Ο σταυρός του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέα. Διακρίνονται καθαρά στο εσωτερικό τα σωζόμενα τεμάχια αυτού
——————————————————————————–
Στις 19 Ιανουαρίου 1980 επανήλθαν στην Ελλάδα τα κατάλοιπα του σταυρού του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέα, Πρωτόκλητου μαθητού του Χριστού. Τα κατάλοιπα του σταυρού εφυλάσσοντο στην πόλη της Μασσαλίας, στην υπόγεια κρύπτη τηςμονής του Αγίου Βίκτωρος, από όπου, μετά από ενέργειες της ελληνικής πλευράς, επανήλθαν στην Ελλάδα.
Ο μητροπολίτης τότε Πατρών Νικόδημος Βαλληνδράς είχε πρωτοστατήσει στην απόδοση του σταυρού του μαρτυρίου τουΑποστόλουΑνδρέα στην πόλη και στην εκκλησία των Πατρών. Ο ίδιος είχε παρουσιάσει λίγο αργότερα τη μελέτηΟ Σταυρός του Μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέουστο Β’ Διεθνές Συνέδριο Πελοποννησιακών Σπουδών (Πάτρα, 25-31 Μαΐου 1980) που αναδημοσιεύεται εδώ λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντός της. Στη μελέτη αυτή ο συγγραφέας εξετάζει κυρίως α) την ιστορικότητα του σταυρικού μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέα επί σταυρού χιαστί σχήματος και β) τη γνησιότητα των αποδοθέντων καταλοίπων της Μασσαλίας.
Στις 2 Ιουλίου Η Ρωσική Εκκλησία τιμά την μνήμη ενός μεγάλου αγίου της Ορθόδοξης Διασποράς του αγίου Ιωάννου (Μαξίμοβιτς) γνωστός και ως αγ. Ιωάννης της Σαγκάης. Σας παρουσιάζουμε ένα φωτορεπορτάζ για τον άγιο και τα μέρη που σχετίζονται με αυτόν.
Ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου του 1896 στην Ουκρανία στο χωριό Αντάμοβκα της επαρχίας Χάρκοβ. Καταγόταν από παλιά ουκρανική οικογένεια Μαξιμόβιτς στην οποία ανήκε και ο άγιος Ιωάννης (Μαξιμόβιτς), μητροπολίτης Τομπόλσκ. Ο πατέρας του, Μπόρις, ήταν εκπρόσωπος των ευγενών σε μία από τις κομητείες της επαρχίας του Χάρκοβ. Κατά τη Βάπτιση του δόθηκε το όνομα Μιχαήλ προς τιμή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Έλαβε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη στρατιωτική σχολή της Πολτάβα όπου φοίτησε από το 1907 έως το 1914. Στη συνέχεια εισήλθε στη νομική σχολή του Αυτοκρατορικού Πανεπιστημίου του Χάρκοβο από το οποίο αποφοίτησε το 1918 (πριν την κατάληψη της πόλης από τους Σοβιετικούς). Αργότερα διορίστηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο του Χάρκοβο όπου υπηρέτησε κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Χέτμαν Πάβελ Σκοροπάντσκι στην Ουκρανία και ενόσω ο Εθελοντικός Στρατός παρέμεινε εκεί.
Το 1921, κατά την διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου όταν οι μπολσεβίκοι είχαν καταλάβει πλήρως την Ουκρανία ο μελλοντικός δεσπότης μαζί με όλοι την οικογένειά του μετανάστευσε στο Βελιγράδι όπου μπήκε στο πανεπιστήμιο. Ο Μιχαήλ αποφοίτησε από τη Θεολογική σχολή το 1925, βγάζοντας τα προς το ζήν πουλώντας εφημερίδες.
Χειροθετήθηκε αναγώστης το 1924 από τον μητροπολίτη Αντώνιο (Χραποβίτσκι) για την ρωσική εκκλησία του Βελιγραδίου. Το 1926 εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος με το όνομα Ιωάννης. Στις 21 Νοεμβρίου του ιδίου έτους ο πατήρ Ιωάννης χειροτονήθηκε ιερομόναχος.
Από τον 1925 και έως το 1927 ο ιερομόναχος Ιωάννης εκτελούσε χρέη καθηγητή θρησκευτικών στην Ανώτατη κρατική Σερβική Σχολή και από το έτος 1929 και μέχρι 1934 καθηγητής και επικεφαλής Σερβικής Ιερατικής Σχολής του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στο Μπιτόλ.
