Γερόντισσα Γαβριηλία. Η νεοφανής Οσία ως «πρόσωπον αντιλεγόμενον».

——————————-

H εικόνα της φωτογραφίας βρισκεται στον Ι.Ναό του αγίου Ιννοκεντίου του Ιρκούτσκ που υπάγεται στο Πατριαρχείο Μόσχας και βρίσκεται στο Ντητρότιτ των ΗΠΑ. Από αριστερά προς τα δεξιά εικονίζονται η αγία Μαρία Σκόμπτσοβα, η τυφλή οσία της Μόσχας Ματρώνα και η γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη (πηγή Misha).

Έρευνα πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου (χημικού)

Εισαγωγικά

Η ανακοίνωση της αγιοκατάταξης της γερόντισσας Γαβριηλίας δημιούργησε έντονο προβληματισμό σε πολλούς μεταξύ των οποίων και στον γράφοντα.

 Οι αρνητικές κριτικές που ασκήθηκαν στο βιβλίο «Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ  ΑΓΑΠΗΣ» δημιούργησαν ένα αρνητικό κλίμα για το πρόσωπο της γερόντισσας. Επίσης η οικουμενιστική πολιτική  του Φαναρίου και οι  αθρόες αγιοκατατάξεις τα τελευταία χρόνια ενίσχυσαν το κλίμα αυτό.

 Ο προβληματισμός της αγιοκτατάταξης μας έκανε τα ψάξουμε περισσότερο το θέμα και τελικά διαπιστώσαμε  ένα πρώτο βασικό λάθος.

 ΤΑΥΤΙΣΑΜΕ ΤΗΝ ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ ΜΟΝΟ ΜΕ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ  ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ-ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ.

Δεν πρέπει να μείνει απαρατήρητο από κανέναν πως η συγγραφεύς του βιβλίου δεν συνέχισε και δεν μιμήθηκε την ζωή της γ. Γαβριηλίας.

«Το βιβλίο περιέχει την πρόσληψη της γερόντισσας από μέρους ενός ανθρώπου ο οποίος εγκατέλειψε το δρόμο της γερόντισσας. Τουτέστιν αυτή η εγκατάλειψη περιέχεται στο εν λόγω βιβλίο και ουδεμία σχέση έχει το περιεχόμενο αυτό με την γ. Γαβριηλία».

Ο,τι δημοσιεύουμε στην συνέχεια είναι προϊόν έρευνας την οποία συνεχίζουμε.

Σκοπός της έρευνας είναι να αναδείξουμε όλες τις πτυχές της προσωπικότητας της γερόντισσας, ώστε να οδηγηθούμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Σύντομα βιογραφικά στοιχεία της Γερόντισσας

Η Γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη γεννήθηκε στις 2 Οκτωβρίου του 1897, ημέρα εορτασμού των Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας της ήταν εύπορος ξυλέμπορος κι έζησε σε ένα περιβάλλον με πολλές ανέσεις στην Πόλη, στο Φανάρι. Ήταν ένα χαριτωμένο κοριτσάκι, γεμάτο αγάπη για όλον τον κόσμο. Τις ημέρες που το αρχοντικό των Παπαγιάννη «δεχόταν» η χαρά της μικρής Αυρηλίας (το όνομά της πριν δεχτεί την μοναχική κουρά) έτρεχε αμέσως για ν’ ανοίξει και να υποδεχθεί εκείνη τους επισκέπτες.

Η Αυρηλία ήταν το τέταρτο και το τελευταίο παιδί της οικογενείας. Από τα αδέλφια της η μεγάλη, η Βασιλική ήταν εκείνη που της πρωτομίλησε για τον Θεό. Μαζί με τα παραμύθια που της διάβαζε, της έλεγε ιστορίες από το Ευαγγέλιο και την Παλαιά Διαθήκη.

Μετά το γυμνάσιο, έφυγε για να συνεχίσει τις Σπουδές της στην Ελβετία στην Σχολή Γεωπονικής του Estavayer-Le-Lace. Αγαπούσε ιδιαίτερα τα φυτά και κυριολεκτικά μέχρι το τέλος της ζωής της «μιλούσε» μαζί τους και λες κι έβλεπες κάθε φορά την ανταπόκριση τους.

Το 1923 βρίσκεται οικογενειακώς στην Θεσσαλονίκη. Εκεί μπαίνει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ως Ακροάτρια στην Φιλοσοφική Σχολή. Μετά το τέλος των σπουδών τις φθάνει στην Αθήνα και η πρώτη της φροντίδα ήταν να πιάσει κάποια δουλειά. Έπιασε λοιπόν δουλειά σε μια ψυχιατρική κλινική όπου παρέμεινε έναν μόνον χρόνο. Έπειτα ακολούθησε η Αγγλία, μόνη με μοναδική περιουσία μια χάρτινη Λίρα Αγγλίας. Η εν Χριστώ περιπέτειά της μόλις άρχιζε. Εκεί βρήκε διάφορες εργασίες, ενώ παράλληλα βοηθούσε πλήθος απόρων και ανέργους, επίσης φρόντιζε δωρεάν πολλούς φτωχούς.

Κι έρχεται το 1954, η χρονιά σταθμός στην πνευματική της ζωή. Ήταν 24 Μαρτίου την ημέρα που έφυγε για την άλλη ζωή η μητέρα της. Για κείνη, μόλις άρχιζε η Μεγάλη περιπέτεια της Πίστης στον Χριστό. Από κει και πέρα ξεκίνησε η μεγάλη ιεραποστολή της στις πέντε ηπείρους της υφηλίου. Το 1954 πήγε στην Ινδία όπου και παρέμεινε 5 χρόνια. Ήταν μεγάλος σταθμός στην ζωή της και η ίδια αγαπούσε ιδιαίτερα την Ινδία. Εκεί βοηθούσε ακατάπαυστα πλήθος λεπρών και αρρώστων και τους έδειχνε απεριόριστη αγάπη! Όλοι την αγαπούσαν και την φώναζαν αδελφή Λίλα. Στο καθημερινό της κουραστικό πρόγραμμα ήταν απαραίτητη η δίωρη ανάγνωση της Αγίας Γραφής και πολλές ώρες προσευχής. Είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στον Θεό και γι’ αυτό ποτέ δεν κρατούσε χρήματα πάνω της. Όλα της τα έδινε εκείνος, έλεγε, εκείνη το μόνο που έκανε ήταν να αφεθεί στα χέρια Του. Βοηθούσε πλήθος ανθρώπων ενώ ήταν η αιτία πολλοί άνθρωποι να βαφτιστούν Ορθόδοξοι. Ποτέ δεν μιλούσε σε άλλους για τον Χριστό αν δεν της το ζητούσαν οι ίδιοι. Τα χρόνια αυτά έκανε σημαντικές γνωριμίες, όπως την Μητέρα Τερέζα, Sivananda, Baba Amte.

Την καλούσαν σε διάφορες χώρες για να μιλήσει για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και πραγματικά άφηνε τα πλήθη άλαλα. Μετά την Ινδία βρέθηκε στα Ιμαλάια για έναν χρόνο με λιτή τροφή, μόνη μόνο το Θεό, σε ώρες ατελείωτης προσευχής. Η ίδια έλεγε αργότερα ότι εκείνο τον χρόνο έζησε τον ησυχαστικό μοναχισμό χωρίς καν να το γνωρίζει! Μετά από μια θαυμαστή συγκυρία βρέθηκε σε μοναστήρι στην Βηθανία και σε ηλικία 62 ετών έγινε μοναχή. φτασε στην Κοινότητα της Αναστάσεως του Κυρίου της Βηθανίας όπου και δέχτηκε την μοναχική κουρά. Μετά την τριετή δοκιμασία της ως μοναχή, η Παπαγιάννη έλαβε το όνομα Γαβριηλία.

Εν συνεχεία στάλθηκε στην Κοινότητα Ταϊζέ στη Γαλλία από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα, όπου η αποστολή της εκεί ήταν σύντομη. Στη συνέχεια, στάλθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου περιόδευσε σε εθνικές ελληνικές κοινότητες σε δεκαεπτά Πολιτείες και συνόδευσε πολλούς ψυχικά ασθενείς σε ψυχιατρικά νοσοκομεία στην Ευρώπη.

Μετά από σχεδόν μια δεκαετία περιοδειών, ομιλιών και προσφοράς στους ασθενείς, στάλθηκε στην Ανατολική Αφρική για τρία χρόνια για να κάνει ιεραποστολικό έργο.

Μετά από σύντομη ανάθεση εργασίας στη Γερμανία, η αδελφή Γαβριηλία στάλθηκε πίσω στην Ινδία, όπου παρέμεινε για τρία χρόνια.

Ακολουθεί η Αθήνα όπου έκανε εγχείρηση για να θεραπευτεί από την 100% τύφλωση του αριστερού ματιού της. Όταν έγινε η εγχείρηση «εγένετο φως». Παρέμεινε στην Αθήνα στην Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας, την Νέα Ιερουσαλήμ όπως η ίδια έλεγε. Μέσα από το μοναστήρι αλληλογραφούσε και βοηθούσε πολλούς ανθρώπους. Ακολουθεί η Αφρική, η Αθήνα, όπου κάθε μέρα δεχόταν πονεμένους ανθρώπους και τους βοηθούσε.

Έπειτα, ακολούθησε η Αίγινα και η Λέρος, όπου και κοιμήθηκε σε ηλικία 95 ετών, στις 28 Μαρτίου του 1992.

Η Γερόντισσα Γαβριηλία ήταν ένας σπάνιος άνθρωπος με απεριόριστη αγάπη προς τον πλησίον.

Ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά της ιεραποστολικής  διακονίας  της Μοναχής Γαβριηλίας

Όπως αναφέρει η Μοναχή Φιλοθέη, η «δεύτερη βιογράφος» της, τόνιζε  ιδιαίτερα τη σημασία της ιεραποστολής, διότι θεωρούσε ότι πρέπει να μοιραζόμαστε  το θησαυρό που έχει παραδώσει η Εκκλησία με οποιονδήποτε και οπουδήποτε τον  συναντήσουμε. Και αντιλαμβανόταν την ιεραποστολή ως καθημερινή διακονία  στον οποιονδήποτε πάσχοντα. Και όταν, βέβαια, της δόθηκε η ευκαιρία, ο  «καιρός», όπως θα έλεγε η ίδια, συνέβαλε σε οργανωμένες μορφές ιεραποστολικές προσπάθειες της εποχής της, όπως στην περίπτωση του π. Λάζαρου Μουρ, κατά τη  δεύτερη παραμονή της στην Ινδία, ή στην περίπτωση του π. Χρυσόστομου  Παπασαραντόπουλου, υπό την ευθύνη του οποίου εργάστηκε κατά την παραμονή της  στην Κένυα.

Εντούτοις, αν και δεν είχε ως άμεσο στόχο τη μετάδοση του Ευαγγελίου, τόσο η προσωπικότητά της, όσο και το έργο που προσφέρει, μπορεί να χαρακτηριστεί ως ιεραποστολικό, γιατί φέρει δύο βασικά χαρακτηριστικά: της μαρτυρίας Χριστού (δια της πράξης, της σιωπής και – όποτε της ζητείτο – της ρητής μαρτυρίας) και της ανιδιοτελούς διακονίας με τίμημα την προσωπική της αφοσίωση. Κάποια φορά, η Ίντιρα Γκάντι, την οποία επίσης είχε γνωρίσει, την παρουσίασε σε μια κυρία λέγοντας ότι ανήκει σε μια Εκκλησία τελείως διαφορετική από αυτές που γνώριζαν. Με αφορμή αυτό το περιστατικό, η Γερόντισσα επισημαίνει ότι η διαφορά της από τους Ρωμαιοκαθολικούς ή άλλους ιεραποστόλους είναι η εξής: «Δεν μιλούσα. Δεν έλεγα τίποτα! Τους αγαπούσα μόνο… και δούλευα, και δούλευα, και δούλευα. Και μια μέρα έρχεται ένας πολύ σοφός… και μου λέει: “μα ποιον θεό έχεις;”. Λέω: “Ένας είναι ο Θεός και ο Υιός του είναι ο Χριστός!”»

