H περιτομή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού – 1 Ιανουαρίου

Η εορτή-Ερμηνεία της εικόνας της Περιτομής του Κυρίου-Υμνολογία

Τριπλή εορτή σήμερα!

Οι δύο από τις εορτές έχουν εκκλησιαστικό χαρακτήρα: η εορτή της περιτομής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, όπως και η εορτή και η μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου Αρχιεπισκόπου Καισαρείας, του Ουρανοφάντορος.  Και κοντά σ’ αυτές τις δύο γιορτές υπάρχει θα λέγαμε και η πολιτική εορτή της ενάρξεως του νέου πολιτικού έτους, η πρωτοχρονιά και η πρωτομηνιά, η οποία όμως κι αυτή προσλαμβάνει, μέσα στην Εκκλησία για όλους μας, πνευματικό χαρακτήρα και δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται απλώς ως μία κοσμική εορτή και να κάνουμε κι εμείς τα του κόσμου. 

 

Χριστοῦ περιτμηθέντος, ἐτμήθη Νόμος.

Καὶ τοῦ Νόμου τμηθέντος, εἰσήχθη Χάρις.

 

Ο Μωσαϊκός νόμος, διέταζε την περιτομή των αρσενικών παιδιών (‘Εξοδ. ΙΒ’ 43-49), (Γεν. ΙΖ’ 9-19), η οποία γινόταν κατά την ογδόη ημέρα από αυτή της γέννησης του παιδιού (Λευιτ. ΙΓ’ 3). Η τελετή αυτή έπαιρνε μέρος μέσα σε κτίριο της Συναγωγής, το πρωί, παρουσία δέκα τουλάχιστον προσώπων. Έτσι και η περιτομή του βρέφους Ιησού έγινε στη Συναγωγή της Βηθλεέμ. Η χειροποίητος αυτή περιτομή στο σώμα ήταν τύπος, που συμβόλιζε την περιτομή της καρδιάς, ενεργούμενης απ’ ευθείας υπό του Θεού (Δευτ. Γ 16, Λ’6). Για τη δεύτερη αυτή περιτομή, την αχειροποίητο, ο απ. Παύλος διδάσκει: «Περιετμήθητε περιτομή αχειροποιήτω εν τη απεκδυθεί του σώματος των αμαρτιών της σαρκός, εν τη περιτομή του Χριστού, συνταφέντες αυτώ εν τω βαπτίσματι» (Κολ. Β’ 11-12). Δηλαδή, λέει ο απ. Παύλος, περιτμηθήκατε και με περιτομή πνευματική, που ενεργείται απ’ το Άγιο Πνεύμα. Και συνίσταται στο γδύσιμο και την αποβολή του σώματος, που δούλεψε στις αμαρτίες της σάρκας. Το γδύσιμο δε αυτό είναι η περιτομή, που πήρατε από τον Χριστό, όταν θαφτήκατε μαζί Του, δια του Αγίου Βαπτίσματος. Το Βρέφος όμως της φάτνης, αφού γεννήθηκε με τον Παλαιό Νόμο, έπρεπε να υποβληθεί και Αυτό στον τύπο, ο οποίος είχε δικαίωμα να ισχύει μέχρι της καταργήσεως του. Η περιτομή την οποία εορτάζουμε και τιμούμε ως Δεσποτική εορτή είναι η απάντηση σε όσους ισχυρίζονταν ότι ο Ιησούς εγεννήθη κατά φαντασίαν. Μετά την περιτομή επέστρεψε στην οικία Του, ζώντας ανθρώπινα και «προκόπτων εν ηλικία και σοφία και χάριτι».

 

Ερμηνεία της εικόνας της Περιτομής του Κυρίου

Οκτώ ημέρες μετά την μεγάλη Δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων, την μητρόπολη των εορτών σύμφωνα με τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, η Εκκλησία μας γιορτάζει άλλη μία μεγάλη Δεσποτική εορτή, την Περιτομή του Χριστού.

 

Η εικόνα της εορτής στην οποία θα αναφερθούμε προέρχεται από την Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος (Ρωσσικόν), του Αγίου Όρους. Ο οκταήμερος κατά την Μητέρα, και άναρχος κατά τον Πατέρα, ως βρέφος Χριστός εικονίζεται ξαπλωμένος ανάμεσα στην Παναγία, τον Ιωσήφ, και τούς Ιερείς του ναού να δέχεται από αγάπη και φιλανθρωπία για το ανθρώπινο γένος όχι μόνο την περιβολή των σπαργάνων, αλλά και αυτή την περιτομή της σαρκός.

 

Η εντολή του Θεού που δόθηκε αρχικά στον Αβραάμ προέβλεπε την περιτομή σε κάθε αρσενικό παιδί, «περιτμηθήσεται ὑμῶν πᾶν ἀρσενικόν, καὶ περιτμηθήσεσθε τὴν σάρκα τῆς ἀκροβυστίας ὑμῶν, καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν καὶ παιδίον ὀκτὼ ἡμερῶν περιτμηθήσεται ὑμῖν, πᾶν ἀρσενικὸν εἰς τὰς γενεὰς ὑμῶν» (Γεν. κεφ. ιζ 10 – 12).

 

Η περιτομή αν και τρομερά επώδυνη και αιματηρή πράξη, ήταν απαραίτητη για να δηλώση τον πιστό και καθαρό Ισραηλίτη. Ωστόσο ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο γινόταν η περιτομή φαινεται από τον λόγο του Θεού στον Αβραάμ, «καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ ὑμῶν». Έχει να κάνη δηλαδή με συμφωνία, με διαθήκη, ανάμεσα στον Θεό και τούς πιστούς Του. Αλλωστε περιτομή είχαν και άλλοι λαοί, οπως οι ειδωλολάτρες και οι ιερείς των Αιγυπτίων, οι Σαρακηνοί, οι Ισμαηλίτες και άλλοι, αλλά οι περισότεροι από αυτούς δεν την έκαναν από θεοσέβεια, αλλά χάριν συνηθείας (Σεβ. Μητρ. Ιεροθέου: «Οι Δεσποτικές Εορτές»).

 

Η περιτομή ήταν προτύπωση του Βαπτίσματος που θα δινόταν με την ενανθρώπηση του Χριστού. Ο Χριστός ήταν εκείνος που έδωσε τον Νόμο στην Παλαιά Διαθήκη, και ο ίδιος έπρεπε να τον εφαρμόσει και στον εαυτό Του. Έτσι ώστε να τον συμπληρώσει και να τον υπερβεί. Είναι πολύ χαρακτιριστικό το πρώτο στιχηρό ιδιόμελο του εσπερινού της εορτής «Συγκαταβαίνων ὁ Σωτήρ, τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων, κατεδέξατο σπαργάνων περιβολήν, οὐκ ἐβδελύξατο σαρκὸς τὴν περιτομήν», διότι δείχνει ότι ο Χριστός δέχτηκε την περιτομή από φιλανθρωπία και αγάπη για τον άνθρωπο, καθώς και για να αποδείξει ότι προσέλαβε αληθινή ανθρώπινη φύση, και όχι όπως υποστήριζαν οι Δοκιτιστές κατά δόκησιν και κατά φαντασίαν.Ο Χριστός απέδειξε με την Περιτομή Του, ότι το Σώμα του δεν ήταν ομοούσιο με την θεότητα. Τό σώμα αφού θεώθηκε από την θεότητα του Λόγου, έγινε ομόθεο όχι όμως ομοούσιο με τον Θεό. Αυτό σημαίνει ότι και το Σώμα του Χριστού είναι πηγή της ακτίστου Χάριτος του Θεού, αλλά δεν έχει την ίδια ουσία με την θεότητα. (Μητροπολίτου Ιεροθέου ένθ. ανωτ.).

 

Σύνφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό η περιτομή ήταν τύπος του Βαπτίσματος, της αχειροποιήτου δηλαδή περιτομής όπου ο άνθρωπος αποβάλλει την αμαρτία.

 

Είναι έκδηλη στην εικόνα η ευλάβεια της Παναγίας, του Ιωσήφ αλλά και των ιερέων. Ο ένας από τούς ιερείς κρατά ανοικτό βιβλίο, υποδηλώνοντας έτσι τον νόμο που ήταν δοσμένος από τον Θεό, και ο άλλος με κάποιο αιχμηρό αντικείμενο πλησιάζει προς τον Ιησού. Η τελετή λαμβάνει χώρα εντός του ναού, ενώ μπροστά από τον Χριστό εικονίζεται ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας, που εορτάζει την ίδια μέρα. Είναι ενδεδυμένος με περίτεχνο φαιλόνι όπως και τα άμφια των ιερέων. Φοράει ωμόφορο χρυσοκέντητο, κρατάει χρυσό ευαγγέλιο, ενώ με το άλλο χέρι ευλογεί.

 

Πρέπει να τονίσουμε την σπουδαιότητα αυτής της μεγάλης Δεσποτικής εορτής, διότι αποτελούσε προεικόνιση του μεγάλου μυστηρίου του Βαπτίσματος. Ο Θεός εδωσε τον νόμο στην Παλαιά Διαθήκη για να προετοιμάση τον λαό για την υποδοχή του Χριστού. Ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής λέγει «ο νόμος διά Μωϋσέως εδόθη, η χάρις και η αλήθεια διά Ιησού Χριστού εγένετο». Η θέωση του ανθρώπου δεν επιτυγχάνεται διά της εξωτερικής τηρήσεως του νόμου, αλλά διά της κοινωνίας με το Πρόσωπο του Σωτήρος Χριστού.

 

Σημειώνει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας πως η περιτομή δεν είχε την δύναμη να καταργήσει τον θάνατο, σε αντίθεση με το βάπτισμα όπου ο άνθρωπος γίνεται μέρος του αναστημένου Σώματος του Χριστού, υπερβαίνει τον νόμο και κατατάσσεται στα τέκνα του θεού.

 

Για το θέμα της περιτομής και της ακροβυστίας έγινε μεγάλο ζήτημα στην Εκκλησία, όταν μετά την Πεντηκοστή τέθηκε ο προβληματισμός για το αν οι προσήλυτοι στον Χριστιανισμό έπρεπε να περιτέμνονται. Εκεί, οι Ιουδαίοι υποστήριζαν ότι άνευ περιτομής «ου δύνασθαι σωθήναι». Η απόφαση της Αποστολικής εκείνης Συνόδου ήταν να μή περιτέμνονται όσοι προσέρχονται εκ των εθνών, αλλά να απέχουν από ειδωλόθυτα, αίμα, πνικτό και πορνεία.. Οδηγήθηκαν σ’ αυτή την απόφαση ακριβώς διότι, εφ όσον η περιτομή ήταν προτύπωση του Βαπτίσματος προετοιμάζοντας τον λαό για την παρουσία του Σωτήρος, δεν ήταν απαραίτητο να υπάρχει.

 

Η όλη παράσταση διακρίνεται για την λιτότητα και την σεμνότητά της, καθώς και για μία μεγαλοπρέπεια που κρύβεται πίσω από τις κινήσεις των προσώπων, ενώ κεντρικό παραμένει πάντοτε το σώμα του μικρού Χριστού.

 

***ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ***

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.

Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες, Θεὸς ὢν κατ’ οὐσίαν πολυεύσπλαγχνε Κύριε, καὶ νόμον ἐκπληρῶν περιτομήν, θελήσει καταδέχῃ σαρκικήν, ἵνα παύσῃς τὰ σκιώδη, καὶ περιέλῃς τὸ κάλυμμα τῶν παθῶν ἡμῶν. Δόξα τῇ ἀγαθότητι τῇ σῇ, δόξα τῇ εὐσπλαγχνία σου, δόξα τῇ ἀνεκφράστῳ Λόγε συγκαταβάσει σου.

 

Κοντάκιον

Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.

Ὁ τῶν ὅλων Κύριος, περιτομὴν ὑπομένει, καὶ βροτῶν τὰ πταίσματα, ὡς ἀγαθὸς περιτέμνει· δίδωσι, τὴν σωτηρίαν σήμερον κόσμῳ· χαίρει δὲ, ἐν τοῖς ὑψίστοις καὶ ὁ τοῦ Κτίστου, Ἱεράρχης καὶ φωσφόρος, ὁ θεῖος μύστης Χριστοῦ Βασίλειος.

 

Μεγαλυνάριον

Σάρκα ὀκταήμερος ὡς βροτός, ὁ τῶν ὅλων Κτίστης, περιτέμνεται νομικῶς, τὴν ἐξ ἀκρασίας, ἡμῶν κακίαν τέμνων· αὐτοῦ τὴν ἀγαθότητα μεγαλύνωμεν.

 

Προλόγηση: Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης

https://kaini-ktisis.blogspot.gr/2016/12/1_31.html

Ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ ἄγρυπνος Ἐπίσκοπος, κατά τῶν αἱρέσεων.

e- Ορθόδοξη Παρακαταθήκη

Ὁ ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας μας, σέ ἰδιόμελο στιχηρό, γράφει γιά τόν Ἄγιο Ἱεράρχη Μέγα Βασίλειο: ‘’Τῶς θεοστυγῶν αἱρέσεων τάς βλασφημίας κατέτρωσας’’. Τίς βλασφημίες, τίς συκοφαντίες τῶν θεομίσητων αἱρέσεων τίς κατατρόπωσες, τίς διέλυσες.

Γράφει ὁ Φώτης Μιχαήλ, ἰατρός
Ὁ Μέγας Βασίλειος δέν εἶναι μονάχα ὁ Ἅγιος Ἱεράρχης τῆς ἀγάπης, τῶν θεοφώτιστων διδαχῶν, τῶν γραμμάτων καί τῶν ἐπιστημῶν, τῆς ἄσκησης καί τῆς ἀρετῆς. Εἶναι ταυτόχρονα καί ὁ τολμηρός ὁμολογητής τῆς Πίστεως, ὁ αὐστηρότατος διώκτης τῶν αἱρέσεων, ὁ ἄγρυπνος Ἐπίσκοπος, ὁ ὅντως ποιμήν.

Στά χρόνια τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἠ Ἐκκλησία ταλανιζόταν ἀπό τήν διάδοση δύο κυρίως αἱρέσεων: Τοῦ Ἀρείου καί τοῦ Σαβελλίου. Ἡ αἵρεση τοῦ Ἀρείου εἶχε καταδικασθεῖ ἤδη ἀπό τήν πρώτη Οἰκουμενική Σύνοδο (325).Ἐντούτοις, κατά τά χρόνια τοῦ ἁγίου Μεγάλου Βασιλείου (330-379), οἱ ὁπαδοί τῶν κακοδοξιῶν τοῦ Ἀρείου εἶχαν τόσο πληθυνθεῖ, ὥστε κατάφεραν καί πῆραν στά χέρια τους τό σύνολο σχεδόν τῶν Ἱερῶν Ναῶν.

Τό γεγονός αὐτό ἀποκαλύπτεται σέ μιά ἐπιστολή τοῦ…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 584 επιπλέον λέξεις

Ο Mέγας Bασίλειος κι ο Παραμορφωμένος Xριστιανισμός (Φώτης Κόντογλου)

Η e- βιβλιοθήκη

Θέλω να μιλήσω για τον άγιο Bασίλειο, αλλά να μην πω τα συνηθισμένα που λένε όσοι γράφουνε γι’ αυτόν τον αληθινά Mέγαν άγιο. Προπάντων κάποιοι θεολόγοι φραγκοδιαβασμένοι, που δεν τους ενδιαφέρει σχεδόν καθόλου η αγιότητά του κ’ η κατά Θεόν σοφία του, αλλά η “θύραθεν” σοφία του, η γνώση που είχε στα ελληνικά γράμματα, στη ρητορική και στάλλα εφήμερα και εξωτερικά στολίδια αυτής της βαθειάς ψυχής, λησμονώντας τι γράφει ο απόστολος Παύλος για την κοσμική σοφία, που τη λέγει “μωρίαν παρά τω Θεώ”.

Δείτε την αρχική δημοσίευση 1.446 επιπλέον λέξεις

Ο Μέγας Βασίλειος

Η e- βιβλιοθήκη

Χρήστος Γκότσης

Ἕνας ἀπὸ τοὺς Τρεῖς Ἱεράρχες ὁ Μέγας Βασίλειος, μεγάλος Πατέρας καὶ Οἰκουμενικὸς διδάσκαλος, τιμᾶται ἰδιαίτερα ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Δυὸ φορὲς τὸ χρόνο (1 καὶ 30 Ἰανουαρίου) ἑορτάζεται ἡ μνήμη του καὶ δέκα φορὲς τελεῖται ἡ Λειτουργία του. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία εἶναι μέγας καὶ οὐρανοφάντωρ.

Ἡ τελευταία προσωνυμία ὀφείλεται σ’ αὐτὰ πού πρόσφερε μὲ τὸ πνεῦμα του καὶ τὴ ζωή του. Εἶναι δηλαδὴ αὐτὸς πού ἀποκάλυψε, φανέρωσε τὰ οὐράνια. Μὲ τὰ γραπτά του καὶ τὴ διδασκαλία του θεολόγησε βαθιὰ φανερώνοντας στοὺς ἀνθρώπους τὰ μυστήρια τοῦ οὐρανοῦ: αὐτὸ τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ ἐκεῖνο τῆς Θείας Οἰκονομίας, πῶς δηλαδὴ ὁ Θεὸς οἰκονόμησε, σχεδίασε καὶ πραγματοποίησε τὴ σωτηρία τῶν ἀνθρώπων.

Πρόσφερε ἀκόμη πολλὰ καὶ μὲ τὴ ζωή του. Ἦταν ὑπόδειγμα πιστοῦ κληρικοῦ, λειτουργοῦ τῆς Ἐκκλησίας. Ἔλαμψε ὡς τὸν οὐρανὸ καὶ «ἡ λαμπρότης του εἰς ὕψος φαίνεται». Σ’ ὅλους ὁ Μέγας Βασίλειος ἦταν νόμος καὶ κανόνας ἀρετῆς· ὁ λόγος του ἦταν ζωή…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 1.110 επιπλέον λέξεις

Ὁ πρωτομάρτυρας Στέφανος καὶ οἱ διάδοχοί του ἅγιος Φιλούμενος ὁ Κύπριος καὶ ἅγιος Εὐγένιος ὁ Ρῶσος

Η e- βιβλιοθήκη

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου  Νεοφύτου στὸν πανηγυρικὸ Ἑσπερινὸ  τῆς  ἑορτῆς τοῦ ἁγίου πρωτομάρτυρος καὶ ἀρχιδιακόνου Στεφάνου, ποὺ τελέσθηκε στὸν ἱερὸ ναὸ Ἁγίου Χαραλάμπους τῆς κοινότητας Δένειας τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (26.12.2017). Κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ πανηγυρίζει στὴν προσφυγιὰ ἡ κατεχόμενη ἀπὸ τοὺς Τούρκους κοινότητα  Κυρά, τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου.

Δείτε την αρχική δημοσίευση

Χριστούγεννα: Γνωριμία μαζί Του.Ο μητροπολίτης Αντώνιος του Σουρόζ (Μπλουμ) μιλά για τη σάρκωση του Θεού Λόγου.

Τα Χριστούγεννα κρίση της δικής μας ζωής

Τα Χριστούγεννα και γενικά οι εορτές της Εκκλησίας δεν είναι απλώς αναμνήσεις κάποιων ιστορικών γεγονότων. Έτσι και τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο για να θυμηθούμε ότι πριν δυο χιλιάδες χρόνια σε μία πόλη της Ιουδαίας, τη Βηθλεέμ, γεννήθηκε ο Χριστός. Εκείνο που η Εκκλησία ζητά μέσα από τις εορτές είναι το πώς θα μπορέσουμε αυτό το γεγονός το ιστορικό, να το βιώσουμε σήμερα και στην καθημερινή μας ζωή. Γι’ αυτό και όλη η υμνολογία της Εκκλησίας αναφέρεται στο παρόν, δεν λέμε: «Χριστός ἐγεννήθη, δοξάσατε», αλλά «Χριστός γεννᾶται, δοξάσατε» ή «Σήμερον ἡ Παρθένος τόν προαιώνιονΛόγον… Σήμερον ἡ Παρθένος τόν Ὑπερούσιον τίκτει . . . Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου…». Όχι χθες αλλά σήμερα. Όλα αυτά τα γεγονότα στην Εκκλησία λαμβάνουν χώρα σήμερα, αυτή την ώρα. Γιατί ακριβώς δεν έχει τόση σημασία για την Εκκλησία η ιστορική ανάμνηση. Πολλοί, κυρίως οι χιλιαστές, κατηγορούν την Εκκλησία και λένε ότι τα Χριστούγεννα δεν έγιναν στις 25 Δεκεμβρίου αλλά σε άλλη ημερομηνία. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι, ναι, τα Χριστούγεννα έγιναν στις 25 Δεκεμβρίου, όμως άλλοι λένε ότι έγιναν σε άλλη ημερομηνία και προσπαθούν με αυτό τον τρόπο να αλλάξουν τις εορτές της Εκκλησίας. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ξέρουν, όμως, ότι για μας δεν έχει σημασία το πότε γεννήθηκε ο Χριστός. Σημασία έχει ότι γεννήθηκε και μάλιστα ότι ο Χριστός γεννάται κάθε μέρα στην Εκκλησία. Αν τοποθετήθηκε μία ημερομηνία συγκεκριμένη σε κάποια ιστορική στιγμή, αυτό έγινε για λόγους καθαρά τελετουργικούς και εορτολογικούς, ώστε να μπορεί η Εκκλησία σαν ένα σώμα να εορτάζει αυτή τη μεγάλη εορτή. Εξάλλου πολλές γιορτές ξέρουμε ότι είναι εκ μεταθέσεως. Ουδέποτε η Εκκλησία ήταν σχολαστική στο να διατυπώνει με ακρίβεια ιστορικά την ημερομηνία. Σημασία έχει ότι ο Χριστός, ο Λόγος του Θεού, άσαρκος ων έλαβε σάρκα, έγινε για μας άνθρωπος και εισέβαλε μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητας και ο άνθρωπος καλείται να γίνει Θεός κατά χάριν και να λάβει αυτή τη μεγάλη δωρεά που του έδωσε ο Χριστός. Γι’ αυτό λοιπόν στην Εκκλησία όλα τα τροπάρια που ψάλλουμε αναφέρονται στο «Σήμερον» σε ενεστωτικό χρόνο και καλούμαστε σήμερα να δοξάσουμε τον Χριστό που γεννάται, που σταυρώνεται, που ανασταίνεται, που μεταμορφώνεται, αφού ο Χριστός είναι συνεχώς παρών στην Εκκλησία.
Αν η Εκκλησία καθόριζε τις εορτές των Αγίων και των γεγονότων της ζωής του Χριστού, απλώς για να τα θυμόμαστε, θα μπορούσε να συναθροιζόμαστε σε έναν τόπο να κάνουμε μία ομιλία και να τα θυμόμαστε ή ακόμη και να διαβάζαμε ένα σχετικό βιβλίο.

Η Εκκλησία καθόρισε να γιορτάζουμε τις γιορτές αυτές τελούντες τη Θεία Ευχαριστία όλοι μαζί μέσα σε αυτή τη σύναξη της ευχαριστίας του λαού του Θεού, γιατί η Εκκλησία γνωρίζει από την πείρα της ότι αυτές τις άγιες ημέρες κατά τις οποίες όλη η Εκκλησία του Χριστού γιορτάζει τα γεγονότα αυτά, υπάρχει μία ιδιαίτερη χάρις από τον Θεό στον άνθρωπο. Αυτό είναι αποδεδειγμένο από την πείρα και τη ζωή των Αγίων, τη ζωή της ίδιας της Εκκλησίας. Έτσι παρατίθεται μπροστά μας μία «πλούσια τράπεζα» πνευματική. Ένα «γεύμα» πλουσιότατο, το οποίο όμως είναι γεμάτο με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η χάρις του Αγίου Πνεύματος βγαίνει μέσα από όλα αυτά τα οποία μας δίνει η Εκκλησία, και κυρίως τις ιερές ακολουθίες. Γι’ αυτό θα πρέπει να μετέχουμε στις ακολουθίες αυτές, όπως π.χ. στις Μεγάλες ώρες των Χριστουγέννων. Είναι μία θαυμάσια ακολουθία με όλα εκείνα τα αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη με τις Προφητείες, τους ψαλμούς, τα ευαγγελικά και αποστολικά αναγνώσματα. Εν συνεχεία έχουμε τον εσπερινό των Χριστουγέννων. Μετά είναι η νηστεία η οποία εξαγνίζει το σώμα, την ψυχή μας, τον νου και την καρδιά μας από τα πάθη μας. Αποκορύφωμα είναι η ακολουθία της ημέρας των Χριστουγέννων, που καλό είναι να μάθουμε να χρησιμοποιούμε και τα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας, που γράφουν όλες αυτές τις ακολουθίες. Αυτή είναι η πνευματική «τράπεζα» που παραθέτει η Εκκλησία. Αυτή η «τράπεζα» βέβαια δεν
είναι μόνο στις 25 Δεκεμβρίου, αλλά κάθε μέρα είναι εορτή, κάθε μέρα είναι Χριστούγεννα και Πάσχα, γιατί παρουσιάζει το εξής παράδοξο: όταν γιορτάζουμε μία εορτή από τη ζωή του Χριστού μας δεν εορτάζουμε ένα κομμάτι του Χριστού ή ένα κομμάτι της ζωής του αλλά γιορτάζουμε όλον τον Χριστό. Όπως και όταν είναι ο άγιος Άρτος στο άγιο Δισκάριο και τον παίρνει ο ιερέας και τον κόβει μικρά κομματάκια για να κοινωνήσει ο κόσμος όλος και λέει ότι είναι ο αμνός του Θεού «ὁ μελιζόμενος καί ὁ μή διαιρούμενος, ὁ πάντοτε ἐσθιόμενος καί μηδέποτε δαπανόμενος». Αυτά τα μικρά τεμάχια δεν είναι ένα μέρος του Χριστού, αλλά όλος ο Χριστός. Ούτε είναι πολλοί Χριστοί, αλλά ένας. Αυτό το ψιχίο που θα πάρουμε όταν θα κοινωνήσουμε, δεν είναι ένα τμήμα του Χριστού αλλά όλος ο Χριστός. Έτσι όταν εορτάζουμε μία εορτή της ζωής του Χριστού δεν γιορτάζουμε ένα μέρος, αλλά όλη την κίνηση του Θεού που έκανε για μας, προκειμένου να γίνει άνθρωπος για να μας σώσει. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί έτσι μετέχουμε στη ζωή του Χριστού που λειτουργεί ως παρεκτική χάριτος για μας. Ταυτόχρονα πρέπει να ξέρουμε ότι κατ᾽ αυτές τις μέρες μπορεί να περάσουμε μεγάλους πειρασμούς. Είμαστε και απρόσεχτοι λόγω της αποχαύνωσης που παθαίνουμε κατά τις εορτές και γίνονται πειρασμοί: διαφωνίες, στενοχώριες και θυμοί. Αυτά πρέπει να τα προσέξουμε πολύ, για να μην μας κλέψει ο διάβολος αυτή την ευκαιρία που μας δίνει ο Θεός, γιατί ο Θεός μας παραθέτει την πνευματική τράπεζα να φάμε και να εντρυφήσουμε, αλλά και ο διάβολος θα προσπαθήσει πάση θυσία να μην την γευθούμε. Βέβαια όλα αυτά μπορεί να τα γλιτώσει ο ταπεινός άνθρωπος. Πρώτα απ’ όλα διότι ο ταπεινός έλκει τη χάρη του Θεού που τον σκεπάζει. Ο ταπεινός δεν δίνει λαβές στον πειρασμό, για να τον πιάσει από κάπου. Αλλά κι αν τον πιάσει και τον ρίξει κάτω, ο ταπεινός ξέρει την τέχνη να ξανασηκωθεί και να πει «συγγνώμη, Θεέ μου», «συγγνώμη, αδελφέ μου» και να αποδεχθεί το λάθος του και να αντιμετωπίσει την αμαρτία τουκαι την πτώση του με μία σωστή στάση μετάνοιας. Όχι εκείνη την εγωπαθή και αρρωστημένη κατάσταση που ρωτούμε συνέχεια, «γιατί να το κάνω και πώς το έπαθα αυτό;» Ωραία! Πέσαμε; Να ειρηνεύσουμε και να ζητήσουμε βοήθεια από τον Θεό και να συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Ο μέγας Αντώνιος είπε πως είδε με τη χάρη του Θεού τις παγίδες του διαβόλου απλωμένες πάνω στη γη. Τότε είπε: «ποιος άραγε μπορεί να αποφύγει από αυτό το πράγμα;» Και αμέσως άκουσε τη φωνή του Θεού που του έλεγε, «η ταπείνωση». Ο υπερήφανος πιάνεται στα δίκτυα του διαβόλου. Ας προσέχουμε τις άγιες αυτές μέρες των Χριστουγέννων «να εγκομβωθούμε την ταπεινοφροσύνη», όπως λέει ο απόστολος Παύλος. Να τη φορέσουμε πάνω μας και να την αφήσουμε, για να γλιτώσουμε από τους πειρασμούς. Οι γιορτές του Χριστού λειτουργούν και ως κρίση στη δική μας ζωή.
Τα γεγονότα της ζωής του Χριστού δεν είναι γεγονότα τυχαία, δεν γεννήθηκε τυχαία ο Χριστός στη Βηθλεέμ εκείνη την ημέρα, επειδή έτυχε να μην έχει ένα καλό ξενοδοχείο και μία καλή κλινική να γεννηθεί. Θέλησε και γεννήθηκε εκεί στον στάβλο. Θα μπορούσε να γεννηθεί όπου ήθελε, στα μεγαλύτερα ανάκτορα του κόσμου. Όμως ο ίδιος θέλησε να πάει εκεί και αυτά τα έκανε εν γνώσει του και με απόλυτη κυριότητα. Σε μας υπάρχουν γεγονότα τυχαία, στη ζωή του Χριστού όμως, επειδή είναι κύριος των πραγμάτων, κύριος του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Για ποιο λόγο; Για μας, για να μας δείξει με την αγία ζωή του τον δρόμο, τον οποίο πρέπει να βαδίσουμε. Σίγουρα δεν μας είπε να γεννούμε τα παιδιά μας μέσα σε στάβλους. Δεν είναι εξωτερική η μίμηση στη ζωή του Χριστού. Όπως λένε μερικοί ότι πρέπει να είμαστε σαν τον Χριστό, δηλαδή να περπατάμε με σανδάλια, να φορούμε μανδύες και να κυκλοφορούμε με γαϊδουράκια και να μην χρησιμοποιούμε τα μέσα που υπάρχουν σήμερα. Δεν είναι η εξωτερική μίμηση, αλλά η εσωτερική.

Μπορεί να κυκλοφορείς με γαϊδουράκι και να είσαι υπερήφανος και να κυκλοφορείς με πολυτελή αυτοκίνητα και να είσαι ταπεινός, σώφρων και να κάνεις έργα αγαθά. Δεν είναι ούτε ο πλούτος ούτε η φτώχεια αυτή καθ᾽ εαυτή που θα μας οδηγήσει στη Βασιλεία του Θεού, αλλά πώς θα χρησιμοποιήσουμε είτε το ένα είτε το άλλο.
Η ζωή του Χριστού μας κρίνει αλλά όχι εξωτερικά. Ο Χριστός γεννήθηκε στη φάτνη μέσα στην απόλυτη σιγή, στην αφάνεια, χωρίς να τον πάρει κανείς είδηση. Μόνο κάποιοι απλοί και φτωχοί άνθρωποι, οι ποιμένες, τον γνώρισαν και οι μάγοι εξ Ανατολών που ήταν βασιλείς στην Περσία και ήρθαν βλέποντες τον αστέρα. Όλα αυτά τα έκανε ο Κύριος, για να μας δείξει ότι όλη η ζωή μας πρέπει να κυλά στην ταπείνωση, η οποία δεν είναι εξωτερικό φαινόμενο. Το εξωτερικό φαινόμενο πολλές φορές απατά και δημιουργεί υπερηφάνεια. Η ταπεινοσχημία και η ταπεινολογία δεν είναι πάντοτε δείγμα ταπεινώσεως. Μπορεί ο άνθρωπος να είναι πραγματικά ταπεινός όμως να μην τον πάρει είδηση κανένας. Πώς φαίνεται ο ταπεινός άνθρωπος; Κατά τους πατέρες έχει ως πρώτο γνώρισμα το ότι δεν θυμώνει. Άμα θυμώνεις, ό,τι θέλεις φόρεσε και γύριζε με όσα γαϊδουράκια θέλεις, αυτό δεν έχει καμιά αξία. Μπορεί να είσαι νηστευτής και να κάνεις ότι προσεύχεσαι, όμως να κρίνεις τους πάντες. Ο ταπεινός άνθρωπος δεν κρίνει, αφού θεωρεί τον εαυτό του χειρότερο από όλους. Η ταπείνωση έχει ενάρετα και ουσιαστικά γνωρίσματα. Δεν θυμώνει, δεν κρίνει και δεν ζητά τα του εαυτού της. Ο ταπεινός φαίνεται όταν τον βάλεις στο περιθώριο και το δέχεται χωρίς να θίγεται και να προσβάλλεται. Ο υπερήφανος δεν δέχεται να τον κοροϊδεύει κανείς, γιατί θίγεται η αξιοπρέπειά του. Ο ταπεινός χαίρεται στη χαρά του άλλου και δεν ζητεί «τά τοῦ ἑαυτοῦ του». Η ταπείνωση δεν έγκειται στο αν θα καθίσουμε μέσα σε μία φάτνη και σε έναν στάβλο. Η ουσία είναι αλλού και ο Χριστός αλλού θέλει να του μοιάσουμε: να γίνουμε στην καρδία πράοι και ταπεινοί. Όχι σ᾽ αυτό που φαίνεται, αλλά αυτό που είναι μέσα στο βάθος της καρδιάς μας.
Πολλοί πατέρες στο Γεροντικό δοκίμαζαν πολλούς μοναχούς και προσπαθούσαν να δουν «τι φορτίο έχει αυτό το πλοίο», εννοώντας να δουν τι κουβαλούν στην ψυχή τους. Πήγαν μία φορά σ’ έναν αββά και του είπαν: «εσύ είσαι ο Αγάθων ο πόρνος;». Λέει αυτός «ναι». Αυτοί συνέχισαν: «Εσύ είσαι ο ψεύτης, ο κλέφτης, ο παλιάνθρωπος που μας είπαν;». Απάντησε πάλι ναι. Ό,τι του έλεγαν το αποδεχόταν, μόνο αιρετικό δεν δεχόταν να τον αποκαλέσουν. Κάποιοι άλλοι κάποτε ρώτησαν τον γέροντά μας: «Γέροντα, ο τάδε είναι καλός;» και αυτός τους απαντούσε «πάντως είναι καλύτερος από εμένα». Ή έλεγε πολλές φορές: «αν ο Θεός ανέχεται εμένα, ποιον άνθρωπο δεν μπορεί να ανεχθεί». Ο αββάς Ισαάκ έλεγε πως αυτός που έβαλε τον εαυτό του κάτω από όλους δεν φοβάται να πάει πιο κάτω. Ο Χριστός με την αγία ταπείνωσή του ελευθέρωσε τον άνθρωπο εκ της δουλείας του διαβόλου από τα πάθη και τις αμαρτίες του.
Οι εορτές του Χριστού πρέπει να λειτουργούν ως κρίσεις για μας. Πρέπει να δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας για να τον ελέγξουμε. Αφού είμαστε χριστιανοί και θέλουμε να μιμηθούμε τη ζωή του Χριστού και να είμαστε πραγματικά ενωμένοι μαζί Του να δούμε πως έζησε και πως ήταν Εκείνος και πως είμαστε εμείς και βλέποντας την απόσταση
που μας χωρίζει, τότε στην ψυχή μας να γεννηθεί «ο γλυκός πόνος» κατά τον γέροντα Παΐσιο, που γεννά τη μετάνοια, την ταπείνωση και τα δάκρυα. Εκτός κι αν είμαστε τόσο εγωιστές και άρρωστοι που θα πούμε ότι σχεδόν μοιάζουμε στον Χριστό. Πρέπει λοιπόν να μας κρίνουν οι Άγιες εορτές του Χριστού μας και να μας βοηθούν. Ταυτόχρονα να γίνονται και σταθμοί στη ζωή μας για κάποιες αποφάσεις οι οποίες μας χρειάζονται για να ανανεωθούμε. Να είναι ένας σταθμός ειρήνης και ξεκούρασης και ψυχικής και σωματικής. Θα έχουμε βέβαια και την κοσμική πλευρά, δηλαδή και τραπέζι θα ετοιμάσουμε και λαμπάκια μπορεί να ανάψουμε και το σπίτι θα το καθαρίσουμε και τα καλά ρούχα θα φορέσουμε. Ακόμη και στα τυπικά των μοναστηριών και μέσα στα μηναία της Εκκλησίας όταν τελειώνει η Θεία Λειτουργία λέει «σήμερα γίνεται κατάλυσις εις πάντα», δεν επιτρέπεται να νηστέψεις την ημέρα των Χριστουγέννων, αφού η νηστεία είναι κάτι το πένθιμο, ενώ τα Χριστούγεννα είναι γιορτή χαράς και πανηγύρεως. Στα μοναστήρια ανάβουν όλα τα κεριά, όλους τους πολυελαίους και γίνονται εορταστικές οι ακολουθίες και οι τράπεζες.
Ζήσαμε σε ερήμους και είδαμε με πόση λαμπρότητα γιόρταζαν οι πατέρες εκείνες τις μέρες. Μέχρι και ο παπα – Τύχων είχε ένα κόκκαλο ψαριού, που όταν έκανε πανήγυρη έβραζε ρύζι και έβαζε το κόκκαλο μέσα για να κάνει ψαρόσουπα και μετά το φύλαγε για την επόμενη γιορτή. Πρέπει να υπάρχει ισορροπία και αρμονία. Ο άνθρωπος δεν είναι μονοφυσίτης, μόνο ψυχή και πνεύμα. Είναι και σώμα. Όλος ο άνθρωπος εορτάζει και το σώμα μας και οι αισθήσεις μας και όλο το είναι μας μετέχει σ’ αυτή τη μεγάλη γιορτή της γεννήσεως του Χριστού. «Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ σήμερον ἀγάλλονται». Η γιορτή αυτή είναι σταθμός πνευματικής, ψυχικής και διανοητικής ξεκούρασης αλλά ταυτόχρονα και σταθμός έργων αγαθών. Να μην φύγουν οι εορτές χωρίς αγαθά έργα. Ακόμη και στα κάλαντα οι πρόγονοί μας έλεγαν να δώσουμε και σε κανένα φτωχό από το φαγητό μας. Οι άνθρωποι το είχαν αυτό το πράγμα.
Σίγουρα δεν είναι μόνο τα Χριστούγεννα που πρέπει να κάνεις φιλανθρωπίες αλλά ειδικά αυτές τις μέρες το θεωρούσαν μεγάλη ανάγκη να κάνουν έργα αγαθά, για να δείξουν την αγάπη τους στον αδελφό τους. Τα έργα βέβαια τα αγαθά έχουν αξία όχι όταν είναι «τά ψίχουλα τά ἐκπίπτοντα ἐκ τῆς τραπέζης μας». Κάνεις ελεημοσύνη όχι
από εκείνα που σου περισσεύουν, αλλά και από εκείνα που θα στερηθείς λίγο. Ελεημοσύνη σημαίνει και μία στέρηση και ένας κόπος. Γι’ αυτό ο Χριστός όταν είδε το δίλεπτο της χήρας εκείνης είπε: «αὐτή πλεῖον πάντων ἔβαλε εἰς τό γαζοφυλάκιον», οι άλλοι έβαλαν από το περίσσευμά τους όμως αυτή με αυτό που έδωσε είναι σαν να έβαλε όλη την περιουσία της, αφού τόσα διέθετε. Είναι καλό το αγαθό έργο να έχει και κόπο και στέρηση.

Ο καλός Θεός έχει τόση αρχοντιά ώστε όλα όσα κάνει ο άνθρωπος αγωνιζόμενος, τα αξιολογεί και τα επιστρέφει πίσω εκατονταπλασίονα. Δεν είναι ψεύτης. Ό,τι είπε το επαληθεύει. Οπωσδήποτε ο ελεών πτωχόν δανείζει Θεόν. Είναι μεγάλη υπόθεση αυτή η ευλογία που δίνει ο Θεός στον άνθρωπο που ελεεί. Όλες αυτές οι ευκαιρίες μας δίνονται κάθε μέρα, όμως επειδή είμαστε αδύνατοι άνθρωποι οι γιορτές του Χριστού και της Παναγίας είναι σταθμοί στη ζωή μας, που μας κάνουν να ξανασκεφτόμαστε και να βλέπουμε τα πράγματα από την αρχή.

Έτσι γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα. Και όλοι μας πρέπει να τον παρακαλέσουμε να γεννηθεί μέσα στο σπήλαιο της καρδιάς μας. Εμείς είμαστε το σπήλαιο, αφού είμαστε γεμάτοι πάθη φοβερά και τον παρακαλούμε να έρθει και να του ανοίξουμε την καρδιά μας, να του δώσουμε τις αμαρτίες μας, τις δυσκολίες και τα προβλήματά μας και όλα όσα μας απασχολούν κάθε μέρα. Πότε χαίρεται ο Θεός; Όταν ένας άνθρωπος επιστρέφει κοντά Του, ιδιαίτερα κατ᾽ αυτές τις άγιες ημέρες των Χριστουγέννων.

(από απομαγνητοφωνημένη ομιλία)
Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου

 

Η Θεοτόκος στην Χριστουγεννιάτικη υμνογραφία του Αγίου Ρωμανού του Μελωδού

ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑΤΑ

Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου  (εκπαιδευτικού-χημικού)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ  (Δεκέμβριος 2007) και αποτελεί μέρος της εργασίας μας με τίτλο-

Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ   ΣΤΗΝ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΡΩΜΑΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΛΩΔΟΥ.

ΜΕΡΟΣ-Α

Το υμνογραφικό έργο του Ρωμανού του Μελωδού

Ο Ρωμανός ο Μελωδός  είναι μέχρι σήμερα το αντικείμενο της μελέτης και έρευνας πολλών σοφών της Εσπερίας, Ιταλών, Γάλλων, Άγγλων και κυρίως Γερμανών. Ένας από αυτούς τον αποκαλεί «νέο Πίνδαρο του Βυζαντίου», και άλλος ένας «τον μέγιστο εκκλησιαστικό ποιητή του κόσμου» και «πρίγκιπα των μελωδών».

Ο διάσημος βυζαντινολόγος καθηγητής Κ. Κρουμβάχερ εξέδωσε στο Μόναχο πολλά ανέκδοτα άσματα του Ρωμανού και άλλων, από χειρόγραφα της βιβλιοθήκης της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Πάτμου. Με το όνομα «Κοντακάριον» βρέθηκε στην βιβλιοθήκη της Μόσχας ελληνική χειρόγραφη περγαμηνή, που περιέχει Κοντάκια και Οίκους για όλο τον ενιαυτό, αλλά όχι και όλα τα έργα του Ρωμανού.

Δεν γνωρίζουμε τα περισσότερα Κοντάκια του Ρωμανού, γιατί αυτά…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 3.089 επιπλέον λέξεις

ΟΙ ΤΟΚΟΙ ΚΑΙ Ο ΤΟΚΟΣ

–Μία μικρή ετυμολογική ανάλυση των Χριστουγέννων-

ΑΠΟ ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ, τους φόρους και τους τόκους, ας επισκεφθούμε όπως οι Ποιμένες τον ουράνιο ΤΟΚΟ σε μία ετυμολογική και Θεολογική ερμηνεία των Χριστουγέννων.

«ἀπογράψασθαι σὺν Μαριὰμ»

ΑΠΟΓΡΑΦΗ: από+γράφω (σχηματίζω κτηματολόγιο, κατάλογο περιουσιακών στοιχείων).

Παρομοίως και στην Δευτέρα του Χριστού Παρουσία θα έχουμε καταγραφή, όχι όμων περι-ουσιών, αλλά ουσιών και αξιολόγηση της ζωής του καθενός με βάση το Ευαγγέλιο και όχι τα «νομίσματα» (από το νομίζω) των ανθρώπων.

«τῇ μεμνηστευμένῃ αὐτῷ γυναικί, οὔσῃ ἐγκύῳ».

ΕΓΚΥΟΣ: εν+κύω (κυοφορώ). Η λέξη αυτή γεννιέται  από την ρίζα ΚΥ όπου εξάγονται και άλλες λέξεις που σημαίνουν αύξηση: κύμα, κύρος, κύριος, κοίλος.

Γεννιέται λοιπόν ο Χριστός για να καταργήσει το σκότος και να αυξήσει το Θεϊκό  Φως μέσα μας.

«ἐγένετο δὲ ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἐκεῖ ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ τεκεῖν αὐτήν».

ΕΠΛΗΣΘΗΣΑΝ από το πίμπλημι που σημαίνει γεμίζω, έρχομαι σε πέρας.

Ήρθαν βιολογικά σε πέρας οι ημέρες για τον Θείο Τοκετό, αλλά ήρθε τότε σε πέρας και η ανθρώπινη κακία και ήταν  η ώρα πλέον για να επέμβει ο Τριαδικός Θεός στην ανθρώπινη ιστορία με την γέννηση και ενσάσκωση του Θείου Λόγου.

«τοῦ τεκεῖν αὐτήν».

ΤΟΚΟΣ: τίκτω, που σημαίνει γεννώ.

Επίσης τόκος είναι και ο  καρπός συναλλαγής από δανεισμό χρημάτων. Από τους τραπεζικούς λοιπόν τόκους και τις συναλλαγές ας κάνουμε ένα καλὸ εμπόριο. Ας πάμε  τους κόπους της ζωής μας στον αργυραμοιβὸ, και να τους συναλλάσουμε σε δρόμους για την ευλογημένη Βασιλεία του Θεού. «Τα πάντα πώλησον και Χριστόν αγόρασον».

«καὶ ἐσπαργάνωσεν αὐτόν».

ΣΠΑΡΓΑΝΟ:  επιμήκης και φαρδιά λωρίδα υφάσματος με την οποία περιτυλίγουν τα βρέφη. Από το  σπάργω: τυλίγω διπλώνω.

Από την ίδια ρίζα εξάγεται και η  σπυρίδα (καλάθι) καθώς και η σπείρα στρατιωτών (100 άνδρες στρατιώτες).

Σπαργανώνεται λοιπόν ο Χριστός για να μας μεταφέρει άξιους καρπούς στο ουράνιο καλάθι του Παραδείσου.

Όπως επίσης με σπάργανα τυλίξανε τον Κύριό μας μόλις γεννήθηκε και με σπείρα στρατιωτών περιτυλίξανε–περικυκλώσανε τον τάφου Του Κυρίου όταν με την Ανάστασή Του αναγέννησε όλο τον άνθρωπο και όλη την κτίση.

«καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ».

ΦΑΤΝΗ–ΦΑΘΝΗ: Ξύλινο κατασκεύασμα, μέσα στο οποίο τοποθετείται η τροφή των ζώων.

Από την ρίζα  ΦΑΘ (Ομηρικό) από όπου γεννιόνται λέξεις που σημαίνουν  σύνδεση-δέσιμο(όπως  πενθερός).

Ας συμφατνιαστούμε και εμείς με το Θεϊκό βρέφος και έτσι να δεθούμε για πάντα με τον Θεό.

«διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι».

ΚΑΤΑΛΥΩ: Διαμένω κάπου προσωρινά αλλά και καταργώ.

Οι παρα-λυμένοι  ανθρώποι δεν έδωσαν ένα  κατά-λυμα στην Παναγία μας για να γεννήσει τον Θεό  και έτσι κατά-λύει σε ένα φτωχό, σκοτεινό σπήλαιο για να λύσει τους ανθρώπους από το σκότος και μέσω του Υιού Της  να κατά-λύσει έπειτα τον ίδιο τον θάνατο. «Κατέλυσας τῷ Σταυρῷ σου τὸν θάνατον» (αναστάσιμο απολυτίκιο)

«Καὶ ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες»

ΑΓΡΑΥΛΩ: ζώ στους αγρούς ζωή ασκητική. (Προσωνυμία και της θεάς Αθηνάς, που την έλεγαν Αγραυλίδα Παρθένο (Αθηνά των αγρών).

Από το ΑΓΡΟΣ +ΑΥΛΙΖΟΜΑΙ.

Από το ρήμα ΑΓΕΙΡΩ που σημαίνει συναρθροίζω -μαζεύω εξάγονται πολλές άλλες λέξεις όπως :ομήγυρη–πανήγυρη-αγορά-αγοράζω-αγρός, αγρεύω- ….

Είθε λοιπόν ο Ιησούς Χριστός με την ουράνιο γέννησή Του να μας αγρεύσει από τον αγρό της αμαρτίας και να μας καταστήσει μία ευλογημένη ομήγυρη εορτάζοντες πάντα την Παραδεισένια πανήγυρη.

«καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς».

ΛΑΜΨΗ από την Ινδοευρωπαϊκή ρίζα gel: από όπου γεννιόνται οι αρχαιοελληνικές  λέξεις: –γελώ -γαλήνη –Λαμπρή – λάμπω (Από το λάμπω είναι και το λατινικό Lyx -όπου και το όνομα Λουκάς- και το αγγλικό  light  που σημαίνει Φως) καθώς και η αγγλική λέξη clean: καθαρός.

Η Λάμψη του Θεανθρώπου λοιπόν  να μας γεμίζει από Φως, χαμό-γελα,γαλήνη και καθαρότητα ψυχής.

«καὶ ἦλθον σπεύσαντες».

ΣΠΕΥΔΩ: (Ομηρικό)επείγομαι τρέχω- επιδιώκω με ζήλο, εξ ου και σπουδάζω.

Οι Ποιμένες δεν δείξανε νωθρότητα στο κάλεσμα του Αγγέλου αλλά με ζήλο τρέξανε και σπεύσανε να βρούν και συναντήσουν τον νεογεννηθέντα Χριστό.Με αυτήν την σπουδή  τους λοιπόν, αν και αγράμματοι, κατάφεραν να κάμουν την αληθινή σπουδή, όχι με πτυχία και Ντοκτορά, αλλά να λάβουν το ουράνιο αληθινό πτυχίο  μέσα στο Πανεπιστήμιο του σπηλαίου της Βηθλεέμ.

«καὶ ἀνεῦρον τήν τε Μαριὰμ καὶ τὸν Ἰωσὴφ καὶ τὸ βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ».

ΑΝΕΥΡΙΣΚΩ: ανα (που σημαίνει επανάληψη) και ευρίσκω (από το αρύομαι που σημαίνει αντλώ).

Οι Βοσκοί επανειλημμένως και με επιμονή ψάξανε να βρουν Τον Χριστό στην Βηθλεέμ και όχι τεμπέλικα και τυπικά.

ΑΣ ΟΜΟΙΑΣΟΥΜΕ λοιπόν από φέτος με τους φτωχούς και απλοϊκούς Ποιμένες και ας γίνουμε σαν και εκείνους:

     Αγραυλούντες,

     φυλάσσοντες,

     σπεύδοντες,

    και αναζητούντες.

ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

 μαζί με τον σαρκο-φόρο Θεό και υπερ-ούσιο άνθρωπο.

π. Διονύσιος Ταμπάκης

Πηγή

Τα Χριστούγεννα του ασκητή (Μία ανέκδοτη συγκλονιστική Αγιορείτικη ιστορία)

 

Από τὰ Happy Christmas  λοιπὸν τῶν «εὐτυχισμένων»  ἀνθρώπων  ἂς ταξιδεύσει φέτος ὁ λογισμός μας στ’ Ἅγιονορος, ἐκεῖ στὰ φρικτὰ Καρούλια, μὲ τοὺς ξυπόλυτους ἀσκητᾶς  καὶ σὲ ὅσα μας ἐξομολογιέται μὲ συγκλονισμὸ ὁ ἁγιασμένος καὶ σοφός μας π.Θεόκλητος ὁ Διονυσιάτης .Ἡ παροῦσα διήγηση εἶναι μία συγκλονιστικὴ ἐμπειρία τοῦ μακαριστοῦ π.Θεόκλητου Διονυσιάτη, ὅπως τὴν  ἐμπιστεύθηκε πρὶν 38 χρόνια σχεδὸν στὸν  Ἁγιορείτη Μοναχὸ π. Κύριλλο Παντοκρατορινό, ὁ ὁποῖος μὲ δέος  καὶ νοσταλγία  πρὶν λίγες ἡμέρες μας τὴν μετέφερε.

*  *  *

«Νέος μοναχός τότε, κατὰ τὸ ἔτος 1941, ἐν μέσῳ τῆς κατοχῆς καὶ τοῦ ἐνσκήψαντος δεινοῦ  χειμῶνος, μου ἦρθε ὁ καλὸς λογισμὸς νὰ ἐπισκεφθῶ προσκυνητὴς τὰ φρικτὰ Καρούλια, νὰ κάμω καὶ ἐγὼ ἀσκητικὰ Χριστούγεννα μαζὶ μὲ τοὺς ἀετόψυχους Καλόγηρους τούτου τοῦ ἀπαράκλητου τόπου.

Τὴν εὐλογία μου τὴν ἔδωκε ἀμέσως δίχως δισταγμὸ ὁ Γέροντάς μου, ὁ Ὀσιότατος π.Γαβριήλ, ὁ καὶ Ἡγούμενος χρηματίσας τῆς τοῦ Διονυσίου Μονῆς. Μοῦ ἔδωκε εἰσέτι καὶ λίγους ὀβολοὺς διὰ τὸ ταξίδιό μου μὲ  τὸ μοτόρι  καὶ λίγες φανέλες γιὰ νὰ ἔχω νὰ ἀλλάξω, μὲ εὐλόγησε καὶ εὐχόμενος μὲ ἔστειλε σὲ τοῦτο τὸ κατανυκτικὸ ταξίδι.

Ἔβαλα μετάνοια στὸν Γέροντά μου λοιπὸν, φορτώθηκα τὸν ντορβά μου, κι’ ἔλαβα  τὸ ραβδὶ μὲ προορισμὸ τὰ κατανυκτικὰ Καρούλια προκειμένου νὰ λάβω μέρος στὴν ἀγρυπνία τῶν Χριστουγέννων.

Από τὴν παραμονὴ ήδη τὸ πρωΐ ὁ οὐρανὸς ἤτανε μαῦρος σὰν μολύβι, κ᾿ ἔπιασε να ρίχνει νερόχιονο βελονιαστὸ.

Καταφθάνοντας ἀργὰ τὸ ἀπόγευμα, μὲ μία τερπνὴ ἀναμονή, στὰ βραχώδη Καρούλια, ὁ ἥλιος, ὅσο μποροῦσε νὰ ξελευθερωθεῖ ἀπ’τὰ πηχτὰ σύννεφα, κόντευε νὰ κρυφθεῖ πίσω ἀπὸ τὸν μελανὸ θαλάσσιο ὁρίζοντα. Τότε ἄρχισαν νὰ συναθροίζονται  γοργόφτεροι  οἱ Καρουλιῶτες ἀσκητές, γιὰ νὰ γιορτάσουμε ὅλοι μαζὶ τὰ Χριστούγεννα. Κάποιοι κατέβαιναν ἀπὸ τὰ βράχια, ἄλλοι ἀπὸ τὶς κρεμαστὲς σκάλες, ἐνῶ κάποιοι ἀπὸ τὶς ἁλυσίδες… ἦταν ἕνα πρωτόγνωρο καὶ συγκινητικὸ ὅλο  θέαμα!

Τοῦτοι οἱ ἐρημίτες εἴχανε περασμένους στοὺς λιγνούς τους ὤμους  τοὺς τρίχινους, λερωμένους μὰ ἁγιασμένους ντορβάδες, μὲ  ράσα χιλιομπαλωμένα καθὼς χαιρεντιόντουσαν  ἕνας-ἕνας μὲ βαθειὰ ὑπόκλιση κι’ ἔπαιρναν τὴν θέση τοὺς στὸ μικρὸ ἠμιφεγγὴ γλυκύτατο Ἐκκλησάκι τοῦ Κυριακοῦ.

Κρούσανε ἕνα μικρὸ σήμαντρο  γιὰ νὰ ἀρχινήσει ἡ ἡ ἀγρυπνία ἐνῶ  ὁ ἁρμόδιος Ἱερεὺς φορώντας ἕνα μπλαβόχρωμο σὰν τοῦ πελάγους ἐπιτραχήλι ἔβαλε τὸ «Εὐλογητός»

Τὸ κρύο ἦταν τσουχτερό. Ὅλοι, ὅσον μποροῦσαν, ἤσαν σφιχτὰ  τυλιγμένοι στὰ πτωχικὰ τοὺς ράσα. Οἱ ἀνασασμοὶ τῶν ψαλτάδων ἄτμιζαν ἄσπιλοι καθὼς ἔψαλλον μέλποντες Τοῦ Θεοῦ τὰ τραγούδια μέσα στὸ δεινὸ κράτος τοῦ χειμῶνος, μὰ ἡ λιβανοκαπνισμενη θωριὰ τῆς γλυκόπνοης Παναγίτσας πού μας ἀγνάντευε στοργικὰ σὰν Μανούλα ἀπ’τὸ Τέμπλο ζέσταινε τὴν ψυχή μας μυσταγωγώντας μας στὴν ἱερουργία τοῦ ἄχραντου τοκετοῦ τῆς, τῆς Τοῦ Χριστοῦ γεννήσεως κι’ἔτσι εἴχαμε γαλήνη σὰν καὶ ‘κείνη τῶν προβάτων στὸ μαντρὶ τῆς Βηθλεὲμ τότενες ποὺ γίνηκε ὁ Θεὸς ἄνθρωπος γιὰ νὰ ξαναγεννηθεῖ  ὁ ἄνθρωπος στὴν οὐράνια Βηθλεέμ.

Ὅμως καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς κατανυχτικῆς ὁλονυχτίας ἐντύπωση ἀνερμήνευτή μου ἔκαμε  ἕνας ἀδυνατισμένος καὶ λιπόσαρκος, σὰν τὸ καλάμι Καλόγηρος, μὲ μία μακρυὰ κάτασπρη γενιάδα ποὺ ‘χὲ σταθεῖ σ’ ἕνα παμπάλαιο στασίδι. Τὸ σῶμα τοῦ ἂν καὶ κάθονταν μέσα στὸ κρύο καὶ στὴν ἀγρυπνιὰ ἀμετακίνητο σὰν τ’ἀγάλματος, ἐντούτοις τὸ ριτιδιασμένο κι’ ὁλοζώντανο ἀπὸ τὴν ἄσκηση πρόσωπό του, σὰν τοῦ φτασμένου κυδωνιοῦ, ἔκαμε διάφορες κινήσεις καὶ παράξενους μορφασμοὺς ἀλλοιούμενο τακτικὰ καὶ φανερώνοντας πὼς ζοῦσε ἐκεῖνες  τὶς στιγμὲς ἔντονα γεγονότα φερμένα  ἀπὸ ἕνα ἄλλον κόσμο.

Έβλεπες νὰ ἐναλλάσονται ἡ προσμονὴ μὲ τὴν  μελαγχολία,ἡ θλίψη, μὲ τὴν , χαρὰ …νὰ σκιρτᾶ σὰν λαφομόσκι καὶ ἀμέσως νὰ κουρνιάζει συγκλονισμένος ἀπὸ Θεῖο φόβο…ἔκανε μορφασμοὺς στὸ πρόσωπο λὲς καὶ παρακολουθοῦσε ἕνα ἀλλόκοτο θέαμα καὶ ἔτσι πότε ἔκλαιγε, πότε συνοφρυόνταν, πότε  χαμογελοῦσε καὶ δώστου πάλι Σταυροὺς καὶ μετάνοιες..

Καὶ ὅσο ὁ ἀσκητὴς ἐκτελοῦσε τὴ δική του λογικὴ λατρεία πιὸ δίπλα οἱ ψάλτες μορμύριζαν στὴν Πανάχραντο Θεοτόκο τὸ :

Μεγάλυνον, ψυχή μου, τὴν τιμιωτέραν καὶ ἐνδοξοτέραν τῶν ἄνω στρατευμάτων. Μυστήριον ξένον ὁρῶ καὶ παράδοξον. Οὐρανὸν τὸ σπήλαιον…»

Τὰ μικρούλικα παλαιὰ καντηλάκια στὸ Τέμπλο διέχεαν ἀρχοντικὲς μὰ καὶ σεμνὲς τὶς πολύχρωμες ἀνταῦγες τῶν κι ἕνας πτωχὸς πολυέλεος μὲ ἁγνὸ κερὶ φώτιζε ὅσο ἠδύνατο γλυκὰ τὸ σκοτάδι. Ὅλα ἁπλά, ἀπέριττα, ἀσκητικά…

Ἔτσι γαλήνια πῆρε ἡ ἀγρυπνία ὥσπου ἐκοινωνήσαμε τῶν ἀχράντων μυστηρίων καὶ ἔδωσε ὁ Ἱερεὺς τὸ «δι’εὐχῶν» λαμβάνοντας τέλος ἡ  οὐράνια ἐκείνη μυσταγωγία.

Ἡ ρόδινη ἀνατολὴ σιγά-σιγὰ αὐγαζόνταν ἀπὸ τὸν ἐπίσκεψη τοῦ ἡλίου μηνύοντας τὴν ἀνατολὴ ἀνατολῶν,τὸν ἑωθινὸ ἀστέρα,Αὐτὸν Τὸν γεννηθέντα Ἰησοῦ Χριστόν.

Μετὰ ἀπ’ τ’ ἀντίδωρο καὶ τὸν Ἁγιασμὸ προσφέρθηκε καφὲς και φραγκόσυκα στὸ φτωχικὸ καὶ ἀπέριττο Κυριακὸ τῆς σκήτης τῶν Καρουλῖων. Ἐγὼ διακονοῦσα στὸ κέρασμα, μὰ  πρόσεχα καὶ ἀποθαύμαζα κιόλας τοὺς ἀσκητές, θωρώντας τοὺς λὲς κι’ἦταν παράξενα ὄντα, ὡς ἀρχαγγέλοι ἐπὶ τῆς γῆς.

Τότε ἐρώτησε ὁ Πνευματικός της Σκήτης ἐκεῖνον τὸν παράξενο ἀσκητὴ ἂν θὰ μείνει καὶ αὔριο ἐδῶ καὶ τοῦ ἀπήντησε:

-Βεβαίως καὶ ἐπιθυμῶ νὰ μείνω, ἐὰν καὶ θὰ ἤθελα καλύτερα νὰ ἡσυχάσω στὸ καλυβάκι μου, ὅμως δὲν ἔχω νὰ φάω καὶ ἂν κάμετε ἀγάπη δεχθεῖτε καὶ μένα νὰ φάγω κοντά σας.

Τὴν ἑπομένη ἡμέρα καὶ ἀφοῦ ἐψάλλαμε τὰ Κτιτορικὰ ἔχοντας ἐνημερώσει ἤδη ἐγὼ τὸν Πνευματικὸ γιὰ ὅλη ἐτούτη  τὴν παράξενη συμπεριφορὰ τοῦ φτωχοῦ ἀσκητοῦ κατὰ τὴν χθεσινὴ ἀγρυπνίαν λέγει τοῦ τότε μὲ τόνο εὐγενικὸ μὰ καὶ ἐπιτακτικό.

-Ἀδελφέ μου, σὲ παρακαλῶ, πές μας τί γροικοῦσες χθὲς στὴν ὁλονυχτία καὶ ὅλο ἄλλαζε μορφὴ τὸ πρόσωπό σου.

Ὁ ἀσκητὴς ὅμως ἀρνιόταν πεισματικὰ νὰ δώκει ἀπάντηση φυλάγοντας ὅ,τι ἔζησε μέσα τοῦ ὡς πανάκριβο θησαυρό.

-Μὰ σὲ ἐξορκίζω στὸ ὄνομα Τοῦ Κυρίου νὰ μᾶς πεῖς.

-Λέγονται Γέροντα τέτοια πράγματα;

-‘Αντε κᾶμε ἀγάπη μήπως καὶ ὠφεληθοῦμε καὶ ‘μεῖς οἱ ἀδελφοί σου.

-…Μὰ δὲν μπορῶ.

-Ἅμα δὲν πεῖς, ἀπ’ἐδῶ δὲ φεύγεις !

Μὲ ὅλη ἐτούτη τὴν εὐγενικὴ βία καὶ δίχως νὰ θέλει ὁ παράξενος ἀσκητής, ὅμως ἀναγκεμένος   ἀπὸ τὴν ἀγάπη τοῦ Πνευματικοῦ καὶ τῶν Καλογήρων ποὺ ‘χᾶν ἀπομείνει  καὶ τούτη τὴν ἡμέρα στὸ Κυριακό, ἄρχισε νὰ ὁμολογεῖ μὲ δάκρυα καὶ συντριβή:

-Τί νὰ σᾶς πῶ; Νά!! ὅ,τι διαβάζατε καὶ ψέλνατε ἐσεῖς τὸ ἔβλεπα καὶ συμμετεῖχα καὶ ‘γῶ.

«Θωροῦσα τὸ Θεῖον βρέφος, τὸν Χριστούλη μας, τὰ προβατάκια, τα λίγα ζωντανά  ποὺ ‘σαν ἐκεῖ καὶ σταλιάζανε… μὰ ἦταν καὶ μία γελάδα ποὺ ἔστεκε κοντὰ στὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ ἐθέρμαινε μὲ τὸν ἀνασασμὸ τῆς …τὶς σταγόνες  ποὺ έπεφταν  ἀπὸ τὴν ὑγρασία και τους νοτισμένους σταλαγμίτες, καθότι  ἤτανε σπήλαιον  ἐκεῖ καὶ ὄχι κάποιο ἀνθρώπινο χτίσμα …Σιμὰ εἶδα καὶ Τὴν Παναγία μας, λεχώνα, ποὺ εἶχε τυλίξει μὲ τὸ σεπτὸ ἐπανωφόρι τῆς τὸν Υἱό της καὶ  ἀνέκλεινε δίπλα πρὸς μία μεριὰ καὶ κρύωνε γιατί ἤτανε κενὸ καὶ δὲν εἶχε ποὺ νὰ ἀκουμπήσει… Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ μία ποιμένισσα ἔφερε ἀχνιστὸ γάλα  ποὺ μόλις εἶχε ἀρμέξει καὶ γιὰ νὰ πλύνει κιόλας μ’αὐτὸ τὸ Θεικὸ βρέφος. Ποῦ νὰ βρεθεῖ ζεστὸ νερὸ ἐκείνη τὴν ὥρα; ὅλα κρύσταλλο καὶ παγωμένα ἦταν…

Καὶ ‘ἔτσι ἔγινε… καὶ ἔτσι τρύπησε μὲ μιᾶς ἡ σπηλιὰ καὶ μπῆκαν Ἀγγέλοι  που ἀνεβοακεβαίναν στον οὐρανὸ ἐνῶ ἀκούγονταν  γλυκύτατη μελωδία…

Ὁ δὲ Ἰωσὴφ ὅλο ἔκλαιγε  ἀναντρανισμένος ἀπὸ δέος καὶ χαρὰ  σὰν τὸν Ἱερέα ποὺ στέκεται μὲ φόβο στὴν ἀναίμακτο Ἱερουργία ἔτσι καὶ ‘κεῖνος ἐφημέρευε τούτη τὴν νυχτιὰ στὸν πάντερπνο τοῦτο  Ιερό Ναὸ μὰ καὶ πάμφτωχο συνάμα σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ.»

Πιο κάτω τὸ ζωηρὸ ἀγέρι ἀλυχτοῦσε στὰ Καρούλια, ἐνῶ  τὰ κύματα στὸ ἄγριο σύνορο  θαλάσσης καὶ γῆς ἔπλητταν  φρίσσοντα τοὺς αποκρήμνους βράχους. Τα λευκά και πορφυρά κυκλάμινα ὄμως, που ἀνέθωραν μειλίχια ἀναρριχώμενα  ἀπό τις σχισμάδες των βαράθρων, μυνίριζαν την ἀνάσταση ἐντός της καρδιάς  του χειμῶνος. … «Χριστὸς ἐπὶ γῆς· ὑψώθητε.»

Ὅλη ἡ λογικὴ μὰ καὶ ἡ ἄλογη  κτίσις στης Παναγιάς το Περιβόλι μαρτυροῦσε διὰ μυρίων βεβαίων στομάτων πὼς ὄντως ὁ Χριστὸς ἐγενήθη καὶ ἡ γαληνόμορφη Θεϊκὴ χαρὰ στὴν γῆ ἐνεθρονίσθη.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ

ΑΛΗΘΩΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ

π.Διονύσιος Ταμπάκης –Χριστούγεννα 2017

Σχετικό: 9809 – «Αγιορείτικες κουβέντες» το νέο βιβλίο του Ιερέα π. Διονύσιου Ταμπάκη