Άγιος Ιωάννης στην Σερβία (κάθεται εν μέσω των κληρικών, δεύτερος από αριστερά) όπου ακόμα ως απλός ιερομόναχος δίδασκε στην Ιερατική Σχολή του Μπιτόλ. Χειροτονήθηκε επίσκοπος στο Βελιγράδι.
Ο πρώτος τόπος της αρχιερατικής διακονίας του αγίου Ιωάννη ήταν η Κίνα. Στην φωτογραφία ο νέος δεσπότης Ιωάννης, επίσκοπος Σαγκάης.
Στο γραφείο του στην Κίνα
Στην νήσο Τουμπαμπάο στις Φιλιππίνες όπου οργανώθηκε καταυλισμός ρώσσων προσφύγων οι οποίοι έφυγαν από την Κίνα μετά την ανάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές.
Ο Άγιος Ιωάννης πετούσε διαρκώς με αεροπλάνα (φωτογραφία αριστερά), επειδή το ποίμνιό του ήταν διασκορπισμένο σε όλο τον κόσμο (το 1951, ο δεσπότης μετατέθηκε στις Βρυξέλλες και ανέλαβε Αρχιεπίσκοπος Βρυξελλών και Δυτικής Ευρώπης και λίγα χρόνια αργότερα ηγήθηκε της Επισκοπής της Δυτικής Αμερικής (στη φωτογραφία στα δεξιά ο Άγιος Ιωάννης στο Σαν Φρανσίσκο)
«Μια φορά με τον δεσπότη, πηγαίναμε με το αυτοκίνητο στο αεροδρόμιο – διηγείται ο χωράρχης του Νέου Καθεδρικού Ναού στο Σαν Φρανσίσκο Βλαντίμιρ Κρασόβσκι – και μου ζητά να στρίψουμε προς το νεκροταφείο. Του απαντώ ότι το αεροπλάνο δεν θα μας περιμένει αλλά ο δεσπότης επιμένει. Φτάνουμε, λοιπόν, στο νεκροταφείο και ο δεσπότης ξεκινάει και επισκέπτεται όλα τα μνήματα. Και είναι ολόκληρες χιλιάδες! Η ώρα περνάει, έχουμε σχεδόν αργήσει για την πτήση ενώ ο δεσπότης συνεχίζει να πηγαινοέρχεται ψάχνοντας κάτι. Θύμωσα και επέστρεψα στο αμάξι ενώ ο δεσπότης συνέχιζε να ψάχνει. Πέρασαν αρκετές ώρες και τελικά βρήκε αυτό που έψαχνε κάπου στην άκρη του νεκροταφείου. Όπως αποδείχθηκε, ο θαμμένος εκεί άνθρωπος είχε επέτειο του θανάτου του και ο δεσπότης τέλεσε ένα τρισάγιο στον τάφο του. Μετά επέστρεψε στο αυτοκίνητο και λέει – «Τώρα πάμε στο αεροδρόμιο!». Φτάνοντας εκεί μαθαίνουμε ότι το αεροπλάνο είχε καθυστέρηση και ο άγιος πέταξε σαν να μην είχε συμβεί τίποτα»
Ο Άγιος Ιωάννης περιστοιχιζόταν πάντα από παιδιά και νέους, τους οποίους αγαπούσε και φρόντιζε. Στη φωτογραφία στα αριστερά: Ο δεσπότης ανάμεσα στα παιδιά από το ορφανοτροφείο του Αγίου Τύχωνα του Ζαντόνσκ για ορφανά και παιδιά απόρων γονέων. Δεξιά – ο επίσκοπος με τα παπαδοπαίδια στο Σαν Φρανσίσκο.
Πριν από την τοποθέτηση των σταυρών στον Νέο Καθεδρικό Ναό στο Σαν Φρανσίσκο ο οποίος χτίστηκε και άνοιξε χάρη στον άγιο. Ο Ναός εγκαινιάστηκε το 1965 και ο επίσκοπος Ιωάννης πρόλαβε να λειτουργήσει εκεί, λίγες φορές, μέχρι την κοίμησή του το 1966.( Στην φωτογραφία – ο άγιος Ιωάννης στέκεται όρθιος τρίτος από αιστερά).