Η αδελφή Γαβριηλία αποτελεί μια ευαγγελική φιγούρα, η οποία κατά το πρότυπο του Χριστού ζει στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής της με πλήρη ακτημοσύνη, αδιάφορη για χρήμα και για προσωπική στέγη, στηρίζεται στη φιλοξενία των ανθρώπων και φορά το ίδιο πάντα λευκό φόρεμα σαν ιατρική μπλούζα, χωρίς να νοιάζεται πώς θα επιβιώσει ή πώς θα ταξιδέψει, τι θα φάει και πού θα κοιμηθεί. Ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο ξεκινώντας χωρίς χρήματα, δείχνοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού. «Δεν επέτρεψε στον εαυτό της να βάλει χρήματα στην Τράπεζα. Όταν μια φορά την πίεσαν πολύ οι φίλοι της να κάνει Ασφάλεια Ζωής, την έκανε και πλήρωσε την πρώτη δόση. Όταν όμως κατάλαβε τι είχε κάνει, δεν έδωσε συνέχεια και σταμάτησε» αναφέρει η φίλη της Ελένη Βίρβου. Ακόμη και όταν δούλευε, τα χρήματα που κέρδιζε τα πρόσφερε για να καλύψει ανάγκες (ορφανών, ανέργων, τυφλών, κλπ). Όταν κάποιος γνωστός τη ρώτησε πώς μπορεί να ζει χωρίς χρήματα, η αδελφή απάντησε: «Μπορώ όπως μπορούν τα πετεινά του ουρανού. Ο Θεός έχει αναλάβει να με τρέφει»… Αυτός δυσπίστησε, και όταν έφυγε για λίγο και γυρίζοντας τη βρήκε με ένα χαρτονόμισμα στο χέρι, οπότε τη ρώτησε πού το βρήκε. «Να», του λέει ξεκαρδισμένη, «όπως στεκόμουν εδώ στο πεζοδρόμιο και σε περίμενα, στάθηκε μπροστά μου ένας άγνωστος κύριος, με χαιρέτισε ευγενικά, μου έδωσε αυτό το χαρτονόμισμα και έφυγε. Έτσι γίνεται. Κατάλαβες τώρα; Για σένα έγινε όλο αυτό»!

Η αγάπη της στον ασκητικό και ησυχαστικό τρόπο ζωής φαίνεται καθαρά σε όλη τη διάρκεια της ζωής της. Παρά τη μεγάλη κινητικότητα, λόγω των επαναλαμβανόμενων ταξιδιών, σε διάφορα μέρη του κόσμου και της συνεχούς δραστηριότητάς της, λόγω της ενασχόλησής της με τα προβλήματα των ανθρώπων, δεν έπαυε να αναζητά την ησυχία και τη μόνωση, τη σιωπή και την προσευχή. Και όταν την έβρισκε ήταν ευτυχισμένη, όπως φαίνεται από την περιγραφή της παραμονής της στα Ιμαλάια: «Η ζωή μου είναι η ζωή ενός Ερημίτη… Σηκώνομαι στις 4 το πρωί και κάθομαι στη σιωπή ακούγοντας μόνο τα πουλιά… Στις 6 παίρνω το πρόγευμά μου, δυο φλιτζάνια τσάι και βρώμη… Μεταξύ 8 και 9 Αγία Γραφή…..» (κλπ). Όταν, δε, προς το τέλος της ζωής της οδηγείται προς το μοναχικό σχήμα, η χαρά της είναι μεγάλη.

Εκείνο όμως που κατ’ εξοχήν διέκρινε την προσωπικότητα της αδελφής Γαβριηλίας ήταν η απέραντη, ανιδιοτελής και αφειδώλευτη αγάπη. Τη δράση και τη ζωή της καθόριζε η αγάπη για τον άλλον. Όπως συμβαίνει στην ορθόδοξη πατερική παράδοση, το ίδιο ισχύει και για την αδελφή Γαβριηλία: η αγάπη συνοψίζει όλες τις αρετές. «Τι να την κάνεις την υπακοή εάν δεν αγαπάς; Τι να το κάνω να είσαι ένα ρομπότ πτώμα; Το θέμα είναι να αγαπάς. Γιατί αγάπη, ταπείνωση, υπομονή, υπακοή, είναι συνώνυμα. Δεν υπακούω, αγαπάω», έλεγε. Και μια φορά, όταν κάποιος τη ρώτησε ποιος είναι ο σκοπός της ζωής απάντησε: «μα… ν’ αγαπάμε». Και όταν τη ρωτά η φίλη της Ελένη Βίρβου, πού βρίσκει τόση αγάπη, απαντά ότι γεννήθηκε με αυτό το χάρισμα, γιατί νοιώθει ότι είναι το αγαπημένο παιδί του Θεού. Η αγάπη αυτή την καθοδηγεί ώστε να προσφέρει τη ζωή της ολόκληρη στην υπηρεσία του πλησίον, όποιος και αν είναι αυτός. Η αδελφή Γαβριηλία διακονεί και υπηρετεί τους ανθρώπους, σαν να υπηρετεί τον ίδιο τον Χριστό. Θα λέγαμε ότι μιλάει για τον Χριστό, όχι με λόγια, αλλά με έργα. Με το χάρισμα της θεραπείας των άκρων των ποδιών και με το άγγιγμά της στα καταπονημένα μέλη ανθρώπων έφτανε στην καρδιά των ανθρώπων: «Μέσω των ποδιών στην καρδιά» έλεγε χαρακτηριστικά. Για το έργο αυτό, στο οποίο θα αναφερθούμε αναλυτικά στο επόμενο κεφάλαιο, αγαπήθηκε και αναγνωρίστηκε από όλους, όσοι τη γνώρισαν.

Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή της Ίντιρα Γκάντι, στον πατέρα της Τζαβαρχαλάλ Νεχρού, όταν ο ίδιος ζήτησε να μάθει για την αδερφή Γαβριηλία: «δεν είναι Καθολική, είναι από μία άλλη εκκλησία, εντελώς διαφορετική, δεν την ξέρεις». Η Γερόντισσα απαντά σχετικά. «Δεν μιλούσα, δεν έλεγα τίποτε, μόνο τους αγαπούσα και δούλευα… Δούλευα πολύ». Και πήγε μια μέρα ένας πολύ μεγάλος σοφός και της λέει «μα ποιον Θεό έχεις;» και του απαντά η Γερόντισσα για τον Χριστό και εκείνος απορημένος της απαντά «μα γιατί δε μας το λες, εμείς πρώτη φορά βλέπουμε Ευρωπαίο να μην μιλά και να μη μας λέει ότι οι θεοί μας δεν είναι τίποτε. Ενώ όλοι οι Ιεραπόστολοι έρχονται, μιλούν και κατακρίνουν». Και η αδερφή του απαντά πως η ίδια δε μπορεί να το κάνει αυτό διότι οι πρόγονοί της ήταν σαν και αυτούς, και ο Χριστιανισμός δεν έκοψε όλη μας την παλιά Φιλοσοφία, αλλά μας έδωσε τον Χριστό ως Ζωή. Η αδερφή έλεγε, δεν μπορείς να αγαπάς και να υπερέχεις του άλλου, γιατί θα τον βλέπεις και εκείνον ως Εικόνα του Θεού. Κι αν έτσι νιώθεις, τότε δεν μπορείς να κάνεις καμία διάκριση. Πολλές φορές τη ρωτούσαν μα πώς συζητάς με τον Μουσουλμάνο, πώς περπατάς μαζί με τον Ινδό, πρέπει στο μυαλό σου να έχεις ότι μόνο με την αγάπη απαντάς σε αυτά, και τότε είσαι όντως άνθρωπος του Χριστού. Όπως λέει η ίδια, «δεν μπορείς να είσαι Χριστιανός και να μην αγαπάς το ίδιο όλους, και ομόδοξους και ετερόδοξους. Και ομόθρησκους και αλλόθρησκους και αλλόφυλους. Δεν ευθυνόμαστε για το πού γεννιόμαστε…». Επίσης, τη ρωτούσαν συχνά γιατί σχετίζεται με τόσες θρησκείες, με Ινδούς, Εβραίους και Μουσουλμάνους. Και εκείνη απαντούσε «Γιατί ο Θεός είναι Αγάπη… Πώς θα είσαι Χριστιανός αν αγαπήσεις μόνο τους Χριστιανούς; Και οι αμαρτωλοί το αυτό ποιούσιν!»

….H πραγματοποίηση του ιεραποστολικού στόχου δεν είναι προτεραιότητα της Γαβριηλίας. Αν και ήξερε ότι η βαθιά πίστη στο Χριστό αλλάζει τη ζωή του ανθρώπου, η προτεραιότητά της ήταν η διακονία των ανθρώπων αυτών, οι οποίοι εκτός της αναπηρίας, του πόνου, της δυσοσμίας, ζούσαν και εντελώς απομονωμένοι από κάθε οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον. Από τις περιγραφές που διαβάζουμε στην Ασκητική της αγάπης, καταλαβαίνουμε πως όχι μόνο δεν είχε σχέση με τη διαδικασία της πειθούς για την αλήθεια της Ορθοδοξίας αλλά ήταν και κάτι που πίστευε πως ο Θεός το έστελνε ως δώρο, όταν ο χρόνος ήταν κατάλληλος και απλά εκείνη δώριζε το σώμα και τα χέρια της ως δοχείο Χάριτος για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.

Επομένως η ιεραποστολή της αδελφής Γαβριηλίας, γενικότερα στο κόσμο και ειδικότερα στην Ινδία, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ως στόχο τη μεταστροφή των ανθρώπων στο Χριστιανισμό, φέρει το χαρακτήρα της μαρτυρίας και της καταλλαγής. Τα χαρακτηριστικά αυτά, μαζί με την απέραντη αγάπη που διέθετε, γινόταν στο πρόσωπό της αληθινή παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Όπου και να βρισκόταν, με όποιον και να συναναστρεφόταν, η παρουσία της είχε σκοπό την ειρήνευση και την καταλλαγή με τον πιο αθόρυβο τρόπο: το άγγιγμα, το χαμόγελο, τη σιωπή.)

Οι σκληροπυρηνικές αντιδράσεις (– Γεώργιος Ι. Χρυσούλης)

Η Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς σε ανακοίνωσή της αναφερόταν σε βιβλίο για την γ. Γαβριηλία, το οποίο περιέγραφε τη ζωή και τη δράση της και είχε μπει στο στόχαστρο της κριτικής του π. Βασίλειου Σπηλιόπουλου. Πρόκειται για το βιβλίο “Ασκητική της Αγάπης” και η κριτική του Β. Σπηλιόπουλου χρονολογείται μάλιστα από το 2006, ωστόσο η Μητρόπολη Πειραιώς είχε ανασύρει τις “προειδοποιήσεις” της προ πενταετίας, όταν είχε ανακύψει συζήτηση σχετικά με την επερχόμενη αγιοποίηση της γερόντισσας.

Η ανακοίνωση επικαλείται την κριτική του παραπάνω ιερέα, η οποία κατηγορεί τη γερόντισσα για “γκουρουϊσμό” και την εφαρμογή των πρακτικών του.

Μεταξύ άλλων η κριτική αναφέρει, σε ένα άλμα λογικής: “το βιβλίο αυτό στοχεύει στην προώθηση του λαϊκού Οικουμενισμού, στην προώθηση δηλαδή ανάμεσα στους απλούς Ορθοδόξους Χριστιανούς, κληρικούς και λαϊκούς, της διδασκαλίας ότι όλες οι θρησκείες κατέχουν μέρος της αληθείας και συνεπώς, όχι μόνο δεν δικαιούμεθα να απορρίπτουμε τις διάφορες διδασκαλίες τους, αλλά έχουμε χρέος ιερό να τις αποδεχθούμε, ώστε να φθάσουμε κάποτε στην επιθυμητή, για τους φορείς αυτής της ιδέας, ένωση όλων των θρησκειών σε μία. Αποτελεί, άρα, πράξη μίσους, φανατισμού η ‘φονταμενταλισμού’, κατά τη μοντέρνα ορολογία, και μισαλλοδοξίας η εμμονή στα δόγματα, τους κανόνες και τις παραδόσεις της Εκκλησίας μας και η απόρριψη των υπολοίπων ομολογιών και δοξασιών, φαινόμενο που, κατά τη συγγραφέα, οφείλεται σε διάφορα κόμπλεξ και φοβίες που μας διακατέχουν”.

