ήδη από πολύ και­ρό είναι πληγωμένες – θα σκληρυνθούν και θα χωρίσουν μια για πάντα.

Εκείνος όμως πού βαδίζει στο μονοπάτι πού αναφέραμε προη­γουμένους, δεν έχει κανένα λόγο να διαφωνήσει με το φίλο του. Πράγ­ματι, με το να μη διεκδικεί κανείς ποτέ κανένα πράγμα, είναι ευνόητο ότι κόβει αυτόματα και την πρωταρχική αίτια της οργής. Γιατί, συνή­θως, οι αντιδικίες γεννιούνται από τις διαφωνίες για την απόκτηση μι­κροπραγμάτων ή αντικειμένων πού δεν έχουν καμιά αξία. Ένας άνθρω­πος όμως πού θέλει να διατηρήσει το σύνδεσμο της αγάπης, προσπα­θεί με όλες του τις δυνάμεις να τηρεί αυτό πού αναφέρουν οι Πράξεις των Αποσταλούν, σχετικά με την ενότητα πού επικρατούσε μεταξύ των πρώτων χριστιανών: «Όλο το πλήθος εκείνων πού είχαν πιστέψει στο Ευαγγέλιο». λέει ό Ευαγγελιστής, «είχαν μία καρδία και μία ψυχή. Και κανείς δεν θεωρούσε ότι κάτι από τα υπάρχοντα του ήταν δικό του, αλλά όλα τα είχαν κοινά»(Πράξ. 4.32).

Ένας άνθρωπος που ζει μ’ αυτό τον τρόπο, δεν είναι ποτέ δυνα­τόν να σπείρει τη διχόνοια. Γιατί αυτός είναι σκλάβος του θελήματος του αδελφού του και όχι του δικού του. Αυτός γίνεται μιμητής του Κυ­ρίου και Δημιουργού του, πού έλεγε: Έχω κατεβεί από τον ουρανό ως άνθρωπος στη γη. για να κάνω όχι το θέλημα μου. αλλά το θέλημα εκεί­νου πού με έχει στείλει»(Ίωάν. 6. 38). Έτσι, ποτέ δεν θα δινόταν αφορ­μή εξαιτίας του να πέσει διχόνοια ανάμεσα σ’ αυτόν και στο φίλο του. Γιατί ένας άνθρωπος πού αγωνίζεται και κόβει το θέλημα του, έχει ως βασική αρχή του το να μην εμπιστεύεται στην κρίση του, αλλά να προ­τάσσει πάντα το θέλημα του αδελφού του. Έχοντας λοιπόν αυτό ως κριτήριο, θα ακολουθούσε ή θα αρνιόταν, αναλόγως, τα δικά του θε­λήματα, λέγοντας μαζί με τον Κύριο: «Πατέρα μου… ας γίνει όχι όπως θέλω εγώ. αλλά όπως θέλεις εσύ» (Ματθ. 26. 39).

Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν θα επέτρεπε ποτέ στον εαυτό του να πράξει και το παραμικρότερο πράγμα πού θα λυπούσε τον αδελφό του. Γιατί αυτός δεν θεωρεί τίποτε πολυτιμότερο από το αγαθό της ειρήνης και δεν ξεχνά ούτε στιγμή το λόγο του Κυρίου που λέει: «Απ αυτό θα καταλάβουν όλοι ότι είστε δικοί μου μαθητές εάν έχετε αγά­πη μεταξύ σας»(*ίωάν. 13. 35). Ό Κύριος ήθελε αυτή ή αγάπη να χα­ρακτηρίζει τα λογικά πρόβατα του ποιμνίου Του και να τα διακρίνει μέσα σ’ αυτό τον κόσμο ως ένα ιδιαίτερο σημείο αναγνώρισης τους. σαν σφραγίδα, θα λέγαμε και σαν χαρακτηριστικό αποτύπωμα.

Ό πιστός χριστιανός, για κανένα απολύτως λόγο, δεν θεωρεί δι­καιολογημένο το να αφήσει τη μνησικακία και τη θλίψη να εισχωρήσουν στην καρδιά του ή να παραμείνουν εξαιτίας του στην καρδιά κάποιου άλλου. Γιατί το πάθος του θυμού είναι ολέθριο και εντελώς αθέμιτο. Γι’ αυτό και δεν θα μπορούσε ποτέ να καλυφθεί από κανενός είδους δικαιολογία.

Είναι αδύνατον να προσευχηθεί κανείς, αν ό αδελφός του έχει κά­τι εναντίον του. Ακριβώς το ίδιο όμως συμβαίνει και στην περίπτωση πού εκείνος έχει κάτι εναντίον του αδελφού του. Γι’ αυτό ό αγωνιστής του πνεύματος κρατάει διαρκώς μέσα στην ταπεινή καρδιά του τα λό­για του Κυρίου και Λυτρωτή μας πού λέει: «Όταν προσφέρεις το δώρο σου στο Ναό και εκεί θυμηθείς ότι ό αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου. άφησε εκεί μπροστά στο θυσιαστήριο του Ναού το δώρο σου και πή­γαινε να συμφιλιωθείς πρώτα με τον αδελφό σου και τότε έλα να προ­σφέρεις το δώρο σου» (Ματθ. 5. 23-24).

Σε τίποτε δεν θα ωφελούσε το να δηλώνει κανείς ότι δεν τρέφει στην καρδιά του θυμό. Ασφαλώς πλανάται οικτρά, αν κάποιος ισχυ­ρίζεται ότι δεν έχει θυμό εναντίον του αδελφού του και συγχρόνως πε­ριφρονεί με υπεροψία και σκληροκαρδία τη θλίψη του. Γιατί μόνο μ’ αυτό δεν εκπληρώνει ό άνθρωπος τον αποστολικό λόγο πού λέει. «ή δύση του ηλίου ας μη σας βρίσκει ακόμη οργισμένους» (Έφεσ. 4. 26)· καί την εντολή του Κυρίου πού προειδοποιεί λέγοντας, «όποιος οργίζεται εναντίον του αδελφού του χωρίς λόγο πρέπει να καταδικαστεί από το δικαστήριο» (Ματθ. 5. 22). Και αυτό. γιατί αυτός θα μπορούσε, με τη συγκαταβατική και επιεική συμπεριφορά του. να διαλύσει κάθε στε­νοχώρια από την καρδιά του αδελφού του. Με το να μην έχει όμως ενεργήσει έτσι. διατρέχει πλέον τον κίνδυνο -εξαιτίας της δικής του συμπεριφοράς-να κατηγορηθεί ως παραβάτης της εντολής του Κυρί­ου. Γιατί Εκείνος πού είπε ότι δεν πρέπει να οργίζεται κανείς εναντίον του πλησίον του. είπε ταυτόχρονα και ότι δεν πρέπει να αψηφά και τη θλίψη του αδελφού του. Διότι για τον Θεό. «ό Όποιος θέλει να σωθούν όλοι οι άνθρωποι»(Α’Τιμ. 2. 4). έχει την ίδια σημασία είτε χαθεί ό ένας είτε ό άλλος. Είναι εξίσου οδυνηρό για τον Θεό. όποιος απ’ τους δύο κι αν οδηγηθεί στον αιώνιο θάνατο. Το ίδιο και ο αντίδικος, πού χαί­ρεται με την καταστροφή και τον αφανισμό των ανθρώπων, έχει το ίδιο κέρδος, είτε χαθεί ό ένας είτε ό άλλος.

Τελικά, είναι ποτέ δυνατόν να κρατήσει κανείς εναντίον του αδελ­φού του και την ελάχιστη έστω δυσάρεστη διάθεση, αν πιστεύει ότι ενδέχεται κάθε μέρα, ή καλύτερα κάθε στιγμή, να φύγει απ’ αυτό τον κόσμο;

Κεφαλαίο 7: Τίποτε να μην θεωρούμε ανώτερο από την αγάπη και τίποτε χειρότερο από το θυμό.

Όπως ακριβώς δεν πρέπει να βάζουμε τίποτε μπροστά από την αγάπη, έτσι πρέπει και να θεωρούμε ότι δεν υπάρχει τίποτε χειρότε­ρο από την οργή και από το θυμό. Οφείλουμε να θυσιάζουμε τα πά­ντα, όσο χρήσιμα και απαραίτητα κι αν φαίνονται, για να αποφύγου­με την αναταραχή πού φέρνει αυτό το πάθος. Και επιπλέον, πρέπει να αποδεχόμαστε και να υπομένουμε το καθετί, ακόμα κι αν αυτό μας φαίνεται βαρύ και ασήκωτο, ώστε να διατηρήσουμε αδιασάλευτη την αγάπη και την ειρήνη. Να είσαστε βέβαιοι πώς δεν υπάρχει τίποτε πιο ολέθριο από το θυμό και τη λύπη, όπως και τίποτε πιο γλυκό και πιο ωφέλιμο από την αγάπη.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Αββά Κασσιανού, 

Συνομιλίες με τους Πατέρες της Ερήμου,

τόμος Β΄ εκδ. «Ετοιμασία» σελ 17 – 21

Ψυχολογία και θρησκεία:Η αντιμετώπιση της Μαίρης από τον πνευματικό πατέρα και τον ψυχοθεραπευτή.

Κλινικό παράδειγμα

            του Νικήτα Καυκιού

Η Μαίρη είναι 35 ετών, έχει μια αξιοπρεπή εργασία στο δημόσιο και είναι παντρεμένη με ένα καθηγητή 38 ετών, εδώ και εννέα χρόνια. Δεν έχει αποκτήσει παιδιά από αυτό το γάμο, ούτε και το επιθυμεί. Ο σύζυγος αποφεύγει κάθε επικοινωνία μαζί της. Της απευθύνει το λόγο μόνο για να υπογραμμίσει τις αδυναμίες της, και να της θυμίσει πόσο απογοητευμένος είναι από το γάμο του. Η Μαίρη αισθάνεται ανεπιθύμητη, και η ίδια κατηγορεί τον εαυτό της για όλα. Αισθάνεται ενοχές για ασήμαντα γεγονότα, νοιώθει συνεχώς θλίψη, έχει έμμονες ιδέες  και υποφέρει από αϋπνίες. Έχει διακόψει οποιαδήποτε σχέση με φίλους και συγγενείς.

Συνειδητοποίησε  από τον πρώτο χρόνο, ότι ο γάμος την οδηγούσε σε αδιέξοδο αλλά η προοπτική του διαζυγίου τη γέμιζε με φόβους, ανασφάλεια και ενοχές απέναντι στους γονείς, την κοινωνία και το Θεό.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια διατηρεί εξωσυζυγική σχέση με τον Αντρέα, ο οποίος μετά από τηλεφωνική επικοινωνία πολλών μηνών, κατόρθωσε να την κατακτήσει προσφέροντάς της ενδιαφέρον, ζεστασιά και κατανόηση. Τώρα πια αισθάνεται πολύ δεμένη μαζί του. Αν και προσπάθησε αρκετές φορές να τον απομακρύνει από κοντά της ώστε να επιστρέψει συναισθηματικά στον σύζυγό της, δεν τα κατάφερε. Αισθάνεται ότι μόνο αυτή η σχέση δίνει νόημα στην κατά τα άλλα κενή καθημερινότητα της ζωής της.

Όμως η εξω-συζυγική σχέση, της προκαλεί έντονα αισθήματα ενοχών. Βασανίζεται από έμμονες ιδέες αυτοτιμωρίας. Σκέφτεται συνέχεια ότι πρέπει με κάποιο φανταστικό (αλλά για την ίδια πραγματικό) τρόπο τιμωρήσει τον εαυτό της ή τους γονείς της.

Διαγνωστική προσέγγιση

Θα μπορούσαμε να διαφοροποιήσουμε  τα προβλήματα της Μαίρης σε ψυχολογικό και πνευματικό επίπεδο.

Ψυχολογικό επίπεδο

Ενοχές: Η Μαίρη αισθάνεται υπεύθυνη για οτιδήποτε αρνητικό συμβαίνει γύρω της. Αν για παράδειγμα κάποιος υφιστάμενος στον εργασιακό χώρο δυσαρεστηθεί ή εκφράσει την παραμικρή δυσαρέσκεια η Μαίρη αισθάνεται υπεύθυνη και νοιώθει τρομερές ενοχές.

Έμμονες ιδέες: Άμεση παρενέργεια των ενοχών είναι στην περίπτωση της Μαίρης οι επίμονες σκέψεις αυτοτιμωρίας. Πιστεύει ότι πρέπει να τιμωρήσει τον εαυτό της για το κακό που προκαλεί στους άλλους ή φαντάζεται ότι έχει τιμωρήσει ήδη τον εαυτό της με διάφορους τρόπους. Το μυαλό της είναι κολλημένο σε ανόητες επαναλαμβανόμενες, επώδυνες σκέψεις.

Θλίψη: Οι ενοχές και οι εμμονές συνοδεύονται σχεδόν πάντοτε από αισθήματα θλίψης.

Άγχος-Αϋπνίες: Η Μαίρη δεν μπορεί να σταματήσει τις αρνητικές σκέψεις, γεγονός που της προκαλεί άγχος και υπερδιέγερση και δεν της επιτρέπει να κοιμηθεί.

Πνευματικό επίπεδο

Η Μαίρη είναι ένας άνθρωπος που δοκιμάζεται έντονα.

Πολεμείται από λογισμούς.

Κάνει λανθασμένες επιλογές.

Πέφτει στο αμάρτημα της μοιχείας.

Δεν αξιοποιεί τις ψυχολογικές της δυνατότητες.

Δεν αξιοποιεί τις λυτρωτικές δυνατότητες που προσφέρει η εκκλησία.

Δεν επιτρέπει στη Χάρη του Θεού να τη βοηθήσει.

Παρατηρήσεις

Ο Πνευματικός πατέρας εστιάζει την προσοχή του σε διαφορετικές πτυχές της συμπεριφοράς απ’ ότι ο ψυχοθεραπευτής. Κατανοεί, νοηματοδοτεί, και ερμηνεύει την αφήγηση και τη συμπεριφορά κάνοντας αναγωγή σε διαφορετικά θεωρητικά πλαίσια.

Ο πνευματικός πατέρας αντιλαμβάνεται την παρουσία των συμπτωμάτων της Μαίρης αλλά τα θεωρεί αποτέλεσμα της αμαρτίας ή του πειρασμού. Οι δοκιμασίες θα αντιμετωπισθούν με υπομονή, πνευματική εγρήγορση και τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Ο ψυχοθεραπευτής θεωρεί ως κύρια υποχρέωση του να βοηθήσει τη Μαίρη, με τη μέθοδο της ψυχοθεραπείας, να απαλλαγή ή τουλάχιστον να μειώσει το βάρος των ενοχλητικών συμπτωμάτων. Ανάλογα με τη θεραπευτική προσέγγιση που υιοθετεί, υποθέτει ότι στη ρίζα των προβλημάτων βρίσκονται τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, ψυχαναγκαστική δομή προσωπικότητας, δυσλειτουργική επικοινωνία με το σύζυγο, αρνητικές πεποιθήσεις, μειωμένη αυτοεκτίμηση, κ.λ.π.

Ποιμαντική και ψυχοθεραπευτική προσέγγιση

 

Ποιμαντική

Ο πνευματικός πατέρας ακούει με κατανόηση και αγάπη όσα αφηγείται η Μαίρη χωρίς να την κατακρίνει. Προσπαθεί να απαλύνει την οδύνη που επιφέρουν τα ενοχικά αισθήματα, αλλά θεωρεί υγιή τα αισθήματα αυτά διότι σηματοδοτούν και συνοδεύουν την αμαρτία της μοιχείας. Υπογραμμίζει με σεβασμό και κατανόηση την προσωπική ευθύνη της Μαίρης στη μοιχεία παίρνοντας υπ’ όψιν του και το ρόλο του πειρασμού. Την παροτρύνει να εξομολογηθεί και να προετοιμαστεί για τη Θεία Μετάληψη.

Την παρηγορεί, εικονίζοντας με τη γλυκύτητα των λόγων του την άπειρη συγχωρητικότητα και την αγάπη του Θεού αλλά και την παρακινεί να σταματήσει, με τη βοήθεια του Θεού, να αμαρτάνει συναντώντας τον εραστή της.

Με το παράδειγμα της ίδιας του της ζωής δείχνει το δρόμο της μετάνοιας, της ταπείνωσης, και της υπακοής στο θέλημα του Θεού. Ίσως προτείνει προσευχή, εκκλησιασμό, νηστεία ή ανάγνωση ψυχωφελών βιβλίων. Η επικοινωνία τελείται στο φως της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Η γεύση της Αγάπης του Θεού εν Αγίω Πνεύματι λειτουργεί θεραπευτικά. Η Αγάπη λειτουργεί θεραπευτικά.

Ο Πνευματικός αποφεύγει την ενασχόληση με τις αρνητικές σκέψεις, εμπειρίες και συναισθήματα και προτρέπει τον βαπτισμό όλων των αρνητικών συμπτωμάτων στο άπλετο Φως της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Εστιάζει στη σωτηρία της ψυχής και με αυτό τον τρόπο βοηθά την αποκατάσταση της σχέσης της Μαίρης με τον Θεό Πατέρα.

 

Ψυχοθεραπεία

Ο ψυχοθεραπευτής ακούει με κατανόηση και αποδέχεται ήρεμα όσα αφηγείται η Μαίρη χωρίς να επιδιώκει να αξιολογήσει ηθικά ή να καθοδηγήσει τις επιλογές της.

Προσπαθεί να την από-ενοχοποιήσει και να διασαφηνίσει το ψυχολογικό νόημα που έχει η εξωσυζυγική σχέση για την ίδια τη Μαίρη.

Είναι πιθανόν να αναζητήσει τις ρίζες των συμπτωμάτων στην παιδική της ηλικία εμπειρίες ή σε μοντέλα διαπροσωπικών σχέσεων  που συνέβαλαν στη δημιουργία νευρωσικών λειτουργιών της προσωπικότητας. Βοηθά τη Μαίρη να συνειδητοποιήσει τους τρόπους με τους οποίους το βιωμένο τραυματικό παρελθόν, προσδιορίζει αρνητικά το παρόν. Ίσως της προτείνει την εκμάθηση τεχνικών αντιμετώπισης των έμμονων ιδεών, χαλάρωσης, διεκδίκησης ή επικοινωνίας. Εστιάζει στη μείωση της οδύνης, στην αυτοβελτίωση και στην αυτοπραγμάτωση.

Γενικότερα, τη βοηθά να αυξήσει την εσωτερική αρμονία, να συμφιλιωθεί με τις αρνητικές πλευρές του εαυτού της ,να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων και να αναπτύξει τις ψυχολογικές της δυνατότητες.

 

Παρατηρήσεις

Αυτό που διαφοροποιεί το φυσιολογικό από το παθολογικό δεν είναι τόσο η παρουσία των συμπτωμάτων, όσο ο βαθμός έντασής τους. Τα συμπτώματα που βασανίζουν τη Μαίρη είναι δυσανάλογα σε σχέση με τα ερεθίσματα που τα προκαλούν. Αυτή η δυσαναλογία ερεθίσματος-αντίδρασης οδήγησε τη Μαίρη στην αναζήτηση βοήθειας από κάποιον ειδικό.

Ο ψυχοθεραπευτής θέλει κυρίως να μειώσει την υπερβολική ένταση των συμπτωμάτων και χρησιμοποιεί γι’ αυτό μια ποικιλία στρατηγικών. Δεν τον απασχολεί όμως η διάσταση της αμαρτίας. Βοηθά τη Μαίρη να ξεκαθαρίσει τα συναισθήματά της και να συνειδητοποιήσει τις ψυχολογικές διεργασίες που συντελούνται μέσα της. Αν η Μαίρη θέλει να συνεχίσει τη σχέση της με τον Ανδρέα, μπορεί να το κάνει. Ο ψυχοθεραπευτής δεν αξιολογεί ηθικά την εξωσυζυγική σχέση.

Όμως η ηθική ουδετερότητα έχει αναπόφευκτη ηθική χροιά. Η ηθική ουδετερότητα έχει ηθικό νόημα. Ίσως δίνει το μήνυμα στη Μαίρη ότι επιτρέπεται να συνεχίσει τη σχέση της.

Ο θεραπευτής έχει το κύρος που του προσδίδει ο ρόλος του, ως ιατρός των ψυχών. Όταν αντιμετωπίζει με επιστημονικό τρόπο την περίπτωση της Μαίρης, και συνεπώς έξω-ηθικό, συμβάλλει στον θρυμματισμό του ηθικού κώδικα αξιών με τον οποίο είναι συνυφασμένη η προσωπικότητα της Μαίρης.

Για τον ψυχοθεραπευτή το πρόβλημα είναι οι ενοχές. Η δουλειά του είναι να μειώσει τις ενοχές.

Για τον Πνευματικό πατέρα το πρόβλημα είναι η αμαρτία. Και δεν θα μπορούσε να παραβλέψει το πνευματικό νόημα των ενοχών. Οι ενοχές λειτουργούν ως κίνητρο αλλαγής του νου ( μετά-νοιας). Για τον πνευματικό η μείωση της οδύνης δεν είναι πανάκεια. Διότι θα μπορούσε να λειτουργήσει αρνητικά σε πνευματικό επίπεδο, επιφέροντας άμβλυνση της ηθικής συνείδησης.

 

 

Συμπερασματικοί προβληματισμοί

Κατανοούμε σ’ αυτή τη περίπτωση ότι η Μαίρη θα έχει μια διαμετρικά αντίθετη αντιμετώπιση του προβλήματος της αν απευθυνθεί για βοήθεια σε ένα Πνευματικό από ότι σ’ ένα ψυχοθεραπευτή. Και αυτή η διαφορά θα οξύνεται ανάλογα με τη στενότητα των αντιλήψεων και την εμμονή με την οποία υποστηρίζουν τις θέσεις τους ο Πνευματικός ή ο ψυχοθεραπευτής. Όσο πιο προσκολλημένοι είναι στις θεωρητικές και εμπειρικές τους προϋποθέσεις τόσο περισσότερο θα κατευθύνουν τη Μαίρη προς τη δική τους θεραπευτική διαδρομή. Όσο περισσότερο πιστεύουν ότι μόνο η δική τους προοπτική είναι αληθινή ή συμφέρουσα τόσο περισσότερο με τρόπο άμεσο ή έμμεσο, εκούσιο ή ακούσιο, συνειδητό ή υποσυνείδητο θα κατευθύνουν τη Μαίρη.

Στην ψυχοθεραπευτική σχέση είναι αδύνατον να μην κατευθύνεις τον άλλο. Ακόμη και η σιωπηλή ακρόαση της αφήγησης είναι προσδιοριστική και έμφορτη νοήματος.

Στην ποιμαντική σχέση ο πνευματικός συνειδητά κατευθύνει προς τον Θεό.

Η Μαίρη δικαιούται να γνωρίζει όσο το δυνατόν περισσότερο τις κοσμοθεωρητικές και ηθικές προϋποθέσεις των ανθρώπων που εμπιστεύεται να την βοηθήσουν.

Ο πνευματικός πατέρας και ο ψυχοθεραπευτής δεσμεύονται να τοποθετήσουν την υπαρξιακή ιδιαιτερότητα της Μαίρης πάνω από τις ερμηνευτικές τους δυνατότητες και τις θεραπευτικές ή ποιμαντικές τους δεξιότητες.

Μια δοκιμασμένη θεραπευτική τακτική μπορεί να είναι ακατάλληλη για την ψυχοδυναμική και συμπτωματολογική ιδιαιτερότητα της Μαίρης.

Μια πνευματική αλήθεια μπορεί να συντρίψει την ευαίσθητη και ευάλωτη ιδιοσυγκρασία της.

 

 

Συσχέτιση εννοιών της θεολογίας και της ψυχολογίας.

Ψυχολογία και Θεολογία

http://www.psyche.gr/prooptikes1.htm

του Νικήτα Καυκιού 12/03/2005 – Η διάσταση και η αλληλοαμφισβήτηση στις σχέσεις Θεολόγων και ψυχολόγων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σημασιολογική ρευστότητα της θεολογικής και ψυχολογικής ορολογίας. Έννοιες όπως αγάπη, ενοχή, συνείδηση, φόβος, άγχος, ταπείνωση, εγκράτεια, ηθική, πίστη, γνώση, ψυχή, θεραπεία, αυτοπεποίθηση, ελευθερία δεν έχουν διαχρονική και διαπολιτισμική, σημασιολογική σταθερότητα αλλά εξαρτώνται από το ευρύτερο νοηματικό πλαίσιο στο οποίο συναντώνται. Σημ. 1  – Η θέαση είναι ερμηνεία. Βλέπουμε την πραγματικότητα μέσα από υποκειμενικό πρίσμα και όχι μέσα σε καθρέπτη. Η κατανόηση εξαρτάται από υποκειμενικούς, πολιτισμικούς, συναισθηματικούς και ιδεολογικούς παράγοντες. Η αντίληψη είναι διαθλαστική και όχι ανακλαστική. Τα ίδια σημαίνοντα όταν τοποθετούνται σε διαφορετικά κοσμοθεωρητικά και νοηματικά πλαίσια μπορεί να αντιστοιχούν σε διαφορετικά σημαινόμενα. Για παράδειγμα όλα όσα λέγονται και τελούνται στις ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας νοηματοδοτούνται διαφορετικά από έναν άνθρωπο που ερμηνεύει την πραγματικότητα με εκκοσμικευμένα – ορθολογιστικά κριτήρια από ότι από έναν ορθόδοξο πιστό ο οποίος προσλαμβάνει τα πάντα μέσα από την προσωπική του σχέση με τον Θεό και την Εκκλησία. Στα κοσμικά μάτια  ισοπεδώνεται το πνευματικό – μυστηριακό βάθος των εκκλησιαστικών δρώμενων ενώ στα πνευματικά μάτια αποκαλύπτονται όλο και βαθύτερες πτυχές των τελούμενων στη θεία λατρεία.. «οστις γαρ εχει δοθήσεται αυτώ και περισσευθήσεται όστις δε ουκ έχει και ο εχει αρθήσεται απ αυτου» Ματθ. ΙΓ’12 Πνευματική αντίληψη Εκκοσμικευμένη αντίληψη Θεός Αγία Τριάδα. Πατέρας, Παντοκράτορας Ανώτατη αρχή, εξουσιαστής, παγκόσμιος νόμος. Χριστός Ενσάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, Σωτήρας Προφήτης, Πνευματικός δάσκαλος, Κοινωνικός επαναστάτης Παναγία Παρθένος μητέρα του Θεού, τιμιότερη και ενδοξότερη από τα Αγγελικά τάγματα Μητέρα του Ιησού Άγιοι Θεοί κατά Χάριν Καλοί άνθρωποι της Εκκλησίας Ιερέας Λειτουργός του Υψίστου Πνευματικός πατέρας Ρασοφόρος με πρωταγωνιστικό ρόλο στις Ακολουθίες Παρευρισκόμενοι Πνευματικοί αδελφοί Κόσμος Θεία Λειτουργία Μυστική Θυσία του Υιού και Λόγου του Θεού για την άφεση των αμαρτιών και την αιώνια ζωή. Θρησκευτική θεατρική παράσταση Ψαλμωδία Κατανυκτική υμνωδία Θλιβερή μελωδία Λιβάνι Οσμή ευωδίας πνευματικής Άρωμα που φτιάχνει πνευματική «ατμόσφαιρα» Άναμα Κεριού Σύμβολο του φωτός της Χάριτος και της πνευματικής εγρήγορσης και αγνότητας.. Εθιμοτυπική πράξη που προσφέρει οικονομικό κέρδος στους παπάδες. Εικόνες Δείκτες της ουράνιας πραγματικότητας Είδωλα Σταυρός Σημείο νεκρώσεως του θανάτου, ταπείνωσης του Θεού και σωτηρίας του ανθρώπου. Όργανο μαρτυρικού θανάτου Στις παραγράφους που ακολουθούν προσπαθούμε να διασαφηνίσουμε και να συσχετίσουμε εν συντομία τις σημασίες θεολογικών και ψυχολογικών  όρων που συχνά οδηγούν σε σύγχυση και παρεξηγήσεις.   Απάθεια και επαφή με τα συναισθήματα Απάθεια Πάθος στην Εκκλησία δεν ονομάζουμε την έντονη ερωτική επιθυμία αλλά κάθε αρνητική ψυχική διάθεση (π.χ. οργή, πλεονεξία, θυμός, φιληδονία) η οποία εμποδίζει την δυνατότητα του ανθρώπου να συμμετέχει στην αγάπη του Θεού. Απάθεια  δεν σημαίνει απώθηση των συναισθημάτων, αλλά υπέρβαση των αμαρτωλών παρορμήσεων. Απαλλαγή από τη θανατηφόρο ροπή προς την αμαρτία και ταύτιση του οικείου θελήματος με το θέλημα του Θεού. Απάθεια σημαίνει νέκρωση ζωοποιός. Ο χριστιανός νεκρώνει τα αμαρτωλά πάθη και γίνεται δεκτικός της Χάρης του Θεού η οποία τον ζωοποιεί. Αρνείται τις «παρά φύσιν» κινήσεις των δυνάμεων της ψυχής (Σημ. 2) για να ζήσει με πνευματικό πάθος. Πεθαίνει μέσα του η βία της αμαρτίας και ζωοποιούνται οι πνευματικές δυνατότητες οι οποίες τον ανακαινίζουν και τον ανασταίνουν. Νεκρώνεται κατά κόσμον και ζωοποιείται εν Χριστώ με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Επαφή με τα συναισθήματα Η συνειδητή βίωση των συγκινήσεων (π.χ. άγχος, θυμός, χαρά, θλίψη) θεωρείται από τους ψυχολόγους δείκτης ψυχικής υγείας ενώ η μείωση της ικανότητας συναίσθησης των συγκινήσεων συνοδεύει πολλές διαταραχές της προσωπικότητας. Η καταπίεση ή απώθηση των συγκινήσεων  συνιστά σύμπτωμα ψυχοπαθολογίας. Ο «ασθενής» μπορεί να συμπεριφέρεται «φυσιολογικά» αλλά δεν βιώνει με πληρότητα τις συναισθηματικές του εμπειρίες. Μειώνεται η ικανότητά του να συμμετέχει συναισθηματικά στα δρώμενα της καθημερινής του ζωής. Συχνά αποφεύγει να συνειδητοποιήσει τα αρνητικά συναισθήματα που θα μπορούσαν να βάλλουν σε κρίση την εσωτερική του ισορροπία και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Ένας από τους βασικούς στόχους της ψυχοθεραπείας είναι η αύξηση της δυνατότητας συνειδητοποίησης και βίωσης των συναισθημάτων. Δεν πρόκειται για καλλιέργεια των παθών ή για προτροπή προς την αμαρτία αλλά για συμβολή στο ζωντάνεμα της συγκινησιακής ζωής. Προσωπική ελευθερία και υπακοή Οι εντολές του Θεού και η ελευθερία των επιλογών. «Πάντες άνθρωποι κατ’ εικόνα εσμέν του Θεού• το δε καθ’ ομοίωσιν εκείνων εστί των διά πολλής αγάπης την εαυτών ελευθερίαν δουλωσάντων τω Θεώ». Αγ. Διαδόχου Φωτικής, Κεφάλαια Γνωστικά 4. Ελευθερία και υπακοή στην Εκκλησία Η υπακοή στην Εκκλησία δεν συνεπάγεται την έλλειψη της δυνατότητας για ελεύθερες, προσωπικές επιλογές. Ούτε καλύπτει το φόβο ανάληψης ευθύνης. Η υπακοή στο θέλημα του Θεού και στο λόγο του Πνευματικού Πατέρα, συνιστά πράξη ουσιώδους και χαριτωμένης ελευθερίας. Προϋποθέτει αφ’ ενός την ελεύθερη επιλογή της υπακοής ως υπαρξιακής και πνευματικής στάσης ζωής και αφ’ ετέρου την ελεύθερη αποδοχή του πνευματικού λόγου του γέροντα ως πρόκληση και πρόσκληση για την εφαρμογή του Θείου θελήματος. Είναι αδιάλειπτος, εσωτερικός αγώνας για την εφαρμογή του Λόγου του Θεού στην καθημερινή πράξη. Η υπακοή έρχεται σε αντίθεση με τον ατομισμό, την εγωκεντρικότητα, την αδιαλλαξία και την φιληδονία και όχι με την αυθεντική ελευθερία. Η υπακοή οδηγεί τον πιστό στην απελευθέρωση από τις πιέσεις των εγωκεντρικών του αναγκών και από τις δεσμεύσεις του περιβάλλοντος. Είναι ακρότατη αξιοποίηση του δικαιώματος της ελευθερίας. Νοείται ως υπέρβαση της αυτο-νομίας και αυτο-εγκατάλειψη στη Θεο-νομία, δηλαδή στη ζωή της τέλειας Αγάπης. Η Ελευθερία στην Ψυχολογία Στην ψυχοθεραπεία η ελευθερία δεν νοείται ως δυνατότητα άμεσης ικανοποίησης των παρορμήσεων και των επιθυμιών αλλά ως δυνατότητα υπεύθυνων επιλογών, απαλλαγμένων από εσωτερικά συμπλέγματα και εξωτερικές πιέσεις. Με την ψυχοθεραπεία διευρύνεται το φάσμα των ψυχολογικών δυνατοτήτων και κατά συνέπεια το φάσμα της προσωπικής ελευθερίας. Ο φόβος, η ανασφάλεια, το άγχος, οι έμμονες ιδέες και η κατάθλιψη δεσμεύουν τη συμπεριφορά με συνέπεια να χάνει ο άνθρωπος τη δυνατότητά του να λειτουργεί σύμφωνα με τους προσωπικούς του στόχους ή τις ηθικές και πνευματικές του αξίες. Η ψυχοθεραπευτική σχέση βοηθά τον άνθρωπο να απελευθερωθεί από τις συνειδητές ή υποσυνείδητες νευρωσικές του δεσμεύσεις και να καλλιεργήσει τη δυνατότητα της υπεύθυνης ελευθερίας. Σημ. 3 Μνήμη θανάτου και φοβία θανάτου Τα δύο ταύτα, η μνήμη του θανάτου και η απόγνωσις. απέβησαν αι πτέρυγες διά την πτήσιν δια μέσου της αβύσσου. Αρχ. Σωφρονίου Σαχάρωφ. Μνήμη θανάτου Η Μνήμη θανάτου είναι στάση πνευματικής εγρήγορσης απέναντι στο ενδεχόμενο της αιφνίδιας εξόδου από το κοσμικό γίγνεσθαι και της αναπόφευκτης συνάντησης με τον Θεό. Είναι η συναίσθηση ότι ανά πάσα στιγμή είναι δυνατόν να συναντηθούμε πρόσωπο με πρόσωπο τον Χριστό. Ο πιστός με τη βοήθεια της Χάρης και τον ασκητικό του αγώνα γίνεται πολίτης του ουρανού. Έλκεται από το Θεό, βιώνει το Θείο έρωτα και φουντώνει μέσα του ο πόθος θανάτου ως πόθος ζωής αιωνίου. Φοβία θανάτου Η Φοβία θανάτου είναι παθολογικό σύμπτωμα φοβικής διαταραχής, το οποίο συνοδεύεται από υπερβολικά και «αδικαιολόγητα» αισθήματα ανασφάλειας, άγχους, θλίψης, και επίμονων αρνητικών σκέψεων. Σημ. 4 Σεξουαλική σχέση Το σεξ στην προοπτική της Εκκλησίας – Οι εντολές του Θεού είναι δείκτες υπαρξιακού προσανατολισμού. «Μη πορνεύσεις και μη επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου», «καθένας που κοιτάζει μια γυναίκα για να την επιθυμήσει, διέπραξε ήδη μοιχεία μέσα στην καρδιά του» σημαίνει αντιμετώπισε τον άλλο ως δημιούργημα του Θεού και όχι ως σκεύος ηδονής. Μην τον χρησιμοποιήσεις για να ικανοποιήσεις τις ανάγκες σου και μην του επιτρέπεις να ικανοποιήσει τις δικές του ανάγκες χρησιμοποιώντας εσένα. Προστάτευσε τη ζωή σου από την οδύνη και τη φθορά των εφήμερων σεξουαλικών σχέσεων. Απόφυγε την οδύνη που συνοδεύει το χωρισμό. Μην παρεμποδίσεις την πνευματική πορεία του άλλου προς τον Θεό. Μη γίνεσαι συνεργός στην αμαρτία. Ζήσε τη σεξουαλικότητα με αυταπάρνηση και αγάπη. – Η προϋπόθεση της καλής σεξουαλικής ζωής είναι η καλή σχέση. Η προϋπόθεση της καλής σχέσης είναι η υπέρβαση του εγωκεντρισμού. Η προϋπόθεση της υπέρβασης του εγωκεντρισμού είναι η βαθιά αγάπη προς το Θεό, η άνευ όρων αποδοχή του προσωπικού σταυρού και της Θείας Χάρης. Το σεξ ευλογείτε από την Εκκλησία με το μυστήριο του γάμου. Η σεξουαλική ζωή ως μυστήριο αγάπης και συνδημιουργίας εντάσσεται στα πλαίσια της ασκητικής, πνευματική ζωής. Ο χριστιανός καλείται να ζήσει τη σεξουαλικότητά του όχι εγωκεντρικά και φιλήδονα αλλά μέσα στην υπερβατική διάσταση της αιώνιας αγάπης. Δεν εστιάζει στην ικανοποίηση του εαυτού του και του ερωτικού του συντρόφου αλλά στο βάθεμα της εν Χριστώ αγάπης. Ο σεξουαλικός σύντροφος δεν αντιμετωπίζεται ως συνεργός διεγερσιμότητας αλλά ως αγαπώμενο πρόσωπο. Το σεξ δεν γίνεται αποδεκτό έξω από το μυστήριο του γάμου επειδή εκλαμβάνεται ως πράξη ύψιστης υπαρξιακής σημαντικότητας. – Η καλή αγγελία της Εκκλησίας είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να ομοιωθεί με τον Θεό. Η Εκκλησία αποδοκιμάζει τη σεξουαλικότητα έξω από το μυστήριο του γάμου όχι για να καταπιέσει και να στερήσει την ευχαρίστηση αλλά για να προσανατολίσει πνευματικά και να διασώσει τον πολυτιμότητα των ανθρώπινων δυνατοτήτων. Ο χριστιανός καλείται να μεταρσιώσει την ενστικτική, σεξουαλική παρόρμηση σε πράξη υπερβατικής κοινωνίας μέσα στην αγάπη. Ο πιστός καταθέτει ολόκληρο τον εαυτό του στον Θεό. Όλα όσα είναι και όλα όσα κάνει είναι συνυφασμένα με το Λόγο, την Παρουσία ή την αναζήτηση του Θεού. Υπάρχει από, με και για το Θεό. Ζει τα πάντα σε αναφορά προς τον Θεό. Χαίρεται και λυπάται εν Χριστώ. Εργάζεται και αγαπά εν Χριστώ. Τρώει και κοιμάται εν Χριστώ. Δεν θα μπορούσε να ζήσει τη σεξουαλικότητά του μακριά από τη σκέπη της αγάπης του Θεού. Στον βιοτικό ορίζοντα της Εκκλησίας όλος ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου (πράξεις, σκέψεις συναισθήματα) σχετίζεται εμπειρικά και αδιαλείπτως με την Αλήθεια . Ο χριστιανός δεν μπορεί να ξεφύγει από την Αγάπη της Παρουσίας του Θεού. Δεν μπορεί να συνάψει σεξουαλική σχέση και να ζήσει τη σεξουαλική πράξη μακριά από τον Θεό. Η Θεία Αγάπη τον καταδιώκει και ο ίδιος αιχμαλωτίζεται από αυτή την αγάπη παντού και πάντοτε. Δεν υπάρχει τρόπος και τόπος διαφυγής από το έλεος της Θείας Χάριτος. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι αν, πως και πότε επιτρέπεται η σεξουαλική πράξη αλλά αν, πώς και πότε ο άνθρωπος εγκαταλείπεται άνευ όρων και ολοκληρωτικά στην Αγάπη του Θείου θελήματος. Η Εκκλησία δεν απαγορεύει θεσμικά την εξω-συζυγική σεξουαλική ζωή. Παρακαλεί τον άνθρωπο να εντάξει τη σεξουαλικότητά του καθώς και ολόκληρη τη ζωή του σε πνευματικά – σωτηριολογικά πλαίσια. Η αγνότητα δεν είναι ηθικό κατόρθωμα του καλού ανθρώπου αλλά δωρεά που στοιχειοθετεί τον υπαρξιακό, ασκητικό ορίζοντα του αγαπημένου του Θεού. Η εγκράτεια δεν είναι υποταγή σε θεσμικές προσταγές του συντηρητικού εκκλησιαστικού κατεστημένου αλλά εσωτερική ανάγκη του ερωτευμένου με τον Θεό. Καρπός της ένταξης του εαυτού στη ζωή της Θείας Αγάπης. Το σεξ στην προοπτική της ψυχολογίας Για τους ψυχολόγους η σεξουαλική πράξη δεν έχει σχέση με την ηθική αλλά με τη διαφυλική επικοινωνία και την ηδονή. Η ψυχολογική ερευνητική μεθοδολογία και οι θεραπευτικές τακτικές είναι μετα-ηθικές. Σημ. 5. Η επιστήμη της ψυχολογίας μελετά: – Τα στάδια της σεξουαλικής εξέλιξης του ανθρώπου από τη γέννηση μέχρι τη γεροντική ηλικία. – Τη διαδικασία της διέγερσης και του οργασμού. – Τα προβλήματα της σεξουαλικής συμπεριφοράς όπως είναι η ψυχογενής στυτική ανεπάρκεια, η πρόωρη εκσπερμάτιση, η γυναικεία οργασμιακή δυσλειτουργία ή η αδιαφορία για τη σεξουαλική πράξη. – Τις αποκλίσεις από τις κοινωνικά αποδεκτές, σεξουαλικές συμπεριφορές όπως είναι η ομοφυλοφιλία, η παιδεραστία, ο σαδομαζοχισμός κλπ. Η υγιής, σταθερή και δημιουργική ερωτική και σεξουαλική σχέση έχει ιδιαίτερη ψυχοδυναμική σημασία. Αφενός προϋποθέτει πολλές ψυχολογικές και επικοινωνιακές δυνατότητες και αφετέρου βοηθά τον άνθρωπο να ωριμάσει ψυχολογικά και να ολοκληρωθεί υπαρξιακά. Ο στόχος των σεξουαλικών συντρόφων είναι η ενίσχυση των δεσμών οικειότητας, η επικοινωνία, η απόλαυση, η διέγερση, η εκτόνωση, η χαλάρωση και η βίωση της ερωτικής αγάπης. Στη σεξουαλική επαφή όλα επιτρέπονται αρκεί να συναινούν και οι δύο σεξουαλικοί σύντροφοι. Η μονογαμικότητα δεν είναι ηθικό κατόρθωμα αλλά φυσική συνέπεια της ψυχικής ωριμότητας και της ποιότητας της σχέσης. Η μόνιμη και ποιοτική σεξουαλική σχέση συνοδεύεται από εσωτερική ισορροπία και γαλήνη. Η συχνή εναλλαγή των σεξουαλικών συντρόφων είναι δείκτης ανωριμότητας και οδηγεί σε εσωτερική ανισορροπία. Ο αυνανισμός και οι προγαμιαίες σεξουαλικές σχέσεις θεωρούνται υγιής έκφραση της ψυχο-σεξουαλικής ζωής. Οι χωρισμοί ιδιαίτερα μετά από χρόνιες σχέσεις, γάμο και τεκνοποιία συνοδεύονται από τραυματικές εμπειρίες και γι αυτό οι ειδικοί της ψυχικής υγείας υποστηρίζουν τις σταθερές μονογαμικές σχέσεις. Για την ψυχολογία δεν νοείται μαρτυρική υπομονή σε έντονα δυσλειτουργικό γάμο. Όταν δεν υπάρχει προοπτική βελτίωσης της συζυγικής επικοινωνίας θεωρείται προτιμότερο το διαζύγιο και η αναζήτηση νέου ερωτικού συντρόφου. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς εφόσον ο στόχος δεν είναι ο αγιασμός μέσα από την υπακοή και την ταπείνωση αλλά η προσωπική ευτυχία και η αυτοπραγμάτωση. Ενοχή Η ενοχή στην Εκκλησία Ενοχή είναι το αρνητικό αλλά υγιές συναίσθημα που συνοδεύει την αμαρτία. Η πνευματική ενοχή ως συναίσθηση της προσωπικής αμαρτωλότητας και της απομάκρυνσης από το Θεό είναι πολύτιμος σύμβουλος στην πνευματική πορεία. Δεν επιτρέπει την ανάπαυση της ψυχής μακριά από την Εκκλησία και το Θείο Λόγο και λειτουργεί ως κίνητρο μετάνοιας και επιστροφής στην Αγάπη του Θεού. Η απώθηση της ενοχής σύμφωνα με τον Igor Caruso Σημ.6 αλλά και άλλους πιστούς ψυχολόγους βρίσκεται στη ρίζα της νευρωσικής διαταραχής. Η ενοχή στην Ψυχολογία Στην ψυχολογία η ενοχή θεωρείται το αρνητικό και παθογόνο συναίσθημα που συνοδεύει την πεποίθηση ότι δεν κάνουμε ή δεν είμαστε αυτό που θα έπρεπε. Η ενοχή βρίσκεται στις ρίζες ή συνοδεύει τις περισσότερες ψυχικές διαταραχές και συνδέεται με αισθήματα μειονεκτικότητας, φόβου και ανασφάλειας. Όπως και άλλα νευρωσικά συμπτώματα, παραλύει τη δημιουργική διάθεση και βασανίζει τον άνθρωπο με συνεχείς, αδικαιολόγητες σκέψεις και οδυνηρά συναισθήματα. Ψυχή Εκκλησία Πνεύμα, Εικόνα του Θεού Ψυχολογία Δυναμικό σύνολο νοητικών και συναισθηματικών διεργασιών Η ψυχή στην Εκκλησία – H δύναμη που ζωοποιεί το υλικό σώμα, η πνοή του Θεού η οποία  μας διαφοροποιεί από το ζωικό βασίλειο, μας προσδίδει τις Θείες ιδιότητες και μας προσφέρει τη δυνατότητα αθανασίας και ομοίωσης με το Θεό. – Όταν ο χριστιανός εστιάζει στα ψυχολογικά συναισθήματα και τις πεποιθήσεις δεν ενδιαφέρεται τόσο για την ψυχοδυναμική τους λειτουργικότητα όσο για το πνευματικό τους νόημα. Για το ρόλο τους σε σχέση με τον αγιασμό ή την απώλεια της ψυχής. Η θλίψη για παράδειγμα δεν  ερμηνεύεται όπως στην ψυχολογία ως αρνητικό συναίσθημα που σχετίζεται με θετικό ή αρνητικό τρόπο με την  εσωτερική ισορροπία και την αυτοπραγμάτωση αλλά ως χαρισματική εμπειρία, όταν είναι κατά Θεόν (συναίσθηση της προσωπικής αμαρτωλότητας και αναξιότητας ενώπιον του Θεού, δάκρυα μετανοίας) ή ως αμαρτία όταν βιώνεται ως απογοήτευση και απελπισία. Η ψυχή στην Ψυχολογία Η ψυχολογία δεν έχει ως αντικείμενο μελέτης την ψυχή όπως αυτή εννοείται στο χώρο της  θρησκείας ή της φιλοσοφίας. Η ψυχή για την ψυχολογία είναι το δυναμικό σύνολο των συνειδητών και υποσυνείδητων λειτουργιών της νοητικής, συναισθηματικής και εμπειρικής ζωής, οι οποίες βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση μεταξύ τους και με το περιβάλλον. Ο ψυχολόγος μελετά ψυχολογικά φαινόμενα όπως η σκέψη, η μνήμη, το συναίσθημα, η μάθηση, οι διαπροσωπικές σχέσεις, η διαδικασία ψυχολογικής ωρίμανσης ή οι ψυχοπαθολογικές διαταραχές, χωρίς να ανάγει τα φαινόμενα αυτά άμεσα στην πνευματική ή τη σωματική διάσταση. Διερευνώντας για παράδειγμα τα συναισθήματα δεν επικεντρώνει την προσοχή του στο νεύρο-βιοχημικό τους υπόβαθρο, ούτε αξιολογεί την ηθική τους ποιότητα ή τη σωτηριολογική τους προοπτική. Θέλει να κατανοήσει την ιδιαίτερη υποκειμενική τους σημασία, καθώς και το ρόλο που διαδραματίζουν σε σχέση με τη συμπεριφορά, τις διαπροσωπικές σχέσεις και την προσωπικότητα. Για παράδειγμα αντιμετωπίζοντας θεραπευτικά την ψύχωση δεν την ερμηνεύει ως δαιμονική προσβολή ή νευρολογική ασθένεια αλλά ως υποκειμενική εμπειρία συναισθηματικής αποκοπής από το περιβάλλον ή παρανοϊκής ερμηνείας της πραγματικότητας. Αποταγή κόσμου και κοινωνική ένταξη Εκείνος που εδοκίμασε την οσμή του θείου πυρός, Αποφεύγει την συνάντηση των ανθρώπων, όπως η μέλισσα τον καπνό. Όσ. Ιωάννης της Κλίμακος Λόγος ΙΑ΄, 9 Αποταγή κόσμου Ο χριστιανός δεν αρνείται τον κόσμο και την κοινωνική ζωή αλλά το κοσμικό φρόνημα και την αμαρτία. Η φυγή από τον κόσμο δεν είναι αυτοεξορία αλλά μέθοδος απαλλαγής από τις αμαρτωλές κοσμικές εξαρτήσεις με στόχο την  αύξηση της αγάπης και την καλλιέργεια της προσευχής. Πρόκειται για προσωπική στάση εγρήγορσης και προσοχής απέναντι στα πειρασμικά ερεθίσματα που οδηγεί με τη Χάρη του Θεού στην ταπείνωση των αισθήσεων. Ακόμη και στις έκτακτες περιπτώσεις όπου κάποιος αισθάνεται την κλίση για τον μοναχισμό ύστερα από Θεία κλήση, δεν απομονώνεται ζώντας μακριά από τους ανθρώπους, αλλά εντάσσεται σε μοναστήρι ή σκήτη και αναμετριέται με τις δυσκολίες που παρουσιάζουν οι διαπροσωπικές σχέσεις στην κοινοβιακή ζωή. Ο μοναχός φεύγει από τον κόσμο από αγάπη για τον Θεό και τον κόσμο. Η μοναξιά του δεν είναι απομόνωση αλλά κοινωνία με τον Θεό και τον ανθρώπινο πόνο εν Πνεύματι Αγίω. Κοινωνική ένταξη Η κοινωνική ένταξη και η σύναψη ικανοποιητικών διαπροσωπικών σχέσεων αποτελεί προϋπόθεση αλλά και δείκτη υγιούς λειτουργίας της προσωπικότητας. Αισθήματα μειονεκτικότητας, ανασφάλεια και φόβος εμποδίζουν τον άνθρωπο να ενταχθεί ομαλά στην κοινωνική πραγματικότητα και τον ωθούν στη μοναξιά. Η ψυχοθεραπευτική σχέση στοχεύει στην αποκατάσταση και στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων για ικανοποιητικές, διαπροσωπικές σχέσεις και δημιουργική επικοινωνία. Αγάπη Ανθρώπινη και Πνευματική Πνευματική Αγάπη «Η φτηνή αγάπη πάντα αποβλέπει σε συμφέρον ….η ακριβή αγάπη προς τον θεό, με τις θυσίες της γλυκοβράζει την καρδιά, και σαν τον ατμό πετιέται ο θείος έρως, ο οποίος δεν μπορεί να συγκρατηθεί και ενώνεται με τον Θεό. … Η καρδιά., όταν είναι ολόκληρη στον Θεό δοσμένη, τότε, φυσικά, είναι και σ’ ολόκληρο τον κόσμο μοιρασμένη, και η αγάπη τότε είναι θεοποιημένη». Γέροντος Παισίου (Σημ 7) Η Αγάπη χαρακτηρίζει τον ίδιο το Θεό περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα. Η Αγάπη δεν είναι συναίσθημα που γεννάται από τις επιθυμητές ιδιότητες του αντικειμένου της αλλά άμεσος καρπός του Αγίου πνεύματος. Στην Εκκλησία η Αγάπη σημαίνει περισσότερο τη Χάρη του Θεού και λιγότερο την γλυκιά συναισθηματική εμπειρία που βιώνεται στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις. «ο μη αγαπων ουκ εγνω τον θεον οτι ο θεος αγαπη εστιν» Α’Ιωάν. Δ’, 8. Αγαπώ σημαίνει αποδέχομαι, και λειτουργώ την παρουσία της Χάριτος στη ζωή μου. Αγαπώ σημαίνει προσφέρω τη ζωή μου για να ζήσει ο κόσμος «μειζονα ταυτης αγαπην ουδεις εχει ινα τις την ψυχην αυτου θη υπερ των φιλων αυτου» Ιωάν. ΙΕ’, 13. Θυσία που δεν με κουράζει ούτε με σκοτώνει διότι δεν είμαι εγώ αλλά ο Χριστός που ενεργεί και σηκώνει το βάρος της θυσίας μέσα μου. Ο Απόστολος Παύλος εγκωμιάζει την Αγάπη στο 13ο κεφάλαιο της Α’ προς Κορινθίους επιστολής αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι η Αγάπη είναι ανώτερη από όλα τα πνευματικά χαρίσματα και ανέχεται, ελπίζει και υπομένει τα πάντα. Ανθρώπινη αγάπη Στην ψυχολογία αγάπη θεωρείται κυρίως η εμπειρία της συναισθηματικής οικειότητας. Η αγάπη στη διαπροσωπική σχέση είναι ένας συναισθηματικός δεσμός που συνοδεύεται από αισθήματα οικειότητας, στοργής, έγνοιας, αμοιβαίου ενδιαφέροντος, εμπιστοσύνης και εκτίμησης. Αγαπώ σημαίνει έχω τη δυνατότητα να συνδέομαι συναισθηματικά σε διαπροσωπικές σχέσεις που έχουν διάρκεια, ένταση, ποιότητα και λειτουργικότητα. Αγαπώ όταν μπορώ να δημιουργώ σχέσεις ισορροπίας, συνειδητοποιώντας και εκφράζοντας συναισθήματα, πλησιάζοντας βιωματικά τον άλλο, επικοινωνώντας και υπομένοντας τις αντιξοότητες που προκύπτουν στη σχέση. Αγάπη σημαίνει κυρίως δυνατότητα και εμπειρία συναισθηματικής συνδιαλλαγής. Στη διαφυλική ερωτική σχέση η αγάπη είναι φορτισμένη με  ερωτικό πάθος. Στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία ο ειδικός θέλει να προστατέψει την αγάπη από την υπέρμετρη προσκόλληση που οδηγεί στην εξάρτηση, από την αδιάκριτη υπομονή και προσφορά που καταλήγει στην θυματοποίηση και από την υπερβολική ελπίδα που κυοφορεί τη ματαίωση. Διασαφήνηση περισσότερων όρων  που χρησιμοποιούνται στην Εκκλησία και την ψυχολογία με διαφορετικό νόημα. Θεολογία Ψυχολογία Αυτογνωσία  Επίγνωση των αμαρτωλών διαθέσεων και αδυναμιών που οδηγεί στη μετάνοια και την ταπείνωση. Αναγνώριση των θετικών και των αρνητικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας. Συνειδητοποίηση των υποσυνείδητων ψυχοσυναισθηματικών διεργασιών με στόχο τον αυτοέλεγχο και την εσωτερική ισορροπία. Αυτομεμψία Το να οδηγείται κανείς σε μετάνοια θεωρώντας τον εαυτό του υπεύθυνο για ότι κακό συμβαίνει μέσα του και γύρω του. Σημ. 8 Εξουθενωτική αυτοκριτική που προϋποθέτει και συνεπάγεται χαμηλή αυτοεκτίμηση και ενοχές. Κάθαρση Στάδιο στην πνευματική πορεία του χριστιανού όπου έχουν αποβληθεί από την ψυχή οι εμπαθείς διαθέσεις, οι πονηροί λογισμοί και οι κακές επιθυμίες. Η αναβίωση και έκφραση έντονων συγκινήσεων οι οποίες έχουν τις ρίζες τους σε τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος και δεν έχουν ποτέ πριν εξωτερικευτεί. Συνήθως μετά από μία φάση υπερδιέγερσης ακολουθεί ένα αίσθημα ανακούφισης και η συνειδητοποίηση της εμπειρίας που αρχικά πυροδότησε τα αρνητικά συναισθήματα. Συνείδηση Η έμφυτη δυνατότητα διάκρισης του καλού από το κακό. Η συνείδηση ελέγχει τον άνθρωπο που αμαρτάνει εκτός και αν έχει αμβλυνθεί. από την χρόνια αιχμαλωσία των παθών. Συναίσθηση της προσωπικής ταυτότητας. Επίγνωση των προσωπικών νοητικών και συγκινησιακών διεργασιών. Νους Το λογικό κομμάτι της ψυχής που οδηγεί τον άνθρωπο σε προσευχητική κοινωνία με τον Θεό και εμποδίζει τους κακούς λογισμούς. Οι ανώτερες λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου όπως αντίληψη, σκέψη, μνήμη, προσοχή. Σώμα Ναός του Αγίου πνεύματος. («το σωμα υμων ναος του εν υμιν αγιου πνευματος εστιν» Α’ Κορ. 6:19) Ιδιαίτερη έμφαση στην αγνότητα του σώματος.  Το βιο-φυσικό υπόβαθρο της ανθρώπινης ψυχής το οποίο βρίσκεται σε συνεχή, άμεση αλληλεπίδραση με τις νοητικές και συγκινησιακές διαδικασίες. Ιδιαίτερη έμφαση στην υγεία του σώματος. Θεωρία Η εν Αγίω Πνεύματι εμπειρική, μυστική θέαση της δόξας των μυστηρίων του Θεού. Πλαίσιο αναφοράς που δίνει νόημα στα δεδομένα της παρατήρησης. Ερμηνευτικό μοντέλο της πραγματικότητας που στηρίζεται στην παρατήρηση και προχωρά σε γενικεύσεις συσχετίζοντας υποθέσεις και γεγονότα. Η θεωρία ερμηνεύει και προβλέπει συγκεκριμένα φαινόμενα της πραγματικότητας ενώ διατυπώνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να επαληθευτεί ή να διαψευστεί. Αλήθεια Ο Υιός και Λόγος του Θεού του ζώντος. «Εγώ ειμί η αλήθεια και η ζωή» Η αντιστοιχία μια θεωρητικής διατύπωσης με την αντικειμενική ή την ψυχολογική πραγματικότητα.. Καρδιά Ο εσώτατος, πνευματικός «χώρος» της ύπαρξης όπου βιώνονται τα πάθη αλλά και η Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Ο ψυχολογικός «χώρος» της ύπαρξης όπου βιώνονται οι συγκινήσεις και τα συναισθήματα. Γνώση Αντίληψη και ερμηνεία της πραγματικότητας μέσα από το φίλτρο της Χάριτος του Θεού. Προσευχή, πίστη, πράξη, δόγμα. Μάθηση μέσα από την παρατήρηση, το πείραμα και την εμπειρία. Αντίληψη, λόγος, θεωρία, υπόθεση. Ασθένεια Η οντολογική και βιωματική απομάκρυνση του ανθρώπου από το Θεό μέσα από την ανυπακοή και την αμαρτία. Διαταραχές προσωπικότητας. Νευρωσικά και ψυχωσικά συμπτώματα. Δυσκολίες στην επικοινωνία και την αυτοπραγμάτωση. Θεραπεία Ο αγιασμός του ανθρώπου με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος και την πρακτική ενάρετη ζωή. Η βελτίωση νοητικών, συναισθηματικών και διαπροσωπικών δυσκολιών με ψυχολογικές μεθόδους όπως η άνευ όρων αποδοχή, το παίξιμο ρόλου και η αναλυτική ερμηνεία.  Θετική Σκέψη (Αντίρρηση στη νηπτική Θεολογία) Προτάσεις με πνευματικό νόημα που χρησιμοποιούνται από τον πιστό για να αντιμετωπίσει δαιμονικές προσβολές ή πονηρούς λογισμούς. (π.χ. «κυριος στερεωμα μου και καταφυγη μου και ρυστης μου» ψαλμ. 18,2, «κυριος εμοι βοηθος ου φοβηθησομαι τι ποιησει μοι ανθρωπος» ψαλμ 117, 6 Προτάσεις με υποστηρικτικό νόημα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση αρνητικών σκέψεων και αισθημάτων. (π.χ. «Είμαι δυνατός», «μπορώ να καταφέρω», «όλα θα πάνε καλά» Χαρά Καρπός της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Ευχάριστη εμπειρία υπαρξιακής πληρότητας και νοήματος που είναι δυνατόν να συνυπάρχει με σταυρικά συναισθήματα οδύνης. Μερικές φορές ακολουθεί μετά από πράξεις υπακοής, θυσίας, διακονίας και προσευχής. Ευχάριστη συγκινησιακή κατάσταση απαλλαγμένη από αρνητικά συναισθήματα που συνδέεται άμεσα ή έμμεσα με την επιτυχία, τη διασκέδαση, τον έρωτα και την εσωτερική αρμονία. Σημειώσεις Σημ. 1. context-invariant vs. context-sensitive meaning. Βλ. The Semantics-Pragmatics Distinction: What It Is and Why It Matters. Βλ. http://userwww.sfsu.edu/~kbach/semprag.html Σημ. 2. Οσ. Μάξιμος Ομολογητής. «Πάθος εστί κίνησις ψυχής παρά φύσιν». Περί Αγάπης κεφαλαίων εκατοντάς Β’. 16. Σημ. 3. Η ψυχοθεραπεία συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων της εσωτερικής ισορροπίας, της αυτοπεποίθησης και του αυτοέλεγχου δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να δεσμευτεί ο άνθρωπος στα απελευθερωτικά δεσμά της Αγίας Ελευθερίας της εν Χριστώ ζωής. Σημ. 4. Κάποτε ένας άγιος γέροντας είπε σε μία νεαρή γυναίκα που έπασχε από φοβική διαταραχή:  «Είσαι έτοιμη παιδί μου να πεθάνεις και να συναντήσεις τον Κύριό μας». Χρειάστηκαν αρκετές συνεδρίες και πολύς χρόνος για να μειωθεί ο φοβικός τρόμος που ένιωσε η κοπέλα ώστε να μπορέσει και πάλι να προσευχηθεί και να συμμετάσχει στις εκκλησιαστικές ακολουθίες. Σημ. 5. Η επιστήμη μελετά τη φύση των πραγμάτων και όχι το δέον. Οι ψυχολόγοι επεμβαίνουν για να αποκαταστήσουν την ψυχολογική υγεία και όχι για να σώσουν τον άνθρωπο από τη φθορά και το θάνατο. Σίγουρα το ψυχολογικό πεδίο δεν μπορεί να διαχωριστεί με σαφήνεια από το πνευματικό πεδίο αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα που σε άλλα κείμενα προσπαθούμε να προσεγγίσουμε. Σημ. 6. Igor Caruso: Existential Psychology : from analysis to synthesis. Ed. Herder and Herder 1964 . New York. Σημ.7. Γέροντος Παισίου Αγιορείτου. Επιστολές. Εκδ. Ιερό Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης Ι Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης. σελ. 191 Σημ. 8. – «τι καλό βρήκες, πάτερ, στη μοναχική σου ζωή»; – «Το να κατηγορώ τον εαυτό μου σε όλα.» Οσ. Κάλλιστος και Ιγνάτιος οι Ξανθόπουλοι. Μέθοδος και κανόνας ακριβής. & 81 του Νικήτα Καυκιού

Αρχιμ. Πορφυρίου Προδρομίτου: »Εκ νυκτός ορθρίζει το πνεύμα μου..»

…………………………………………………………………………………………

Κατά την διάρκεια των καθημερινών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, διαβάζονται χύμα οι Ωδές του Ψαλτηρίου και στιχολογούνται οι τελευταίοι δώδεκα στίχοι, ως γνωστόν. Αλλά στις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου, στιχολογούνται μόνον οι δώδεκα στίχοι, όταν ψάλλονται όλες οι ωδές. Τουλάχιστο στα Μοναστήρια μας, προσπαθούμε να κρατούμε το Τυπικό της καθημερινής Εκκλησιαστικής μας Ακολουθίας.

Ο στίχος μας βρίσκεται στην Ε΄ (Πέμπτη) Ωδή του προφήτη Ησαΐα (κεφ. ΚΣΤ΄, στίχοι 1-21).

ῼΔΗ ΠΕΜΠΤΗ, ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΗΣΑΪΟΥ τοῦ ΠΡΟΦΗΤΟΥ

(Κεφ. κς’, 9) Ἡσαΐου πρόρρησις, εὐχὴ τὸ πλέον.

Ἀρχὴ: Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν.

Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμά μου πρὸς σέ, ὁ Θεός, διότι φῶς τὰ προστάγματά σου ἐπὶ τῆς γῆς.

Δικαιοσύνην μάθετε, οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς.

Πέπαυται γὰρ ὁ ἀσεβής, πᾶς ὃς οὐ μὴ μάθῃ δικαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλήθειαν οὐ μὴ ποιήσῃ, ἀρθήτω ὁ ἀσεβής, ἵνα μὴ ἴδῃ τὴν δόξαν Κυρίου.

Κύριε, ὑψηλός σου ὁ βραχίων, καὶ οὐκ ᾔδεισαν, γνόντες δέ, αἰσχυνθήτωσαν.

Ζῆλος λήψεται λαὸν ἀπαίδευτον, καὶ νῦν πῦρ τοὺς ὑπεναντίους ἔδεται.
Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν· πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν.
Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, κτῆσαι ἡμᾶς, Κύριε, ἐκτός σου ἄλλον οὐκ οἴδαμεν, τὸ ὄνομα σου ὀνομάζομεν.

Οἱ δὲ νεκροὶ ζωὴν οὐ μὴ ἴδωσιν, οὐδὲ ἰατροὶ οὐ μὴ ἀναστήσουσι, διὰ τοῦτο ἐπήγαγες καὶ ἀπώλεσας, καὶ ἤρας πᾶν ἄρσεν αὐτῶν.

Πρόσθες αὐτοῖς κακά, Κύριε, πρόσθες αὐτοῖς κακὰ τοῖς ἐνδόξοις τῆς γῆς.

Κύριε, ἐν θλίψει ἐμνήσθημέν σου· ἐν θλίψει μικρᾷ ἡ παιδεία σου ἡμῖν.

Καὶ ὡς ἡ ὠδίνουσα ἐγγίζει τοῦ τεκεῖν, καὶ ἐπὶ τῇ ὠδῖνι αὐτῆς ἐκέκραγεν, οὕτως ἐγενήθημεν τῷ ἀγαπητῷ σου.

Διὰ τὸν φόβον σου, Κύριε, ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν, καὶ ὠδινήσαμεν, καὶ

ἐτέκομεν πνεῦμα σωτηρίας, ὃ ἐποιήσαμεν ἐπὶ τῆς γῆς.

Τέλος: Οὐ πεσούμεθα, ἀλλὰ πεσοῦνται οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς.

Ἀναστήσονται οἱ νεκροί, καὶ ἐγερθήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις, καὶ

εὐφρανθήσονται οἱ ἐν τῇ γῇ.

Ἡ γὰρ δρόσος ἡ παρὰ σοῦ ἴαμα αὐτοῖς ἐστιν, ἡ δὲ γῆ τῶν ἀσεβῶν πεσεῖται.

Βάδιζε λαός μου, εἴσελθε εἰς τὸ ταμιεῖόν σου, ἀπόκλεισον τὴν θύραν σου, ἀποκρύβηθι μικρὸν ὅσον ὅσον, ἕως ἂν παρέλθῃ ἡ ὀργὴ Κυρίου.

Δόξα… Καὶ νῦν…

Εκ νυκτός, λοιπόν, ορθρίζει το πνεύμα μου.

Θα μιλήσουμε γιά την νύχτα. Θα μάς απασχολήσει, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, η χρήση της νύχτας. Θα ήθελα να πώ «η νυχτερινή» μας ζωή. Πώς, δηλαδή, εμείς οι πιστοί, που θέλουμε να ζούμε εν Χριστώ, θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε τις νυχτερινές ώρες, γιά την πνευματική μας τελείωση, γιά την εν Χριστώ ζωή μας.

Πώς, ύστερα από μία ημέρα βιοπάλης και καθημερινότητος, θα συνεχίσουμε και κατά την διάρκεια της νύχτας την ζωή μας.

Από την ώρα του Εσπερινού, οι ευχές του ιερέως προετοιμάζουν την νύχτα μας. Έτσι στην ε΄ Ευχή, ο ιερέας προσεύχεται και λέει: «ἐπίσκεψαι ἡμᾶς ἐν τῇ σῇ ἀγαθότητι καί δός ἡμῖν διαφυγεῖν καί τό λοιπόν τῆς παρούσης ἡμέρας ἐκ τῶν τοῦ πονηροῦ ποικίλων μηχανημάτων καί ἀνεπιβούλευτον τήν ζωήν ἡμῶν διαφύλαξον, τῇ χάριτι τοῦ παναγίου σου Πνεύματος». Βλέπετε, οι ευχές που διαβάζονται κατά την διάρκεια των εκκλησιαστικών μας ακολουθιών είναι αυτές που δίνουν το νόημα στην ζωή μας.

Και στην Ζ΄ Ευχή, θα πει ο λειτουργός, θα ευχηθεί και θα ζητήσει από τον Κύριο : Ὁ Θεὸς ὁ μέγας καὶ ὕψιστος, ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον, ὁ πᾶσαν τὴν κτίσιν ἐν σοφίᾳ δημιουργήσας. Ὁ διαχωρήσας ἀνὰ μέσον τοῦ φωτός, καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σκότους, καὶ τὸν μὲν ἥλιον θέμενος εἰς ἐξουσίαν τῆς ἡμέρας, σελήνην δὲ καὶ ἀστέρας εἰς ἐξουσίαν τῆς νυκτός· ὁ καταξιώσας ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ἐπὶ τῆς παρούσης ὥρας προφθάσαι τὸ πρόσωπόν σου ἐν ἐξομολογήσει, καὶ τὴν ἑσπερινήν σοι δοξολογίαν προσαγαγεῖν· αὐτός, φιλάνθρωπε Κύριε, κατεύθυνον τήν προσευχὴν ἡμῶν ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου καὶ πρόσδεξαι αὐτὴν εἰς ὀσμὴν εὐωδίας. Παράσχου δὲ ἡμῖν τὴν παροῦσαν ἑσπέραν καὶ τὴν ἐπιοῦσαν νύκτα εἰρηνικήν· ἔνδυσον ἡμᾶς ὅπλα φωτός· ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ φόβου νυκτερινοῦ καὶ ἀπὸ παντὸς πράγματος ἐν σκότει διαπορευομένου· καὶ δὸς ἡμῖν τὸν ὕπνον, ὃν εἰς ἀνάπαυσιν τῇ ἀσθενείᾳ ἡμῶν ἐδωρήσω, πάσης διαβολικῆς φαντασίας ἀπηλλαγμένον. Ναί, Δέσποτα τῶν ἁπάντων, τῶν ἀγαθῶν χορηγέ· ἵνα, καὶ ἐπὶ ταῖς κοίταις ἡμῶν κατανυγόμενοι, μνημονεύωμεν ἐν νυκτὶ τοῦ ὀνόματός σου, καὶ τῇ μελέτῃ τῶν σῶν ἐντολῶν καταυγαζόμενοι, ἐν ἀγαλλιάσει ψυχῆς διανιστῶμεν πρὸς δοξολογίαν τῆς σῆς ἀγαθότητος, δεήσεις καὶ ἱκεσίας τῇ σῇ εὐσπλαγχνίᾳ προσάγοντες ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτημάτων καὶ παντὸς τοῦ λαοῦ σου, ὃν ταῖς πρεσβείαις τῆς ἁγίας Θεοτόκου ἐν ἐλέει ἐπίσκεψαι.

Ήδη, βέβαια, και ενώ ο ιερέας διαβάζει τις Ευχές, ο Προεστώς απαγγέλλει τον Προοιμιακό Ψαλμό, όπου θα ακούσουμε προοιμιακώς, εκ προοιμίου, δηλαδή από πριν, πολλά γιά την εσπερινή και νυχτερινή μας ζωή.

Θα μείνουμε γιά λίγο στην εξής φράση του Εκατοστού τρίτου Ψαλμού: «Ο ήλιος έγνω τήν δύσιν αυτού. Έθου σκότος, και εγένετο νύξ. Εν αυτή διελεύσονται πάντα τα θηρία τού δρυμού. Σκύμνοι ωρυόμενοι τού αρπάσαι, και ζητήσαι παρά τω Θεώ βρώσιν αυτοίς».

«Εν αυτή διελεύσονται πάντα τα θηρία του δρυμού». Δρυμός είναι το δάσος της δρυός, της βελανιδιάς, και συνεκδοχικά κάθε δάσος, όπου ζουν τα θηρία. Ως θηρία οι πατέρες και ερμηνευτές της πνευματικής μας ζωής θεωρούν τα πάθη, γιά τα οποία η νύκτα είναι πολύ κατάλληλη ώρα γιά την καλλιέργειά τους. Είναι δηλαδή η νύχτα πολύ επικίνδυνη ώρα και χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή και εγρήγορση.

Στην σημερινή, ειδικά, εποχή μας, η ζωή πολλών ανθρώπων και, δυστυχώς, της νεολαίας μας σε μεγάλο βαθμό, αρχίζει ακριβώς μετά την δύση του ηλίου.

Είναι ακριβώς αυτό που λέει το Άγιο Ευαγγέλιο, στην Παραβολή των Ζιζανίων: Μετά την σπορά του καλού σπόρου, από τον ουράνιο Γεωργό, κακός και εχθρός άνθρωπος πήγε την νύχτα και έσπειρε τα ζιζάνια. Και αυτά τα ζιζάνια φύτρωσαν και πολλές φορές μάς πνίγουν. Γίνονται θηρία και με αυτά τα θηρία πρέπει να προσέξουμε πώς θα συμπεριφερθούμε, γιά να μήν μάς κατασπαράξουν.

Ύστερα από λίγη ώρα, μετά τον Εσπερινό, και αφού δειπνήσουμε, θα απαγγείλουμε δημόσια ή ιδιωτικά, στον Ναό ή στο Κελλί μας, το Απόδειπνο, και προς το τέλος του θα παρακαλέσουμε τον Κύριο να ευλογήσει την νύχτα μας, την νυχτερινή μας ζωή, και θα ζητήσουμε να μάς ευλογήσει:

«Παννύχιον ἡμῖν τήν σήν δοξολογία χάρισαι» θα πούμε. «Καὶ δὸς ἡμῖν, Δέσποτα, πρὸς ὕπνον ἀπιοῦσιν, ἀνάπαυσιν σώματος καὶ ψυχῆς, καὶ διαφύλαξον ἡμᾶς ἀπό τοῦ ζοφεροῦ ὕπνου τῆς ἁμαρτίας καὶ ἀπὸ πάσης σκοτεινῆς καὶ νυκτερινῆς ἡδυπαθείας. Παῦσον τὰς ὁρμὰς τῶν παθῶν, σβέσον τὰ πεπυρωμένα βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ καθ’ ἡμῶν δολίως κινούμενα. Τάς τῆς σαρκὸς ἡμῶν ἐπαναστάσεις κατάστειλον καὶ πᾶν γεῶδες καὶ ὑλικὸν ἡμῶν φρόνημα κοίμισον. Καὶ δώρησαι ἡμῖν, ὁ Θεός, γρήγορον νοῦν, σώφρονα λογισμόν, καρδίαν νήφουσαν, ὕπνον ἐλαφρόν καὶ πάσης σατανικῆς φαντασίας ἀπηλλαγμένον. Διανάστησον δὲ ἡμᾶς ἐν τῷ καιρῷ τῆς προσευχῆς ἐστηριγμένους ἐν ταῖς ἐντολαῖς σου καὶ τὴν μνήμην τῶν σῶν κριμάτων ἐν ἑαυτοῖς ἀπαράθραυστον ἔχοντας. Παννύχιον ἡμῖν τὴν σὴν δοξολογίαν χάρισαι εἰς τὸ ὑμνεῖν καὶ εὐλογεῖν καὶ δοξάζειν τὸ πάντιμον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὄνομα σου, τοῦ Πατρὸς καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.»

Παννύχιον, λοιπόν, δοξολογία ζητούμε. Παννύχιον, δηλαδή ολονύκτια.

Τί γίνεται όμως;

Σύμφωνα με τους ιατρούς, ο ύπνος είναι απολύτως απαραίτητος όχι μόνο γιά την σωματική ξεκούραση, αλλά και γιά την ανάπαυση σώματος και ψυχής, όπως αναφέρεται στην Ευχή.

Όμως είμαστε κουρασμένοι από τους πόνους της ημέρας και τον κάματο.

Πόσος ύπνος μάς είναι απαραίτητος και αναγκαίος, ακόμα και υποχρεωτικός, θα έλεγα;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη από διαφορετική «ποσότητα» ύπνου, ανάλογα με την φύση, την κράση και την ηλικία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, από τις σχεδόν 6 με 14 ώρες της νύχτας, οι έξι ώρες θεωρούνται το σωστό μέρος γιά όλους.

Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται περισσότερες κ άλλοι που αρκούνται σε λιγότερες.

Ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος αναφέρει ότι ο τέλειος μοναχός αρκείται σε μία ώρα ύπνου. Το μυστικό είναι να μην βλαβεί ο νους από την αϋπνία.

Γνωρίσαμε ανθρώπους που κοιμούνταν ανά δύο ή και τρεις ημέρες.

Ο παπαΕφραίμ ο Κατουνακιώτης, όπως αναφέρει ο μαθητής και διάδοχός του πατήρ Ιωσήφ, κοιμόταν τρεισήμισυ ώρες στο εικοσιτετράωρο. «Μετά το Απόδειπνο, αμέσως κοιμόταν και ξυπνούσε σε τρεισήμισυ ώρες χωρίς ξυπνητήρι» (σ. 116).

Είναι γνωστό βέβαια το ότι πολλοί αδελφοί μας ταλαιπωρούνται πολύ στο θέμα του ύπνου και βασανίζονται από αϋπνίες. Και αυτό συνέβαινε πάντοτε.

Γι αυτό και στο Ευχολόγιο της Εκκλησίας μας υπάρχουν οι ειδικές Ευχές, τέσσερεις τον αριθμό, με λεπτές διαφορές μεταξύ τους: «Ευχή εις ασθενή και μη υπνούντα των αγίων επτά παίδων», «Ευχή εις ασθενούντας και μη υπνούντας», «Ευχή εις άϋπνον», «Ευχή ετέρα εις άϋπνον». Ας σημειωθεί ότι οι ευχές αυτές ακολουθούν την Ευχήν εις Βασκανίαν, γιά να φανεί πόσο επηρεάζει ο βάσκανος οφθαλμός ακόμα και τον ύπνο μας.

Στην επιτάφια πλάκα ενός συγχρόνου μας αγίου πατρός, είναι γραμμένο: Ἐπιτέλους ἐκοιμήθην, διότι ο μακαριστός Γέροντας είχε μεγάλη δυσκολία με τον ύπνο.

Κοιμηθήκαμε, λοιπόν, απολαύσαμε το θεϊκό δώρο του ύπνου και ξυπνήσαμε.

Οι Αγιορείτες πατέρες κοιμούνται συνήθως αμέσως μετά το Δείπνο και το Απόδειπνο, κάπου στις 10.30 μ.μ. Και αφού ξυπνήσουν, ετοιμάζονται, απαγγέλουν τις μικρές ευχές, τα λεγόμενα «Εξεγερθέντες», και αρχίζουν την προσωπική τους Αγρυπνία, αυτό που συνήθως λέμε «τον Κανόνα» τους.

Ας διαβάσουμε το πώς διηγείται ο παπαΙωσήφ του παπαΕφραίμ, τον Κανόνα του Οσίου Γέροντός του. Ξύπνησε ο παπούς, ετοιμάστηκε, και αρχίζει την προσευχή του. «Τότε μιά μικρή λάμψη φακού φαινόταν στο παράθυρο. Είχε δει το ρολόϊ τσέπης που κρεμόταν στον τοίχο. Σε λίγο η αχνή του φιγούρα περιφερόταν στους διαδρόμους και τις αυλές του σκοτεινού σπιτιού. Στο ένα χέρι τον φακό και το τριακοσάρικο κομποσχοίνι με τα μαρτυρικά ( μικρές χάνδρες γιά το μέτρημα των κομποσχοινιών) να κρέμονται από τον σταυρό, και στο άλλο το ναυτικό του σκαμνάκι. Πήγαινε και καθόταν σε μία συγκεκριμένη άκρη της αυλής. Έστρωνε μπρός του και ένα τσουβαλάκι γιά τις μετάνοιες. Ένα άστρο από τα πολλά του ξάστερου ουρανού ανέτειλε απ’ τα βράχια. Όταν αργότερα μεσουρανούσε, θα σήμαινε το τέλος της προσευχής του.».

Ο παπαΕφραίμ εκοιμήθη στα ογδονταπέντε του χρόνια (6-12-1912 έως 14/27-2-1998), και μέχρι σχεδόν στα ογδόντα του, καθημερινά, εφάρμοζε αυτήν την προσωπική προσευχή, αυτόν τον Κανόνα, αυτήν την αγρυπνία. Ύστερα έχασε όλο σχεδόν το φως του και οι μετακινήσεις του απαιτούσαν άνθρωπο και έγιναν πολύ δύσκολες.

Η προσευχή της νύχτας αναφέρεται και ως αγρυπνία, αλλά δεν εννοούμε την λειτουργική Αγρυπνία στην Εκκλησία. Αυτές οι λειτουργικές Αγρυπνίες είναι ιδιαίτερη ευλογία που συνηθίζονται και στις ενορίες μας. Αλλά αυτές είναι κάτι άλλο. Μάλιστα ο μακαριστός ΓεροΠαΐσιος, ο Όσιός μας, έλεγε να μην περιορίζονται οι Αγρυπνίες στα «Δούλοι Κύριον», τα κατζία και το κούνημα των πολυελέων, αλλά να συνεχίζονται και με την προσωπική μας προσευχή.

Έχουμε δηλαδή ως ορθόδοξοι χριστιανοί, τις Ακολουθίες μας στον Ναό, την Θεία Λειτουργία, αλλά έχουμε και την προσωπική προσευχή, την «νυχτερινή» μας ζωή.

Λέει ο παπαΙωσήφ: Η φύση, την νύχτα, πλούσια στις νυχτερινές χάρες της, θυμίζοντας κάποιον άλλον κόσμο, τον του Πνεύματος. Και ο προσευχόμενος άγιος Γέροντας «άφηνε τα δακρυσμένα του μάτια να εγκαταλείψουν τον γλυκασμό της νύχτας και να στραφούν στο χώμα μπρός του ή μάλλον «ένδον» ή μάλλον «άνω». Άρχιζε με τον κανόνα του κάνοντας σταυρωτά κομποσχοίνια και προσθέτοντας ικανό αριθμό γιά τους ελεούντες και γιά όσους είχαν ανάγκη. Συνέχιζε κάνοντας με κομποσχοίνι την ακολουθία και τελείωνε κάνοντας τις μετάνοιές του. Μερικές φορές κρατούσε κοντά του κάποιον αδελφό που τον πολεμούσε ο ύπνος. Το θρόϊσμα της προσευχομένης ψυχής του, το κατά καιρούς ψιθύρισμα της ευχής «Κύριε, Ιησού Χριστέ …», η άκρα ησυχία της βαθιάς συγκεντρώσεως, ο τελικός κάθε λίγο αναστεναγμός του και η νέα προσπάθεια συνελίξεως του νου, δημιουργούσαν την εντύπωση του απόλυτα απλού και άμεσου, και συγχρόνως του υπερκόσμιου.».

Η νύχτα λοιπόν, αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές, είναι ο τόπος και ο χρόνος της προσωπικής μας προσευχής, ο τόπος και ο τρόπος της παραδόσεως της ψυχής στον Κύριό της. Η νύχτα, μέσα στην σιωπή των χειλέων και του νοός, γίνεται η κλίμακα, η σκάλα, γιά να ανεβεί η ψυχή και να ξεδιψάσει με το ύδωρ το ζων.

Λέει ο μακαριστός και οσιόαθλος Γέροντάς μας πατήρ Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης: «Γλυκύς ο ύπνος. Τί γλυκύτερο όμως υπάρχει από την προσευχή και την συνάντησι με τον Θεόν;». Φράση που βρίσκεται συνέχεια στα κείμενά του, καθώς και στα κείμενα των άλλων Οσίων Πατέρων, και μάλιστα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου.

Ερμηνεύοντας τον Εξηκοστό δεύτερο Ψαλμό ο μακαριστός Γέροντάς μας, εκχέει ακριβώς και μάς παραδίδει την αγάπη του γιά την νυκτερινή προσευχή. Ο Εξηκοστός δεύτερος Ψαλμός είναι βασιλικός ψαλμός, είναι προσευχή του Βασιλέα και προφήτη Δαβίδ, αλλά είναι ένας ύμνος ακριβώς στην νύχτα και στην νυχτερινή προσευχή, όπως την βίωνε ο προφήτης, όπως την απολάμβανε ο σεπτός Γέροντάς μας, όπως μάς δίδαξε να αγωνιζόμαστε, πορευόμενοι προς την αιωνιότητα και εμείς, τα ταπεινά, πνευματικά του τέκνα.

Αν αγρυπνούσες, αν πάλευες δηλαδή την νύχτα, ο Γέροντας σε αγαπούσε ιδιαίτερα και το φανέρωνε με κάθε πατρικό τρόπο. Απολαύσαμε κοντά του ακριβώς την αγάπη, τον έρωτα γιά την νύχτα, την νύχτα της ασκήσεως δηλαδή και της προσωπικής προσευχής.

Ήδη, ακούγοντας το κείμενο από τον Βίο του παπαΕφραίμ, είδαμε και το τί κάνει ο προσευχόμενος την νύχτα: έχει το σκαμνάκι του. Σκίμπους αναφέρεται από του πατέρες της Φιλοκαλίας, σπιθαμιαίος σκίμπους, ένα σκαμνάκι δηλαδή μίας πιθαμής ύψους. Έχει το τσουβαλάκι του, ένα χαλάκι, γιά να κάνει τις μετάνοιές του.

Σήμερα, σε εμένα τουλάχιστο, η κοιλιά μου δεν με επιτρέπει να κάνω εδαφιαίες τις μετάνοιες, και όταν μπορώ, τις κάνω γονατιστές. Πόσες μετάνοιες κάνει ο προσευχόμενος, καλό είναι να το κανονίζει με τον πνευματικό του.

Είναι γνωστές οι ιστορίες γιά τους θεληματάρηδες υποτακτικούς, που έκαμναν τρεις χιλιάδες μετάνοιες, αλλά δεν μπορούσαν να κάνουν τις τρεις μετάνοιες, που τους όριζε ο Γέροντάς τους.

Αφού μιλάμε γιά μετάνοιες, ας αναφέρουμε ότι οι μουσουλμάνοι, που σε λίγο θα κατακτήσουν την χώρα μας, έχουν το δικό τους ο καθένας χαλάκι, και όπου βρεθούν κι όπου σταθούν, την ώρα της προσευχής, γονατίζουν και κάνουν τις μετάνοιές τους, με διαφορετικό βέβαια τρόπο από εμάς τους Ορθοδόξους Χριστιανούς.

Αλλά οι μετάνοιες δεν είναι μόνο γιά τους καλογήρους.

Ο στρατηγός Μακρυγιάννης έκαμνε από τρεις μέχρι οχτώ χιλιάδες μετάνοιες κάθε νύχτα. Η μακαρίτισσα η μανιά μας, γερόντισσα σχεδόν εκατό ετών, έκαμνε άπειρες μετάνοιες καθημερινά.

Γνωρίσαμε αγίους ανθρώπους, που έκαμναν και κάνουν και αυτοί χιλιάδες μετάνοιες, και οι ρόζοι και οι κάλοι στα ροζιασμένα χέρια τους λάμπουν περισσότερο από διαμάντια και πολύτιμα πετράδια.

Λέει ο Γέροντάς μας, γιά έναν δικό μας άγιο, της Σκήτης μας και της Βέροιας και της Θεσσαλονίκης και ολόκληρης της Εκκλησίας μας, γιά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο οποίος έπεισε όλη του την οικογένεια και έλαβαν το μοναχικό σχήμα: «Λίγο νερό έπινε και λίγο ψωμί έτρωγε καθημερινώς. Πόσον εκοιμάτο; Δεν μπορούσε και δεν ήθελε να κοιμηθή, διότι ο ύπνος τού έκλεβε ώρες, οι οποίες ήταν ώρες επικοινωνίας με Εκείνον. Επί τρεις μήνας εκοιμάτο μόνον ολίγον κατά την μεσημβρία, μετά από το ελάχιστο ψωμί που έτρωγε.»

Ας πούμε τώρα και κάτι άλλο. Και η ανάγνωση είναι αγώνισμα της νύχτας. Είναι μέρος του κανόνα μας. Όχι ανάγνωση γιά να αποκτήσουμε γνώσεις, να διαβάσουμε πολλά βιβλία, να γίνουμε σοφοί. Αλλά ανάγνωση του λόγου του Θεού, δηλαδή των ιερών μας Βιβλίων, της παλαιάς Διαθήκης, του ιερού Ψαλτηρίου, των Πράξεων των Αγίων Αποστόλων.

Και κυρίως, και πρωτίστως, του Αγίου Ευαγγελίου, που δεν χορταίνεται, γιατί είναι ο λόγος του Λόγου και Θεού μας, του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Και αφού τελειώσει η προσωπική μας προσευχή, μέσα στην σιγαλιά της αξημέρωτης νύχτας, ο αγωνιστής μπορεί να αναπαυτεί και πάλι γιά λίγο, μέχρι να ᾿ρθει η ώρα της εργασίας του, του διακονήματός του.

Ο πνευματικός άνθρωπος κάθε εργασία την βλέπει σαν διακόνημα, προς τον Κύριο αλλά και προς τον αδερφό. Δεν θεωρεί καμία εργασία ταπεινωτική και εξευτελιστική. Δεν περιμένει την αμοιβή, τον μισθό από την εργασία. Δίνει τον κόπο, δίνει τον ιδρώτα πρωτίστως γιά να εφαρμόσει την παραδείσια εντολή, που δόθηκε σαν κατάρα, αλλά γίνεται ευλογία, όταν γίνεται σαν προσφορά και σαν θυσία προς τον Κύριο. «Εν τω ιδρώτι του προσώπου σου φαγῇ τον άρτον σου».

Γράφει ο παπαΙωσήφ: Τις πρωϊνές ώρες, αφού είχε ξεκουραστεί λίγο από την νυκτερινή αγρυπνία, επιτελούσε την Θεία Λειτουργία. Και στην συνέχεια, μετά την Θεία Λειτουργία και την πρωϊνή τράπεζα, επιδιδόταν με πολλή χαρά στις διάφορες εργασίες, στο εργόχειρο, στον κήπο, στα οικοδομικά, στα κτισίματα πεζουλιών, ακόμα και στο σπάσιμο βράχων, είτε γιά να ανοίξει λίγο μέρος γιά κήπο είτε γιά να ανοίξει ένα καινούργιο μονοπάτι.

Όταν λοιπόν εκ νυκτός ορθρίζει το πνεύμα μας, όταν μέσα στην νύχτα ετοιμαστήκαμε με την προσευχή μας, όταν η καρδιά έλαβε την τροφή της προσευχής, και αφού μετέλαβε στην Θεία Λειτουργία, ο Όρθρος γίνεται πανηγύρι, ο Όρθρος γίνεται χαρά. Κάθε εργασία φέρνει και δίνει χαρά, γιατί η καρδιά είναι γεμάτη και δεν απαιτεί τίποτα και από κανέναν. Αγωνιστήκαμε μέσα στη νύχτα, κάναμε τον κανόνα μας, γεμίσαμε τις πνευματικές μας μπαταρίες, και είμαστε έτοιμοι γιά τον αγώνα μίας ακόμα ημέρας, γιά την αγάπη και την δόξα του Κυρίου μας.

Είδατε; Ο παπαΕφραίμ έκαμνε κομποσχοίνι γιά όποιο είχε ανάγκη και του το ζητούσε.

Αν κάνουμε και εμείς το κομποσχοίνι μας γιά όποιον έχει ανάγκη, γιά το παιδί, γιά τον ή την σύζυγο, γιά τον γείτονα, για τον φτωχό, γιά τον άρρωστο αδερφό, γιά τα γεροντάκια, γιά τους μαθητές, γιά τους στρατιώτες μας, πόσο χαρούμενοι θα είμαστε όταν θα τους βλέπουμε. Ενωθήκαμε μαζί τους μέσα στην προσευχή της νύχτας, και τώρα απολαμβάνουμε την συναναστροφή και την κοινωνία τους την ημέρα. Και οπωσδήποτε, γιά τους κεκοιμημένους μας.

Να τί λέει η ογδόη Ευχή του Όρθρου: ΕΥΧΗ Η΄. Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ τὴν τοῦ ὕπνου ῥᾳθυμίαν ἀποσκεδάσας ἀφ᾽ ἡμῶν, καὶ συγκαλέσας ἡμᾶς κλήσει ἁγία, τοῦ καὶ ἐν νυκτὶ ἐπάραι τὰς χεῖρας ἡμῶν καὶ ἐξομολογεῖσθαι σοι ἐπὶ τὰ κρίματα τῆς δικαιοσύνης σου, πρόσδεξαι τὰς δεήσεις ἡμῶν, τὰς ἐντεύξεις, τὰς ἐξομολογήσεις, τὰς νυκτερινὰς λατρείας· Καὶ χάρισαι ἡμῖν, ὁ Θεὸς, πίστιν ἀκαταίσχυντον, ἐλπίδα βεβαίαν, ἀγάπην ἀνυπόκριτον· εὐλόγησον ἡμῶν εἰσόδους καὶ ἐξόδους, πράξεις, ἔργα, λόγους, ἐνθυμήσεις· καὶ δὸς ἡμῖν καταντῆσαι εἰς τὰς ἀρχὰς τῆς ἡμέρας, αἰνοῦντας, ὑμνοῦντας, εὐλογοῦντας τῆς σῆς ἀφράστου χρηστότητος τὴν ἀγαθότητα. Ὅτι ηὐλόγηταί τὸ πανάγιον σου ὄνομα, καὶ δεδόξασταί σου ἡ βασιλεία, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν

Όταν, αδελφοί μου, εκ νυκτός ορθρίζει το πνεύμα μας, είμαστε δυναμικοί και χαρούμενοι όταν έρχεται ο όρθρος. Γιατί τότε πλέον Θεός Κύριος και επέφανεν ημίν. Μάς μνημονεύει ο ιερέας και λέει: «Μνήσθητι, Κύριε, καὶ τῶν ἐν νυκτὶ πρὸς σὲ βοώντων· ἐπάκουσον αὐτῶν καὶ ἐλέησον καὶ σύντριψον ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτῶν τοὺς ἀοράτους καὶ πολεμίους ἐχθρούς».

Και στον λειτουργικό μας Όρθρο, ο ιερέας εύχεται και λέει, γιά όσους αγρυπνούν την νύχτα:

ΕΥΧΗ Β΄. Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμα ἡμῶν πρὸς σέ, ὁ Θεὸς ἡμῶν, διότι φῶς τὰ προστάγματά σου ἐπι τῆς γῆς· δικαιοσύνην καὶ ἁγιασμὸν ἐπιτελεῖν ἐν τῷ φόβῳ σου, συνέτισον ἡμᾶς· σὲ γὰρ δοξάζομεν τὸν ὄντως ὄντα Θεὸν ἡμῶν. Κλῖνον τὸ οὗς σου καὶ ἐπάκουσον ἡμῶν· καὶ μνήσθητι, Κύριε, τῶν συμπαρόντων καὶ συνευχομένων ἡμῖν πάντων κατ᾽ ὄνομα καὶ σῶσον αὐτοὺς τῇ δυνάμει σου· ἐυλόγησον τὸν λαόν σου καὶ ἁγίασον τὴν κληρονομίαν σου· εἰρήνην τῷ κόσμῳ σου δώρησαι, ταῖς ἐκκλησίαις σου, τοῖς ἱερεῦσι, τοῖς βασιλεῦσιν, ἡμῶν καὶ παντὶ τῷ λαῷ σου. Ὅτι ηὐλόγηται καὶ δεδόξασται τὸ πάντιμον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὄνομά σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Και πάλι: ΕΥΧΗ Γ΄. Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμα ἡμῶν πρὸς σέ ὁ Θεὸς, διότι φῶς τὰ προστάγματα σου. Δίδαξον ἡμᾶς, ὁ Θεὸς, τὴν δικαιοσύνην σου, τὰς ἐντολάς σου καὶ τὰ δικαιώματά σου· φώτισον τοὺς ὀφθαμοὺς τῶν διανοιῶν ἡμῶν, μήποτε ὑπνώσωμεν ἐν ἁμαρτίαις εις θάνατον· ἀπέλασον πάντα ζόφον ἀπὸ τῶν καρδιῶν ἡμῶν· χάρισαι ἡμῖν τὸν τῆς δικαιοσύνης ἥλιον καὶ ἀνεπηρέαστον τὴν ζωὴν ἡμῶν διαφύλαξον ἐν τῇ σφραγῖδι τοῦ ἁγίου σου Πνεύματος· κατεύθυνον τὰ διαβήματα ἡμῶν εἰς ὁδὸν εἰρήνης· δὸς ἡμῖν ἰδεῖν τὸν ὄρθρον καὶ τὴν ἡμέραν ἐν ἀγαλλιάσει, ἵνα σοι τὰς ἑωθινὰς ἀναπέμπωμεν εὐχάς. Ὅτι σὸν τὸ κράτος καὶ σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα, τοῦ Πατρὸς καί τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Χορὸς Ἀμήν.

ΕΥΧΗ Ε΄. Ἀγαθῶν θησαυρέ, πηγὴ ἀέναος, Πάτερ ἅγιε, θαυμαστοποιέ, παντοδύναμε καὶ παντοκράτορ, πάντες σὲ προσκυνοῦμεν καὶ σοῦ δεόμεθα, τὰ σὰ ἐλέη καὶ τοὺς σοὺς οἰκτιρμοὺς ἐπικαλούμενοι εἰς βοήθειαν καὶ ἀντίληψιν τῆς ἡμετέρας ταπεινώσεως. Μνήσθητι, Κύριε, τῶν σῶν ἱκετῶν· πρόσδεξαι πάντων ἡμῶν τὰς ἑωθινας δεήσεις, ὡς θυμίαμα ἐνώπιον σου, καὶ μηδένα ἡμῶν ἀδόκιμον ποιήσης, ἀλλά πάντας ἡμᾶς περιποίησαι διὰ τῶν οἰκτιρμῶν σου. Μνήσθητι, Κύριε, τῶν ἀγρυπνούντων καὶ ψαλλόντων εἰς δόξαν σὴν καὶ τοῦ μονογενοῦς σου Υἱοῦ καὶ Θεοῦ ἡμῶν καὶ τοῦ ἁγίου σου Πνεύματος. Γενοῦ αὐτῶν βοηθὸς καὶ ἀντιλήπτωρ· πρόσδεξαι αὐτῶν τὰς ἱκεσίας εἰς τὸ ὑπερουράνιον καὶ νοερόν σου θυσιαστήριον. Ὅτι σὺ εἶ ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Την νύχτα είναι ανοιχτοί οι Ουρανοί. Πολλές φορές, τώρα τελευταία, βλέπω στο Διαδίκτυο αναρτήσεις σχετικές, όπου ακριβώς αναφέρεται ότι την νύχτα είναι ανοιχτοί οι ουρανοί. Πάντοτε, αδερφοί μου, είναι ανοιχτοί οι ουρανοί, και ακούν τον μικρόν μας στεναγμό και κάθε σταλαγμό δακρύων, «ού λανθάνει σε, Θεέ μου, ουδέ σταλαγμός δακρύων ούτε στεναγμού τι μέρος», λέμε στην Ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως. Κάθε στιγμή ο Κύριος είναι δίπλα μας. Αλλά τις νύχτες, όταν ησυχάζει ο κονιορτός της καθημερινότητος και καταλαγιάζει ο θόρυβος της ημέρας στην πολύβοη ζωή μας, οι ουρανοί περιμένουν την αγωνιστική μας διάθεση και την προσευχή μας.

Μέσα στην νύχτα γεννήθηκε ο Χριστός. Μέσα στην νύχτα αναστήθηκε ο Χριστός. Μέσα στην νύχτα τον έψαχναν οι Μυροφόρες, οι άγιοι Απόστολοι, οι κρυφοί μαθητές του. Και αυτός μέσα στην νύχτα παρουσιαζόταν ως φως και ως ζωή και ως Όρθρος.

Κλείνω, αγαπητοί μου.

Γιατί όμως επέλεξα αυτήν την θεματική να Σάς ομιλήσω σήμερα;

Γιατί πιστεύω πως οι πονηρές ημέρες μας έχουν μεγάλη ανάγκη από πολύ προσοχή αλλά και από μεγάλη προσωπική αγωνιστικότητα και προσευχή.

Μπορεί η καθημερινή μας περιπέτεια να μάς φέρνει μπροστά σε αντιξοότητες και δυσκολίες, συχνά αξεπέραστες. Αλλά έχουμε την νύχτα μας, έχουμε εκείνες τις ώρες που μπορούμε να μιλήσουμε ελεύθερα και δίχως περισπασμό στον Κύριο, όχι τόσο γιά τις δυσκολίες, όσο γιά τον πόθο και την μυστική μας προς Εκείνον αγάπη.

Και τώρα, που αρχίζει ο Χειμώνας και μεγαλώνει η νύχτα, έχουμε όλοι μας αρκετόν μέχρι και πολύν χρόνο και να ξεκουραστούμε, και να απολαύσουμε τον ύπνο αλλά και να προσευχόμαστε. Και εκ νυκτός να ετοιμαζόμαστε, ώστε το πνεύμα μας να ορθρίζει και να καθίσταται έτοιμο γιά τον αγώνα της ημέρας.

Και αν Σάς μένει λίγος χρόνος, να εύχεσθε Εσείς γιά εμάς, τους μοναχούς, που το έχουμε ανάγκη, και εμείς γιά Εσάς, τους αδελφούς μας, προς τον Κύριο. Αμήν.

Βιβλία:

Γέρων Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης. «ὡ πῦρ καί λίβανος ἐπί πυρίου». Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας 2019.

Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης. Ἔκδοση Ἱ. Ἡσυχαστηρίου «Ἅγιος Ἐφραίμ». Κατουνάκια Ἁγίου Ὄρους 2000.

ΠΗΓΗ.ROMFEA.

Ο Σταυρός του πνευματικού …

Σήμερα εξομολόγησα 60 ​​άτομα. Κανένας από αυτά δεν έχει πρόβλημα στο πώς να βρει την αιώνια ζωή. Οτιδήποτε, άλλο εκτός, για την αιώνια ζωή των ανθρώπων που πηγαίνουν στην εκκλησία δεν ενδιαφέρεται απολύτως κανένας.

Το μόνο που έχει σημασία είναι πώς να ζουν στη γη, πώς να κάνουν μια κατανομή της περιουσίας, πώς να γράψετε καλύτερα ένα βιογραφικό , πώς να υποβάλουν μια αγωγή ή, αντίθετα, να κάνουν μια δίκη. Εδώ αναφέρω μερικά τέτοια πράγματα. Διότι ο άνθρωπος θέλει να ζήσει εδώ στη γη. Φαίνεται να έχει έρθει στην εκκλησία. Και στην εκκλησία δεν υπάρχει απάντηση για το πως μοιράζονται την περιουσία.

Επιπλέον, ακόμη και στην Εκκλησία υπάρχει ένας κανόνας ότι ένας ιερέας δεν μπορεί να είναι δικηγόρος , δηλαδή, ένας ιερέας δεν μπορεί να αντιμετωπίζει τέτοια θέματα. Υπάρχουν συμβολαιογράφοι για αυτά . Και σύμφωνα με τους κανόνες, ο ιερέας δεν έχει καν το δικαίωμα να συμμετέχει σε αυτές τις επίγειες υποθέσεις.

Σε ποιον είναι το σπίτι, σε ποιον είναι το κτήμα σε ποιον είναι το αυτοκίνητο και σε ποιον άλλο, αυτό δεν πρέπει να τον απασχολεί, γιατί ο ιερέας θα πρέπει να ενδιαφέρεται μόνο για το τι είναι αναγκαίο για να κάνει το καλό για να κληρονομήσει την αιώνια ζωή (βλέπε Ματθαίος 19,16).

Η Εκκλησία υπάρχει για να διδάξει την αιώνια ζωή και όχι πώς να πάρει εδώ κάτι γήινο, έτσι ώστε να μπορεί να ταφεί καλά με αυτά τα χρήματα. Είτε είστε πλούσιοι είτε φτωχοί, όλοι διαφέρουμε μόνο στην τιμή του φέρετρου. Τίποτα περισσότερο. Η τιμή ενός φέρετρου κυμαίνεται αρκετά καλά, μερικές φορές δέκα φορές, για ειδικές παραγγελίες – εκατό φορές. Και έτσι – για να ζήσει για λίγο, και στη συνέχεια στο νεκροταφείο. Μπορείτε γενικά να αγοράσετε ένα φέρετρο εκ των προτέρων, επειδή οι τιμές συνεχώς αυξάνονται.

πατήρ Dimitry Smirnov

Σχολιασμός για τη διεθνή Δημοσιογραφική διαστρέβλωση των λόγων τού σεβ. Μητρ. Μόρφου Νεοφύτου

Επηρεάζουν τα πάθη των γονέων τα παιδιά τους; Πώς προκύπτουν ομοφυλόφιλοι από τα πάθη των γονέων τους; Σχολιασμός για τη διεθνή Δημοσιογραφική διαστρέβλωση των λόγων τού σεβ. Μητρ. Μόρφου Νεοφύτου Πηγή:  Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Από εχθές (26-7-2019), γινόμαστε μάρτυρες ενός διεθνούς Κυβερνομπούλινγκ σε βάρος τού σεβ. Μητρ. Μόρφου Νεοφύτου από Δημοσιογράφους και εχθρούς της Εκκλησίας, που παίρνοντας απόσπασμα μιας ομιλίας του, διαστρέβλωσαν το νόημα και το απολυτοποίησαν σε μία «πιπεράτη» (για τα αυτιά των απίστων) δήλωση, ότι δήθεν «ο τρόπος» που προκύπτουν «οι» ομοφυλόφιλοι, είναι η πρωκτική σχέση των γονέων τους. Ομοφυλοφιλία λοιπόν, το αγαπημένο θέμα των «προοδευτικών» της εποχής μας, μαζί με «πιπεράτο» θέμα, άρα πουλάει δημοσιογραφικά! Κυρίως επειδή νομίζουν ότι έχουν «στριμώξει στη γωνία» την Εκκλησία, σε ένα «παρωχημένο» και δήθεν «αντιεπιστημονικό» θέμα, αφού οι νόμοι της κληρονομικότητας δεν ερμηνεύουν κάτι τέτοιο. Όμως πόσο ακριβές είναι αυτό που διαδίδεται; Και τι διδάσκουν στην πραγματικότητα οι πνευματικοί της Εκκλησίας για το θέμα αυτό; 1. Σε ποιους απευθύνεται αυτό το άρθρο 2. Απολυτοποίηση, απομόνωση και στρέβλωση των λόγων τού Νεοφύτου Απολυτοποίηση της ύπαρξης της ομοφυλοφιλίας Γενίκευση τού θέματος της ομοφυλοφιλίας Απομόνωση από το συμφραζόμενο 3. Πώς είναι δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο; 4. Δεν αντιτίθεται αυτό στην ελεύθερη βούληση τού παιδιού; *** 1. Σε ποιους απευθύνεται αυτό το άρθρο Το πρώτο που πρέπει να πούμε, είναι το: Σε ποιους απευθύνεται αυτό το άρθρο. Επειδή ΔΕΝ γράψαμε το άρθρο αυτό, ως «απάντηση» σε εχθρούς της Εκκλησίας, αλλά ως πληροφόρηση, σε πιστούς της Εκκλησίας, που πιθανόν να προβληματίσθηκαν από τη διαστρέβλωση των λόγων τού Επισκόπου Μόρφου Νεοφύτου, που έκαναν οι δημοσιογράφοι. Παράλληλα, είναι μία ευκαιρία να εξηγήσουμε κάποια πράγματα που ειπώθηκαν από Πνευματικούς, σε ανθρώπους πιστούς αλλά σαρκικούς, που μη έχοντας πνευματική εμπειρία, κάποια ζητήματα τους φαίνονται παράξενα. Εγώ ο γράφων, ως άνθρωπος σαρκικός, άκουσα για το θέμα αυτό από τον Χαρισματούχο Ανάδοχό μου, όταν ήμουν κατηχούμενος στην Ορθόδοξη πίστη, και τον ρώτησα για περισσότερες πληροφορίες, ούτως ώστε έλαβα μια εξήγηση τού θέματος αυτού, που πριν μου είχε φανεί πολύ παράξενο και… μυθικό. Ακολουθώντας λοιπόν το δικό του παράδειγμα, θα επαναλάβω εδώ την απάντησή του, για όσους ΚΑΛΟΠΡΟΑΙΡΕΤΟΥΣ έχουν την ίδια απορία. Στα πλαίσια λοιπόν των λόγων της Αγίας Γραφής, δεν μάς ενδιαφέρει η  γνώμη των ασεβών συκοφαντών και των ξένων της πνευματικής ζωής, αλλά το άρθρο αυτό απευθύνεται προς πιστούς ανθρώπους, που μη έχοντας εμπειρία πνευματικών ζητημάτων, ψάχνουν απαντήσεις. «Αδελφοί, και εγώ δεν μπόρεσα να σας μιλήσω, ως προς πνευματικούς ανθρώπους, αλλά ως προς σαρκικούς, ως προς νήπια εν Χριστώ. Γάλα σάς πότισα, και όχι στερεή τροφή· επειδή, δεν μπορούσατε ακόμα να τη δεχθείτε· αλλά, ούτε τώρα ακόμα μπορείτε, επειδή είστε ακόμα σαρκικοί» (Α΄ Κορ. 3: 1-3). «Εκείνα που είναι τού Θεού δεν τα γνωρίζει κανένας, παρά μονάχα το Πνεύμα τού Θεού. Εμείς, όμως, δεν λάβαμε το πνεύμα τού κόσμου, αλλά το Πνεύμα που προέρχεται από τον Θεό, για να γνωρίσουμε εκείνα που χαρίστηκαν σε μας από τον Θεό. Τα οποία και λέμε, όχι με διδαγμένα λόγια ανθρώπινης σοφίας, αλλά διδαγμένα από το Άγιο Πνεύμα, συγκρίνοντας τα πνευματικά προς τα πνευματικά. Ο ψυχικός άνθρωπος όμως, δεν δέχεται αυτά που ανήκουν στο Πνεύμα τού Θεού· επειδή φαίνονται σ’ αυτόν ανόητα, και δεν μπορεί να τα γνωρίσει· επειδή ανακρίνονται με πνευματικό τρόπο. Ενώ μεν ο πνευματικός άνθρωπος ανακρίνει τα πάντα, αυτός όμως δεν ανακρίνεται από κανέναν. Επειδή: «Ποιος γνώρισε τον νου τού Κυρίου, ώστε να τον διδάξει;». Εμείς, όμως, έχουμε νουν Χριστού» (Α΄ Κορινθίους 2: 11-16). Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν, τα μαργαριτάρια και τα πολύτιμα πνευματικά  μυστήρια της πίστης μας, απευθύνονται μόνο προς πιστούς ανθρώπους, και όχι προς όσους δεν έχουν τις προϋποθέσεις να τα δεχθούν και να τα εκτιμήσουν, όπως είπε και ο Κύριος: «Μη δώσετε το άγιο στα σκυλιά, ούτε να ρίξετε τα μαργαριτάρια σας μπροστά στους χοίρους, μήπως τα καταπατήσουν με τα πόδια τους και στραφούν και σας ξεσκίσουν» (Ματθαίος 7: 6). Αυτή είναι μία εικόνα που φέρνει έντονα στο μυαλό το διεθνές κυβερνομπούλινγκ που δέχεται αυτές τις ημέρες ο σεβασμιώτατος Νεόφυτος, από ανθρώπους που κατανοούν και εκτιμούν τα πνευματικά τόσο, όσο ένας σκύλος τα μαργαριτάρια! 2. Απολυτοποίηση, απομόνωση και στρέβλωση των λόγων τού Νεοφύτου Ας δούμε λοιπόν σε τι διαστρεβλώθηκαν τα λόγια τού Σεβασμιωτάτου από τους Δημοσιογράφους και τους πάσης φύσεως εχθρούς της Εκκλησίας: 1. Απολυτοποίηση της ύπαρξης της ομοφυλοφιλίας. Οι παραπλανητικοί τίτλοι όσων επιτίθενται στον σεβ. Νεόφυτο, είναι τού τύπου: «Πώς δημιουργούνται οι ομοφυλόφιλοι», ή «Οι γκέι γεννιούνται από τον πρωκτικό έρωτα», ή «Οι ομοφυλόφιλοι υπάρχουν επειδή οι έγκυες κάνουν πρωκτικό, λέει ιερέας». Ξεκίνησαν οι «φωστήρες» Έλληνες δημοσιογράφοι, σαν αυτούς τού αντιεκκλησιαστικού in.gr, διαστρεβλώνοντας σε μικρό βαθμό τα λόγια του, και ακολούθησαν οι ξένοι, που δεν είχαν τη δυνατότητα να τον κατανοήσουν στη γλώσσα του, ολοκληρώνοντας τη διαστρέβλωση! Από την ομιλία τού σεβασμιωτάτου όμως, είναι προφανές ότι δεν είπε κάτι τέτοιο! Πουθενά δεν είπε ότι οι ομοφυλόφιλοι υπάρχουν γι’ αυτό! Αυτό που μπορεί να ακούσει ο καθένας στο εν λόγω απόσπασμα της ομιλίας, είναι το εξής: «είναι πρόβλημα που συνήθως το μεταδίδουν οι γονείς… ή όταν γίνεται πρωκτική πράξη των γονέων κατά τη διάρκεια της κυοφορίας». Αυτό δηλαδή που λέει, ΔΕΝ είναι ότι «γι’ αυτό υπάρχουν ομοφυλόφιλοι», αλλά ότι «ΣΥΧΝΑ (αυτό σημαίνει το «συνήθως», και όχι «πάντα»), τα παιδιά αποκτούν αυτό το πάθος της ομοφυλοφιλίας, όταν οι γονείς κατά τη διάρκεια της κυοφορίας έχουν πρωκτική συνεύρεση». 2. Απομόνωση από το συμφραζόμενο. Μία δεύτερη παραπληροφόρηση, είναι ότι οι επιτιθέμενοι στον σεβασμιώτατο, τον παρουσίασαν να μιλάει ως ομοφοβικός. Εκείνος όμως, αν και το θέμα του ήταν η ομοφυλοφιλία, μιλούσε ουσιαστικά για ένα ευρύτερο θέμα, για το πώς η πνευματική κατάσταση των γονέων, επηρεάζει τα παιδιά. Τα λόγια τού σεβασμιωτάτου στο ίδιο απόσπασμα, είναι επίσης χαρακτηριστικά, στο ότι μιλούσε και γενικότερα, ακόμα και για τα χαρίσματα των γονέων, που είναι δυνατόν να επηρεάσουν τα παιδιά, και όχι μόνο για την ομοφυλοφιλία, μια και ο σεβασμιώτατος είπε σαφώς: «Αυτό όταν αρέσει στη γυναίκα δημιουργείται επιθυμία, και αυτό μεταδίδεται στο κυοφορούμενο βρέφος… όπως μεταδίδονται και τα Χαρίσματα». Και προς το τέλος της ομιλίας, λέει σαφώς ότι «υπάρχουν άλλα φαινόμενα πιο δύσκολα από τα σαρκικά», και ως χαρακτηριστικό παράδειγμα παρουσιάζει τη «φιλοχρηματία», ως «πιο αφύσικη» κατάσταση από την ομοφυλοφιλία, καταλήγοντας: «ας μην απολυτοποιούμε την αγωνία μας μόνο στα σαρκικά». Βεβαίως οι Δημοσιογράφοι και οι εχθροί της Εκκλησίας, θέλησαν να τον παρουσιάσουν δήθεν ως «ομοφοβικό», και να πετύχουν μία διεθνή καταδίκη του, (και κατ’ επέκτασιν τής Εκκλησίας), επειδή θεωρούμε την ομοφυλοφιλία ως ασύμβατη με τη Χριστιανική πίστη, σε πείσμα της συντονισμένης διεθνούς προπαγάνδας να την καθιερώσουν ως δήθεν «φυσιολογική». Όποιος όμως ακούσει και τα συμφραζόμενα των λόγων τού επισκόπου, θα διαπιστώσει ότι μιλάει και για «Χριστιανούς ομοφυλόφιλους», και μάλιστα τους αποκαλεί «μεγαλομάρτυρες», όταν καταπνίγουν την επιθυμία και δεν την κάνουν πράξη! 3. Το θέμα υποβιβάσθηκε σε σαρκικό – κληρονομικό. Με βάση τις προηγούμενες διαστρεβλώσεις, άρχισαν οι πάσης φύσεως «πνευματικοί κύνες», να κοροϊδεύουν (με ομολογουμένως πολύ αστείες επεκτάσεις) των λόγων τού σεβασμιωτάτου, για το τι… παιδί θα έβγαινε ανάλογα με τη σεξουαλική στάση ή μέθοδο των γονέων. Και κάποιοι δήθεν «σοβαρότεροι», να συμβουλεύουν την Εκκλησία να μάθει για τους νόμους της κληρονομικότητας! Είναι σαφές όμως στα λόγια τού σεβ. Νεοφύτου, ότι το θέμα του, ΔΕΝ ήταν θέμα βιολογικό, αλλά θέμα κυρίως ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ. Λίγο πριν τη μέση περίπου τού βίντεο της ομιλίας του, μιλάει σαφώς για «πνευματικά μικρόβια». Η πνευματική κληρονομικότητα, δεν σχετίζεται με τους νόμους της βιολογικής κληρονομικότητας, αλλά της Πνευματικής! Και με την επιρροή που μπορεί να έχει στα παιδιά, η ζωή των γονέων τους! Χωρίς βεβαίως να αρνείται και το στοιχείο της βιολογικής κληρονομικότητας, μια και πράγματι τα παιδιά, φέρουν σαφώς ψυχικά κληρονομικά γνωρίσματα των γονέων τους, μια και ο γενετικός τους κώδικας παράγει σε μεγάλο βαθμό παρόμοιες ορμόνες! Όμως το θέμα του ΔΕΝ ήταν κυρίως αυτό. Ορισμένοι δημοσιογράφοι (και όχι μόνο), κοροϊδεύουν μάλιστα τον σεβασμιώτατο, ότι δεν ξέρει από  γενετική, και ότι μίλησε για «δήθεν αποδείξεις» για κληρονομικότητα της ομοφυλοφιλίας. Δεν γελάνε όμως, με τα πορίσματα επιστημονικών ερευνών, σαν αυτή στον παρόντα δεσμό, περί της «επιγενετικής τής ομοφυλοφιλίας», που δικαιώνουν τα λόγια τού σεβασμιωτάτου, ακόμα και ως προς την κληρονομικότητα! Και προφανώς σε αυτή τη μελέτη αναφέρεται ο σεβασμιώτατος, όταν μιλάει περί «πληροφορίας» που μεταδίδεται από τους γονείς, όπως ακριβώς και το άρθρο αυτό. 3. Πώς είναι δυνατόν να συμβεί κάτι τέτοιο; Ας δούμε λοιπόν τώρα, πώς είναι δυνατόν να επηρεάσει τα παιδιά, η πνευματική κατάσταση τών γονέων τους. Γιατί η ουσία τού θέματος είναι ΑΥΤΗ ΑΚΡΙΒΩΣ, και όχι ΕΙΔΙΚΑ η ομοφυλοφιλία: Όταν οι γονείς ζουν Χριστιανική ζωή, το Άγιο Πνεύμα βρίσκεται σ’ αυτούς, ως Ναούς τού Αγίου Πνεύματος. «Δεν ξέρετε ότι είστε ναός τού Θεού, και το Πνεύμα τού Θεού κατοικεί μέσα σας; Αν κάποιος φθείρει τον ναό τού Θεού, τούτον θα τον φθείρει ο Θεός· επειδή, ο ναός τού Θεού είναι άγιος, ο οποίος είστε εσείς. Κανένας ας μη εξαπατάει τον εαυτό του. Αν κάποιος ανάμεσά σας νομίζει ότι είναι σοφός μέσα σε τούτο τον κόσμο, ας γίνει μωρός, για να γίνει σοφός. Επειδή, η σοφία τούτου τού κόσμου είναι ανοησία μπροστά στον Θεό. Επειδή είναι γραμμένο: «Αυτός που συλλαμβάνει τούς σοφούς μέσα στην πανουργία τους». Και πάλι: «Ο Κύριος γνωρίζει τους συλλογισμούς των σοφών ότι είναι μάταιοι».» (Α΄ Κορινθίους 3: 16-20). Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, ότι ο απόστολος Παύλος προ 2000 ετών, γράφοντάς τα αυτά, είναι σαν να μιλάει και εδώ άμεσα, στους «εξυπνάκηδες» που κοροϊδεύουν τον σεβ. Νεόφυτο, λέγοντάς τους, ότι η δήθεν «σοφία» τους, στην πραγματικότητα είναι «ανοησία» στα ζητήματα τα Πνευματικά τού Θεού. Επειδή αυτοί βλέπουν μυωπικά μόνο την ύλη και τη βιολογική ζωή, ενώ ο Παντογνώστης Θεός γνωρίζει καλύτερα απ’ αυτούς τα Πνευματικά ζητήματα, που αυτοί θωρούν «ανόητα» και «οπισθοδρομικά». Αφού λοιπόν το Άγιο Πνεύμα βρίσκεται μέσα στους  γονείς σαν σε ναό, και τους δίνει Χάρη, ομοίως σε ευσεβείς και πιστούς γονείς, δίνει την ίδια χάρη και στο κυοφορούμενο έμβρυο. Το Πνεύμα το Άγιο, βάσει της προαιώνιας βουλής τού Θεού, συνήθως προνοεί να γεννηθεί από ευσεβείς γονείς, ένα παιδί που να ανταποκρίνεται στις δικές τους ευλογημένες ιδιότητες, ως δώρο της δικής τους ευσέβειας. Όταν όμως οι γονείς αυτοί έχουν κάποια πάθη, τα πάθη τους, (γενικά τα πάθη, και όχι μόνο το σεξ), έχουν και αυτά την αντίστοιχη ανταπόδοση από το Πνεύμα τού Θεού, στο παιδί που ο Θεός θα ευδοκήσει να γεννήσουν. Επειδή υπάρχουν και άλλου είδους πάθη, εκτός από το σεξ, που μπορεί να έχει ο γονέας, και αυτά να επηρεάσουν το παιδί. Λαιμαργία, Γαστριμαργία, Πλεονεξία, Τοξικομανία, Κλεπτομανία, Υπερηφάνεια, κλπ. Όπως λοιπόν το Πνεύμα το Άγιο, χαριτώνει τα παιδιά ευσεβών γονέων, κατά τον ίδιο τρόπο, ΑΠΟΣΥΡΕΤΑΙ, στο βαθμό που οι γονείς αυτοί εκδηλώνουν ΔΙΑΦΟΡΑ πάθη. Αλλά όταν το Άγιο Πνεύμα αποσύρεται, το «κενό» που δημιουργείται, έρχονται να το καλύψουν οι αντίθεες εκείνες οντότητες, που αποκαλούμε «δαιμόνια». Λέει λοιπόν ο Κύριος Ιησούς Χριστός: «Όταν το ακάθαρτο πνεύμα βγει από τον άνθρωπο, περνάει μέσα από άνυδρους τόπους, και ζητάει ανάπαυση, και δεν βρίσκει. Τότε λέει: Ας γυρίσω στο σπίτι μου, απ’ όπου βγήκα. Και αφού έρθει, το βρίσκει αδειανό, σκουπισμένο και στολισμένο. Τότε, πηγαίνει και παίρνει μαζί του άλλα επτά πνεύματα πονηρότερα απ’ αυτό, και αφού μπουν μέσα, κατοικούν εκεί· και γίνονται τα τελευταία χειρότερα από τα πρώτα. Έτσι θα είναι και σ’ αυτή την πονηρή γενεά.» (Ματθαίος 12: 43-45). (Υπενθυμίζουμε προς τους «πνευματικούς κύνες» που διαβάζουν αυτό το άρθρο και δεν πιστεύουν ότι υπάρχουν δαιμόνια ή Άγιο Πνεύμα, ότι το άρθρο γράφεται για τα υιοθετημένα τέκνα τού Θεού και όχι για τα κυνάρια που δεν πιστεύουν. Γι’ αυτούς έχουμε άλλα άρθρα, ανάλογα με τις φτωχές σαρκικές τους δυνατότητες αντίληψης, για το αν υπάρχουν αυτά που δεν πιστεύουν). Τα δαιμόνια, οι εξωγήινες αυτές πνευματικές οντότητες που ζητούν εξουσία πάνω στον άνθρωπο στη θέση τού Θεού, με κάθε μας πάθος, ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΑΝΩ ΜΑΣ. Και στο βαθμό που τους δίνουμε ΕΜΕΙΣ αυτά τα δικαιώματα, στον ίδιο βαθμό επηρεάζουν τη ζωή μας, δίνοντάς μας πειρασμούς και προβλήματα, και μεγαλώνοντας τα πάθη μας, όταν δεν αγωνιζόμαστε να τα νικήσουμε στα πλαίσια της Εκκλησιαστικής ζωής. Στον καθένα μας, σε κάποιο βαθμό έχουν εξουσία τα δαιμόνια. Στο βαθμό που ΕΜΕΙΣ τους δίνουμε τόπο, διώχνοντας το Άγιο Πνεύμα από τη ζωή μας, έτσι ώστε να τα αφήσουμε να εγκατασταθούν αυτά στη θέση Του. Ο Μόνος στον Οποίο τα δαιμόνια δεν είχαν το παραμικρό νομικό δικαίωμα πάνω Του, ήταν ο Αναμάρτητος Κύριος Ιησούς Χριστός: «Έρχεται ο άρχοντας τούτου τού κόσμου, και δεν έχει τίποτε μέσα σε μένα» (Ιωάννης 14: 30). Ανάλογα λοιπόν με τα πάθη των γονέων, τα αντίστοιχα δαιμόνια, που «ειδικεύονται» στα πάθη αυτά, (επειδή και τα ίδια βρίσκουν απόλαυση με αυτά στα οποία ωθούν τους ανθρώπους), με έμμεσο τρόπο, λόγω της εξουσίας των γονέων προς τα παιδιά τους, εγκαθίστανται και στη ζωή των παιδιών τους, και γίνονται μία διαρκής και επικίνδυνη επιρροή και πειρασμός, προς τα πάθη εκείνα, στα οποία πέφτουν οι  γονείς και ικανοποιείται ο δαίμονας! Να λοιπόν, πώς είναι δυνατόν τα παιδιά γονέων με σεξουαλικά πάθη, να μπορούν να εκτεθούν στις ίδιες παθογόνες δαιμονικές επιρροές, και να οδηγηθούν στο ίδιο ή παρόμοιο πάθος. Όπως ένα δαιμόνιο λαιμαργίας, μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά στο ίδιο πάθος τής λαιμαργίας με τους γονείς τους, ή κάποιο άλλο στο πάθος της υπερηφάνειας. Αφ’ ενός το περιβάλλον, αφ’ ετέρου η δαιμονική επιρροή, ακόμα και παρόμοιες γενετικές προδιαθέσεις με τους  γονείς, παίζουν το δικό τους ρόλο. 4. Δεν αντιτίθεται αυτό στην ελεύθερη βούληση τού παιδιού; Ίσως όμως κάποιος αναρωτηθεί το εξής: «Αν ένα παιδί αποκτάει ένα πάθος, όπως η υπερηφάνεια, ή η ομοφυλοφιλία, ή η πλεονεξία, ή η σεξομανία, εξ αιτίας των γονιών του, τότε τι σημασία έχει η ελεύθερη βούληση;» Πώς ένας τέτοιος άνθρωπος, θα μπορούσε να θεωρηθεί υπαίτιος των παθών του, αν αυτά οφείλονται στα πάθη των γονιών του; Και αντίστοιχα, πώς θα μπορούσε να επαινεθεί και να ανταμοιφθεί κάποιος, αν τα χαρίσματα που έλαβε, τα έλαβε χάριν των γονιών του; Εδώ λοιπόν θα πρέπει να υπενθυμίσουμε και να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα: 1. Όπως είπαμε, αν και κάτι τέτοιο συμβαίνει συνηθέστατα, ΔΕΝ αποτελεί κανόνα. Όπως το διατύπωσε πολύ προσεκτικά και ο σεβ. Νεόφυτος, δεν είναι αυτός ο μοναδικός τρόπος για να αποκτήσει ένας άνθρωπος πάθη ή χαρίσματα. Αυτό ήταν κάτι που το γενίκευσαν οι δημοσιογράφοι. 2. Το να έχει κάποιο παιδί από τη γέννησή του ελαττώματα (πνευματικά ή σωματικά), ΔΕΝ σημαίνει ότι δεν μπορούν να ξεπερασθούν με την ελεύθερη βούλησή του, και τη βοήθεια γιατρών, πνευματικών ή σωματικών. Ομοίως, και ένα παιδί που ξεκινάει τη ζωή του με τις καλύτερες προϋποθέσεις Αγιοπνευματικών χαρισμάτων, δεν σημαίνει ότι δεν θα τα απωλέσει ή δεν θα κάνει κάποτε κακή χρήση τους. 3. Κάθε άνθρωπος έχει προδιάθεση να κάνει κάποια πράγματα καλύτερα και κάποια πράγματα χειρότερα από κάποιους άλλους. Αυτό είναι φυσιολογικό να συμβαίνει και με τα πάθη ή τα χαρίσματα. Και όπως και με τα άλλα πράγματα, έτσι και με αυτά, μπορεί τα πάθη ή τα χαρίσματα να τα αναπτύξει ή να τα καταπνίξει ελεύθερα, κατά την προαίρεσή του. 4. Ο Παντογνώστης Θεός, σε κάθε περίπτωση θα λάβει υπ’ όψιν Του κατά την κρίση, τις ιδιαιτερότητες τού κάθε ανθρώπου, είτε αυτός είχε από παιδί μεγαλύτερη ροπή προς τα πάθη, είτε είχε μεγαλύτερη ροπή προς τη Χάρη τού Θεού. Και αναλόγως, θα είναι η κρίση Του ευνοϊκότερη ή ανάλογη τού αγώνα τού καθενός. Γιατί αυτό που τελικά επιβραβεύεται, είναι ο αγώνας, και όχι τόσο αυτό καθεαυτό το αποτέλεσμα! Και η επιβράβευση γίνεται και βάσει των ευκαιριών που είχε ο καθένας στη ζωή του. Ας μην ξεχνάμε πώς ο Κύριος επαίνεσε ακόμα και μία πόρνη, και έσωσε στο σταυρό ακόμα και έναν ληστή! 5. Το να ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ο Θεός σε κάποιους γονείς, να αποκτήσουν ένα παιδί με ελαττώματα ή χαρίσματα αντίστοιχα της δικής τους κατάστασης, ΔΕΝ σημαίνει ότι το παιδί αυτό είναι μία «μαριονέτα» που ακολουθεί αναπόδραστα το δρόμο της αμαρτίας ή των χαρισμάτων. Έχουμε στην Εκκλησία μεγάλες μορφές που εξέπεσαν της Χάριτος, και ανθρώπους παθών, που αγίασαν. Έχουμε φονιάδες, ομοφυλόφιλους, πόρνους, ληστές, και κάθε είδους ανθρώπους, που με τον αγώνα τους νίκησαν τα πάθη τους και έφθασαν στην Κατάπαυση τού Θεού. Απλώς η Χάρις τού Θεού ΔΕΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ, κάποιους γονείς, (ή αντιθέτως προστατεύει κάποιους άλλους), από το να αποκτήσουν ένα παιδί που δεν αρμόζει στην πνευματική τους κατάσταση, ή από ένα παιδί που θα παρασυρθεί από την αυξημένη πειρασμική επίδραση των δαιμόνων. Αλλά ούτε και αυτό είναι απόλυτο, επειδή ο Παντογνώστης, βλέποντας το μέλλον της δημιουργίας Του, γνωρίζει και πότε αυτό δεν πρέπει να εφαρμοσθεί, για τους δικούς Του λόγους, σε ένα χαοτικό σύμπαν. Το μεν δώρο (ή η απομάκρυνση της Χάριτος), δίνεται λοιπόν προς τους γονείς, υπό μορφήν ενός παιδιού που να τους αρμόζει, το δε παιδί όμως, έχει πάντοτε τον δικό του προσωπικό αγώνα, με την ανάλογη επιβράβευση, στο κατά πόσον θα νικήσει τα πάθη ή θα διατηρήσει τη Χάρη των γονιών του. Εγώ ο γράφων, έχω γνωρίσει προσωπικά, οικογένεια στην οποία από την προγιαγιά ως τη δισέγγονη, κληρονομούσαν οικογενειακό δαιμόνιο πρωκτικής πορνείας, λόγω της ενασχόλησης των γυναικών της οικογένειας με τον αποκρυφισμό, το οποίο μάλιστα εμφανιζόταν και φανερά μπροστά τους, παρουσία και τού γιου της οικογένειας. Και έχω παρευρεθεί σε συζητήσεις της μητέρας με την μικρότερη κόρη της οικογένειας, στο κατά πόσον ήταν διατεθειμένες να σταματήσουν αυτό τον φαύλο κύκλο δαιμονικής επιρροής στην οικογένεια, ώστε σταματώντας τον αποκρυφισμό, να απαλλαγούν από τον δαίμονα, κατά το γεγραμμένο: «από όποιον κάποιος νικιέται, γίνεται και δούλος του» (Β΄ Πέτρου 2: 19) Αυτοί που σήμερα διασύρουν τον σεβασμιώτατο Νεόφυτο και τον άγιο Πορφύριο, (τού οποίου τα λόγια ο γέροντας μετέφερε), απλώς δεν πιστεύουν στην ύπαρξη δαιμονίων ή Θεού, επειδή είναι άπειροι των πνευματικών ζητημάτων. Γι’ αυτό και τούς είναι αδύνατον να κατανοήσουν τα ζητήματα της πνευματικής επιρροής που έχουν τα έργα και τα πάθη των γονιών στα παιδιά τους. Το θεωρούν «παράλογο», επειδή ξεφεύγει από τη δική τους στενή μυωπική θεώρηση τού κόσμου. Όμως εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί «έχουμε νου Χριστού», και διδασκόμαστε από την ΕΜΠΕΙΡΙΑ των αγίων, πόσο αληθινά είναι όλα αυτά τα πράγματα, τα οποία οι υλιστές αυτού τού κόσμου, δεν μπορούν να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν. Και αυτά τα πράγματα γίνονται τόσο πραγματικά για εμάς, όσο περισσότερο βαδίζουμε στη ζωή τού Πνεύματος, και τα βλέπουμε να βιώνονται από πλήθος συμπολιτών μας, και τα αναγνωρίζουμε και τα επιβεβαιώνουμε κι εμείς ως εμπειρία. Ν. Μ. ΠΗΓΗ.http://www.immorfou.org.cy/