Ο άγιος καθημερινά τελούσε την Θεία Λειτουργία και όταν άδειαζε η εκκλησία μετά την ακολουθία, καθόταν για πολλή ώρα στο Ιερό. Τις ακολουθίες τις ήξερε απέξω και συχνά έψαλνε μόνος του στο ψαλτήρι.
Άγιος Ιωάννης στο κελί του στο Σαν Φρανσίσκο.
Το σύγχρονο Σαν Φρανσίσκο.
Ο παλαιός Καθεδρικός Ιερός Ναός στο Σαν Φρανσίσκο ο οποίος εγκαινιάστηκε από τον άγιο Ιωάννη.
Ο ιερομόναχος Τζέϊμς (Κοράζζα), εφημέριος του Παλαιού Καθεδρικού Ναού – στα ρωσικά τον λένε πατήρ Ιάκωβος – τελεί παρακλήσεις υπέρ των ασθενών ενώπιον του αρχιερατικού μανδύα του αγίου Ιωάννου ο οποίος φυλάσσεται στο κεντρικό προσκυνητάρι του Ναού. Προσευχόμενος και γονυπετής ο ασθενής μπροστά στο προσκυνητάρι. Ο πατήρ Τζέϊμς τον τυλίγει με τον μανδύα του αγίου τον άρρωστο και ψέλνει την παράκληση.
Το ορφανοτροφείο του αγίου Τύχωνα του Ζντόνσκ στο Σαν Φρανσίσκο. Η στέγη για τα ορφανά παιδιά και παιδιά απόρων γονέων ιδρύθηκε από τον επίσκοπο Ιωάννη στην Σαγκάη και μετέπειτα μεταφέρθηκε στο Σαν Φρανσίσκο.
Ο Ιερός Ναός στο ορφανοτροφείο είναι αφιερωμένος στον άγιο Τύχωνα του Ζαντόνσκ.
Στο κελί του δεσπότη στην στέγη του αγίου Τύχωνα του Ζαντόνσκ όλα παρέμειναν ίδια. Εικόνες στην περίοπτη θέση, στο γραφείο η γραφομηχανή, στην οποία έγραφε ο ίδιος τις επιστολές και τις εντολές του, μπροστά της μία πολυθρόνα όπου αναπαυόταν τις νύχτες ο άγιος (ως γνωστόν ο άγιος ποτέ δεν κοιμόταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι).
Στο προσκυνητάρι που βρίσκεται στο κελί του αγίου πάντα υπάρχουν ένα ευαγγέλιο και ένας σταυρός. Εδώ τελείται το Μυστήριο της εξομολόγησης.
Στο κελί φυλάσσονται τα προσωπικά αντικείμενα του δεσπότη.
Στο γραφείο δίπλα στην φωτογραφεία του τσάρου και μάρτυρα Νικολάου βρίσκεται το εκκλησιαστικό ημερολόγιο του 1966 που ήταν έτος κοίμησης του αγίου.
Νέος Ιερός καθεδρικός Ναός στο Σαν Φρανσίσκο προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου «Πάντων θλιβομένων η Χαρά».
Το κοιμητήριο του αγίου Ιωάννη στον Νέο καθεδρικό Ναό όπου, αρχικά, βρίσκονταν τα λείψανά του. Εδώ, αμέσως μετά την κοίμηση του αγίου, έρχονταν οι άνθρωποι με την ελπίδα των αγίων του ευχών, τελούνταν τα μνημόσυνα υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του. Ο κόσμος τοποθετούσε στα ιερά του λείψανα χαρτάκια με τα αιτήματα της άνωθεν συνδρομής του.
Μετά την αγιοκατάταξη, από την Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς, του αγίου Ιωάννη, τα ιερά του λείψανα μεταφέρθηκαν στον καθεδρικό ναό.
Στον καθεδρικό ναό ψέλνει η αρχιερατική χορωδία υπό διεύθυνση του Βλαντιμίρ Κρασόβσκι. «Τέσσερις γενιές Ρώσων ψέλνουν στην χορωδία μας!» – λέει ο χοράρχης.
Όπως και κατά τη διάρκεια της ζωής του Αγίου Ιωάννη στο ιερό του καθεδρικού ναού βοηθούν τα αγόρια (στη φωτογραφία τα παπαδοπαίδια στο καμπαναριό).