Η κριτική εστιάζει στο γεγονός πως η γερόντισσα φέρεται να είχε καλές σχέσεις με ανθρώπους διαφορετικών θρησκειών και να μην επιχειρεί να τους προσηλυτίζει.

Αναφέρεται πως στο βιβλίο για την Γαβριηλία γίνεται αναφορά σε “πάμπολλους αλλοθρήσκους και ετεροδόξους φίλους της Γερόντισσας, με τους οποίους διατήρησε σχέσεις σ’ όλη της τη ζωή, χωρίς ωστόσο να τους μεταστρέψει, ή έστω να καταβάλει την παραμικρή προσπάθεια. Αντίθετα, τους θεωρεί συχνά και ως αγίους (π.χ. σελ. 212 και 407) ή υπόδειγμα χριστιανών (σ. 72) και γι’ αυτό συνομιλεί μαζί τους για τον Θεό, (για ποιό Θεό άραγε;)”.

Σε άλλο σημείο, η κριτική αναφέρει: “…γίνεται λόγος για την προσκύνηση των τζαμιών και ότι αυτή «δεν αντιβαίνει στο πνεύμα του βιβλίου, αφού οι Μουσουλμάνοι, οι Ινδουϊστές αλλά και οι Εβραίοι έχουν τον Θεό μέσα τους και οδηγούνται από το ίδιο πνεύμα του Θεού, όπως η ίδια η Γαβριηλία υποστηρίζει», (σελ.6). Συγκεκριμένα γράφεται επί λέξει: «Μου έλεγαν πολλές φορές: Γιατί θεωρείς τους Ινδούς σαν δικούς σου, ή τους Μουσουλμάνους, ή τους Εβραίους; Μα γιατί εγώ βλέπω τον ίδιο τον Χριστό μέσα τους, που ίσως συνειδητά δεν τον γνώρισαν ακόμα…Και έβλεπα πολλούς από αυτούς με τις πράξεις τους να κάνουν αυτό που τους οδηγούσε να κάνουν το πνεύμα του Θεού…», (σελ. 325)”.

Παράλληλα, η κριτική κατηγορούσε τη γερόντισσα για πρακτικές όπως η χορτοφαγία, η θετική σκέψη και ο διαλογισμός, που φέρεται πως εφάρμοζε στη ζωή της. καθώς και για τις υπηρεσίες που προσέφερε “με τα χέρια της”, πράγμα που φυσικά και αιτιολογείται καθώς ήταν φυσικοθεραπεύτρια.

Ανάλογη κριτική είχε διατυπώσει και ο π. Βασίλειος Κοκολάκης που έχει καταφερθεί εναντίον πρακτικών όπως η γιόγκα, ως μη αποδεκτές από την ορθόδοξη θρησκεία. Ο Β. Κοκολάκης εξετάζει άλλο βιβλίο για τη Γαβριηλία, την “Ἀσκητική της Αγάπης” όπου όπως λέει, “αμνηστεύεται η ομοφυλοφιλία”. Παράλληλα, στηλιτεύεται η “ατομοκεντρική θυσία” που παραβίαζε η γερόντισσα κατά την κριτική, καθώς -βάσει των βιογραφιών της- η ίδια δίδασκε την απαραίτητη αγάπη στον εαυτό ως αποδοχή, για να μπορέσει κανείς να σταθεί στους άλλους.(Πηγή: news247.gr)

A.H Γερόντισσα  Γαβριηλία, ο Οικουμενισμός και ο Θρησκευτικός  Συγκρητισμός

Στην ιστοσελίδα oodegr.com δημοσιεύεται του Θ.Φ.Δ με τίτλο «Η Γερόντισσα Γαβριηλία ενάντια στον Οικουμενισμό και τον Θρησκευτικό Συγκρητισμό» .

Ο συγγραφέας του άρθρου, χρησιμοποιεί τα παρακάτω  αποσπάσματα από το βιβλίο-ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ  για να τεκμηριώσει τις απόψεις του:

Α’ Περί ανατολικών θρησκειών: Δεν έχουμε όλοι τον ίδιο Θεό!   1. Γράμμα σε πρώην « κατ’ Ανατολάς » Αναζητήτρια Αθήνα Σεπτ. 1986. … Άκουσα τα προβλήματά σου. Άκουσα και το πώς σκέπτεσαι και το πώς αισθάνεσαι. Ένα πράγμα θέλω να σου πω Μ μου. Μην χρονοτριβείς πάρα πολύ στην λεγομένη αυτοεξέταση. Αυτό, σε κάνει να ξεχνάς τον Θεό, άλλα και τον άνθρωπο. Μου φαίνεται ότι η αληθινή αγάπη προς τον Θεό είναι να Τον βλέπουμε σε όλη Του την Δημιουργία και προ παντός να Τον βλέπουμε στον Πλησίον μας. Κι όταν θα βλέπουμε τον Πλησίον μας και θ’ ασχολούμεθα με κείνον, σιγά-σιγά θα ξεχνούμε και τον εαυτόν μας.   Επειδή μεγάλωσες στην Χριστιανική Θρησκεία, σε ρωτώ: έπρεπε να πας στον Σάϊ Μπάμπα για να ακούσεις το Pure Heart (καθαρή καρδιά); Αν είχες διαβάσει το Ευαγγέλιο, θα ήξερες ότι ο Κύριος λέει: Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία. Και κάπου στην Παλαιά Διαθήκη λέει: Θα σε πάρω παιδί Μου στην έρημο, κι εκεί, θα μιλήσω στην καρδιά σου. Δεν είναι με το μυαλό μας που μιλούμε με τον Θεό. Η καρδιά μιλάει.   Με ρωτάς ακόμα αν πρέπει να ζητήσεις να γίνει Βάπτισις, επειδή έχεις ήδη το Χρίσμα. Αλλά αυτό το Χρίσμα έγινε πολύ πριν την δική σου παραμονή για πολλά χρόνια με αυτήν την Φιλοσοφία. Νομίζεις ότι αυτό δεν επηρέασε τον εσωτερικό σου άνθρωπο; Τον επηρέασε. Και πολύ μάλιστα. Γιατί αυτή τη στιγμή, κάθε φορά που σκέφτεσαι την δική μας Προσευχή, την δική μας Λατρεία, ο νους σου τρέχει στις στάσεις που παίρνουν οι Γιόγκι, στην όρθια σπονδυλική στήλη και σε ένα σωρό άλλα γυμνάσματα που δεν έχουν καμιά σχέση με το Πνεύμα τού Θεού.   Κάποιος είπε: «Όταν η ψυχή είναι γονατιστή στα Πόδια τού Χριστού, τι σημασία έχει εάν το σώμα μας είναι ξαπλωτό, όρθιο, γονατιστό, πεσμένο». Καμιά σχέση! Όταν πάψεις να σκέπτεσαι το σώμα σου και τον εαυτό σου, τότε θα μπορέσεις πραγματικά να ενωθείς με την Δύναμη του Θεού. Επαναλαμβάνεις πολλές φορές: Πώς μου το είπατε αυτό …. Γιατί μου είπατε το άλλο; Ήταν από έμπνευση Θεού; Ήταν από φώτιση: Ήταν από το μυαλό σας;… Εάν εγώ καθόμουνα να σκέφτομαι κάθε στιγμή έτσι, δεν θα μπορούσα να αρθρώσω τίποτα… Γιατί ξέρουμε την αναξιότητα του καθενός μας στο να συμβουλέψει τον άλλον. Αλλά αισθάνομαι και συμπάσχω με αυτούς που βλέπω γύρω μου τόσο ώστε γίνομαι σαν να είμαι αυτοί. Κι από εκεί και πέρα ξεκινώ, και λέγω στο τέλος: «Αν ήμουν εσύ, θα έκανα αυτό». Εσύ όμως θέλεις κάποιον που θα σε πάρει από το χέρι, θα σε κάνει υποτακτικό, θα σού πει κάνε αυτό, κάνε το άλλο, τώρα κάθισε, τώρα σήκω, τώρα να πάρεις λεφτά από την εργασία σου, τώρα να μην πάρεις, τώρα βάλε το κόκκινο φόρεμα, τώρα το άσπρο… Έ! Αυτό λοιπόν, είναι Σκλαβιά… Ο Θεός όμως, μιας έπλασε Ελευθέρους! Πολλοί μου λένε: «Μακάρι να μην μας έκανε ελεύθερους γιατί δεν ξέρουμε ποιο είναι το Θέλημα Του»… Αυτό όμως είναι Υποκρισία! Το Θέλημα του Θεού γίνεται φανερότατο στον άνθρωπο. Αλλά λέμε όλον τον καιρό: «Δεν το καταλαβαίνω… δεν το καταλαβαίνω»… γιατί δεν μας συμφέρει να το καταλάβουμε! Ξέρεις πόσα χρόνια μελετώ, κι ακόμα μελετώ το Ευαγγέλιο; Είμαι σε θέση να σου πω ότι, όπως μία καλή νοικοκυρά παίρνει μία συνταγή ενός γλυκού για να το κάνει, κι αρχίζει και βάζει όλα τα υλικά όπως τα λέει η συνταγή, στο τέλος μπορεί να δει ότι το γλυκό της απέτυχε, οπότε το δίνει στον σκύλο της να το φάει… Λοιπόν, έτσι είναι και ή ζωή μας. Διαβάζουμε τις οδηγίες για την ζωή μας που είναι το Ευαγγέλιο, αλλά τα κάνουμε… θάλασσα! Και πάλι κάνουμε μία προσπάθεια, και πάλι, και πάλι… Αλλά, όπως στο γλυκό, που την μία φταίει το αυγό που έπεσε παραπάνω, την άλλη, ή ζάχαρη που έπεσε πιο λίγη, έτσι και στην ζωή. Μία φορά φταίει η φιλαυτία μας, μία φορά φταίει η υποκρισία μας, μία φορά φταίει το ότι μιλήσαμε για τον πλησίον μας σαν να μην ήταν αδελφός μας… Κι όλα αυτά μαζεύονται και γίνονται σαν μία πέτρα που θα μας ρίξει κάτω στη θάλασσα να πνιγούμε και τίποτε άλλο… Λες ότι η αγαπημένη μας Γ σου είπε: «Πήγαινε πίσω (σε μένα δηλαδή) και ό,τι σου πει, να την υπακούσεις και τότε θα βρεις τον δρόμο σου, γιατί εκείνη (εγώ δηλαδή) ξέρει να διαβάζει τον νου»… Και με ρωτάς: «Αλήθεια, τον διαβάζετε τον νου»; Για φαντάσου Μ μου, να ήξερα εγώ εάν διαβάζω τον νου! Δεν μπορώ να καταλάβω τίποτε από ό,τι μου λες εδώ, γιατί είναι τόσο διανοητικά! Είναι αδύνατον! Εγώ ξέρω μόνο να σ’ αγαπώ. Με όλη μου την καρδιά. Αγαπώ και το Σύμπαν με όλη μου την καρδιά. Γιατί για μένα, δεν υπάρχει ξένος, δεν υπάρχει δικός μου, δεν υπάρχει κόκκινος, άσπρος, μαύρος… Τίποτε… Μην ξεχνάς Μ μου, ότι με το μυαλό έγινε η πρώτη αμαρτία και ότι μερικοί Άγγελοι, από Άγγελοι Φωτός, έγιναν Άγγελοι Σκότους. Ξέρεις τι φοβερό είναι όταν έρχεται μία Δύναμις, που δεν είναι δύναμις από το Φως και σου παρουσιάζει ορισμένα πράγματα με τέτοια ομορφιά, με τέτοια δύναμη, με τέτοια καλοσύνη και με όλα αυτά τα πράγματα που κάνουν τον καλό άνθρωπο, που μπορεί και να τα βάλεις σε πράξη… Αυτό, να το προσέχουμε. Ξέρεις, είναι χρόνια τώρα που έλεγα μέσα μου: Τι να εννοεί το: ει το φως το εν σοι σκότος έστι, το σκότος πόσο;Ξέρεις λοιπόν, ότι πιστεύοντας ότι έχουμε το Φως, έχουμε κάποτε Σκοτάδι και το βάζουμε σε πράξη στον αδελφό μας, με την ιδέα ότι τον βοηθούμε και τον αγαπούμε, ενώ όλα αυτά είναι έργα του Σκότους κι εμείς τα παίρνουμε για Φως… Σ’ αυτό επάνω, μπορώ να σου πω για κάποιον που αγαπούσε πάρα πολύ την αδελφή του που έπασχε από μελαγχολία και που νόμιζε ότι ήταν τόσο απαραίτητος, ώστε έπαυσε και να εργάζεται. Έλεγε: « Άμα εγώ δεν είμαι κοντά της, τι θα γίνει»;… Τέτοια Απιστία; Δηλαδή, ακόμα και την βοήθεια του Θεού μπορούμε να την αντικαταστήσουμε;… Και σ’ αυτό λοιπόν, βλέπουμε το  ει το Φως… Αλλού πάλι, μου λες ότι κάνεις μια καλή πράξη και λες: Να, εγώ την έκανα… Θα σου πω ένα περιστατικό. Κάποτε, με μία γνωστή μου κυρία διαβάζαμε Πατερικά. Είχαμε γνωρίσει τον Σεβασμιώτατο Δαμιανό, και μία μέρα της λέω; «Ας πάμε να Εξομολογηθείς και να πάρουμε την Ευχή του». Πήγαμε, και μεταξύ άλλων της είπε ότι έχει έναν εγωισμό που δεν τον έχει ανακαλύψει ακόμα, κι ότι αν δεν έρθει σε Μετάνοια, δεν θα μπορέσει να έχει την Χαρά του Χρίστου… Τότε, εκείνη συνήλθε κάπως και πήγε σπίτι της και άρχισε τα δάκρυα και τα κλάματα. Μία ολόκληρη εβδομάδα, δεν σταμάτησε να κλαίει… Σε λίγες μέρες πάλι, ξαναπήγαμε στον Δεσπότη. Και του λέω: «Σεβασμιώτατε… τι θα κάνουμε; Αυτή, κλαίει μέρα-νύχτα! Τι θα γίνει»; Κι εκείνος με ένα σοβαρό χαμόγελο: «Τι λέτε! Ούτε εγώ στην ζωή μου δεν έκανα τέτοια κλάματα και τέτοια Μετάνοια»! Ε… φύγαμε… και στο δρόμο, τι γυρίζει και μου λέει; «Βλέπεις; Βλέπεις τι μου είπε; Ότι τέτοια Μετάνοια, ούτε αυτός δεν έχει κάνει»! Λοιπόν Μ παιδί μου, σ’ αφήνω μόνη σου να βγάλεις το συμπέρασμα… Αυτά είχα να σου πω σήμερα. Και τώρα, σου εύχομαι η Χάρις του Θεού να είναι κοντά σου, το Φως του Χριστού να φωτίζει το δρόμο σου… Άφησε ελεύθερο τον εαυτό σου στα Χέρια τού Θεού, Μ μου, κι Εκείνος θα οδηγεί κατά καιρούς τους ανθρώπους να σου λένε αυτό που είναι το Θέλημά Του. Αργότερα, σε μία βαθειά σιωπή και προσευχή, θα το μαθαίνεις και απ’ ευθείας. Και τότε, θα ζεις μόνιμα στο Φως και την Χαρά τού Χριστού … [σελ 428-431 ] ——————————————————————————————————– 2. Για την «Μετενσάρκωση»   Τ:  Εσείς, τι πιστεύετε για την Μετενσάρκωση; Γ. Γ: Δεν την πιστεύω. Γιατί για μας, ό Θεός έχει δώσει αυτήν την ζωή για να κάνουμε ότι είναι να κάνουμε. Πουθενά δεν αναφέρεται στην Αγ. Γραφή. Και όσα ξέρουμε γι’ αυτήν την ζωή και για την μετέπειτα, γράφονται στην Αγία Γραφή. Είναι ή Οδηγία μας. Πρέπει να την έχουμε. όπως και κάθε Επιστήμη την έχει. Τα άλλα, ή ψυχή μόνο τα ξέρει. Και ψυχή τα κρατά για τον εαυτό της, δεν κάνει συζητήσεις. [σελ 265 ].     ——————————————————————————————- 3. Για τους Γκουρού και την Τρέλα Τ: Αδελφή μου, εδώ στην Αθήνα ήρθε ένας γκουρού και έδωσε ομιλίες και μύησε πολλά παιδιά, κι ένα απ’ αυτά είναι ένας φίλος μου 19 χρονών. Σήμερα, το παιδί αυτό βρίσκεται σε Ψυχιατρική Κλινική. Τι έφταιξε; Τι  πρέπει να γίνει; Γ. Γ.: Έχω παρατηρήσει το εξής, ότι οι ίδιοι οι Ινδοί δεν παθαίνουν αυτή την τρέλα*… Αλλά έτυχε να δω πολλούς Χριστιανούς και Χριστιανές που ήρθαν και έκαναν την μύηση και δέχθηκαν ν’ αφήσουν τον Χριστό ή να πουν: Ά, κι Αυτός είναι σαν τον Βούδα σαν τον Κομφούκιο ή σαν κάποιον από τους μετά Χριστόν «νεο-προφήτες»… Κι από αυτούς, μετά, άλλοι έπαθαν αλληθωρισμό και δεν μπορούσαν να κοιτάξουν καλά, άλλοι έπαθαν μία παράκρουση εγκεφαλική και έφυγαν πίσω στον τόπο τους, κι άλλοι έμειναν για πάντα εκεί και δεν ξέρω τι απέγιναν, ή πήραν το ξένο μοναχικό Σχήμα κλπ. Έχω παρακολουθήσει και πάλι ότι ο τρόπος της διδαχής αυτός, δεν ταιριάζει στον Χριστιανό. Γιατί ο Χριστιανός αυτός, το παιδί αυτό, θέλει να συνδυάσει Φιλοσοφία και Φιλολογία και Θρησκεία, κι όλα μαζί πάντα να τα προσαρμόσει, εάν είναι δυνατόν, στην Διδαχή του Χριστού. Εάν έπαιρνε την Ινδική Φιλοσοφία ως Φιλοσοφία μόνο **, δεν θα πάθαινε τίποτε. Όταν όμως φθάσει στο σημείο να θελήσει να γίνει κι αυτός θεός γιατί, όπως λένε κι οι ίδιοι, o γκουρού είναι  eνσάρκωσις θεού, τότε… Αυτό τo παιδάκι, αυτόν τον σκοπό είχε. -προσπαθούσε να γίνει σαν τον γκουρού. Τι έπαθαν οι Πρωτόπλαστοι; Θέλησαν να γίνουν θεοί. Τι παθαίνουν κι αυτά τα παιδιά; Θέλουν να γίνουν θεοί κι επομένως είναι πολύ φυσικό να φύγει το μυαλό. Κατάλαβες τι γίνεται; Θυμάσαι τότε που μίλησα σ’ εκείνο το άλλο παιδάκι και τον ρώτησα: «Ποιος είναι εκείνος που όταν κάνεις περισυλλογή και αυτοσυγκέντρωση, σε οδηγεί μέσα σου για το θέλημα του Θεού, για να κόψεις τις κακίες που έχεις μέσα σου; Ποιος σε οδηγεί για όλα αυτά»; Και είπε: «Ο γκουρού, εκείνον σκέφτομαι, εκείνον βλέπω, εκείνο κάνω»… αν, Τ μου, αν τον ανθρώπινο γκουρού τον είχε βάλει κατά μέρος και έβλεπε με την ίδια αγάπη, με την ίδια προσπάθεια, τον Χριστό και το Πρόσωπό Του, αυτό το παιδί σήμερα θα ήταν ένας από τους εκλεκτούς δούλους του Χριστού και εργάτης Του. Αλλά το παιδάκι έπαθε αυτό τώρα, και είναι πολύ δύσκολο… Γιατί χρειάζεται πάρα πολλή προσευχή εκ μέρους των Χριστιανών. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια από την μητέρα του πρώτα, προ πάντων από την μητέρα του, γιατί η μητέρα του το ξέρει από παιδί, πώς μεγάλωσε, τι είχε στο παρελθόν, τι παιδικά χρόνια πέρασε, τι αντιλήψεις είχε, πώς ήθελε να διασκεδάζει, πώς ήθελε να μελετά… Όλη την ψυχή του παιδιού, η μητέρα την ξέρει. Λοιπόν η μητέρα εάν προσπαθήσει τώρα, χωρίς να κάνει «διδαχή», να του δείχνει μία απεριόριστη αγάπη, και χωρίς να τον αφήσει να καταλάβει ότι είναι άρρωστο, το θεωρήσει ότι είναι γερό κι αν πάει σε μία Εκκλησία και παρακαλέσει τον Ιερέα να διαβάσει τους Εξορκισμούς του Αγ. Βασιλείου*** – είναι περίφημοι Εξορκισμοί που διαβάζονται σε όλες τις Εκκλησίες- και να έχει το όνομα του παιδιού, και αν την ώρα εκείνη και η ίδια με μεγάλη πίστη και ευλάβεια παρακαλέσει τον Χριστό να συγχωρήσει αυτό το παιδάκι… Γιατί σίγουρα υπάρχουν σφάλματα και  της μητέρας σ’ αυτή την υπόθεση. Γιατί καμιά φορά, με το να πεις «απόψε έχω ραντεβού να πάω σε κάποιο Σύνδεσμο ή κάπου»… και  το παιδί εκείνη τη στιγμή έχει ανάγκη από της μητέρας την συμβουλή μπορεί να γίνει κάτι στην ψυχή του παιδιού. Είναι τόσο λεπτό πράγμα  η ψυχή…  Και να φροντίσει προπαντός να βρει Χριστιανό Γιατρό. [σελ 209-210 ]   ————————————————  4. Οι Γκουρού: λάτρεις δαιμόνων Βλέπουμε στο βιβλίο «Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ» σε πολλά σημεία του, να περιγράφεται το πόσο δαιμονική είναι η λατρεία του Ινδουϊσμού καθώς και το πώς επικαλούνται δαιμόνια για τις αήθεις πρακτικές τους. Μερικά τέτοια αποσπάσματα θα δούμε παρακάτω:   «Μια νύχτα που ήταν στο δωμάτιό της σε στάση Προσευχής, ανοίγει μια στιγμή τα μάτια και τι να δει; Το κρεβάτι ήταν αλλού! Ξανακλείνει τα μάτια και συνεχίζει την ευχή. Σε λίγο τα ξανανοίγει και κοιτάζει έξω από το παράθυρο. Δεν έβλεπε πια το φεγγάρι. «Είχα στραβωθεί» έλεγε στην Ε. Βίρβου «Μεσ’ την αγωνία μου, συνέχισα πιο δυνατά να προσεύχομαι. Κάποτε με πήρε ο ύπνος… όταν ξύπνησα το πρωϊ, έβλεπα! Τότε κατάλαβα πως κάτι μου είχαν κάμει… όταν συνάντησα στην αίθουσα τον Sivananda, με ρώτησε αν κοιμήθηκα καλά. Ναι, του λέω, πολύ καλά! Με κοίταξε καλά-καλά, πήγε και μίλησε πιο κει σε μία μοναχή που έγραφε κάτι στην γραφομηχανή, και ξανάρχεται σε μένα, και μου κάνει πάλι την ίδια ερώτηση, κοιτώντας παράξενα τον μοναχό που ήταν πίσω μου… Και πάλι του λέω: Ναι, πολύ καλά, Δόξα τω Θεώ. Με ξανακοίταξε σκεφτικός χωρίς να πει τίποτε πια… Έπειτα από μήνες, έμαθα ότι τα κάνουν κάτι τέτοια ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΠΟΝΗΡΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΩΝ, για να εκφοβίσουν ξένους, που είναι ανεπιθύμητοι, η για να «μαγέψουν» άλλους για να μείνουν για πάντα εκεί. ΞΕΡΩ ΜΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΔΑ ΠΟΥ ΤΡΕΛΑΘΗΚΕ με όσα της κάνανε… Σε λίγες μέρες ο ίδιος ο Sivananda ήρθε και μου πρότεινε ν’ ανεβώ στο πάνω πάτωμα, γιατί μου είχαν δώσει… λάθος δωμάτιο! Αλλά εγώ το κράτησα. Από τότε άρχισαν όλοι να με κοιτούν περίεργα… Ένοιωθαν ότι Κάποιος Δυνατότερος με προστάτευε, κι’ εγώ, ότι είχε έρθει η ώρα που θα έφευγα.»[σελ 55] δ) Βλέπουμε πως αν και έμενε εκεί, με κίνδυνο της ζωής της η Γερόντισσα, γνώριζε πολύ καλά τους κινδύνους με την ενασχόληση με δαιμόνια που είχαν οι Γκουρού… όχι μόνο αυτό, αλλά καταδίκαζε και το ότι λατρεύονταν ως… θεοί: «…Προσκυνούν τον Γκουρού σαν θεό… Κι αυτός τα δέχεται αυτά… πιστεύει ότι είναι θεός. Μια μέρα ρώτησα κάποιον από αυτούς: Πώς το δέχεσθε αυτό; Και μου απάντησε: Δεν μπορούμε να σπάσουμε την παράδοση του λαού!» [σελ 54]

Β’ Περι Οικουμενισμού και συμπροσευχών

1. Για την Ορθοδοξία

Π.Γ: Γερόντισσα, γυρίσατε όλο τον κόσμο. Γνωρίσατε τόσα Μοναχικά Τάγματα. Ρωμαιοκαθολικών, Βουδιστών, Ινδουιστών. Είδατε Οργανώσεις, Ιεραποστόλους Προτεστάντες. Είδατε να τους παρέχονται πολλές διευκολύνσεις στο Έργο τους… Κι εσείς, σαν μία φτωχή Ορθόδοξη Μοναχή, είχατε πολύ λίγα περιθώρια υλικά για να κινηθείτε και για να προσφέρετε. Σκεφθήκατε ποτέ ότι θα ήταν καλύτερα να είσαστε κάτι άλλο κι όχι  Ορθόδοξη;

Γ.Γ: Θεός φυλάξοι! Όχι! Ούτε μου πέρασε κατά διάνοιαν γιατί ακριβώς αυτό έχω καμάρι, θυμούμαι μία φορά που ήμουν στης Ίντιρα Γκάντι το γραφείο (σημ. λαϊκή ακόμα, στο πρώτο της ταξίδι στην Ινδία) και κουβεντιάζαμε για ένα έργο δικό τους. Εκείνη την ώρα, έρχεται κάποια και της λέει μπροστά μου: «Είναι Καθολική Μοναχή αυτή που σας μιλάει»; Και της απαντάει η Γκάντι «Όχι, είναι από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Εσείς δεν την ξέρετε, γιατί δεν υπάρχει στην Ινδία, άλλα είναι τελείως διαφορετική Εκκλησία»… Κι όταν ήρθα στην Ιερουσαλήμ, στο Μοναστήρι μας το πολύ φτωχικό το 1959, ήρθαν από την Γαλλία Καθολικές Μοναχές και μου είπαν: «Εδώ είναι ο αληθινός τρόπος της Ζωής του Χριστού, γιατί σας λείπουν τα πάντα.. Εμείς έχουμε όλες τις ανέσεις»… Καταλάβατε;

[σελ 291 ]

 2. Περι συμπροσευχών με αιρετικούς

Είναι περίεργο το γεγονός ότι ποτέ της δεν αγαπούσε την συμπροσευχή– όσο κι αν είχε φιλίες και σχέσεις με ανθρώπους από άλλα δόγματα. Αυτό το είδαμε και με τα μάτια μας όταν ζούσε στην Αθήνα, τηλεφωνούσαν Μοναχές Ετερόδοξες και της λέγανε: «Να έρθουμε συμπροσευχηθούμε»… «Δεν προσεύχομαι με φωνή, και ποτέ με παρέα. Μόνη μου ή στην Εκκλησία», τους έλεγε, «ελάτε όμως να πιούμε ένα ωραίο τσάι και να μου πείτε τα νέα σας» απαντούσε.

Παρ’ όλο που έζησε και κινήθηκε και έδρασε ανάμεσα σε τόσους Ετερόδοξους και Αλλόθρησκους, δεν είχε ούτε ίχνος Συγκρητισμού στην πνευματική της ζωή και στα θέματα της Λατρείας. Κι αυτό το εκτιμούσαν διπλά οι συνοδοιπόροι της. (…) Μία μέρα μάλιστα, κάποιος έκανε ένα υποτιμητικό σχόλιο για την Παναγία μας. (Όσοι έχουν ποτέ αναφέρει και μόνο το όνομα Της σε ορισμένους Διαμαρτυρομένους, μπορούν να καταλάβουν). Άφησε να περάσουν λίγα λεπτά, και παίρνοντας τον υπεύθυνο κατά μέρος, του λέει: «Αδελφέ μου, λυπούμαι, αλλά πρέπει να σου πω ότι από αύριο δεν θα είμαι άλλο μαζί σας». Εκείνος ταράχθηκε και στεναχωρέθηκε γιατί δεν είχε δει ποτέ του αυτήν την έκφραση στο πρόσωπο της. Τότε εκείνη του εξήγησε: «Δεν μπορώ να ακούω τέτοια λόγια για Κείνην που αγαπώ πιο πολύ μετά τον Χριστό». Ζητήθηκαν βέβαια συγγνώμες κι από τότε δεν επαναλήφθηκε ποτέ τίποτε παρόμοιο.

[σελ 96-97 ]

———————————————————————————–

Το δεύτερο βιβλίο που κυκλοφόρησε ως δεύτερη βιογραφία της Γερόντισσας είναι το βιβλίο «: «Ἡ Γερόντισσα τῆς χαράς – Μοναχή Γαβριηλία Παπαγιάννη» της μοναχής Φιλοθέης (Ιερά Μονή Βρυούλων).Και το βιβλίο αυτό δέχτηκε σκληρή κριτική από τον πρωτ.Βασίλειο Κοκολάκη.

Όπως γράφει ο π.Βασίλειος  και στο βιβλίο αυτόσυναντούμε άλλες αλλότριες διδασκαλίες, όπως:

. Επικίνδυνη επικοινωνία με αγγέλους, θέα αγγέλων…

. Εκμετάλλευση αγαθών λόγων· τα καλά περιστασιακά λόγια κάποιων γερόντων για την γερόντισσα Γαβριηλία ή η απλή επικοινωνία μαζί της δεν σημαίνει και αναγνώριση μίας αγιότητας σ’αυτήν.

. Ινδουιστική στάση ζωής. «…όταν σε ακούω, εγώ δεν υπάρχω, προσπαθώ να γίνω εσύ, ώστε να μπορέσω να σε καταλάβω και να σε βοηθήσω, οπότε ποιος να κουραστεί, αφού εγώ δεν υπάρχω;» (σελ. 51)

 -Αμνήστευση ομοφυλοφιλίας· Στη σελ. 55-56 αναφέρεται η συγγραφέας σε περίπτωση ομοφυλόφιλου που εκμυστηρεύθηκε το πάθος του στη γερόντισσα. Η αντιμετώπισή του, σύμφωνα με τα γραφόμενα, έγινε τόσο αγαπητικά, μα τόσο, που ούτε καν του είπε η γερόντισσα πως πρόκειται για αμαρτία. Αντιθέτως του είπε μεταξύ άλλων «ο έρωτας είναι ένα όχημα του Θεού για να φτάσουμε στην αγάπη προς το πρόσωπό Του. …όταν ζήσεις με έναν άνθρωπο πολύ και τον αγαπήσεις πολύ, μετά, όταν τον χάσεις, είναι πολύ δύσκολο… Και συνεχίζει ο παθών και της λέει: αυτός ο άνθρωπος που συνυπήρχαμε στο Λονδίνο, τώρα που ήμουν διακοπές, δεν ήθελε να με βλέπει και μου έλεγε η γερόντισσα, για να με παρηγορήσει “Μη στεναχωριέσαι! Και τα παντρεμένα ζευγάρια κάνουν αποχή κάποιες περιόδους του χρόνου!”».

-Διορατικό δήθεν χάρισμα: Σε άλλο σημείο του βιβλίου θεωρείται διορατικό χάρισμα της γερόντισσας το ότι ρώτησε κάποτε μία παντρεμένη “τι γίνεται με τη μοιχεία;” και όντως αυτή η γυναίκα είχε υποπέσει στο αμάρτημα της μοιχείας.

. Ακύρωση της κολάσεως· σελ. 104: «ο Θεός ξέρει και θα τους σώσει όλους». Τότε ακυρώνεται η αιώνια κόλαση ή είναι απλώς προς εκφοβισμό;

. Ισοτιμία γερόντισσας με πνευματικούς · σελ. 113: «…Αφού ρωτάς εμένα, ρωτάς και τον πατέρα Χ… Να κάνεις ο, τι σου πεί ο πατήρ Χ… Εσύ ρωτάς για να δεις τι σε συμφέρει. Εφ᾽ όσον δεν έχεις εμπιστοσύνη, να καταλήξεις εσύ σε αυτό που θέλεις».

σελ. 115: «Μπορεί ο πνευματικός να δώσει ευλογία για κάτι και ο Θεός να παρεμβαίνει με τους δικούς του τρόπους και να γίνεται εμπόδιο σε κάτι που εμείς έχουμε προγραμματίσει. Αρκεί εμείς να έχουμε εμπιστοσύνη στον Θεό»… «Ο Θεός θέλει αυτό που θέλουμε, αρκεί να είναι για το καλό μας». Τι συμπέρασμα βγαίνει τελικά; Κάνω υπακοή στον πνευματικό μου ή στις παρεμβάσεις; Ποιος ορίζει τι είναι για το καλό μας και πως θα το καταλάβω;…σελ. 118: «ο Θεός δεν είναι τύραννος να θέλει το αντίθετο από αυτό που θέλουμε εμείς». Πολύ επικίνδυνες προτάσεις. Κάποιες φορές θέλει το αντίθετο από το δικό μας, αφού και δεν ξέρουμε τι ζητάμε, αλλά κι αν όντως είναι για το καλό μας.

. Ατομοκεντρική θυσία· σελ. 130: «Αγάπα τον διπλανό σου αλλά όχι παραπάνω από τον εαυτό σου, γιατί έχεις υποχρέωση στο σαρκίο σου, να μην το εκθέτεις σε κίνδυνο». Αυτό μας διδάσκει η θυσία του Χριστού ή ενός αγίου;

. Χωρίς σχόλια · σελ. 131: «Δεν έχει γεννηθεί ακόμη ο άνθρωπος που θα με λυπήσει».

Αξιόλογη επίσης εργασία είναι η μεταπτυχιακή εργασία της Ελένης Πλατίστας (Ε.Π)στην Θεολογική σχολή του ΑΠΘ με θέμα «Νοσηλευτική φροντίδα και ιεραποστολή στο έργο της Μοναχής Γαβριηλίας»(2020).

Η σπουδάστρια Ε.Π αξιολογεί ως εξής το έργο της Γερόντισσας Γαβριηλίας:

«Ολόκληρη η ζωή της, η πορεία της, οι αποφάσεις της, οι μετακινήσεις της, οφείλονται στο εσωτερικό εκείνο κάλεσμα από τη θεία χάρη, το οποίο κατά δική της ομολογία εκφραζόταν από τη φωνή του Χριστού που πάντα ακουγόταν μέσα της, στην καταλυτική εκείνη φράση «Ακολούθει μοι». Η γερόντισσα Γαβριηλία είχε απεριόριστη εμπιστοσύνη στο σχέδιο του Θεού και άφησε όλη της τη ζωή στα χέρια Του. Ήξερε πως θα την οδηγήσει εκεί που υπάρχει ανάγκη και όλα θα ήταν κανονισμένα να φωτίσουν τη δόξα Του με έναν τρόπο θαυματουργικό. Η απόλυτη υπακοή της, η σιωπή της, το ταπεινό αλλά ανακουφιστικό άγγιγμά της, την ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο, περίπου οχτώ φορές, προκειμένου να προσφέρει τις υπηρεσίες της στον πάσχοντα άνθρωπο. Η θυσιαστική αγάπη της για τον πλησίον δεν είχε διαβατήριο και προσφερόταν παντού με τον ίδιο τρόπο, στην Ινδία, στην Αφρική, στην Αμερική, στην Ελλάδα ή αλλού. Το φυσιοθεραπευτήριό της στην Αθήνα, το οποίο ήταν σταθμός ανάπαυσης σώματος και ψυχής, αλλά και το «Σπίτι των Αγγέλων», όπως χαρακτηρίστηκε η τελευταία της κατοικία, λειτούργησαν ως ανοιχτή οδός προς τη Βασιλεία του Θεού. Δεχόταν κάθε άνθρωπο με την ίδια χαρά, τον ίδιο ενθουσιασμό, το ίδιο αληθινό ενδιαφέρον. Μαζί της, οι άνθρωποι που την γνώρισαν έζησαν ένα διαρκές θαύμα. Τα λόγια της, οι εμπειρίες της, οι διακονίες της, που διασώζονται κυρίως από τις πνευματικές της θυγατέρες και καταγράφονται σε βιβλία και συνεντεύξεις, πάντα έχουν την ίδια κατάληξη, την απόλυτη υπακοή στο θέλημα του Θεού. Μέσα από την σιωπή της, μίλησε σε χιλιάδες ψυχές, απάλυνε τον πόνο, με παλιές αλλά και νέες μεθόδους νοσηλείας των λεπρών, βοήθησε τους πάσχοντες, ώστε από τη δύσκολη αυτή ασθένεια να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής. Δεν κινήθηκε εγωκεντρικά και αυτόνομα, αλλά φρόντισε να μοιραστεί τη γνώση και την εμπειρία της με γιατρούς, νοσηλευτές και φυσιοθεραπευτές της εποχής εκείνης…..

…..Το έργο που πρόσφερε για τη νοσηλεία των λεπρών ασθενών και την αντιμετώπιση της λέπρας υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικό, σε μια εποχή μάλιστα όπου η ασθένεια αυτή εθεωρείτο ανίκητη και μεταδοτική. Η νοσηλευτική προσέγγιση της Γαβριηλίας ήταν τόσο σημαντική και αποτελεσματική, ώστε είχε υιοθετηθεί από μεγάλους ιατρούς – λεπρολόγους της εποχής. Παρά το γεγονός ότι έδρασε ως επί το πλείστον σε ένα ξένο περιβάλλον, όπως το ινδικό, χωρίς να καταλαβαίνει και να μιλά παρά ελάχιστες λέξεις από τις διαλέκτους που μιλούσαν οι ντόπιοι, εκείνη – μέσω του αγγίγματος- κατάφερνε να «μιλά» σε όλους, ενώ τα χέρια της ανακούφιζαν κάθε πονεμένο, σωματικά και ψυχικά.

Η Γαβριηλία γύρισε τον κόσμο περίπου οκτώ φορές, κατά τη διάρκεια της ζωής της, προσφέροντας τη διακονία της στους λεπρούς και κηρύσσοντας την αγάπη με το έργο της, ώστε πολλοί χαρακτήρισαν τα ταξίδια της αυτά ως ιεραποστολικά και την ίδια ως ιεραπόστολο. Ωστόσο η ορολογία αυτή δεν ανταποκρίνεται ακριβώς στην πραγματικότητα, διότι ο τρόπος που ταξίδεψε, οι συνθήκες παραμονής της στην Ασία και η σιωπή που τήρησε, δεν ανήκε στο πλαίσιο του καθιερωμένου ιεραποστολικού μοντέλου, τουλάχιστον κατά τα συνήθη πρότυπα του πλαισίου της Ορθοδοξίας. Ήταν όλη της η ζωή και στάση που κήρυττε την αγάπη «προς πάντας» και όχι κάποια συγκεκριμένη διδασκαλία. Ήταν μια χαρισματική προσωπικότητα, ταγμένη αφ’ εαυτής να προσφέρει ανακούφιση σε κάθε πάσχοντα αδελφό, ως ξεχείλισμα του εσωτερικού πλούτου της αγάπης της , και όχι εντεταλμένη από κάποια εκκλησιαστική υπηρεσία. Η Γαβριηλία ταξίδευε μόνη της και με δική της πρωτοβουλία, χωρίς δηλαδή να είναι απεσταλμένη από την ελληνική ή κάποια άλλη Ορθόδοξη Εκκλησία. Όσο πρόσφερε τις υπηρεσίες της δεν είχε κάποια θεσμική εκκλησιαστική θέση, δεν είχε καν καρεί μοναχή. Επέλεγε τις περιοχές δραστηριοποίησής της με κριτήριο τις νοσηλευτικές ανάγκες και τα ιατρικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι ντόπιοι και διέμενε για όσο χρόνο έκρινε ή ίδια, χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Δεν κήρυττε το Ευαγγέλιο, όπως είθισται να κάνουν οι ιεραπόστολοι, ούτε προσπάθησε να μυήσει στο χριστιανισμό ή να βαπτίσει κάποιους ντόπιους ή να κτίσει εκκλησίες. Καθόλη τη διάρκεια της θαυμαστής δραστηριότητάς της παρέμεινε λαϊκή με μοναδικό στόχο την ανακούφιση των πασχόντων….»

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ

Συνεχίζουμε να καταγράφουμε τα αποτελέσματα της διαδικτυακής έρευνας σχετικά με την Γερόντισσα Γαβριηλία. Πολλά από τις δημοσιευμένες ενστάσεις και απαντήσεις δημοσιεύτηκαν στα ιστολόγια-amethystos, averoph κ.α. Τα κείμενα είναι διασκευασμένα ως προς την έκταση.

ΕΝΣΤΑΣΗ 1^Η: «Έμενε σε ινδουϊστικά μοναστήρια και εόρταζε σ’ αυτά τις μεγάλες Χριστιανικές εορτές.»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ. Έμενε εκεί και προσπαθούσε να αποτρέψει ανθρώπους που ερχόντουσαν απο την δύση να ασπαστούν τον Ινδουϊσμό. Γραφει αναλυτικά για μία περίπτωση (τον Αλαν)που κατάφερε τελικά με πολύ κόπο να τον αποτρέψει. Γράφει και για τους Γκουρού ότι ήταν περήφανοι και ήθελαν να τους λατρεύουν ως Θεούς.
Το ότι έμενε εκεί το πλήρωσε. Το βιβλίο λέει πως επικαλέστηκαν δαίμονες και προσπάθησαν να την τυφλώσουν. Αν ήταν υποστηρικτής του Ινδουϊσμού δεν νομίζω πως θα το έκαναν. Τους πείραζε το Χριστιανικό της πνεύμα.(Α.Κ)

ΕΝΣΤΑΣΗ 2^Η: «Συναναστρεφόταν απροϋπόθετα και συμπροσευχόταν με όλους, ετεροδόξους αλλά και ετεροθρήσκους, χωρίς να τονίζει τις τρομερές διαφορές, υπογραμμίζοντας αντιθέτως κάποιες ομοιότητες είτε διογκωμένες είτε ανύπαρκτες και κατασκευασμένες.»
————————
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Από το βιβλίο -Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ διαβάζουμε τα παρακάτω:
………..
«—Π.Γ: Γερόντισσα, γυρίσατε όλο τον κόσμο. Γνωρίσατε τόσα Μοναχικά Τάγματα. Ρωμαιοκαθολικών, Βουδιστών, Ινδουιστών. Είδατε Οργανώσεις, Ιεραποστόλους Προτεστάντες. Είδατε να τους παρέχονται πολλές διευκολύνσεις στο Έργο τους… Κι εσείς, σαν μία φτωχή Ορθόδοξη Μοναχή, είχατε πολύ λίγα περιθώρια υλικά για να κινηθείτε και για να προσφέρετε. Σκεφθήκατε ποτέ ότι θα ήταν καλύτερα να είσαστε κάτι άλλο κι όχι Ορθόδοξη;

—Γερ.Γαβρ.: Θεός φυλάξοι! Όχι! Ούτε μου πέρασε κατά διάνοιαν γιατί ακριβώς αυτό έχω καμάρι, θυμούμαι μία φορά που ήμουν στης Ίντιρα Γκάντι το γραφείο (σημ. λαϊκή ακόμα, στο πρώτο της ταξίδι στην Ινδία) και κουβεντιάζαμε για ένα έργο δικό τους. Εκείνη την ώρα, έρχεται κάποια και της λέει μπροστά μου: «Είναι Καθολική Μοναχή αυτή που σας μιλάει»; Και της απαντάει η Γκάντι «Όχι, είναι από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Εσείς δεν την ξέρετε, γιατί δεν υπάρχει στην Ινδία, άλλα είναι τελείως διαφορετική Εκκλησία»… Κι όταν ήρθα στην Ιερουσαλήμ, στο Μοναστήρι μας το πολύ φτωχικό το 1959, ήρθαν από την Γαλλία Καθολικές Μοναχές και μου είπαν: «Εδώ είναι ο αληθινός τρόπος της Ζωής του Χριστού, γιατί σας λείπουν τα πάντα.. Εμείς έχουμε όλες τις ανέσεις»… Καταλάβατε;»(σελ 291)
(…)
«Είναι περίεργο το γεγονός ότι ποτέ της δεν αγαπούσε την συμπροσευχή – όσο κι αν είχε φιλίες και σχέσεις με ανθρώπους από άλλα δόγματα. Αυτό το είδαμε και με τα μάτια μας όταν ζούσε στην Αθήνα, τηλεφωνούσαν Μοναχές Ετερόδοξες και της λέγανε: «Να έρθουμε συμπροσευχηθούμε»… «Δεν προσεύχομαι με φωνή, και ποτέ με παρέα. Μόνη μου ή στην Εκκλησία», τους έλεγε, «ελάτε όμως να πιούμε ένα ωραίο τσάι και να μου πείτε τα νέα σας» απαντούσε.

Παρ’ όλο που έζησε και κινήθηκε και έδρασε ανάμεσα σε τόσους Ετερόδοξους και Αλλόθρησκους, δεν είχε ούτε ίχνος Συγκρητισμού στην πνευματική της ζωή και στα θέματα της Λατρείας. Κι αυτό το εκτιμούσαν διπλά οι συνοδοιπόροι της. (…) Μία μέρα μάλιστα, κάποιος έκανε ένα υποτιμητικό σχόλιο για την Παναγία μας. Άφησε να περάσουν λίγα λεπτά, και παίρνοντας τον υπεύθυνο κατά μέρος, του λέει: «Αδελφέ μου, λυπούμαι, αλλά πρέπει να σου πω ότι από αύριο δεν θα είμαι άλλο μαζί σας». Εκείνος ταράχθηκε και στεναχωρήθηκε γιατί δεν είχε δει ποτέ του αυτήν την έκφραση στο πρόσωπο της. Τότε εκείνη του εξήγησε: «Δεν μπορώ να ακούω τέτοια λόγια για Κείνην που αγαπώ πιο πολύ μετά τον Χριστό». Ζητήθηκαν βέβαια συγγνώμες κι από τότε δεν επαναλήφθηκε ποτέ τίποτε παρόμοιο.(σελ 96-97).(Α.Κ)

ΕΝΣΤΑΣΗ 3^Η: Μετείχε σε ειδωλολατρικές ακόμα τελετές, στις οποίες λατρευόταν ο γκουρού, αρνουμένη το άγιο βάπτισμά της και λατρεύουσα δαιμόνια.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εκεί που βρισκόταν στην Ινδία, βεβαίως γινόντουσαν τελετές, δεν σημαίνει πως συμμετείχε ενεργά. Αν είσαι σε περιβάλλον αλλόδοξων η αιρετικών η οτιδήποτε άλλο, θα γίνονται διάφορα πράγματα και καταστάσεις γύρω σου τα οποία δεν συμφωνείς μεν, δεν μπορείς να τους σταματήσεις να τα κάνουν δε.

Στις σελ 421-522 & 428-430 του βιβλίου, η Γερόντισσα ΕΠΙΚΡΙΝΕΙ όσους πηγαίνουν στην Ινδία. Μας λέει πως αντί να διαβάζουμε τα της Ινδικής Φιλοσοφίας, θα έπρεπε να διαβάζουμε τους Πατέρες.

Επίσης λέει στην σελ 53:
…….
«Είδε στις Ινδικές τελετές τους πολλή ομοιότητα με τις Αρχαίες Ελληνικές. Εβλεπετα θυμιάματα, τα εικονίσματα, άκουγε τις ψαλμωδίες και τα καμπανάκια. Κι έλεγε: Είναι ακόμα ΠΡΟ ΧΡΙΣΤΟΥ (σ.σ. οι Ινδοί) , αλλά είναι τόσο πολύ έτοιμη η Ινδία για την Ορθοδοξία «
…….
Βλέπουμε ΞΕΚΑΘΑΡΑ πως στόχος της ήταν να τους κάνει Ορθόδοξους. Βλέποντας έναν αιρετικό/αλλόδοξο, έβλεπε έναν μελλοντικό Ορθόδοξο.

ΕΝΣΤΑΣΗ 4^Η:

Διάβαζε μανιωδώς και εξίσωνε τα γκουρουϊστικά βιβλία με το άγιο Ευαγγέλιο και οδηγούσε τους ανθρώπους σε γκουρού τους οποίους προέβαλλε ως αγιασμένα γεροντάκια.
—————

ΑΠΆΝΤΗΣH:
Περιγράφεται η περίπτωση του Αλαν. Ο Αλαν ήταν Δυτικός που ήρθε στην Ινδία να βρει γκουρού. Δεν ήθελε να ακούσει τίποτα για τον Χριστιανισμό. Ευτυχώς στο βιβλίο περιγράφεται πως τελικά η εγωϊστική συμπεριφορά του Γκουρού ( ο οποίος ήθελε «δώρα»…) αηδίασε τον Άλαν. Όμως ο Άλαν δεν ήθελε να ακούσει τίποτα για Χριστιανισμό, όσο και να προσπαθούσε η Γερόντισσα. Τι έκανε τότε εκείνη; Αντί να τον αφήσει να πάει σε κάποιον άλλον Γκουρού που θα τον κατέστρεφε τον πήγε σε κάποιον που όπως λέει στο βιβλίο «δεν έκανε προσηλυτισμό».

Δηλαδή επιβράδυνε με αυτό τον τρόπο την επιρροή του ινδουισμού πάνω του. Προτίμησε το «μικρότερο κακό» ώστε να κερδίσει χρόνο και να σωθεί το παιδί. Και πράγματι. Στον κατάλληλο χρόνο και μετά από προσευχή ο Άλαν γύρισε προς την πίστη και μάλιστα βαπτίστηκε Ορθόδοξος. Αφήνω στην κρίση του αναγνώστη αν έπραξε καλώς η κακώς. Το αποτέλεσμα είναι παραπάνω από εμφανές.
Που λέει πως διάβαζε μανιωδώς Ινδουϊστικά βιβλία; (… όταν μάλιστα στις σελ 421-522 και 428-430 του βιβλίου, η Γερόντισσα επικρίνει όσους πηγαίνουν στην Ινδία. Και λέει πως αντί να διαβάζουμε τα της Ινδικής Φιλοσοφίας, θα έπρεπε να διαβάζουμε τους Πατέρες.)
Λέει πως διάβαζε κάποια ποιήματα του ινδουϊσμού (ανάλογα έχουμε και εμείς την Ιλιάδα η την οδύσσεια) αλλά απ’ότι φαίνεται για λογοτεχνικούς σκοπούς μόνο. Δεν τα εξίσωνε με το Ευαγγέλιο. Όταν κάνεις Ιεραποστολή πρέπει να γνωρίζεις τα πάντα για την περιοχή στην οποία βρίσκεσαι.

———————–
ΕΝΣΤΑΣΗ 5^Η:  «Στή σελ. 42, ο “θρασύς συγκρητισμός”  ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια, καθώς , όπως διαβάζουμε, η Αυρηλία, η γερόντισσα ως λαϊκή, φεύγοντας για την Ινδία, πήρε μαζί της μόνο δύο βιβλία. Τό ένα ήταν το Ευαγγέλιο και το άλλο ένα βιβλίο τού γκουρού Sivananda. Καί ενώ για το Ευαγγέλιο ούτε λόγος γίνεται, το βιβλίο τού γκουρού την ενθουσιάζει τόσο πολύ, που ψάχνει απεγνωσμένα το συγγραφέα του. Αυτός με τή σειρά του “ως εκ θαύματος”, την ακολουθεί παντού και την βοηθά πολύ περισσότερο στο ξεκίνημά της στην Ινδία[5], για να μας αποδείξει, άτυπα έστω, πόσες δυνάμεις κρύβονται στον Ινδουισμό και στους γκουρού, τις οποίες  αν και αγνοούμε, μπορούμε όμως σταδιακά να ανακαλύψουμε και να ευεργετηθούμε απ’  αυτές.»————————–
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Για το Ευαγγέλιο, μιλάει σε ολόκληρο το βιβλίο. Λέει πως κάθε ημέρα το διάβαζε!
Αλλά να δούμε λίγο πως ΔΙΑΣΤΡΕΦΕΤΑΙ το κείμενο. Στην σελ 43 , λέει συγκεκριμένα, πως δεν ήταν το βιβλίο που την εντυπωσίασε αλλά «Ο Θαυμασμός του Καθηγητή γι’αυτό».
Επίσης στην σελ 42 αναφέρει πως πήρε το βιβλίο του Γκουρού, απλά γιατί κάποια φίλη της , της το έδωσε. Δεν μας αναφέρει ΚΑΝ αν το διάβασε.
Απλά το πήρε ως αφορμή πως έπρεπε να πάει εκεί και να κηρύξει την ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ.
Και αυτό έκαμε. Στη σελ 51-52 μας λέει πως δρούσε ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΑ , προσπαθώντας να αποτρέψει , όσους ερχόντουσαν να γίνουν Ινδουιστές. Μάλιστα αποκαλεί αυτούς τους ανθρώπους (που πήγαιναν στους ινδουιστές )«απολωλότα πρόβατα».
Επίσης στην σελ 53 ο Sai baba , αποκαλείται Μάγος. Στην σελ 54 οι Γκουρού κατηγορούνται επειδή επιτρέπουν να λατρεύονται ως Θεοί.

ΕΝΣΤΑΣΗ 6^η: Είχε συνεχώς πειρασμικά και δαιμονικά οράματα και οράσεις, μηνύματα και αγγελοφάνειες και τις οποίες άκριτα δεχόταν ως θεϊκές παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι ο Σατανάς εύκολα μετασχηματίζεται σε άγγελο Φωτός και ότι κατά τη διδασκαλία της Γραφής και των Πατέρων “τα ενύπνια πολλούς επλάνησαν «
————————–
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Οντως αναφέρονται και μηνύματα και οράσεις. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει σε αυτό το βιβλίο μόνο, αλλα και σε πολλά βιβλία Γερόντων.

Διαδίδεται επίσης ότι η γερόντισσα δεν είχε πνευματικό. Όμως στην σελίδα 258  το λέει καθαρότατα πως ο Πνευματικός της γνώριζε όλη της την ζωή (σελ 258). Αρχικά είχε ΓΕΡΟΝΤΑ (αυτή την λέξη χρησιμοποιεί) τον ΓΝΩΣΤΟΤΑΤΟ π. Αμφιλόχιο Μακρη, που συμβουλευόταν (σελ99) και μετά τον π. Λεβ ζιλέ. Ο συγγραφέας η έχει παχυλή άγνοια του βιβλίου η ψευδεται. Η Γερόντισσα μιλάει για την ΥΠΑΚΟΗ, στις σελ 100, 91-92 κ.α.
Το ότι γνωρίζει η Γερόντισσα πως υπάρχουν και πειρασμικά οράματα, φαίνεται στην σελ 428-431 που λέει:
…..
Ξέρεις τι φοβερό είναι όταν έρχεται μία Δύναμις, που δεν είναι δύναμις από το Φως και σου παρουσιάζει ορισμένα πράγματα με τέτοια ομορφιά, με τέτοια δύναμη, με τέτοια καλοσύνη και με όλα αυτά τα πράγματα που κάνουν τον καλό άνθρωπο, που μπορεί και να τα βάλεις σε πράξη… Αυτό, να το προσέχουμε.

ΕΝΣΤΑΣΗ 7^Η: Η  Γερόντισσα Γαβρίηλια είχε μάθει και εξασκούσε τη ρεφλεξολογία η οποία ανήκει στις ανορθόδοξες θεραπευτικές μεθόδους της Νέας Εποχής, και αυτό με έχει προβληματίσει.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η γερόντισσα Γαβριηλία σπούδασε φυσιοθεραπεία στην Ελβετία όπου η ρεφλεξολογία συγκαταλέγεται στις σπουδές της.

Μετά την Κοίμησή της ο π. Λεβ Ζιλλέ, εξαίρετος ρωμαιοκαθολικός θεολόγος, από τους θεμελιωτές της γνωστής από τις θετικές μελέτες και εκδόσεις της για την Ορθοδοξία Μονής Chevetogne του Βελγίου, ορθόδοξος Αρχιμανδρίτης μετά, τη σφραγίζει συνοπτικά πλην λίαν εύστοχα έγραψε για την γερόντισσα  τα ακόλουθα: «Η φίλη του Αγαπημένου, κινείται αθόρυβα, γοργά, με χάρη μέσα στους θορύβους… Είναι σ’ αυτόν τον κόσμο, αλλά φαίνεται να ανήκει ολόκληρη στον κόσμο της χάριτος. Η μορφή της φωτίζεται απαλά από το αόρατο φως, αλλά γίνεται φωτεινή για όσους την κοιτάζουν. Με χέρι δυνατό και ελαφρό αγγίζει και τακτοποιεί ό,τι εμείς αγγίζουμε… δένει τις πληγές… στέκεται όρθια ανάμεσα σ’ εκείνους που κάθονται… η καρδιά τη αγρυπνεί τη νύχτα για κείνους που κοιμούνται, αυτή αγρυπνεί και… ξυπνάει την αγάπη σ’ εκείνους που είναι χωρίς αγάπη. Μεταδίδει αγάπη σ’ εκείνους που το χέρι της ή το βλέμμα της αγγίζει, τείνει αδιάκοπα στην πηγή, με αφάνταστη προσοχή δίνεται ολοένα».

Συνοπτικά

Θα συμφωνήσουμε απόλυτα με τις παρακάτω απόψεις της κ.Ελένης Πλατίστα που κατέγραψε στην εργασία της για την γ,Γαβριηλία τα εξής.

1. H  ιεραποστολή της γ. Γαβριηλίας, γενικότερα στο κόσμο και ειδικότερα στην Ινδία, παρά το γεγονός ότι δεν έχει ως στόχο τη μεταστροφή των ανθρώπων στο Χριστιανισμό, φέρει το χαρακτήρα της μαρτυρίας και της καταλλαγής. Τα χαρακτηριστικά αυτά, μαζί με την απέραντη αγάπη που διέθετε, γινόταν στο πρόσωπό της αληθινή παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Όπου και να βρισκόταν, με όποιον και να συναναστρεφόταν, η παρουσία της είχε σκοπό την ειρήνευση και την καταλλαγή με τον πιο αθόρυβο τρόπο: το άγγιγμα, το χαμόγελο, τη σιωπή.

2.Το να είσαι διάκονος, προϋποθέτει η καρδία σου να φλέγεται από θυσιαστική αγάπη, όμοια με αυτή του Χριστού. Η παραβολή του νέου που ρώτησε τον Χριστό τι να κάνει για να κερδίσει την ουράνια βασιλεία και του καλού Σαμαρείτη φωτίζουν ακριβώς τις προϋποθέσεις. Η διακονία του καλού Σαμαρείτη στοίχησε προσωπικό κόπο, χρήματα χρόνο και έβαλε ακόμη και την ζωή του σε κίνδυνο.

3. Για τον Χριστιανισμό, ο εθελοντισμός έχει ως αφετηρία μόνο τον Χριστό και το παράδειγμα της εκούσιας θυσίας Του, να διακονήσει και να σώσει τον άνθρωπο. Ο εθελοντισμός δεν είναι κάτι που επιβάλλεται ή που απαιτείται, ούτε κάτι που υποδεικνύεται. Ο εθελοντισμός μόνο εμπνέεται.

4. Είναι γεγονός ότι δεν κάνει ιεραποστολή με βάση το γνωστό σχήμα: κήρυγμα – βαπτίσεις – νέα κοινότητα. Δεν έχει στόχο να δημιουργήσει μια νέα κοινότητα πιστών· δεν θα μπορούσε άλλωστε λόγω της γυναικείας της φύσης, η οποία στερείται της ιεροσύνης. Ούτε διαφωνεί βέβαια με την ιεραποστολική προσπάθεια, αφού θεωρεί ότι είναι επιταγή του χριστιανού να ακολουθήσει το «Πορευθέντες μαθητεύσατε….». Αντίθετα, θεωρεί ότι οι χριστιανοί δεν ακολουθούν αρκετά αυτήν την επιταγή, αφού επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Κι εμείς… κουκουλωθέντες… τι κάνουμε;». Απλώς, την αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο, παρουσιάζοντας ωστόσο ταυτόχρονα έναν άλλο τρόπο προσέγγισης των «ελάχιστων αδελφών» που εγκαταβιούν στον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο.

Επί πλέον θα σημειώσουμε επι πλέον: Η γ.Γαβριηλία

– Δεν υπηρέτησε τον Οικουμενισμό. Την Ορθοδοξία δεν τη δίδαξε με τα λόγια αλλά με την καρδιά της, με τη μαρτυρία της ζωής της. Εκδήλωνε απλώς την αγάπη, χωρίς τη διάθεση κάποιας κοσμικής νοοτροπίας  «μεγέθυνση» της Εκκλησίας. Από εκεί και πέρα εμπιστευόταν τη Θεία Πρόνοια, για  τη συνέχεια, το κάρπισμα και την ανάπτυξη του σπόρου που εκείνη φύτευε με τη  διακριτική παρουσία της. Όπως δηλαδή εμπιστευόταν τη θεία φροντίδα στην πορεία  του βίου της, έτσι αφηνόταν και όσο αφορούσε τη συνέχεια του έργου της.

–Το κριτήριο της αγάπης με το οποίο κινούνταν δεν έχει καμία με την ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΙΚΗ ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ. Η «σιωπηλή», αλλά τόσο έντονη παρουσία της μιλάει πολύ περισσότερο για την παράδοση που φέρει και δίνει μαρτυρία Χριστού για όλους. Όπως τονίζει η βιογράφος της, «όλοι οι Ινδοί και οι Δυτικοί που τη γνώρισαν είδαν και αναγνώρισαν στο πρόσωπό της μια τελείως άλλη βιωτή. Είδαν και γνώρισαν την Ορθοδοξία σε όλη της την Ασκητική και την Ταπείνωση και τη βαθιά Πνευματικότητα, όπως τη διασώζει τόσους αιώνες τώρα…. Ποιος άλλος “Ιεραπόστολος” είχε άραγε ταυτιστεί τόσο με τους ανθρώπους που διακονούσε; Ποιος άλλος έτρωγε, έπινε, ταξίδευε ή κοιμόταν όπως έτρωγαν, έπιναν, ταξίδευαν ή κοιμόταν οι ίδιοι;»

-Παρέμεινε ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΗ μέχρι το τέλος της ζωής της.

– Ιεραποστολικά έζησε σε χώρες, που για να επιβιώσει κάποιος θα έπρεπε να

υιοθετήσει αναγκαστικά πρακτικές  του ΚΡΥΠΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ και της εν ΧΡΙΣΤΩ ΣΑΛΟΤΗΤΑΣ. Στον βίο της Γερόντισσας είναι εμφανή και τα δύο. Οπότε τα υπάρχοντα στοιχεία που υπάρχουν στην βιογραφία της  ενώ φαίνονται αντιφατικά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. Όμως για αποφυγή μελλοντικών και άλλων παρεξηγήσεων θα πρέπει από τους εκκλησιαστικά αρμόδιους να γραφτεί αναλυτικά το Συναξάριο της Οσίας και να ερμηνευτούν τα δύσκολα σημεία που μαρτυρούνται στο βιβλίο -Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ, ώστε να πάψει το βιβλίο αυτό να αποτελεί και την κατεξοχή πηγή της ζωής της μακαριστής γερόντισσας Γαβριηλίας αλλα συγχρόνως και πηγή κατηγοριών εναντίον της.

Tα κριτήρια της Αγιότητας

Σύμφωνα με τη μακραίωνη εκκλησιαστική πράξη, οι Άγιοι δεν αναγνωρίζονται με ηθικολογικά, κοινωνικά και ενδοκοσμικά κριτήρια, αλλά κατόπιν της φανερώσεως της αγιότητάς τους από τον ίδιο τον Θεό, με σημεία αδιαμφισβήτητα, που αντέχουν σε κάθε κριτική και αποσείουν κάθε αμφιβολία.

Ο καθηγητής Αμίλκας Αλιβιζάτος σε ειδική μελέτη του έχει συνοψίσει τις καθιερωμένες στην πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας προϋποθέσεις αναγνωρίσεως των Αγίων, οι οποίες είναι:

α) Η ιδιότητα του μέλους της Εκκλησίας («διά του αγίου βαπτίσματος»),

β) το μαρτύριον υπέρ της χριστιανικής πίστεως,

γ) ο άγιος κατά πάντα βίος,

δ) «εξέχουσαι όλως υπηρεσίαι προς την χριστιανικήν θρησκείαν και την Εκκλησίαν» (π.χ, ο Μ, Κωνσταντίνος) και

ε) «η μαρτυρία διενεργηθέντων και διενεργουμένων θαυμάτων υπό του Θεού τη μεσιτεία του αγίου προσώπου, είτε εν ζωή, είτε μετά θάνατον». Οι θέσεις αυτές επαναλαμβάνονται στο σκεπτικό όλων των περιπτώσεων αναγνωρίσεως Αγίων στις τελευταίες δεκαετίες.

Ο π.Γεώργιος Μεταλληνός έγραφε:

…Το περισσότερο, όμως, αδύνατο, αλλά συνάμα και επικίνδυνο, κριτήριο στην αναγνώριση της αγιότητος είναι οι «εξέχουσες υπηρεσίες» προς την Εκκλησία, το οποίο είναι δυνατόν, ερμηνευόμενο κατάλληλα, να χρησιμοποιηθεί για την εξυπηρέτηση οποιωνδήποτε σκοπιμοτήτων.

Το κριτήριο τής παροχής «εξεχουσών υπηρεσιών» προς την Εκκλησία δεν απομονώνεται ποτέ στην εκκλησιαστική πράξη. …Αντίθετα, και στην περίπτωση αυτή η εκκλησιαστική συνείδηση δεν παύει να αναζητεί την άνωθεν επιβεβαίωση της αγιότητας του συγκεκριμένου προσώπου…»

Είναι τελικά Αγία η Γερόντισσα Γαβριηλία;;

Η απάντηση στο θέμα αυτό δεν δίνεται με ένα ναι ή με ένα όχι. Αυτό συμβαίνει επειδή  στην ορθόδοξη παράδοση «η αναγνώρισις των υπό του Θεού δεδοξασμένων προσώπων, των ευαρεστησάντων αυτώ και η κατάταξις αυτών εις τον χορόν των Αγίων εγίνετο, γίνεται και οφείλει να γίνεται […] υπό της γενικής εκκλησιαστικής συνειδήσεως ποιμένων τε και ποιμαινομένων άνευ άλλης πρωτοβουλίας και επισήμου επεμβάσεως της εκκλησιαστικής αρχής».

Εφόσον η  ΖΩΣΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ την δέχεται ως Αγία, ο καθένας από μας δεν έχει δικαίωμα να το αμφισβητήσει. Δεν παύει όμως  η ΕΝ ΕΓΡΗΓΟΡΣΕΙ  εκκλησιαστική συνείδηση  να αναζητεί την άνωθεν επιβεβαίωση της αγιότητας του συγκεκριμένου προσώπου. Αν υπάρχουν τέτοιες επιβεβαιωτικές μαρτυρίες καλό θα είναι να γίνουν γνωστές στο χριστεπώνυμο πλήρωμα.

Αν μερικοί επιμένουν και συνεχίζουν να αρνούνται την αγιότητα της Γερόντισσας, λόγω πιθανών ανθρωπίνων λαθών της, υπενθυμίζουμε τα λόγια ενός μακαριστού Γέροντος. ««Οι άγιοι δεν αγίασαν «διά ταύτα», αλλά «παρά ταύτα» δηλαδή παρά τις ατέλειές τους, ο Θεός τους χαρίτωσε».

 Η Εκκλησία πορεύεται στην ιστορία ως το «ευσεβές λείμμα», ως το σώμα δηλαδή των πιστών που διασώζει με τη ζωή, το λόγο και την πράξη του το μήνυμα της σωτηρίας. Αυτό δηλαδή που έκανε και η γ. Γαβριηλία.

Επομένως όσοι μέχρι τώρα έγραψαν ή αμφισβήτησαν την αγιότητα της γερόντισσας καλό θα είναι να επαναεξετάσουν το θέμα με άλλα κριτήρια πλέον. Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες που μιλάνε όχι για ΝΟΘΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ της γερόντισσας  αλλά για την  ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ.

Κλείνοντας τον κύκλο των άρθρων μας  θα καταγράψουμε την μαρτυρία ενός αξιόλογου ιερέως (π.Π.Κ) που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο. Πρόκειται για την εμπειρία ενός άλλου ιερέως, που ο π.Π.Κ .δημοσίευσε στο fb ως εξής:

“Σε μια συζήτηση για την ορθότητα των μεθόδων και την αγιότητα της Γερόντισσας, ο εν λόγω ιερέας έγινε αντικείμενο χλεύης και αντιδράσεων από τους συναδέλφους του. Τον σκάσανε τον άνθρωπο και πήγε να κοιμηθεί με βαθιά θλίψη. Μετά από μια νύχτα αγωνίας, κατά το ξημέρωμα, ΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΑΓΙΑ να μπαίνει στην κάμαρα του και του πήρε την στενοχώρια. Και του λέει:
ΕΜΕΝΑ, παιδί μου, δεν με νοιάζει αν με ανακηρύξουν αγία και όλα όσα λένε για μένα, ΜΟΥ ΑΡΚΕΙ ΤΗΣ ΑΝΑΞΙΑΣ ΠΟΥ ΕΙΜΑΙ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ…
Δεν σχολιάζω περαιτέρω. Όποιος θέλει και μπορεί να το θέλει το πιστεύει! Ακόμα όμως και αν θεωρεί κάποιος ότι όσα μου είπε, είναι προϊόν φαντασίωσης, ας διδαχθεί, αν έχει πνευματική συναίσθηση για το ποιόν της Γερόντισσας και τι  τελικά μετράει και έχει αξία για τους ανθρώπους του Θεού. Και ας αναρωτηθούμε αν αυτή η εξουθένωση του εαυτού και η προσήλωση στον Χριστό είναι τελικά η ουσία της Αγιότητας. Μυαλό έχουμε όλοι να το σκεφτούμε.
Όλα  τα άλλα είναι φασαρίες και συζητησεις χωρίς αντίκρυσμα στην ωφέλεια”.