Η χορωδίαεπ ονοματιτου αγίου Ιωάννη, δίνει συναυλία προς τιμήν του κεκοιμημένου Μητροπολίτη Λαύρου στο Νέο καθεδρικό Ναό. Πριν την συναυλία οι μουσικοί προσευχήθηκαν στα λείψανα του αγίου Ιωάννη.
Σήμερα στον καθεδρικό ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου «Πάντων θλιβομένων η Χαρά» λειτουργεί Ορθόδοξο Λύκειο.
Καθημερινά οι μαθητές του λυκείου τελούν την παράκληση ενώπιον των λειψάνων του αγίου Ιωάννη.
»Ως λογικός λοιπόν άνθρωπος «νουν έχων και γράμματα γνωρίζων», επιθυμώ τα ΜΜΕ να με ενημερώνουν με σοβαρότητα, με διαφάνεια, με αντικειμενικότητα και με σεβασμό προς την νοημοσύνη μου»
Η Προπαγάνδα είναι το τρομερότερο πολεμικό όπλο στα χέρια εκείνου που ξέρει να την χρησιμοποιεί. Αυτή τα διαποτίζει όλα, τα παραμορφώνει όλα, αυτή κανονίζει τη σκέψη μας, τις αντιδράσεις μας, τις δραστηριότητές μας. Σήμερα δυστυχώς, ζούμε τη σύγχρονη βασιλεία της Προπαγάνδας, με την χρησιμοποίηση των παντοδύναμων ΜΜΕ στην συνεχή 24ωρη ροή των πληροφοριών.Ο βασικός «δρόμος» της Προπαγάνδας είναι η Υποβολή, δηλαδή η διείσδυση ιδεών στο υποσυνείδητο των ανθρώπων. Αν στο υποσυνείδητο καρφωθεί μια ιδέα, γίνεται χίλιες φορές πιο ισχυρή από ότι η πειθώ στο συνειδητό. Η ιδέα τότε μετατρέπεται σε αυταπόδεικτη αλήθεια και οδηγεί ασυναίσθητα, ασυνείδητα και αυθόρμητα σε ενέργειες. Έτσι επηρεάζονται και καθοδηγούνται οι μάζες.
Επιπλέον, είναι αποδεδειγμένο ότι οι μάζες δεν έχουν μνήμη. Για το λόγο αυτό…
Η εορτή αυτή μας επιτρέπει να εισέλθουμε κι εμεις οι ίδιοι στο μυστήριο αυτό της Θεοτόκου, να μετάσχουμε σ’ αυτό και έτσι να προετοιμαστούμε μαζί της για τα Χριστούγεννα, για τη Γέννηση του Χριστού. Οφείλουμε να κάνουμε ακριβώς όπως κι αυτή, να εισέλθουμε στον ναό, μέσα σ’ αυτή την ιερή έρημο των Γραφών, μακριά από όλες τις μέριμνες και όλες τις έγνοιες τού κόσμου.
Ο καιρός τής προετοιμασίας
Η εορτή αυτή των Εισοδίων τής Θεοτόκου, που είναι τόσο κοντά στην αρχή τής Τεσσαρακοστής των Χριστουγέννων, αποτελεί μια θαυμάσιαεισαγωγή στην περίοδο αυτή κατά την οποία προετοιμαζόμαστε να τιμήσουμε τη Γέννηση του Κυρίουκαι να τη γιορτάσουμε ως νέα ενσάρκωση του Χριστού στη φάτνη τής δικής μας καρδιάς.Διότι αυτή ακριβώς θα είναι η χάρις των Χριστουγέννων: να γεννιέται ο Χριστός πάντοτε όλο και περισσότερο μέσα μας, να μας μεταμορφώνει πάντοτε όλο και περισσότερο εν Αυτώ στα μύχια τής καρδιάς…
Ο π. Αλέξιος θυμάται τρεις απλές αρχές ζωής που έμαθε από τον π. Σεραφείμ. «Τις έμαθα» λέει, «όχι τόσο πολύ από τα βιβλία του π. Σεραφείμ όσο από αυτά που μου είπε σε διάφορες ομιλίες κατά τα χρόνια που πέρασαν. Η πρώτη από αυτές τις αρχές είναι:
«Είμαστε προσκυνητές σ’ αυτήν τη γη και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ«, πρέπει συνεχώς να τον θυμόμαστε αυτό. Είμαστε απλώς παρεπίδημοι. Αυτή η ζωή είναι μόνο η αρχή μιας συνέχειας που δεν θα τελειώσει ποτέ. Τείνουμε να τη μεταχειριστούμε σαν να είναι μόνιμη και απαίσια σημαντική από την άποψη των σταδιοδρομιών και της εκπαίδευσης και της προόδου και όλων εκείνων των πραγμάτων. Αλλά όλα θα πεθάνουν, μαζί μας θα πεθάνει το σώμα μας• τίποτα από αυτά δεν θα πάει μαζί μας στον άλλο κόσμο.
Ο π. Σεραφείμ θέλησε να μας διδάξει αρχές που θα μας κρατούσαν στην σωστή θέση καθόλη τη διάρκεια της ζωής και θα μας στήριζαν στις νέες και διαφορετικές καταστάσεις, τις περιστάσεις και τα προβλήματα.
Επομένως, εάν πήγαινες σε αυτόν με μια ερώτηση για κάποιο ιδιαίτερο θέμα, μπορεί ή όχι να εξέταζε εκείνο το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά θα έδινε μια αρχή με την οποία κάποιος θα μπορούσε να αξιολογήσει ο ίδιος το πρόβλημα και να καταλήξει σε ένα εύλογα νηφάλιο και αξιόπιστο συμπέρασμα. Αυτό είναι που κρυβόταν πίσω από την υπενθύμισή του σε μας πως είμαστε προσκυνητές σε αυτήν τη γη. Αυτό είναι μια αρχή, μια προϋπόθεση. Εξετάστε όλα τα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει την περασμένη εβδομάδα ή τον μήνα, όλα τα πράγματα στην ιδιωτική ζωή μας που φαίνονται πολύ σημαντικά και μας εκνευρίζουν, συγχύζουν, που μας κάνουν να ανησυχούμε ή φοβόμαστε• και έπειτα ας σκεφτούμε ότι, εάν είχαμε θυμίσει στους εαυτούς μας ότι είμαστε μόνο προσκυνητές εδώ, τα πιο πολλά από τα «ζητήματά μας» είναι πολύ ασήμαντα. Πόση διαφορά θα είχε κάνει αυτό στην ποιότητα της ημέρας μας, της εβδομάδας μας, της ζωής μας;
Μια δεύτερη αρχή που ο π. Σεραφείμ με δίδαξε ήταν ότι η ορθόδοξη πίστη μας δεν είναι «κάτι» το ακαδημαϊκό. Αυτό ίσως φανεί περίεργο να ειπωθεί επειδή έχουμε τα δεδομένα των ογκωδών βιβλίων των αγίων Πατέρων και των ιερών ακολουθιών της Εκκλησίας, και επίσης των βίων των Αγίων – υπάρχουν τόσα πολλά. Φυσικά, υπάρχει ένα ακαδημαϊκό επίπεδο σ’ όλο αυτό το σύνολο, αλλά δεν είναι αυτή η ουσία.
Ο π. Σεραφείμ μου έγραψε μια φορά: «Μην αφήσετε ποτέ κανένα να πάρει όλα τα βιβλία μακριά από σας. Αλλά μην μπερδέψετε την ανάγνωση των βιβλίων με το πραγματικό νόημα, το οποίο είναι η βίωση της Ορθοδοξίας«… Ή Ορθοδοξία, μου είπε, δεν είναι τόσο πολύ θέμα του νου. Είναι ένα βίωμα, και είναι της καρδιάς.
Μια φορά, όταν περπατούσαμε κάπου στην περιοχή του μοναστηριού, τον ρώτησα, «Πάτερ Σεραφείμ, ποιά είναι η αγαπημένη σας εικόνα της Θεοτόκου»; Σταμάτησε και είπε, «Δεν είναι κάποια». «Αυτό είναι αδύνατον!», είπα – «ο καθένας έχει μια αγαπημένη εικόνα της Θεοτόκου – ποιά είναι η δική σας;». Σταμάτησε πάλι και με κοίταξε, πραγματικά με κατάπληξη, και είπε, «Δεν καταλαβαίνεις; Μ’ αρέσει πολύ το όλον της Θεοτόκου». Αυτή ήταν μια πολύ βαθιά απάντηση: δεν μπορείς μόνο να διαλέξεις μία εικόνα και να πεις αυτή είναι η καλύτερη, ή αυτή είναι εκείνη που συμπαθώ περισσότερο. Είναι πράγματι το σύνολο, το όλον! Σε περιστάσεις όπως αυτή, ο π. Σεραφείμ ήταν σε θέση να μου υπενθυμίσει επανειλημμένα ότι η Ορθοδοξία πρέπει να βιωθεί, όχι μόνο να διαβαστεί, να μελετηθεί ή να γραφτεί κάτι σχετικά…
Η τρίτη αρχή ήταν πιθανώς η σημαντικότερη όλων. Ο π. Σεραφείμ μου είπε, «Εάν δεν βρεις τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή, δεν θα Τον βρεις στην άλλη«. Για ένα χριστιανό της Δύσης, αυτή είναι μια καταπληκτική δήλωση. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά; Δεν μιλούσε αυτός για τη μυστική εμπειρία ή δεν είχε τα οράματα ή κάτι παρόμοιας φύσεως. Καθένας που γνωρίζει τον π. Σεραφείμ συνειδητοποιεί ότι θα είχε μείνει μακριά από τέτοιου είδους συζήτηση. Αυτό που εννοούσε με το να «βρεις τον Χριστό» σε αυτήν τη ζωή είναι, πως κάποιος πρέπει πρώτα να εστιάζει στον Χριστό διαρκώς, ημέρα και νύχτα. Αυτό δεν αποτελεί μία συνήθεια προσευχής, όπως κάνει κάποιος στις εικόνες όταν βάζει το καπέλο του για να βγει από την πόρτα. Μάλλον, πρόκειται για την περίπτωση που κάποιος έχει στον νου του τον Χριστό όλη την ημέρα, σε κάθε περίσταση, σε κάθε ευκαιρία – να υψώνει κάποιος την καρδιά και τον νου του σε Αυτόν.
Ο π. Σεραφείμ συνήθιζε να μου λέει, αναφερόμενος στην Καινή Διαθήκη: «Ο Θεός είναι αγάπη κι όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό, κι ο Θεός μέσα σε αυτόν… Η τέλεια αγάπη διώχνει τον φόβο» (Α Ιωάν. 4:16,18). Βλέπετε, ήμουν ένα άτομο που φοβόταν, έτσι θα έλεγε, τέτοιου είδους λόγια. Και έπειτα θα εξηγούσε, «Καλά, εμείς δεν μπορούμε να έχουμε τέλεια αγάπη για τον Θεό, ή τον καθένα, επειδή είμαστε ατελείς. Η αγάπη του Θεού είναι τέλεια. Αλλά εάν κατοικούμε στην αγάπη και ο Θεός είναι αγάπη, κατόπιν ο Θεός κατοικεί σε μας. Και αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους ερχόμαστε όλο και πιο κοντά, συνεχώς πιο κοντά, στον Χριστό σε αυτό τον κόσμο«. Και έτσι γινόμαστε λιγότερο φοβισμένοι έναντι της ζωής και των άλλων ανθρώπων, των προκλήσεων και των δυσκολιών.
Άλλα εδάφια που του άρεσε να αναφέρει ήταν, «Μικρά μου παιδιά, έφτασε το τέλος» (Ά Ίωάν. 2:18), και «Μη φοβάσαι το μικρό μου ποίμνιο. Σ’ εσάς ευαρεστήθηκε ο Πατέρας σας να δώσει τη βασιλεία του» (Λουκ. 12:32).
Στα επόμενα χρόνια θυμήθηκα που ο π. Σεραφείμ επαναλάμβανε τέτοια εδάφια σε μένα – και έρχονταν στον νου μου σε περιόδους φόβου και κινδύνου. Αυτά τα εδάφια ήταν μια ιδιαίτερη ανάπαυση και παρηγοριά για μένα κατά την περίοδο της ξαφνικής ανάπαυσης της Ματιούσκας μου, η οποία συνέβη αρκετά χρόνια αφότου ο π. Σεραφείμ είχε αφήσει αυτόν τον κόσμο. Αλλά, φυσικά, η μεγαλύτερη ανάπαυση από όλα, κατά τον θάνατό της, ήταν που γνώριζα ότι τώρα ήταν μαζί του. Τελικά, θα επιθυμούσα να πω, με πολύ μεγάλη πεποίθηση, ότι ο π. Σεραφείμ βρήκε τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή.
Δεν μπορείς να δώσεις κάτι που δεν έχεις, και αυτός είχε τόσα πολλά να δώσει. Από αυτό μπορούμε να ξέρουμε ότι ο Χριστός κατοίκησε πράγματι μέσα σε αυτόν».
ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑΤΑ 