Ο π. Αλέξιος θυμάται τρεις απλές αρχές ζωής που έμαθε από τον π. Σεραφείμ. «Τις έμαθα» λέει, «όχι τόσο πολύ από τα βιβλία του π. Σεραφείμ όσο από αυτά που μου είπε σε διάφορες ομιλίες κατά τα χρόνια που πέρασαν. Η πρώτη από αυτές τις αρχές είναι:
«Είμαστε προσκυνητές σ’ αυτήν τη γη και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ«, πρέπει συνεχώς να τον θυμόμαστε αυτό. Είμαστε απλώς παρεπίδημοι. Αυτή η ζωή είναι μόνο η αρχή μιας συνέχειας που δεν θα τελειώσει ποτέ. Τείνουμε να τη μεταχειριστούμε σαν να είναι μόνιμη και απαίσια σημαντική από την άποψη των σταδιοδρομιών και της εκπαίδευσης και της προόδου και όλων εκείνων των πραγμάτων. Αλλά όλα θα πεθάνουν, μαζί μας θα πεθάνει το σώμα μας• τίποτα από αυτά δεν θα πάει μαζί μας στον άλλο κόσμο.
Ο π. Σεραφείμ θέλησε να μας διδάξει αρχές που θα μας κρατούσαν στην σωστή θέση καθόλη τη διάρκεια της ζωής και θα μας στήριζαν στις νέες και διαφορετικές καταστάσεις, τις περιστάσεις και τα προβλήματα.
Επομένως, εάν πήγαινες σε αυτόν με μια ερώτηση για κάποιο ιδιαίτερο θέμα, μπορεί ή όχι να εξέταζε εκείνο το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά θα έδινε μια αρχή με την οποία κάποιος θα μπορούσε να αξιολογήσει ο ίδιος το πρόβλημα και να καταλήξει σε ένα εύλογα νηφάλιο και αξιόπιστο συμπέρασμα. Αυτό είναι που κρυβόταν πίσω από την υπενθύμισή του σε μας πως είμαστε προσκυνητές σε αυτήν τη γη. Αυτό είναι μια αρχή, μια προϋπόθεση. Εξετάστε όλα τα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει την περασμένη εβδομάδα ή τον μήνα, όλα τα πράγματα στην ιδιωτική ζωή μας που φαίνονται πολύ σημαντικά και μας εκνευρίζουν, συγχύζουν, που μας κάνουν να ανησυχούμε ή φοβόμαστε• και έπειτα ας σκεφτούμε ότι, εάν είχαμε θυμίσει στους εαυτούς μας ότι είμαστε μόνο προσκυνητές εδώ, τα πιο πολλά από τα «ζητήματά μας» είναι πολύ ασήμαντα. Πόση διαφορά θα είχε κάνει αυτό στην ποιότητα της ημέρας μας, της εβδομάδας μας, της ζωής μας;
Μια δεύτερη αρχή που ο π. Σεραφείμ με δίδαξε ήταν ότι η ορθόδοξη πίστη μας δεν είναι «κάτι» το ακαδημαϊκό. Αυτό ίσως φανεί περίεργο να ειπωθεί επειδή έχουμε τα δεδομένα των ογκωδών βιβλίων των αγίων Πατέρων και των ιερών ακολουθιών της Εκκλησίας, και επίσης των βίων των Αγίων – υπάρχουν τόσα πολλά. Φυσικά, υπάρχει ένα ακαδημαϊκό επίπεδο σ’ όλο αυτό το σύνολο, αλλά δεν είναι αυτή η ουσία.
Ο π. Σεραφείμ μου έγραψε μια φορά: «Μην αφήσετε ποτέ κανένα να πάρει όλα τα βιβλία μακριά από σας. Αλλά μην μπερδέψετε την ανάγνωση των βιβλίων με το πραγματικό νόημα, το οποίο είναι η βίωση της Ορθοδοξίας«… Ή Ορθοδοξία, μου είπε, δεν είναι τόσο πολύ θέμα του νου. Είναι ένα βίωμα, και είναι της καρδιάς.
Μια φορά, όταν περπατούσαμε κάπου στην περιοχή του μοναστηριού, τον ρώτησα, «Πάτερ Σεραφείμ, ποιά είναι η αγαπημένη σας εικόνα της Θεοτόκου»; Σταμάτησε και είπε, «Δεν είναι κάποια». «Αυτό είναι αδύνατον!», είπα – «ο καθένας έχει μια αγαπημένη εικόνα της Θεοτόκου – ποιά είναι η δική σας;». Σταμάτησε πάλι και με κοίταξε, πραγματικά με κατάπληξη, και είπε, «Δεν καταλαβαίνεις; Μ’ αρέσει πολύ το όλον της Θεοτόκου». Αυτή ήταν μια πολύ βαθιά απάντηση: δεν μπορείς μόνο να διαλέξεις μία εικόνα και να πεις αυτή είναι η καλύτερη, ή αυτή είναι εκείνη που συμπαθώ περισσότερο. Είναι πράγματι το σύνολο, το όλον! Σε περιστάσεις όπως αυτή, ο π. Σεραφείμ ήταν σε θέση να μου υπενθυμίσει επανειλημμένα ότι η Ορθοδοξία πρέπει να βιωθεί, όχι μόνο να διαβαστεί, να μελετηθεί ή να γραφτεί κάτι σχετικά…
Η τρίτη αρχή ήταν πιθανώς η σημαντικότερη όλων. Ο π. Σεραφείμ μου είπε, «Εάν δεν βρεις τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή, δεν θα Τον βρεις στην άλλη«. Για ένα χριστιανό της Δύσης, αυτή είναι μια καταπληκτική δήλωση. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά; Δεν μιλούσε αυτός για τη μυστική εμπειρία ή δεν είχε τα οράματα ή κάτι παρόμοιας φύσεως. Καθένας που γνωρίζει τον π. Σεραφείμ συνειδητοποιεί ότι θα είχε μείνει μακριά από τέτοιου είδους συζήτηση. Αυτό που εννοούσε με το να «βρεις τον Χριστό» σε αυτήν τη ζωή είναι, πως κάποιος πρέπει πρώτα να εστιάζει στον Χριστό διαρκώς, ημέρα και νύχτα. Αυτό δεν αποτελεί μία συνήθεια προσευχής, όπως κάνει κάποιος στις εικόνες όταν βάζει το καπέλο του για να βγει από την πόρτα. Μάλλον, πρόκειται για την περίπτωση που κάποιος έχει στον νου του τον Χριστό όλη την ημέρα, σε κάθε περίσταση, σε κάθε ευκαιρία – να υψώνει κάποιος την καρδιά και τον νου του σε Αυτόν.
Ο π. Σεραφείμ συνήθιζε να μου λέει, αναφερόμενος στην Καινή Διαθήκη: «Ο Θεός είναι αγάπη κι όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό, κι ο Θεός μέσα σε αυτόν… Η τέλεια αγάπη διώχνει τον φόβο» (Α Ιωάν. 4:16,18). Βλέπετε, ήμουν ένα άτομο που φοβόταν, έτσι θα έλεγε, τέτοιου είδους λόγια. Και έπειτα θα εξηγούσε, «Καλά, εμείς δεν μπορούμε να έχουμε τέλεια αγάπη για τον Θεό, ή τον καθένα, επειδή είμαστε ατελείς. Η αγάπη του Θεού είναι τέλεια. Αλλά εάν κατοικούμε στην αγάπη και ο Θεός είναι αγάπη, κατόπιν ο Θεός κατοικεί σε μας. Και αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους ερχόμαστε όλο και πιο κοντά, συνεχώς πιο κοντά, στον Χριστό σε αυτό τον κόσμο«. Και έτσι γινόμαστε λιγότερο φοβισμένοι έναντι της ζωής και των άλλων ανθρώπων, των προκλήσεων και των δυσκολιών.
Άλλα εδάφια που του άρεσε να αναφέρει ήταν, «Μικρά μου παιδιά, έφτασε το τέλος» (Ά Ίωάν. 2:18), και «Μη φοβάσαι το μικρό μου ποίμνιο. Σ’ εσάς ευαρεστήθηκε ο Πατέρας σας να δώσει τη βασιλεία του» (Λουκ. 12:32).
Στα επόμενα χρόνια θυμήθηκα που ο π. Σεραφείμ επαναλάμβανε τέτοια εδάφια σε μένα – και έρχονταν στον νου μου σε περιόδους φόβου και κινδύνου. Αυτά τα εδάφια ήταν μια ιδιαίτερη ανάπαυση και παρηγοριά για μένα κατά την περίοδο της ξαφνικής ανάπαυσης της Ματιούσκας μου, η οποία συνέβη αρκετά χρόνια αφότου ο π. Σεραφείμ είχε αφήσει αυτόν τον κόσμο. Αλλά, φυσικά, η μεγαλύτερη ανάπαυση από όλα, κατά τον θάνατό της, ήταν που γνώριζα ότι τώρα ήταν μαζί του. Τελικά, θα επιθυμούσα να πω, με πολύ μεγάλη πεποίθηση, ότι ο π. Σεραφείμ βρήκε τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή.
Δεν μπορείς να δώσεις κάτι που δεν έχεις, και αυτός είχε τόσα πολλά να δώσει. Από αυτό μπορούμε να ξέρουμε ότι ο Χριστός κατοίκησε πράγματι μέσα σε αυτόν».
Η πρεσβυτέρα Μαρία Κόταρ είναι σύζυγος του Πρωθιερέα Σεργίου Κόταρ που λειτουργούσε για πολλά χρόνια στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», στο Σαν-Φρανσίσκο, δίπλα στα λείψανα του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης. Η πρεσβυτέρα γνώριζε τον Άγιο Ιωάννη από τα παιδικά της χρόνια. Ήταν αυτός που είχε φέρει στο σπίτι τους τον άνθρωπο που αργότερα έγινε ο πνευματικός της πατέρας, τον Ιερομόναχο Σεραφείμ (Ρόουζ).
Η πρεσβυτέρα Μαρία Κόταρ με το γιο της Νικόλαο
Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης ήταν πάντα δίπλα μας
Θυμάμαι πολύ καλά τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης. Ήμουν σχεδόν οχτώ χρονών, όταν εκδήμησε εις Κύριον. Ζούσαμε στο Σαν Φρανσίσκο, κοντά στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά» και θυμάμαι ότι ο Άγιος Ιωάννης ήταν πάντα μαζί μας, στο ναό, στο σπίτι μας. Μας επισκεπτόταν συχνά.
Εμείς, τα παιδιά, παρόλη την παιδική μας ηλικία, καταλαβαίναμε ότι ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης είναι άγιος άνθρωπος
Ο νονός μου ήταν οδηγός του. Τον πήγαινε παντού και συνέχεια μας μιλούσε τόσο για αυτόν όσο και για τη θαυματουργή του βοήθεια στα διάφορα νοσοκομεία και σε άλλες δύσκολες περιστάσεις. Δεν μπορώ να θυμηθώ τις λεπτομέρειες όλων αυτών των πολλών ιστοριών, αλλά θυμάμαι καλά ότι οι μεγάλοι ρωτούσαν το νονό μου:
– Πες μας για τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη. Τι θαυμαστό συνέβη σήμερα;
Και ο νονός μου διηγούταν. Κάθε μέρα είχε νέες ιστορίες: ο Σεβασμιώτατος ήταν τόσο προορατικός που ήξερε πάντα πού πρέπει να πάει και ποιος σήμερα έχει ανάγκη από την προσευχητική του βοήθεια.
Ο Σεβασμιώτατος πάντα με ευλογούσε, όταν με συναντούσε, και με χάιδευε στο κεφάλι. Εμείς, τα παιδιά, όχι μόνο ακούγαμε πολλές ιστορίες των μεγάλων για τα θαύματά του, αλλά και οι ίδιοι νιώθαμε τη χάρη που έβγαινε από αυτόν, και, παρόλη την παιδική μας ηλικία, καταλαβαίναμε ότι είναι άγιος άνθρωπος. Προστρέχαμε σε εκείνον, με όλες τις απορίες και τα προβλήματά μας, και αυτός πάντα έδινε μεγάλη σημασία και προσοχή σε όλες τις ανάγκες μας.
Ο Ιερός Ναός «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά» στο εξώφυλλο του περιοδικού «Ο Ορθόδοξος Λόγος»
Υπό τη σκέπη των προσευχών του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης
Πώς έγινε και ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης γνώριζε τόσο καλά την οικογένειά μας;
Έχω διηγηθεί ήδη, σε άλλες ιστορίες, ότι ο προπροπάππους μου ήταν βαφτισιμιός του αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Β΄, και ότι ο προπάππους μου, που ήταν Πρόεδρος του Περιφερειακού Δικαστηρίου της πόλης Εκατερινμπούργκ, είχε οργανώσει, τον Ιούλιο του 1918, την εξιχνίαση της δολοφονίας του εγγονού του, του Αγίου Μάρτυρα Τσάρου Νικολάου Β΄. Επίσης, έχω διηγηθεί ότι ο παππούς μου έχει πολεμήσει στα πεδία των μαχών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε τραυματιστεί βαριά, και τον φρόντιζε μια νεαρή νοσοκόμα, η μελλοντική γιαγιά μου. Έχω, επίσης, διηγηθεί με ποιο τρόπο ο παππούς μου συμμετείχε στην Μεγάλη Παγωμένη Πορεία της Σιβηρίας και πώς, μαζί με το Στρατό, οι οικογένειές τους έφευγαν όλο και πιο μακριά, προς την Ανατολή.
Η μαμά μου γεννήθηκε το 1921, στο Βλαντιβοστόκ, και η μικρότερη της αδελφή στο Χαρμπίν. Αργότερα, οι δικοί μου μετακόμισαν στη Σαγκάη. Εκεί ζούσαν κοντά στον Ιερό Ναό της Παναγίας της «Των Αμαρτωλών Εγγύησης» και είχαν καθοδηγητή τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης. Η γιαγιά έπλενε και μπάλωνε τα άμφιά του. Ο παππούς βοηθούσε τον Άγιο Ιωάννη στο Ορφανοτροφείο που έφερε το όνομα του Αγίου Τύχωνα του Ζαντόνσκ.
Έζησαν στη Σαγκάη για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά στη συνέχεια, οι Ρώσοι πρόσφυγες αναγκάστηκαν να αποδράσουν για να σωθούν από τους Κινέζους, πλέον, κομμουνιστές. Έτσι, η γιαγιά μου, μαζί με τον Σεβασιώτατο Ιωάννη της Σαγκάης, βρέθηκε στο τροπικό νησί Τουμπαμπάο. Η μαμά μου, με βαριά άρρωστο άντρα και τα τρία μεγαλύτερα παιδιά της, στην Αυστραλία, όπου, βεβαίως, ζούσαν με πολλές στερήσεις.
Έσμιξαν ξανά όλοι μαζί στο Σαν Φρανσίσκο, όπου και γεννήθηκα, το 1958. Τα διηγούμαι αυτά εν συντομία για εκείνους που δεν έχουν διαβάσει τις προηγούμενες μου ιστορίες, για να γίνει κατανοητό πώς και ξέραμε τόσο καλά τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη της Σαγκάης και γιατί εγώ, Ρωσίδα κοπέλα, γεννήθηκα στην Αμερική όπου και μεγάλωσα.
Στο Σαν Φρανσίσκο, οι δικοί μου συνέχισαν να έχουν καθοδηγητή τον Άγιο Ιωάννη, όπως και στη Σαγκάη.
Όταν ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης έφερε στην οικογένειά μας τον Ευγένιο, τον μελλοντικό ιερομόναχο Σεραφείμ (Ρόουζ)
Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης ήταν πνευματικός μου καθοδηγητής, επειδή, όσο ήταν εν ζωή, ήμουν πολύ μικρή για πνευματικές συζητήσεις και νουθεσίες. Όμως, χάρη στον Άγιο Ιωάννη, απέκτησα έναν τέτοιο καθοδηγητή και πνευματικό πατέρα, στην εφηβεία μου. Ήταν ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ˙ 1934–1982). Ήταν ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης εκείνος που τον είχε φέρει στην οικογένειά μας. Αυτό έγινε ως εξής.
Ο μελλοντικός Ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ), και τότε ακόμα απλός νέος Αμερικανός Ευγένιος (Γιουντζήν) Ρόουζ, σπούδαζε από το 1956 έως το 1961, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Μπέρκλεϊ (παρεμπιπτόντως, και εγώ τελείωσα το ίδιο Πανεπιστήμιο, αργότερα). Ζούσε στο Σαν Φρανσίσκο, όπως και η οικογένειά μου.
Ο προτεστάντης Ευγένιος Ρόουζ ήρθε στο ναό μας, τον οποίο είχε αποπερατώσει ο Άγιος Ιωάννης. Ήρθε και έμεινε
Ο Ευγένιος μεγάλωσε σε οικογένεια προτεσταντών, όμως, από τα εφηβικά του χρόνια αναζητούσε την αλήθεια. Ώσπου, κάποτε είδε σε ένα βιβλιοπωλείο βιβλίο με την εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου με τον Χριστό. Με όλη του την καρδιά προσευχήθηκε στην Μητέρα του Θεού:
– Αν έχεις την Αλήθεια, Σε παρακαλώ, δείξε μου το δρόμο έτσι ώστε οι υπόλοιπες μέρες της ζωής μου να τις ζήσω με νόημα!
Και η Μητέρα του Θεού απάντησε στην ειλικρινή του προσευχή: μετά από λίγο καιρό, ο Ευγένιος Ρόουζ ήρθε στον Ναό μας, στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», τον οποίο είχε αποπερατώσει ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης. Ήρθε και έμεινε. Άρχισε να επισκέπτεται συνέχεια τις ιερές ακολουθίες. Ασπάστηκε την Ορθοδοξία το 1962 και έγινε πιστό πνευματικό τέκνο του Αγίου Ιωάννη.
Ο Ευγένιος άρχισε να διαβάζει πνευματικά βιβλία, να μαθαίνει τη ρωσική και την εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα. Ας σημειώσουμε ότι ήταν πάρα πολύ έξυπνος και μορφωμένος άνθρωπος και ήξερε άπταιστα πολλές γλώσσες. Διάβαζε κείμενα του Κομφουκίου στα αρχαία κινέζικα, τα βιβλία για τους πρώτους χριστιανούς αγίους στα λατινικά. Ήξερε άπταιστα τα γαλλικά, αργότερα έμαθε τέλεια τα ρωσικά και τα σλαβονικά. Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο, τον προέτρεπαν να συνεχίσει σε μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών, ως υποψήφιο για τη θέση του καθηγητή, αλλά όλη αυτή τη λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα την εγκατέλειψε για το ταπεινό μοναχικό ράσο.
Όταν ήμουν παιδί, ο Ευγένιος είχε τοποθετηθεί αναγνώστης στο ναό μας, όπου πηγαίναμε για ιερές ακολουθίες. Όταν ο άντρας της μεγαλύτερης μου αδελφής, Αμερικανός, θέλησε να βαπτιστεί ορθόδοξος, ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης μας έφερε τον Ευγένιο Ρόουζ για να γίνει νονός του. Έτσι, ο Ευγένιος μπήκε στην οικογένειά μας.
Τότε, δεν είχε γίνει η κουρά του και δεν είχε χειροτονηθεί ιερέας. Τον ξέραμε ως αναγνώστη-ψάλτη του ναού μας και ως τον καλό, πολύ έξυπνο και με πολύ βαθιά πίστη φίλο μας.
«Ο Ορθόδοξος Λόγος»
Με την ευλογία του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης, ο Ευγένιος Ρόουζ, μαζί με τον απόφοιτο της Ιερατικής Σχολής της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας, Γκλέμπ Ποντμόσενσκιϊ (μελλοντικό πατέρα Γερμανό), δημιούργησαν ιεραποστολική αδελφότητα και άνοιξαν το 1964, δίπλα στο ναό μας, ένα περίπτερο με βιβλία, όπου έμεναν και οι ίδιοι. Επίσης, άρχισαν να εκδίδουν το ιεραποστολικό περιοδικό «The Orthodox Word» («Ο Ορθόδοξος Λόγος») – τον τίτλο τον επινόησε ο Άγιος Ιωάννης. Επίσης, άρχισαν να επανεκδίδουν προεπαναστατικά βιβλία που αναφέρονταν σε Ρώσους ασκητές και γέροντες.
Το περιοδικό «Ο Ορθόδοξος Λόγος» στις μέρες μας
«Άρχισα να του ανοίγω την καρδιά μου, όταν ξαφνικά παρατήρησα ότι τα μάτια του Σεβασμιώτατου Ιωάννη είναι κλειστά και ροχαλίζει»
Εκείνη τη στιγμή άνοιξε τα μάτια του και τελείως νηφάλια μου είπε: “Συνεχίστε!”
Ο πατήρ Γερμανός αργότερα διηγούταν για μια από τις συνομιλίες τους με τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη για την ιεραποστολική αδελφότητα. Αυτή η συζήτηση έγινε περίπου τα μεσάνυχτα, επειδή ο Σεβασμιώτατος, όπως πάντα, ήταν πολύ απασχολημένος την ημέρα και το περιγράφει έτσι:
«Άρχισα να του ανοίγω την καρδιά μου, ευχαριστώντας τον για τη δυνατότητα που μου δόθηκε… Και ξαφνικά παρατήρησα ότι τα μάτια του Σεβασμιώτατου είναι κλειστά και ροχαλίζει. Ταράχτηκα λίγο, αν και καταλάβαινα ότι πρέπει να ήταν πάρα πολύ κουρασμένος. Σταμάτησα.
Εκείνη τη στιγμή άνοιξε τα μάτια του και τελείως νηφάλια μου είπε: “Συνεχίστε!” Εγώ ξανά άρχισα να μιλάω, και αυτός συνέχιζε να ροχαλίζει. Ένοιωθα το ανώφελο του μονολόγου μου και άρχισα να προσεύχομαι. Αυτός αμέσως άνοιξε τα μάτια του, με τράβηξε κοντά του, έτσι που ανάμεσα στις μύτες μας δεν έμεινε πάνω από τριάντα εκατοστά, και με απόλυτη σοβαρότητα απαίτησε να συνεχίσω. Υπάκουσα και τολμηρά αναφέρθηκα σε όλα τα βασικά ζητήματα, που έπρεπε να αντιμετωπίσω.
Όσο μιλούσα, αυτός κοιμόταν και ροχάλιζε κιόλας. Όταν σταμάτησα, με ρώτησε αν τελείωσα. Μετά από την καταφατική μου απάντηση, αυτός απάντησε σε όλα τα ερωτήματα που του έκανα, όσο κοιμόταν, ένα-ένα όλα τα ερωτήματα. Είχα μείνει έκπληκτος και κατάλαβα ότι όλη αυτή την ώρα δεν κοιμόταν! Απλώς, από την εξάντληση του σώματος ο ίδιος έμοιαζε να κοιμάται».
Ο Άγιος Ιωάννης με την αγαπημένη του μίτρα που την κατασκεύασαν τα παιδιά του Ορφανοτροφείου, με τα χέρια τους
Έτσι θυμάμαι τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη
Να μια από τις αφηγήσεις που περιγράφει τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης, έτσι όπως τον βλέπαμε εκείνα τα χρόνια. Έτσι τον θυμάμαι κι εγώ:
«…μέτριου αναστήματος, ατημέλητα γκρίζα μαλλιά, μαύρο καλυμμαύχι φορεμένο στο πλάι. Το πρόσωπό του με αρκετά αυστηρή έκφραση… Όταν τον ενέδυαν, είδα ότι είναι εξαιρετικά αδύνατος. Και εκείνο που φαινόταν σαν μεγάλη κοιλιά, στην πραγματικότητα ήταν μια τσάντα γεμάτη λείψανα Αγίων, την οποία πάντα κουβαλούσε μαζί του. Στην τσάντα βρισκόταν και μια εικόνα, τυλιγμένη σε βελούδο πορφυρού χρώματος, με τα λείψανα του μακρινού του συγγενή, του Αγίου Ιωάννη (Μαξιμόβιτς), Μητροπολίτη Τομπόλσκ (1785).
Το ζωστικό του είχε έντονο γαλάζιο χρώμα, φτιαγμένο από λεπτό, πολύ φθηνό κινέζικο “ύφασμα για φτωχούς”. Το εξωτερικό του άμφιο, ο σάκκος, επίσης, φαινόταν ιδιαίτερο. Αν και ήταν αρχιερατικό άμφιο, ήταν φτιαγμένο από λευκό καμβά, πάνω στον οποίο υπήρχαν μικρά σταυρουδάκια πορφυρού και πορτοκαλί χρώματος, κεντημένα με τα χέρια των παιδιών από το Ορφανοτροφείο του στη Σαγκάη. Η μίτρα του… έμοιαζε πιο πολύ με μεγάλο σκουφί που είχε περίεργη μορφή. Στις τέσσερις πλευρές της ήταν ραμμένες μικρές φθηνές χάρτινες εικόνες. Όλα τα άμφιά του ήταν μεγαλύτερα από το ύψος του…
Όμως, στις ακολουθίες και δεήσεις, όταν έρραινε με αγίασμα, όλη η εμφάνισή του μεταμορφωνόταν. Τα μάτια του έλαμπαν με ένα εσωτερικό φως και μου φαινόταν ότι η ψυχή του αγαλλίαζε μαζί με τα παιδιά, τα οποία μόλις είχε ράνει με το Ιερό Αγίασμα».
Να τιμάμε τους κοινούς μας αγίους
Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης δίδασκε τον Ευγένιο Ρόουζ να τιμά τους κοινούς χριστιανούς αγίους, που ασκήτευαν μέχρι τον 11ο αιώνα. Ο Σεβασμιώτατος άρχισε να μεταφράζει τους βίους τους και αργότερα ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) συνέχισε το έργο του. Για αυτόν, όπως και για τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη, ήταν πολύ σημαντικό να μην ξεχνάμε αυτούς τους αγίους.
Ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης κάποτε είχε έρθει στο ιεραποστολικό περίπτερο, στον Ευγένιο, και είχε φέρει μαζί του μια μικρή εικόνα Αγίου του 3ου αιώνα, του Αγίου Αλμπάν της Βρετανίας, του πρώτου Αγίου Μάρτυρα των νήσων της Βρετανίας, μαζί με τη φωτογραφία του ναού όπου βρίσκεται ο τάφος του.
Εκείνη τη φορά, ο Άγιος Ιωάννης μιλούσε για πολλή ώρα στον Ευγένιο για τους παλαιούς Αγίους της Μεγάλης Βρετανίας και της Δυτικής Ευρώπης. Ήταν τόσο οικείοι σε αυτόν, λες και επικοινωνούσε πνευματικά μαζί τους. Ο Κύριος, όπως φαίνεται, του αποκάλυπτε και κάποιες λεπτομέρειες του βίου τους.
Δέκα χρόνια μετά την μακαρία κοίμηση του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης, ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) μετέφρασε από τα λατινικά στα αγγλικά το βιβλίο του Αγίου Γρηγορίου της Τουρ (538–594) «Vita patrum» («Ο Βίος Των Πατέρων»). Συνέχιζε με αυτόν τον τρόπο τη φροντίδα του ώστε οι άνθρωποι να θυμούνται τους παλαιούς χριστιανούς Αγίους. Αυτό το βιβλίο δεν είχε μεταφραστεί σε καμία γλώσσα από τότε που για πρώτη φορά είχε συγγραφεί, τον 6ο αιώνα.
«Ο Βίος Των Πατέρων»
Ο πνευματικός πατέρας μου Σεραφείμ (Ρόουζ)
Το 1966, ο Ευγένιος Ρόουζ έγραφε:
«Για την επόμενη χρονιά δεν έχουμε σχέδια. Ίσως, δεν έχει έρθει ο καιρός για τη δημιουργία της δικής μας μοναχικής αδελφότητας… Είμαστε όλοι πολύ απασχολημένοι ακόμα, καθώς εργαζόμαστε για τη δημιουργία του βιβλιοπωλείου και του περιοδικού.
Όταν έρθει ο καιρός, ο Θεός θα μας δείξει το δρόμο, πώς είναι καλύτερα να Τον υπηρετούμε. Εδώ, στο Σαν-Φρανσίσκο έχουμε τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη, ο οποίος μας καθοδηγεί πνευματικά, και την παρούσα στιγμή, αυτό είναι ό, τι ακριβώς μας χρειάζεται»[1].
Μετά την μακαρία κοίμηση του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης, στις 2 Ιουλίου του 1966, σε ηλικία εβδομήντα χρονών, ο Ευγένιος Ρόουζ και ο Γκλέμπ Ποντμόσενσκιϊ αγόρασαν στο δάσος, κοντά στη μικρή πόλη Πλάτινα (στη βόρεια Καλιφόρνια), ένα οικόπεδο. Το 1967, έκτισαν εκεί τη Σκήτη του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας. Το 1969, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Εξωτερικού προέβη στην αγιοκατάταξη του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας. Η Σκήτη αργότερα έγινε Μονή, είναι η Ιερά Μονή του Αγίου Γερμανού.
Το 1970, ο Ευγένιος εκάρη μοναχός και έλαβε το όνομα του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Το 1977, χειροτονήθηκε ιερέας και έγινε ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ).
Εκείνα τα χρόνια, εγώ, νεαρή φοιτήτρια Πανεπιστημίου, είχα ήδη αισθανθεί την ανάγκη για πνευματικό καθοδηγητή. Δε χρειάστηκε να ψάχνω για πολύ. Τον βρήκα στο πρόσωπο του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ).
Η ζωή τους έμοιαζε με τη ζωή των αναχωρητών μοναχών των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού.
Εκεί υπήρχε δάσος. Τα κελλιά τους, πρόσφατα κτισμένα, ήταν χωρίς ιδιαίτερες βιοτικές ανέσεις. Δεν είχαν ούτε ηλεκτρισμό ούτε ύδρευση. Δεν ξέρω, πώς ζούσαν εκεί. Η ζωή τους έμοιαζε με τη ζωή των αναχωρητών μοναχών των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού. Εκείνοι, όμως, ασκήτευαν σε ζεστές χώρες, και εδώ έχουμε χιόνι, κρύο…
Στο δάσος είχαν τα πρόσφατα κτισμένα κελλιά τους, χωρίς ιδιαίτερες βιοτικές ανέσεις˙ ούτε ηλεκτρισμό ούτε ύδρευση
Αυτό ήταν ένα πολύ φτωχό αλλά ευλογημένο μέρος. Ήταν ανάμεσα σε πεύκα, στην κορυφή ενός βουνού με θέα τα πάρα πολύ όμορφα τοπία ολόγυρα. Ένας πολύ ευχάριστος ξύλινος ναός. Εκεί γίνονταν μεγάλης διάρκειας ακολουθίες, αλλά ήταν εκπληκτικά εύκολο να στέκεσαι όρθιος και να προσεύχεσαι: έτσι λειτουργούσε η χάρη.
Έξω από την πόρτα του μοναστηριού, μακριά από τα κελλιά των αδελφών, υπήρχαν μικρά ξύλινα σπιτάκια. Εμείς εκεί διανυκτερεύαμε. Δεν είχαν κρεβάτια, γι΄ αυτό, παίρναμε μαζί μας σάκους ύπνου. Κοιμόμασταν σε αυτά με τα ρούχα και πάλι κρυώναμε.
Στη Σκήτη τους, οι πατέρες δούλευαν και προσεύχονταν. Είχαν αγοράσει τυπογραφική μηχανή και τύπωναν βιβλία, όπως στον μεσαίωνα, έβαζαν τα μεταλλικά γράμματα με τα χέρια. Και εγώ τους βοηθούσα. Όλοι δουλεύαμε. Εκτός από τη δουλειά στο τυπογραφείο, οι προσκυνητές μαγείρευαν, έπλεναν πιάτα.
Κάποιες οικογένειες έφερναν τρόφιμα. Στο Σαν Φρανσίσκο, υπήρχε ένα κατάστημα τροφίμων με Ρώσους ιδιοκτήτες. Εμείς με την αδελφή μου, πριν από το ταξίδι μας στο μοναστήρι, συνήθως πηγαίναμε σε εκείνο το κατάστημα και οι ιδιοκτήτες μας έδιναν για ελεημοσύνη στη Σκήτη ψωμί, τσουβάλια με φαγόπυρο, διάφορα γλυκά. Στην αρχή, πήγαινα με τη μεγαλύτερη (κατά 15 χρόνια) αδελφή μου. Στη συνέχεια πήγαινα με διάφορες προσκυνηματικές ομάδες.
Κάτω από το βουνό, στη μικρή πόλη Πλάτινα, λειτουργούσε γυναικεία κοινότητα. Βρισκόταν σε απόσταση περίπου μιας ώρας για να κατέβεις από τη Σκήτη. Όλες οι μοναχές πήγαιναν για πνευματική καθοδήγηση στη Σκήτη.
Ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) είχε πάντα χαρούμενη διάθεση
Όταν ο πατήρ Σεραφείμ μιλούσε με τους προσκυνητές, δεν του άρεσε να κάθεται κάπου. Προτιμούσε να περπατάει στο δάσος. Δεν περπατούσε απλώς, αλλά προσευχόταν από μέσα του και απαντούσε στις ερωτήσεις μας χωρίς να βιάζεται.
Θυμάμαι ότι είχε πάντοτε χαρούμενη διάθεση: πάνω του αναπαυόταν εκείνη η χάρη που κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο, τόσο που να δοξολογεί τον Κύριο και να τηρεί την παρακάτω εντολή Του:
Η αδελφή μου και εγώ μπορούσαμε για ώρες να περπατάμε με τον πατέρα Σεραφείμ στο δάσος. Αυτός να προσεύχεται από μέσα του και να απαντάει στις ερωτήσεις μας.
Ο Ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ)
Ο κροταλίας
Ναι, γύρω από τη Σκήτη υπήρχε πραγματικά πυκνό δάσος, όπου είχε πολλά και διάφορα ζώα, είχε ακόμα και ορεινά λιοντάρια (έτσι ονομάζουν στην Καλιφόρνια το πούμα). Όταν το κτίσιμο της Σκήτης ήταν μόλις στην αρχή, ο πατήρ Σεραφείμ, Ευγένιος ακόμα τότε, είχε πάει εκεί για να βάλει τα θεμέλια του τυπογραφείου. Έσκαβε για πολλή ώρα το χώμα για να τοποθετήσει εκεί τα τσιμεντένια μπλοκ και είχε κουραστεί πολύ.
Πήρε το φτυάρι και, κάνοντας το σημείο του σταυρού, με ένα χτύπο έκοψε το κεφάλι του φιδιού
Μετά από λίγη ξεκούραση, επέστρεψε και τι να δει! Ένα τεράστιο και τρομερά δηλητηριώδες φίδι Κροταλία στο σημείο όπου δούλευε, να τον κοιτάει ακριβώς και να συρίζει απειλητικά. Αν τον δάγκωνε, δε θα μπορούσε να βρει καμιά βοήθεια σε αυτό το έρημο μέρος. Τότε πήρε το φτυάρι και, κάνοντας το σημείο του σταυρού, με ένα χτύπο έκοψε το κεφάλι του φιδιού.
Αυτό το περιστατικό, βεβαίως, συγκλόνισε τον Ευγένιο. Από το άγχος του κάθισε καταγής, κάτω από το δέντρο, σαν να λαγοκοιμήθηκε και μεταξύ ύπνου και ξύπνιου είδε τον πνευματικό του πατέρα, τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης, που τότε είχε κοιμηθεί ήδη. Χάρηκε πολύ και ρώτησε:
– Σεβασμιώτατε, θα συνεχίζετε να είστε δίπλα μου;
Ο Σεβασμιώτατος τον κοίταξε με πολλή γλυκύτητα και έγνεφε καταφατικά το κεφάλι. Τότε, ο Ευγένιος του έκανε και άλλες ερωτήσεις, στις οποίες πήρε και απαντήσεις. Όλες αυτές οι απαντήσεις αργότερα επαληθεύτηκαν.
Η γεώτρηση
Οι εγκαταβιούντες στη Σκήτη τα έκτιζαν όλα μόνοι τους. Μπροστά τους, όμως, είχαν ένα μεγάλο πρόβλημα: η Σκήτη βρισκόταν σε βουνό, όπου δεν υπήρχε νερό. Ακόμα και να πιεις μόλις ένα ποτήρι νερό ή να βράσεις νερό για τσάι, έπρεπε να κουβαλάς νερό μαζί σου και από μακριά.
Το Ίδρυμα του Αγίου Ιωάννη τους πρότεινε να καλέσουν ειδικό για να εκτιμήσει, αν υπάρχει δυνατότητα σε αυτό το ύψος να κάνουν γεώτρηση για να βρουν νερό. Όταν βρήκαν τον ειδικό, αυτός τους όρισε το μέρος όπου μπορούσαν να κάνουν γεώτρηση. Τότε, από το Ίδρυμα του Αγίου Ιωάννη έστειλαν τραπεζική επιταγή για τη δαπάνη της γεώτρησης. Το συνολικό ποσό ήταν 3642 δολάρια και 60 σεντς. Τόσα κατάφεραν να συγκεντρώσουν.
Οι εργάτες πήγαν εκεί, έκαναν τη γεώτρηση και έβαλαν την αντλία. Όταν έστειλαν το λογαριασμό για τις εργασίες, διαπιστώθηκε ότι το ποσό ήταν ακριβώς αυτό που είχε σταλεί με την επιταγή της δωρεάς. Ήταν εκπληκτικό! Τα ποσά συνέπεσαν ακριβώς, λες και ο ίδιος ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης, όπως, άλλωστε, και είχε υποσχεθεί, ήταν δίπλα στο πνευματικό του παιδί.
Η πυρκαγιά
Η φωτιά είχε πλησιάσει πολύ κοντά στο σταυρό, που είναι τοποθετημένος στα όρια της μοναστικής γης, και έσβησε μόνη της
Στην Καλιφόρνια έχουμε πολύ μεγάλες πυρκαγιές. Κάποτε, μια τέτοια πυρκαγιά είχε γίνει δίπλα στο μοναστήρι. Η φωτιά είχε πλησιάσει πολύ κοντά στο σταυρό, που είναι τοποθετημένος στα όρια της μοναστικής γης. Η φωτιά έφτασε μέχρι εκεί και έσβησε μόνη της. Στην περιοχή, όμως, είχαν καεί χιλιάδες στρέμματα. Τόσο τρομερή ήταν η πυρκαγιά.
Αν η φωτιά δεν είχε σταματήσει με έναν τελείως θαυμαστό τρόπο, οι εγκαταβιούντες στη Μονή θα είχαν καεί: δεν είχαν απολύτως καμιά επιλογή για να καταφύγουν. Αλλά, τους συντρόφευαν οι προσευχές του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης.
Όταν όλοι περίμεναν την συντέλεια του κόσμου:
Τι έλεγε για το θέμα αυτό ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ)
Τη δεκαετία του 1970, όλοι, για κάποιο λόγο, περίμεναν την συντέλεια του κόσμου. Νόμιζαν ότι πλησιάζει η αποκάλυψη. Κυριαρχούσε έντονος φόβος και αγωνία, κάτι σαν τη διαίσθηση των έσχατων καιρών.
Όμως, ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) μας καλούσε να μη φοβόμαστε τη συντέλεια του κόσμου. Μας θύμιζε ότι, πρώτον, ούτε οι Άγγελοι δε γνωρίζουν πότε θα έρθει το τέλος του κόσμου. Πόσο μάλλον εμείς, οι άνθρωποι. Ο Πατέρας μόνο.
Πρέπει να ζεις λες και η κάθε σου μέρα μπορεί να είναι η τελευταία. Και πράγματι, έτσι είναι. Ποτέ δεν ξέρουμε ποια ακριβώς η μέρα ή ποια νύχτα θα είναι η τελευταία. Ο Κύριος είναι ελεήμων και μας συγχωρεί τις αμαρτίες, για τις οποίες μετανοούμε. Σε κανέναν, όμως, από μας δεν έχει εξασφαλιστεί η αυριανή ημέρα.
Επίσης, ο πατήρ Σεραφείμ παρηγορούσε αυτούς που φοβούνταν και τους έλεγε:
– Μη φοβάστε τους τρομερούς αυτούς καιρούς! Να κοιτάτε μπροστά! Αν πράγματι πλησιάζει η συντέλεια του κόσμου, πώς θα τελειώσει όλο αυτό; Αυτό θα τελειώσει με την Έλευση του Χριστού σε όλη τη δόξα Του! Και η Έλευσή Του είναι η μεγαλύτερη χαρά για μας, τους χριστιανούς! Γι΄ αυτό, όταν μιλάνε για τους έσχατους καιρούς, δεν πρέπει να τρομάζουμε, αλλά πρέπει να έχουμε την πίστη και την ελπίδα ότι, όταν έρθει η ώρα, ο Κύριος θα καλύψει τα πάντα με το έλεος και την αγάπη Του.
Επίσης, έλεγε:
– Εμείς δεν περιμένουμε το τρομερό τέλος, αλλά προσμένουμε τη χαρά της συνάντησης με το Χριστό!
«Να ψάχνετε τη βασιλική οδό!»
Επίσης, ο πατήρ Σεραφείμ επαναλάμβανε συχνά:
– Ποτέ μην φτάνετε σε ακρότητες! Πρέπει να ζούμε προσεκτικά, να επιλέγουμε τη μέση, δηλαδή τη βασιλική οδό, αποφεύγοντας τις ακρότητες. Από τη μια, μην γλιστράμε στο φανατισμό και στην κατάκριση. Από την άλλη, να μην χαλαρώνουμε και να μην γινόμαστε χλιαροί. Και για να διαλέξεις τη βασιλική οδό, πρέπει να έχεις πνευματική διάκριση. Δεν είναι τυχαίο που τη διάκριση την θεωρούν ανώτερη από όλα τα πνευματικά χαρίσματα. Το να αποκτήσεις ένα τέτοιο χάρισμα είναι πολύ δύσκολο. Πρέπει, όμως, να προσπαθούμε να μην πέφτουμε σε ακρότητες.
Τα αγαπημένα λόγια του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ) ήταν:
– Να ψάχνετε τη βασιλική οδό!
Ήταν ασκητής αλλά δεν απαιτούσε τον ίδιο ασκητισμό από τους άλλους
Δεν τον απασχολούσε η εξωτερική του εμφάνιση, κυκλοφορούσε με ένα φθαρμένο ζωστικό, δεν κούρευε τη γενειάδα του
Αν και ο ίδιος ο πατήρ Σεραφείμ ζούσε ασκητικά και νήστευε πολύ αυστηρά, ποτέ δεν απαιτούσε τον ίδιο ασκητισμό από τους άλλους. Συμπεριφερόταν στους ανθρώπους με αγάπη.
Την πρώτη εβδομάδα της νηστείας, στη Σκήτη τους δεν έτρωγαν τίποτα. Μπορεί να έτρωγαν καμιά χούφτα ξηρούς καρπούς. Σπάνια τους επισκέπτονταν προσκυνητές την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Δεν μπορούσαν να αντέξουν την αυστηρότητα του βίου τους.
Αλλά από μας, τα πνευματικά του τέκνα, ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόους) δεν απαιτούσε παρόμοια άσκηση.
Δεν τον απασχολούσε η εξωτερική του εμφάνιση. Κυκλοφορούσε με ένα παλαιό, πολύ φθαρμένο ζωστικό. Δεν κούρευε τη γενειάδα του. Κάποιοι σκανδαλίζονταν με την εξωτερική του εμφάνιση, ιδιαίτερα όταν ερχόταν από τη Σκήτη του στην πόλη.
Ο Σεβασμιώτατος Λαύρος (Σκούρλα) και ο ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ) σε συνέδριο νεολαίας
Η Ρωσία ήταν στο κέντρο της ζωής του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ)
Ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) μας μάθαινε να είμαστε ορθόδοξοι. Ήταν Αμερικανός, αλλά η Ρωσία ήταν στο κέντρο της ζωής του. Για αυτόν η Ορθοδοξία στη Ρωσία ήταν πολύ σημαντική υπόθεση. Μάθαινε ρωσικά και εκκλησιαστικά σλαβονικά. Κατάλαβε τη σημασία της ρωσικής Ορθοδοξίας στην εποχή των διωγμών της Εκκλησίας και των πιστών και προσδοκούσε στην αναγέννηση της ορθόδοξης Ρωσίας.
Έχω μια επιστολή, την οποία μου είχε γράψει στα ρωσικά.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αντώνιος (Μεντβέντεβ) με τον πατέρα Σεραφείμ. Η Σκήτη του Οσίου Γερμανού της Αλάσκας, το 1979.
Το κάθε λεπτό της ζωής μας πρέπει να είναι με τον Θεό
Ο πατήρ Σεραφείμ συχνά έλεγε ότι πρέπει συνέχεια να έχουμε μνήμη του Θεού. Το κάθε λεπτό της ζωής μας πρέπει να συνδέεται με Αυτόν. Αυτό εμάς, τους νεαρούς προσκυνητές και προσκυνήτριες, μας άνοιγε τα μάτια και μας εξηγούσε τι σημαίνει να είσαι ορθόδοξος χριστιανός: όχι απλά να πηγαίνεις στην εκκλησία κάθε Κυριακή, αλλά συνέχεια να κρατάς αδιάλειπτη τη μνήμη του Θεού.
Μας δίδασκε επίσης και για την προσευχή του Ιησού, πόσο σημαντική είναι. Μας προειδοποιούσε και για τους κινδύνους: δεν πρέπει να παίζουμε με αυτά και να προσπαθούμε γρήγορα να σκαρφαλώσουμε σε κάποιο πνευματικό ύψος, έτσι όπως το φαντάζονται οι αρχάριοι. Σαν τον άνθρωπο που αρχίζει να διαβάζει αποκλειστικά «Φιλοκαλλία» και αμέσως βιάζεται να φτάσει στη νοερά και καρδιακή προσευχή, για την οποία μιλούν οι άγιοι πατέρες.
Υπογράμμιζε ότι χρειάζεται να τα κάνουμε όλα σταδιακά, με νηφαλιότητα, ακολουθώντας τη βασιλική οδό. Επίσης, τόνιζε την ανάγκη πνευματικής καθοδήγησης.
Τις συμβουλές του πνευματικού μου πατέρα τις χρειάστηκα στη δημιουργία του ορθόδοξου σχολείου
Όλες οι συγκεντρώσεις, που είχαν ως θέμα την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιωάννη, γίνονταν στο σπίτι μας
Όλες οι συγκεντρώσεις, που είχαν ως θέμα την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης και του Σαν Φρανσίσκο, του θαυματουργού, γίνονταν στο σπίτι μας. Ο πατήρ Σέργιος, εγώ και τα παιδιά μας ζούσαμε στο σπίτι του ιερέα του Ιερού Ναού «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», στο Σαν Φρανσίσκο. Όλη τη χρονιά ήμασταν απασχολημένοι με την προετοιμασία της αγιοκατάταξης. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιωάννη, στις 2 Ιουλίου του 1994, ένιωσα ελεύθερη, μετά από τόσο έντονη δραστηριότητα, και άρχισα να σκέφτομαι, τι ωφέλιμο θα μπορούσα να κάνω. Καθώς είχα σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο ιστορία και φιλολογία, αποφασίσαμε με τον πατέρα Σέργιο να ανοίξουμε ορθόδοξο σχολείο.
Και τότε ήταν που θυμήθηκα τις συμβουλές του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ) για την ανατροφή των παιδιών. Συμβούλευε να τους δίνουμε να διαβάζουν καλή κλασική λογοτεχνία (ο ίδιος αγαπούσε τον Ντίκενς), επειδή αυτό κάνει την καρδιά ευαίσθητη, διδάσκει τη συμπόνια και την αγάπη προς τους πλησίον.
Επίσης, συμβούλευε να ακούν καλή κλασική μουσική, να παρατηρούν την ομορφιά, να αναπτύσσουν την αίσθηση του ωραίου. Και όλες οι συμβουλές του πνευματικού μου πατέρα μού χρειάστηκαν, όταν ανοίξαμε το ορθόδοξο σχολείο μας, που είχε όλες τις τάξεις, από την τάξη προετοιμασίας μέχρι και την 12η τάξη.
Το πρόσωπό του ήταν χαρούμενο και φωτεινό
Ο πνευματικός μου πατέρας Σεραφείμ (Ρόουζ) εκδήμησε εις Κύριον, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1982, σε ηλικία 48 ετών. Προηγουμένως, είχε εξομολογηθεί, είχε μεταλάβει των Αχράντων Μυστηρίων και είχε συμμετάσχει στο Ιερό Ευχέλαιο. Υπέφερε από ανίατη ασθένεια, την οποία είχαν διαγνώσει το 1961. Είχε φρικτούς πόνους πριν από τον θάνατό του. Μετά το θάνατό του, όμως, το πρόσωπό του έγινε τόσο χαρούμενο και φωτεινό που, παρά την παράδοση, δεν το κάλυψαν. Εκτός από αυτό, οι αυτόπτες μάρτυρες, που είχαν παραστεί στον ενταφιασμό του, διαπίστωσαν ότι δεν είχε καθόλου μυρωδιά αποσύνθεσης, παρόλο που είχε υψηλές θερμοκρασίες.
Ο πατήρ Σεραφείμ
Τον πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ) τον κήδεψαν στην Ιερά Μονή Αγίου Γερμανού. Το κατευόδιό του έμοιαζε με ορθόδοξη γιορτή, στην οποία κατέφθασαν πολλοί πιστοί και ιερείς από διάφορα μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών: Ρώσοι, Αμερικανοί, Έλληνες, Σέρβοι.
Ο Μιτροφόρος Πρωθιερέας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Εξωτερικού Ρωμανός Λουκιάνοβ (1927–2007) έγραψε:
«…ξεπροβοδίσαμε προς την αιώνια ζωή τον πρώτο γηγενή Αμερικανό ασκητή, αγωνιστή και ιεραπόστολο, καρπό της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερικάνικη Ήπειρο. Αιωνία του η μνήμη» [1].
Η Ιερά Μονή του Οσίου Γερμανού της Αλάσκας
[1] Лукьянов Роман, протоиерей. Иеромонах Серафим – американский миссионер. Русское Возрождение. Нью-Йорк-Москва-Париж. 1983. № 21. С. 211–215.
Ο π. Αλέξιος θυμάται τρεις απλές αρχές ζωής που έμαθε από τον π. Σεραφείμ. «Τις έμαθα» λέει, «όχι τόσο πολύ από τα βιβλία του π. Σεραφείμ όσο από αυτά που μου είπε σε διάφορες ομιλίες κατά τα χρόνια που πέρασαν. Η πρώτη από αυτές τις αρχές είναι:
«Είμαστε προσκυνητές σ’ αυτήν τη γη και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ«, πρέπει συνεχώς να τον θυμόμαστε αυτό. Είμαστε απλώς παρεπίδημοι. Αυτή η ζωή είναι μόνο η αρχή μιας συνέχειας που δεν θα τελειώσει ποτέ. Τείνουμε να τη μεταχειριστούμε σαν να είναι μόνιμη και απαίσια σημαντική από την άποψη των σταυροδρομιών και της εκπαίδευσης και της προόδου και όλων εκείνων των πραγμάτων. Αλλά όλα θα πεθάνουν μαζί μας θα πεθάνει το σώμα μας• τίποτα από αυτά δεν θα πάει μαζί μας στον άλλο κόσμο. Ο π. Σεραφείμ θέλησε να μας διδάξει αρχές που θα μας κρατούσαν στην σωστή θέση καθόλη τη διάρκεια της ζωής και θα μας στήριζαν στις νέες και διαφορετικές καταστάσεις, τις περιστάσεις και τα προβλήματα. Επομένως, εάν πήγαινες σε αυτόν με μια ερώτηση για κάποιο ιδιαίτερο θέμα, μπορεί ή όχι να εξέταζε εκείνο το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά θα έδινε μια αρχή με την οποία κάποιος θα μπορούσε να αξιολογήσει ο ίδιος το πρόβλημα και να καταλήξει σε ένα ευλόγα νηφάλιο και αξιόπιστο συμπέρασμα. Αυτό είναι που κρυβόταν πίσω από την υπενθύμισή του σε μας πως είμαστε προσκυνητές σε αυτήν τη γη. Αυτό είναι μια αρχή, μια προϋπόθεση. Εξετάστε όλα τα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει την περασμένη εβδομάδα ή τον μήνα, όλα τα πράγματα στην ιδιωτική ζωή μας που φαίνονται πολύ σημαντικά και μας εκνευρίζουν, συγχύζουν, που μας κάνουν να ανησυχούμε ή φοβόμαστε• και έπειτα ας σκεφτούμε ότι, εάν είχαμε θυμίσει στους εαυτούς μας ότι είμαστε μόνο προσκυνητές εδώ, τα πιο πολλά από τα «ζητήματά μας» είναι πολύ ασήμαντα, και πόση διαφορά θα είχε κάνει αυτό στην ποιότητα της ημέρας μας, της εβδομάδας μας, της ζωής μας.
Μια δεύτερη αρχή που ο π. Σεραφείμ με δίδαξε ήταν ότι η ορθόδοξη πίστη μας δεν είναι «κάτι» το ακαδημαϊκό. Αυτό ίσως φανεί περίεργο να ειπωθεί επειδή έχουμε τα δεδομένα των ογκωδών βιβλίων των αγίων Πατέρων και των ιερών ακολουθιών της Εκκλησίας, και επίσης των βίων των Αγίων – υπάρχουν τόσα πολλά. Φυσικά, υπάρχει ένα ακαδημαϊκό επίπεδο σ’ όλο αυτό το σύνολο, αλλά δεν είναι αυτή η ουσία. Ο π. Σεραφείμ μου έγραψε μια φορά: «Μην αφήσετε ποτέ κανένα να πάρει όλα τα βιβλία μακριά από σας. Αλλά μην μπερδέψετε την ανάγνωση των βιβλίων με το πραγματικό νόημα, το οποίο είναι η βίωση της Ορθοδοξίας«… Ή Ορθοδοξία, μου είπε, δεν είναι τόσο πολύ θέμα του νου. Είναι ένα βίωμα, και είναι της καρδιάς. Μια φορά, όταν περπατούσαμε κάπου στην περιοχή του μοναστηριού, τον ρώτησα, «Πάτερ Σεραφείμ, ποιά είναι η αγαπημένη σας εικόνα της Θεοτόκου»; Σταμάτησε και είπε, «Δεν είναι κάποια». «Αυτό είναι αδύνατον!», είπα – «ο καθένας έχει μια αγαπημένη εικόνα της Θεοτόκου – ποιά είναι η δική σας;». Σταμάτησε πάλι και με κοίταξε, πραγματικά με κατάπληξη, και είπε, «Δεν καταλαβαίνεις; Μ’ αρέσει πολύ το όλον της Θεοτόκου». Αυτή ήταν μια πολύ βαθιά απάντηση: δεν μπορείς μόνο να διαλέξεις μία εικόνα και να πεις αυτή είναι η καλύτερη, ή αυτή είναι εκείνη που συμπαθώ περισσότερο. Είναι πράγματι το σύνολο, το όλον! Σε περιστάσεις όπως αυτή, ο π. Σεραφείμ ήταν σε θέση να μου υπενθυμίσει επανειλημμένα ότι η Ορθοδοξία πρέπει να βιωθεί, όχι μόνο να διαβαστεί, να μελετηθεί ή να γραφτεί κάτι σχετικά…
Η τρίτη αρχή ήταν πιθανώς η σημαντικότερη όλων. Ο π. Σεραφείμ μου είπε, «Εάν δεν βρεις τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή, δεν θα Τον βρεις στην άλλη«. Για ένα χριστιανό της Δύσης, αυτή είναι μια καταπληκτική δήλωση. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά; Δεν μιλούσε αυτός για τη μυστική εμπειρία ή δεν είχε τα οράματα ή κάτι παρόμοιας φύσεως. Καθένας που γνωρίζει τον π. Σεραφείμ συνειδητοποιεί ότι θα είχε μείνει μακριά από τέτοιου είδους συζήτηση. Αυτό που εννοούσε με το να «βρεις τον Χριστό» σε αυτήν τη ζωή είναι, πως κάποιος πρέπει πρώτα να εστιάζει στον Χριστό διαρκώς, ημέρα και νύχτα. Αυτό δεν αποτελεί μία συνήθεια προσευχής, όπως κάνει κάποιος στις εικόνες όταν βάζει το καπέλο του για να βγει από την πόρτα. Μάλλον, πρόκειται για την περίπτωση που κάποιος έχει στον νου του τον Χριστό όλη την ημέρα, σε κάθε περίσταση, σε κάθε ευκαιρία – να υψώνει κάποιος την καρδιά και τον νου του σε Αυτόν. Ο π. Σεραφείμ συνήθιζε να μου λέει, αναφερόμενος στην Καινή Διαθήκη: «Ο Θεός είναι αγάπη κι όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό, κι ο Θεός μέσα σε αυτόν… Η τέλεια αγάπη διώχνει τον φόβο» (Α Ιωάν. 4:16,18). Βλέπετε, ήμουν ένα άτομο που φοβόταν, έτσι θα έλεγε, τέτοιου είδους λόγια. Και έπειτα θα εξηγούσε, «Καλά, εμείς δεν μπορούμε να έχουμε τέλεια αγάπη για τον Θεό, ή τον καθένα, επειδή είμαστε ατελείς. Η αγάπη του Θεού είναι τέλεια. Αλλά εάν κατοικούμε στην αγάπη και ο Θεός είναι αγάπη, κατόπιν ο Θεός κατοικεί σε μας. Και αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους ερχόμαστε όλο και πιο κοντά, συνεχώς πιο κοντά, στον Χριστό σε αυτό τον κόσμο«. Και έτσι γινόμαστε λιγότερο φοβισμένοι έναντι της ζωής και των άλλων ανθρώπων, των προκλήσεων και των δυσκολιών.
Άλλα εδάφια που του άρεσε να αναφέρει ήταν, «Μικρά μου παιδιά, έφτασε το τέλος» (Ά Ίωάν. 2:18), και «Μη φοβάσαι το μικρό μου ποίμνιο. Σ’ εσάς ευαρεστήθηκε ο Πατέρας σας να δώσει τη βασιλεία του» (Λουκ. 12:32). Στα επόμενα χρόνια θυμήθηκα που ο π. Σεραφείμ επαναλάμβανε τέτοια εδάφια σε μένα – και έρχονταν στον νου μου σε περιόδους φόβου και κινδύνου. Αυτά τα εδάφια ήταν μια ιδιαίτερη ανάπαυση και παρηγοριά για μένα κατά την περίοδο της ξαφνικής ανάπαυσης της Ματιούσκας μου, η οποία συνέβη αρκετά χρόνια αφότου ο π. Σεραφείμ είχε αφήσει αυτόν τον κόσμο. Αλλά, φυσικά, η μεγαλύτερη ανάπαυση από όλα, κατά τον θάνατό της, ήταν που γνώριζα ότι τώρα ήταν μαζί του. Τελικά, θα επιθυμούσα να πω, με πολύ μεγάλη πεποίθηση, ότι ο π. Σεραφείμ βρήκε τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι που δεν έχεις, και αυτός είχε τόσα πολλά να δώσει. Από αυτό μπορούμε να ξέρουμε ότι ο Χριστός κατοίκησε πράγματι μέσα σε αυτόν»
(ΒΙΒΛ. π. ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΡΟΟΥΖ. Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ. ΤΟΜΟΣ Γ)
Ομολογία πίστεως μέσα στις κομμουνιστικές φυλακές! Διηγείται ο ιερομ.Ιουστίνος Πίρβου
….Και φτάνει σε μένα και με ρωτάει: “Εσύ τι δουλειά έκανες;”. Εγώ τότε ξέροντας τι με περιμένει εάν έλεγα ιερέας, απάντησα: “Αγρότης”. “Αγρότης; Θα σου δώσω μία…” Και προς έκπληξή μου, με πετάει στον τοίχο και αισθάνθηκα σαν να μου βγήκαν τα πνευμόνια επειδή με βρήκε απροετοίμαστο. Και πέρασαν πολλά χρόνια κι με βάρυνε η συνείδησή μου που δεν είχα θάρρος.
Και ήρθε η στιγμή να ξεχρεώσω. Ήταν τότε που η Δύση είχε αρχίσει να μαθαίνει τι γίνεται στις κομμουνιστικές φυλακές και το σχέδιό τους να μας εξοντώσουν όλους με την υποσίτηση. Γι’ αυτό οι κομμουνιστές αποφάσισαν να στείλουν τους πολιτικούς κρατούμενους σε καταναγκαστικά έργα. Γι’ αυτό μας είχαν μαζέψει όλους τους κρατούμενους στην αυλή. Η πρώτη ερώτηση ήταν: “Ποιος πιστεύει στο Θεό; Ποιος πιστεύει σ’ αυτήν την ηλιθιότητα;”
Τότε κάτι εξεγέρθηκε μέσα μου. Κατάλαβα ότι είχε φτάσει η στιγμή. Μου ήταν αδιάφορο τι θα μου συνέβαινε μετά. Όταν άκουσα την ερώτηση αναπήδησα. Στεκόμουν στην πίσω σειρά, ήμασταν περίπου 120. Βγήκα μπροστά. Με κρατούσαν. Όλοι ήμασταν αδυνατισμένοι σα σκιές, σα φαντάσματα. Μου είπε: «Έλα εδώ» δείχνοντας μου το αριστερό του χέρι. “Ποιος άλλος πιστεύει σαν αυτόν;” Μόνο 7 στάθηκαν στη θέση τους, οι πληροφοριοδότες τους που είχαν παρεισφρύσει ανάμεσά μας.
Με έβαλαν στην απομόνωση 9 ημέρες και μου έδωσαν τη γνωστή μερίδα: 200mg αλατισμένο νερό και 100 γρ. ψωμί. Μετά απ’ αυτό το διαβολικό φέρσιμο οι άλλοι με ρωτούσαν. “Γιατί είπες ότι είσαι ιερέας;” “Πως θα μπορούσα να πω κάτι άλλο; Μου έφτανε η προηγούμενη πτώση μου”. Όποιος λέει την αλήθεια μπορεί να χάσει σήμερα αλλά να κερδίσει για πάντα, επειδή τίποτε δε γίνεται χωρίς να το ξέρει ο Θεός· όλα είναι μια δοκιμασία και μια απόδειξη της αγάπης του Θεού.
Εγώ δε θέλω να πω ότι έκανα κάτι θαρραλέο. Εγώ είπα: «Κύριε, συγχώρεσέ με. Αμάρτησα και θέλησα να δοθώ σε Σένα αυτήν την επικίνδυνη στιγμή». Τότε όλοι με πρόσεξαν και να ξέρετε ότι οι φύλακες οι αξιωματικοί και όλο το στρατόπεδο άρχισαν να μου δείχνουν ένα σεβασμό. Με χλεύαζαν βέβαια αλλά όχι όπως πρώτα. Μετά από χρόνια ξαναείχα την ευκαιρία να ξεχρεώσω πολλές φορές.
Viata parintelui Iustin-Minastirea Petru Voda
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Προσκυνητής: 12 Ιανουαρίου 2010
***
π. Ιουστινος Πίρβου – Μια ζωή αφιερωμένη στο Χριστό
«Χωρίς Θεό ο άνθρωπος είναι σαν άδεια πανοπλία. Απ’ όταν φοβάμαι το Θεό δε φοβάμαι τίποτα! Είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος (από την αμαρτία) και κάνω ότι θέλω (για το Θεό και τη ψυχή μου). Δε φοβάμαι τους ανθρώπους»
Αυτό το απόφθεγμα δεν θα μπορούσε ο οποιοσδήποτε να το πει… επειδή και σε έναν εν ζωή άγιο (όπως θεωρείται ο π. Ιουστίνος Πίρβου από την πλειοψηφία όσων τον γνώρισαν) κόστισαν 4 χρόνια φυλακή μαζι με τα 12 χρόνια που είχε κάνει μετά τον πόλεμο. Στα 90 του χρόνια συνεχίζει να είναι ένα παράδειγμα αντοχής- φυσικής και ψυχικής – στη “χιονοστιβάδα” των ανθρώπων που στέκονται μέρα-νύχτα στην πόρτα του κελιού του στη Μονή Πέτρου – Βόντα – Νεάμτς, με τα προβλήματα και τις στενοχώριες τους και τους οποίους ο γέροντας δέχεται στο κελάκι του, ακουμπώντας το ασκητικό του σώμα σ’ ένα καναπεδάκι όπου στέκεται για πολλές ώρες.
Σε υποδέχεται με ένα βλέμμα γαλάζιο, ζεστό αλλά και διεισδυτικό. Πότε δεν κουράζεται ν’ ακούει τον πόνο των χιλιάδων ανθρώπων που τον επισκέπτονται! Δε σου έρχεται να πιστέψεις πως ένας άνθρωπος που έμεινε στις κομμουνιστικές φυλακές 16 χρόνια, σε κελιά παγωμένα, πεινασμένος, χτυπημένος και φριχτά βασανισμένος ψυχικά και σωματικά, αντέχει στα 90 του χρόνια το άλλο «βασανιστήριο» αυτό του πόνου των ανθρώπων που έρχονται σ’ αυτόν για βοήθεια. Αλλά αυτό δεν εκπλήσσει επειδή:
«Όσοι φυλακίσθηκαν (σ.σ. στις κομμουνιστικές φυλακές) όσοι υποφέρουν και υπέφεραν είναι πιο δεικτικοί στα θαύματα, στο να καταλάβουν το θαύμα της ζωής. Τον άνθρωπο που είναι “έτοιμος” δεν τον τρομάζει ο θάνατος, ούτε φτάνει στην ώρα της Κρίσεως με το σακί αδειανό» (π. Ιουστίνος Πίρβου). Και ο γέροντας τους ακούει με υπομονή όλους, βάζει το χέρι του στο κεφάλι τους και η παρηγοριά που προσφέρει δεν είναι μικρό πράγμα. Πολλοί ομολογούν ότι δέχτηκαν το Χριστό μετά από την πρώτη συνάντηση μαζί του.
Μετά τη πρωινή Θ. Λειτουργία στην πόρτα τον περιμένουν όχι μόνο γέροι, γυναίκες, μοναχοί και μοναχές αλλά και πολλοί νέοι. Για τους νέους λέγει ο π. Ιουστίνος: «Οι νέοι θα τον βρουν το Θεό και θα βρουν και αυτούς που έζησαν εν πνεύματι και αληθεία αν ψάξουν, αν θελήσουν οπωσδήποτε να ζήσουν και αυτοί εν Αληθεία, μια ζωή με αξίες, καθαρή και άξια να πάει στην αιωνιότητα. Ο λόγος που πρέπει ν’ ακούγεται στο εσωτερικό της εκκλησίας είναι: πίσω στη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων και των Αγίων που εδόξασε ο Θεός με αγία λείψανα. Αυτοί είναι τα μοντέλα της Ορθόδοξης Εκκλησίας».
Επίσης ο π. Ιουστίνος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας: «Τώρα ο διωγμός της Εκκλησίας έχει άλλη μορφή. Οι εχθροί έρχονται με τα “ανθρώπινα δικαιώματα”, με την “ελευθερία συνειδήσεως” όπου κρύβεται η μεγάλη ανηθικότητα. Στόχος είναι η διάλυση του έθνους του οποίου οι αξίες είναι ακριβώς η ταυτότητά μας στον κόσμο. Εάν δε μετανοήσουμε και δε γονατίσουμε δε θα καταφέρουμε τίποτα. Εάν όμως προσευχηθούμε με ζήλο, ο Θεός θα βοηθήσει να ξεπεράσουμε όλες τις δοκιμασίες: την παγκοσμιοποίηση, τον οικουμενισμό και ποιος ξέρει ποια άλλα. ΟΛΑ ΘΑ ΔΙΑΣΚΟΡΠΙΣΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ».
Μόλις πρόσφατα πληροφορήθηκα ότι τουλάχιστον μία ομάδα σχισματικών παλαιοημερολογιτών, με το περιοδικό της, συκοφαντεί μεγάλους και αγίους γέροντες της Ορθοδοξίας ως «πλανημένους». Ο όρος εδώ σημαίνει ότι τα αγιοπνευματικά τους χαρίσματα αποτελούν «πλάνες», δηλαδή παγίδες του διαβόλου για την παραπλάνηση των ίδιων και όλων των χριστιανών (περί πλάνης βλέπε εδώ).
Μια ανθολογία πικρών συκοφαντιών κατά των κοιμηθέντων οσίων γερόντων Παϊσίου και Πορφυρίου και κατά του γέροντα Εφραίμ Φιλοθεΐτη βλ. εδώ:http://www.egolpion.net/634BCE9A.el.aspx. Μήπως οι αδελφοί είναι έτοιμοι να ανακηρύξουν «πλανημένους» όλους τους αγίους που κοιμήθηκαν μετά τη δεκαετία του 1920 στους κόλπους της Εκκλησίας της Ελλάδος και των ορθοδόξων πατριαρχείων; Ήταν πλανημένοι οι άγιοι Νικόλαος Πλανάς, Σιλουανός ο Αθωνίτης, Γεώργιος Καρσλίδης, Λουκάς ο Ιατρός και πλήθος άλλοι; Τα χαρίσματά τους ήταν «πλάνες»; Όσοι απ’ αυτούς ήταν ιερείς, δεν είχαν αληθινή ιεροσύνη; Τα μυστήρια που τέλεσαν ήταν άκυρα; Ώστε όλη η Ορθοδοξία, εκτός από τις σχισματικές ομάδες (που κι αυτές αλληλοσυγκρούονται αποκλείοντας η μια την άλλη), είναι αβάπτιστη, αμύρωτη, ακοινώνητη, ανεξομολόγητη, αστεφάνωτη, ακήδευτη;
Αυτή τη σκληρή κριτική, αδελφέ μου παλαιοημερολογίτη (ή «γνήσιε ορθόδοξε χριστιανέ», αν επιθυμείς να σε χαρακτηρίζω έτσι), δεν έχει τη διάκριση να την κάνει ο πνευματικός σου ή ακόμη και ο επίσκοπός σου· μην ξεχνάς ότι επίσκοποι καθαίρεσαν τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, καταδίωξαν τον άγιο Μάξιμο Ομολογητή, συμμάχησαν με τους εικονομάχους και τους λατινόφρονες. Επίσκοποι καταδίωξαν τον άγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως (τον οποίο, σημειωτέον, πολέμησε μανιωδώς, μετά την κοίμησή του, και η παλαιοημερολογίτισσα μοναχή Μαγδαληνή της Κοζάνης). Ο Θεός μακάρι να τους συγχωρέσει όλους. Ωστόσο, μόνο θεοφόροι και σημειοφόροι άγιοι έχουν τη διάκριση να εκφέρουν άποψη για την αγιότητα ενός τρίτου, ιδιαίτερα αν είναι ήδη αναγνωρισμένος ως άγιος· και αυτοί θα πρέπει, επίσης, να «αποδείξουν» ότι τα χαρίσματά τους είναι από το Θεό και όχι από τον εχθρό.
Λησμονούν οι εν λόγω παλαιοημερολογίτες αδελφοί ότι, με το ίδιο σκεπτικό, εύκολα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε «πλάνες» τα αγιοπνευματικά χαρίσματα όλων των γερόντων που κοιμήθηκαν στους κόλπους των παλαιοημερολογιτών έχοντας διακόψει την κοινωνία τους με την Εκκλησία της Ελλάδος, τα ορθόδοξα πατριαρχεία κ.τ.λ. Ωστόσο, δε θα φτάσουμε στο σημείο αυτό. Θα παραθέσουμε μόνο μερικές πληροφορίες, που τις θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικές, με την ελπίδα να προβληματιστούν οι καλοπροαίρετοι αδελφοί μας ως προς το ζήτημα του σχισματικού «ζηλωτισμού» γενικότερα.
1. Η ενωτική στάση του αγίου Ιωάννη Μαξίμοβιτς
Α. Η «Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς»
Ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης Μαξίμοβιτς (1896-1966) ήταν ιεράρχης της «Ρωσικής Εκκλησίας της Διασποράς» (στο εξής θα την αναφέρουμε: Ρ.Ε.Δ.) ή «Υπερορίου Ρωσικής Εκκλησίας», η οποία απαρτιζόταν κατά κύριο λόγο από Ρώσους «πνευματικούς πρόσφυγες», που είχαν διαφύγει από την Ε.Σ.Σ.Δ. μη μπορώντας να ζήσουν κάτω από το αθεϊστικό καθεστώς. Η Ρ.Ε.Δ. δεν είχε κοινωνία με το πατριαρχείο της Μόσχας, διότι το τελευταίο, μετά την κοίμηση του αγίου πατριάρχη Τύχωνα και μέσα από φοβερές και αιματηρές περιπέτειες, είχε περιέλθει υπό την κηδεμονία του καθεστώτος.
«Η Εκκλησία αυτή, η οποία ιδρύθηκε το 1920 με επείγον διάταγμα του πατριάρχη Τύχωνος της Μόσχας, την ίδια χρονιά είχε αποφασίσει να παραμείνει διοικητικά αποκομμένη από την Εκκλησία της Ρωσίας μέχρις ότου η δεύτερη απελευθερωνόταν από τα δεσμά του άθεου σοβιετικού καθεστώτος. Παράλληλα, όπως βεβαίωναν οι ιδρυτές-ιεράρχες της, η Εκκλησία Εξωτερικού [σ.σ. η Ρ.Ε.Δ.] αυτοχαρακτηριζόταν εξαρχής ως “αδιάσπαστο, πνευματικά ενιαίο παρακλάδι” της Μητέρας Εκκλησίας στη Ρωσία» [ιερομόναχος Δαμασκηνός, π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του, μφτρ.-επιμ. Χαρά Λιαναντωνάκη, δ΄ έκδ. Μυριόβιβλος 2006, τ. Α΄, σελ. 379-380. Υποσημ. στην ίδια σελ.: «Το ψήφισμα του Συμβουλίου των Επισκόπων της ρωσικής Εκκλησίας Εξωτερικού, που εκδόθηκε το Σεπτέμβριο του 1927, είχε ως εξής: “Το τμήμα της Παρρωσικής Εκκλησίας που βρίσκεται στο εξωτερικό, πρέπει να διακόψει τις οποιεσδήποτε διοικητικές σχέσεις με την εκκλησιαστική διοίκηση στη Μόσχα μέχρι να αποκατασταθούν οι ομαλές σχέσεις με τη Ρωσία και μέχρι την απελευθέρωση της Εκκλησίας μας από τις διώξεις που υφίσταται από τις άθεες σοβιετικές αρχές… Το τμήμα της ρωσικής Εκκλησίας που βρίσκεται στο εξωτερικό θεωρεί ότι είναι αδιάσπαστο πνευματικά ενιαίο παρακλάδι της Μεγάλης Ρωσικής Εκκλησίας.Δε διαχωρίζει τον εαυτό του από τη Μητέρα Εκκλησία και δεν αυτοπροσδιορίζεται ως αυτοκέφαλο”» (η υπογράμμιση δική μας)].
Τα παραπάνω τα γράψαμε για να γίνει κατανοητό ότι η Ρ.Ε.Δ., παρότι είχε στους κόλπους της και φανατικούς (πράγμα ανθρώπινο), ήταν μια έντιμη προσπάθεια, χαρακτηριζόμενη από ταπείνωση και αγάπη, όχι από υπεροψία και φανατισμό. «Όσο μπορούσαμε να γνωρίζουμε, η ρωσική Εκκλησία Εξωτερικού είχε την ευλογία να περιλαμβάνει στους κόλπους της τους πιο επιφανείς εκπροσώπους της αγίας Ρωσίας που ζούσαν τότε στη Διασπορά· θαυματουργοί γέροντες, προφήτες, γνήσιοι θεολόγοι και φιλόσοφοι» (ιερομ. Δαμασκηνός, ό.π., σελ. 379). Γι’ αυτό και, μετά την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος, αποκατέστησε την εκκλησιαστική κοινωνία της με το πατριαρχείο Μόσχας, προς απογοήτευσιν σχισματικών «ζηλωτών» στην Ελλάδα και αλλού!
Σημειωτέον ότι η Ρ.Ε.Δ. «ήταν μια απ’ τις ελάχιστες Ορθόδοξες Εκκλησίες στη Δύση, που δεν είχε αποδεχθεί τις μεταρρυθμίσεις του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου, τη δεκαετία του ’20, και είχε διατηρήσει το Ιουλιανό (“Παλαιό”) Ημερολόγιο» (ό.π., σελ. 379). Το παλαιό ημερολόγιο, ως γνωστόν, διατηρούν ακόμη και σήμερα στο εορτολόγιό τους τα πατριαρχεία Ρωσίας και Σερβίας, ενώ σε πολιτικό επίπεδο οι χώρες τους ακολουθούν το νέο ημερολόγιο. Το ίδιο ισχύει και στο Άγιο Όρος (εορτάζουν με το παλαιό). Η διαφορά του ημερολογίου δεν προκαλεί πρόβλημα στην εκκλησιαστική κοινωνία των Εκκλησιών αυτών με τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες του πλανήτη, ενώ αντίθετα οι «ζηλωτές» παλαιοημερολογίτες στην Ελλάδα και αλλού έχουν διακόψει αυτή την κοινωνία, με το πρόσχημα ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες που δέχτηκαν την αλλαγή, αλλά και όσες κοινωνούν με αυτές, έχουν προδώσει την Ορθοδοξία στον πάπα. Εκκλησιαστική κοινωνία πρακτικά σημαίνει να αναγνωρίζουμε ως έγκυρα και να λαμβάνουμε τα εκκλησιαστικά μυστήρια ο ένας από τον άλλο, δηλαδή (το γράφω απλοϊκά) να μεταλαβαίνουμε από τους ιερείς τους και εκείνοι από τους δικούς μας ιερείς. Αυτά είναι γενικώς γνωστά, αλλά τα αναφέρουμε για τυχόν μη ενημερωμένους αναγνώστες.
Β. Ο άγιος Ιωάννης
Ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης Μαξίμοβιτς έδρασε στη Σερβία, την Κίνα, τη Γαλλία και τις Η.Π.Α., όπου και κοιμήθηκε το 1966. Το ποιμαντικό, ιεραποστολικό και κοινωνικό του έργο είναι τεράστιο, ενώ ήταν εξαιρετικά θαυματουργός ενώ ακόμη ζούσε. Το σώμα του είναι άφθορο και φυλάσσεται στο Σαν Φρανσίσκο. Η αφθαρσία του φάνηκε και κατά την πολυήμερη έκθεση του σώματός του σε λαϊκό προσκύνημα, πριν κηδευτεί, χωρίς ταριχευτικές επεμβάσεις. Αναγνωρίστηκε ως άγιος από τη Ρ.Ε.Δ. το 1992 και φέρει το προσωνύμιο «Θαυματουργός».
Ο άγιος Ιωάννης, αν και γεμάτος ταπείνωση και αγάπη, ήταν αυστηρός στη διαφύλαξη της ορθόδοξης πνευματικής κληρονομιάς. Δεν ήταν «νεωτεριστής» ούτε «εκσυγχρονιστής». Παρόλα αυτά, αυτός ο γίγαντας της χάριτος, κινήθηκε ενωτικά προς όλους τους ορθοδόξους, πράγμα που προκάλεσε τις έντονες διαμαρτυρίες των «ζηλωτών» της Εκκλησίας του.
«[Ο αρχιεπίσκοπος] ήταν απολύτως υπεράνω “κομμάτων” κι έτσι δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι τάσσεται με τους “απομονωτιστές”, που πολλοί τους ήθελαν επικυρίαρχους στην Εκκλησία του Εξωτερικού. Κάποιοι, λόγου χάριν, είπαν πως είχε συνεορτάσει με κληρικούς του πατριαρχείου της Μόσχας, με την Εκκλησία “Ευλογείτε” [σ.σ. ρωσική Εκκλησία της Δ. Ευρώπης υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο] και με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες του Νέου Ημερολογίου – μια πράξη που πολλοί τη θεωρούσαν ταμπού. Όταν το 1945 διακονούσε ως επίσκοπος Σαγκάης, είναι γνωστό ότι μνημόνευε στις ιερές ακολουθίες το νεοεκλεγμένο πατριάρχη Μόσχας Αλέξιο Α΄ μαζί με το μητροπολίτη Αναστάσιο. Εξαιτίας αυτού, κατηγορήθηκε από μερικούς ότι είχε μικτές συμπάθειες και μία επικίνδυνη διασύνδεση με το πατριαρχείο της Μόσχας.
»Η αλήθεια είναι ότι, αν και ο ίδιος δε συμβιβάστηκε ποτέ με το σοβιετικό καθεστώς, συνέπασχε με όσους από την Εκκλησία της Ρωσίας δεν μπορούσαν ν’ αποφύγουν ή να αντισταθούν στις κομμουνιστικές αρχές. Προσηλωμένος στη βαθιά πνευματική ενότητα που υπάρχει στο σύνολο της Εκκλησίας [σ.σ. ενν. της Ορθόδοξης] έβλεπε πέρα από προσωρινούς διοικητικούς διχασμούς, απότοκους ατυχών εξωτερικών συγκυριών. Στον Ευγένιο [σ.σ. μετέπειτα π. Σ. Ρόουζ] είπε ότι οι διχασμοί στη ρωσική Εκκλησία ήταν πρόσκαιροι και θα έπαιρναν τέλος μόλις η Ρωσία ελευθερωνόταν. Οι απόψεις του ήταν καθ’ όλα εναρμονισμένες με τις ιδρυτικές αρχές της ρωσικής Εκκλησίας του Εξωτερικού» (π. Δαμασκηνός, ό.π., σελ. 381-382, οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Άραγε πόσοι από τους εν Ελλάδι «Γνήσιους Ορθόδοξους Χριστιανούς» σκέφτονται ότι η απόσχισή τους από τη Μητέρα Εκκλησία – έστω και για τους λόγους που επικαλούνται – είναι προσωρινή; Φοβούμαι ότι οι περισσότεροι, μέσα στην καρδιά τους, θεωρούν υπεροπτικά ότι οι ίδιοι είναι η Μητέρα Εκκλησία.
Το 1962-63 ο άγιος Ιωάννης συκοφαντήθηκε ότι ενεπλάκη σε παράνομες εκκλησιαστικές εκλογές και σε κατάχρηση χρημάτων της Εκκλησίας! Η συκοφαντία υποκινήθηκε από ανθρώπους που φοβούνταν την ανάδειξή του σε πνευματικό και διοικητικό ηγέτη της Ρ.Ε.Δ., θέση που επιθυμούσαν για τον εαυτό τους. Ο άγιος δικάστηκε και αθωώθηκε. Κατά το διωγμό του διατήρησε ταπεινή σιωπή. Μετά την κοίμησή του, κάποιοι από τους πολέμιούς του ήρθαν κλαίγοντας και ζήτησαν συγνώμη μπροστά στη σορό του.
Όμως «οι κατηγορίες τράβηξαν την προσοχή της εφημερίδας Σαν Φρανσίσκο Κρόνικλ. Εκεί γράφτηκε ότι “[…] αναγνώρισε τη σοβιετική Εκκλησία όσο βρισκόταν στη Σαγκάη”. Άλλα άρθρα εφημερίδων σημείωναν ότι ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης κατηγορείται για “κόκκινες τάσεις”, “συμπάθειες προς τον κομμουνισμό” και για το ότι “ευνοεί τους δεσμούς με τη ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στη Σοβιετική Ένωση”. Καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν τότε στο απόγειό του, τέτοιες δηλώσεις είχαν αρνητικό αντίκτυπο στον αρχιεπίσκοπο Ιωάννη. Όπως είπε στους δημοσιογράφους ο πνευματικός του υιός Μπόρις Μάσενκοφ (ένα από τα [σ.σ. χιλιάδες] ορφανά που είχε φροντίσει κάποτε ο αρχιεπίσκοπος), το μόνο που έκανε ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης ήταν να μνημονεύσει τον πατριάρχη της Μόσχας κατά τη διάρκεια των ιερών ακολουθιών» (π. Δαμασκηνός, ό.π., σελ. 384, η υπογράμμιση δική μας).
Κατά τη διάρκεια της δίωξής του, οι οπαδοί των αντιπάλων του είχαν φανατιστεί εναντίον του και πολλές φορές τον προπηλάκιζαν μετά τη λήξη των ιερών ακολουθιών!… Τότε ο άγιος Ιωάννης έκανε μία ακόμη ενωτική πράξη: «Η διαμάχη ήταν τόσο έντονη, ώστε ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης έδωσε την ευλογία του σε πολλά μέλη του ποιμνίου του να πηγαίνουν στην εκκλησία του πατριαρχείου της Μόσχας στο Σαν Φρανσίσκο αντί για τη δική του εκκλησία. Σε τούτο έδειξε για μια ακόμη φορά έλλειψη πολιτικού κομματισμού, μένοντας προσηλωμένος σ’ ένα πνευματικό όραμα ενότητας της Εκκλησίας, το οποίο υπερέβαινε τους διχασμούς γύρω από δικαιοδοσίες και εξουσίες. Ο Μπόρις Μάσενκοφ και άλλα από τα (ορφανά) πνευματικά παιδιά του, ήταν ανάμεσα σ’ εκείνους που ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης έστειλε στην “αντίπαλη” ρωσική εκκλησία» (π. Δαμασκηνός, ό.π., σελ. 393, η υπογράμμιση δική μας).
2. Ο ενωτικός αγώνας των πατέρων Σεραφείμ και Γερμανού
Α. Η ευλογία του γέροντα Σωφρόνιου
Το 1964, όταν επιχειρούσαν να συστήσουν την «Αδελφότητα του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας», οι δύο πνευματικοί αδελφοί (μέλη της Ρ.Ε.Δ.) Ευγένιος Ρόουζ και Γκλεμπ Ποντμοσένσκυ, εκτός από την ευλογία του αγίου Ιωάννη, που ήταν ο πνευματικός τους πατέρας, ζήτησαν με επιστολή τους και την ευλογία του αγίου γέροντα του 20ού αιώνα Σωφρονίου Σαχάρωφ, που ζούσε ήδη στο Έσσεξ της Αγγλίας, όπου ίδρυσε την περιώνυμη πλέον μονή του Τιμίου Προδρόμου. Ο γέροντας τους έστειλε ένα συγκινητικό γράμμα, όπου τους έδινε την ευλογία του και πνευματικές νουθεσίες (βλ. π. Δαμασκηνού, ό.π., σελ. 451-452). Ο γέροντας Σωφρόνιος ήταν κληρικός του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η μονή του Έσσεξ είναι σταυροπηγιακή μονή, δηλαδή υπάγεται απευθείας στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό όμως δεν εμπόδισε τους δύο νεαρούς ορθόδοξους να απευθυνθούν σ’ αυτόν ως προς ένα έγκυρο φορέα της ορθόδοξης πνευματικότητας.
Λίγα χρόνια αργότερα οι δύο αδελφοί μετακόμισαν στα βουνά Νόουμπλ Ριτζ, στη βόρεια Καλιφόρνια, όπου και σύστησαν ένα μικροσκοπικό μοναστήρι, που αναδείχτηκε σε κυψέλη της ορθόδοξης πνευματικότητας. Εκάρησαν μοναχοί και αργότερα χειροτονήθηκαν ιερομόναχοι, κατόπιν πιέσεων της τότε πνευματικής ηγεσίας της Ρ.Ε.Δ. Έλαβαν τα ονόματα Σεραφείμ και Γερμανός. Στο ερημητήριό τους, με πρωτόγονα τεχνικά μέσα και πολλή προσευχή, συνέγραφαν και εξέδιδαν το περιοδικό The Orthodox Word (Ο Ορθόδοξος Λόγος), η έκδοση του οποίου συνεχίζεται μέχρι σήμερα (βλ.http://www.stherman.com/Catalog/Orthodox_Word/orthodoxword.htm). Στον Ορθόδοξο Λόγο δημοσιεύτηκαν τα επόμενα χρόνια αρκετά ιστορικά, αγιολογικά και θεολογικά άρθρα εξαιρετικής σπουδαιότητας.
Μέσα όμως από τον Ορθόδοξο Λόγο οι δύο αδελφοί αγωνίστηκαν και για την ενότητα στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η οποία ταρασσόταν τότε, όπως και σήμερα (και πάντοτε), από το μικρόβιο του εγωισμού, που γεννά το φανατισμό.
Θα δώσουμε μερικά στιγμιότυπα αυτού του αγώνα τους, από τον τρίτο τόμο της βιογραφίας του π. Σεραφείμ.
Σε κάποιον κατηχούμενο, ο π. Σεραφείμ έγραψε, μεταξύ άλλων:
«Μην έχεις κάποια υπερκριτική στάση. […] Μερικοί νεοφώτιστοι, αλίμονο, χρησιμοποιούν την Ορθοδοξία ως μέσο για να αισθάνονται ανώτεροι απέναντι στους μη ορθόδοξους, και μερικές φορές ακόμη και απέναντι στους ορθόδοξους άλλων δικαιοδοσιών. […] Νεοφώτιστοι, που υπερηφανεύονται οι ίδιοι “ότι γνωρίζουν καλύτερα” από τους ρωμαιοκαθολικούς και τους προτεστάντες, καταλήγουν συχνά στο να “γνωρίζουν καλύτερα” από τον εφημέριο της ενορίας τους, τον επίσκοπό τους και τελικά από τους Πατέρες και ολόκληρη την Εκκλησία! […]
»Εάν η στάση σου είναι ταπεινή και χωρίς “υπέρ-επικριτική” διάθεση, εάν τοποθετήσεις πρώτα τον Χριστό στην καρδιά σου και προσπαθήσεις να ζήσεις μια κανονική ζωή σύμφωνα με τον ορθόδοξο τρόπο και άσκηση, θα αποκτήσεις αυτή την επαφή [σ.σ. με τη ζώσα παράδοση της Ορθοδοξίας]. Αλίμονο, οι περισσότερες ορθόδοξες δικαιοδοσίες σήμερα… έχουν απολέσει αυτή την επαφή, περιορίζοντάς την στην απλή κοσμικότητα. Αλλά υπάρχει επίσης ένας πειρασμός από τη “σωστή πλευρά”, που προέρχεται από την ίδια την “υπέρ-επικριτική” στάση που μόλις ανέφερα. Η προσκολλημένη στις παραδόσεις Εκκλησία (των Παλαιοημερολογιτών) στην Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε χάος εξαιτίας αυτού· η μια παράταξη αντιπαλεύει την άλλη και αναθεματίζει την άλλη με βάση την “ακρίβεια των κανόνων” και χάνουν από τα μάτια τους ολόκληρη την παράδοση μέσα απ τον τονισμό των “υπέρ-ορθών” σημείων» (ιερομόναχος Δαμασκηνός, π. Σεραφείμ Ρόουζ, Η ζωή και τα έργα του, μφτρ. μοναχός Παΐσιος Νεοσκητιώτης, Μυριόβιβλος 2008, τ. Γ΄, σελ. 142-143, οι υπογραμμίσεις δικές μας).
Β. Η βασιλική οδός (*)
Το 1976 στη Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς «η “υπέρ-ορθή” ομάδα φαινόταν πως ήταν στο απόγειο της επιρροής της και είχε αρχίσει να αναπτύσσει τις εκκλησιαστικές της απόψεις με το να αναβαπτίζει ανθρώπους από άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, αρχίζοντας από την Αγγλία. Το 1976 ήταν το έτος που πολλοί – συμπεριλαμβανομένου του ετοιμοθάνατου αρχιεπισκόπου Αβερκίου– φοβούνταν πως η “υπέρ-ορθή” ομάδα ίσως τελικά ευθυγραμμίσει τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία της Διασποράς με το δικό της είδος σχισματικής πολιτικής» (π. Δαμασκηνός, ό.π., σελ. 44).
Οι πατέρες Σεραφείμ και Γερμανός, αν και επιχείρησαν να μην εμπλακούν σ’ αυτή την ψυχοφθόρα κατάσταση, δεν άντεξαν βλέποντας αυτή την πρόσθετη και περιττή δοκιμασία του ορθόδοξου λαού. Όπως επισήμανε με πόνο ο π. Σεραφείμ στο Χρονικό της Αδελφότητας, η στάση της «υπέρ-ορθής» ομάδας «στην πραγματικότητα είναι περισσότερο προϊόν της ανθρώπινης λογικής παρά της ζωντανής παράδοσης της Εκκλησίας. Οι μεγάλοι Ρώσοι επίσκοποί μας και οι θεολόγοι επανεξετάζονται, επειδή δεν είναι πάντα “σωστοί” κατά την αντίληψη αυτής της ομάδας, και τα έργα τους σε αυτή την ερημιά φαίνεται τώρα να τίθενται υπό αμφισβήτηση: μιλάμε για “φανατισμό”, αλλά αυτό δίνει την εντύπωση ότι βοηθάμε στον σχηματισμό μιας ακραίας “παρατάξεως” μέσα στην Εκκλησία». «Ειδήσεις για δημόσιο “αναβαπτισμό” στην Αγγλία έχουν εξοργίσει πολλούς ανθρώπους και αναρωτιέται κανείς, ιδιαίτερα μετά το θάνατο του αρχιεπισκόπου Αβερκίου: ποιος θα ορίσει το ύφος του αληθινού ζήλου για το μέλλον;» (ό.π., σελ. 45 και 49).
Έτσι, αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες μια ευθείας αντιπαράθεσης με τους «ζηλωτές», οι δύο πατέρες άρχισαν να εκφράζουν μια νηφάλια θέση στον Ορθόδοξο Λόγο. Στον πρόλογο ενός άρθρου του προκαθημένου της Ρ.Ε.Δ. μητροπολίτη Φιλάρετου (σήμερα αναγνωρισμένου ως αγίου), ο π. Σεραφείμ έγραψε: «Υπάρχουν εκείνοι που επιθυμούν να κάνουν οτιδήποτε που είναι τελείως απλό και μαύρο και άσπρο. Θα επιθυμούσαν, (ο Μητροπολίτης Φιλάρετος) και η Σύνοδοςνα αποκηρύξουν τα μυστήρια των Νεοημερολογιτών ή των Εκκλησιών που βρίσκονται κάτω από κομμουνιστικό καθεστώς, μη συνειδητοποιώντας πως δεν είναι δουλειά της Συνόδου να αποφαίνεται και να αποφασίζει σε ένα τόσο ευαίσθητο και περίπλοκο θέμα» (ό.π., σελ. 50, η υπογράμμιση δική μας).
Το σύντομο κείμενο του π. Σεραφείμ προκάλεσε επιστολές αγανάκτησης από σκανδαλισμένους ιερείς της Ρ.Ε.Δ. Όπως παρατήρησε ο π. Σεραφείμ, οι ιερείς αυτοί «απλά δεν είχαν καμιά ιδέα ότι μπορεί να υπάρξει μια τέτοια κατάσταση […] όπως είναι αυτό που ονομάζεται “πειρασμός εκ δεξιών”» (ό.π., σελ. 51). Ωστόσο, ο αρχιεπίσκοπος Αντώνιος της Ρ.Ε.Δ. και άλλοι, ιερείς και λαϊκοί, εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους προς τους πατέρες και δήλωσαν ότι η τοποθέτησή τους τούς έδωσε θάρρος, αφού ο «ζήλος ου κατ’ επίγνωσιν» προκαλούσε ανησυχία στους πιο συνετούς (βλ. σελ. 51-52 και 55-57).
Ο π. Σεραφείμ έγραψε: «Βλέπουμε την ανάγκη για τη διατύπωση μιας υγιούς τοποθέτησης, η οποία θα δίνει έμφαση στην αληθινή Ορθοδοξία, η οποία σταθεράθα αντιτίθεται στον οικουμενισμό και τον εκσυγχρονισμό, αλλά δεν θα βγαίνει από το πλοίο που είναι η Εκκλησία, “προσδιορίζοντας” τα πράγματα σαν παρουσία ή απουσία της χάριτος ή “αναβαπτίζοντας” εκείνους που είναι ήδη ορθόδοξοι». Ένα ολόκληρο άρθρο θα χρειαζόταν να γραφτεί, με σύνεση και διάκριση. «Αυτό θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να το κάνουμε, αλλά με τη βοήθεια του Θεου και τις προσευχές των αγίων που μας προστατεύουν θα βάλουμε τα δυνατά μας για να κάνουμε το ελάχιστο» (ό.π., σελ. 53-54, υπογρ. δικές μας).
«Το άρθρο που ο π. Σεραφείμ έγραψε τελικά και δημοσίευσε είχε τον τίτλο “Η βασιλική οδός: Αληθινή Ορθοδοξία σε μία εποχή αποστασίας”. Όπως φάνηκε από την αρχή, η διδαχή της “βασιλικής οδού” δεν ήταν μέρος κάποιου συγγράμματος της “ορθόδοξης θεωρίας των κλάδων” [σ.σ. ότι δήθεν κανείς δεν έχει το σύνολο της αλήθειας, αλλά ο καθένας κι από ένα τμήμα της – βασική θεωρία του οικουμενισμού], αλλά ήταν η διδασκαλία των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας. Άρχισε με ένα απόσπασμα του αγίου Ιωάννη του Κασσιανού: “Όπως λένε οι Πατέρες, τα άκρα και από τις δύο πλευρές είναι εξίσου βλαβερά… (Πρέπει) να βαδίζουμε τη βασιλική οδό, αποφεύγοντας τα άκρα και από τις δύο πλευρές”.
»“Εφαρμόζοντας αυτήν τη διδασκαλία στη δική μας κατάσταση”, έγραψε αργότερα στο άρθρο του ο π. Σεραφείμ, “πρέπει να πούμε πως η “βασιλική οδός” της αληθινής Ορθοδοξίας σήμερα είναι “το μέσον, το κέντρο”, που σημαίνει να βρίσκεσαι ανάμεσα στα άκρα του οικουμενισμού και της μεταρρύθμισης από τη μια πλευρά και του “ζήλου ου κατ’ επίγνωσιν” (Ρωμ. 10:2) από την άλλη… Ίσως κανένας ορθόδοξος διδάσκαλος στις ημέρες μας δεν μας παρέχει ένα τέτοιο ηχηρό και φλογερό παράδειγμα ορθόδοξης μετριοπάθειας, όπως τελευταία ο αρχιεπίσκοπος Αβέρκιος του Τζόρντανβιλ· τα αναρίθμητα άρθρα και οι ομιλίες του αποπνέουν το αναζωογονητικό πνεύμα του ορθόδοξου ζήλου, χωρίς καμιά απόκλιση ούτε προς τα “δεξιά” ούτε προς τα “αριστερά” [σ.σ. εννοεί προς καμία «παράταξη» ορθοδόξων] και με έμφαση στην πνευματική πλευρά της αληθινής ορθοδοξίας”» (ό.π., σελ. 54-55, υπογρ. δικές μας).
Γ. Για τον π. Δημήτριο Ντούπκο
Μια ακόμη αφορμή για πολεμική εναντίον τους έδωσαν οι πατέρες της Αδελφότητας του Αγίου Γερμανού, όταν υποστήριξαν στον Ορθόδοξο Λόγο τον π. Δημήτριο Ντούπκο, ένα γενναίο ομολογητή ιερέα, που, «μέσα στα σαγόνια του αθεϊστικού καθεστώτος» της Ε.Σ.Σ.Δ., ασκούσε ανοιχτή κριτική στον αθεϊσμό και είχε βαφτίσει πάνω από 5000 ενήλικους. Ο π. Δημήτριος είχε κλειστεί για οκτώμισι χρόνια σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και, όταν είχε αποφυλακιστεί, είχε συνεχίσει τη δημόσια δράση του. Το 1980 συνελήφθη, φυλακίστηκε και βασανίστηκε «με τις “εξευγενισμένες” σοβιετικές μεθόδους βασανιστηρίων». Τελικά, εμφανίστηκε στην τηλεόραση (20 Ιουνίου του 1980) και δήλωσε ότι αποκηρύσσει τα άρθρα και τα βιβλία του, ομολογώντας ότι είναι ένοχος για «αντισοβιετική δράση». Καθώς μαθεύτηκε αργότερα, υπέκυψε στον εκβιασμό της απειλής για την εξόντωση μιας ομάδας νέων Ρώσων, που είχαν τεθεί εκτός νόμου.
Στην Αμερική ωστόσο οι φανατικοί ορθόδοξοι «ζηλωτές» δεν έπαψαν να κατηγορούν τον π. Δημήτριο, ακόμη και κατά τη διάρκεια της φυλάκισης και του βασανισμού του. Δε μπορούσαν να δεχτούν ότι προέρχεται κάτι καλό από έναν κληρικό του πατριαρχείου Μόσχας! Έτσι «το ενημερωτικό δελτίο της “υπέρ-ορθής” ομάδας δημοσίευσε ένα μακροσκελές άρθρο γι’ αυτόν, με το οποίο προσπάθησε να βρει λάθος στα λόγια του και έτσι να αποδείξει ότι, όντας στην αντίπαλη δικαιοδοσία του πατριαρχείου της Μόσχας, ήταν οικουμενιστής και αιρετικός. Το άρθρο κατέληγε με τη δήλωση ότι, εάν ο π. Δημήτριος επρόκειτο να πεθάνει στη φυλακή χωρίς πρώτα να έχει αρνηθεί τους δεσμούς του με το πατριαρχείο της Μόσχας, δεν θα πέθαινε ως μάρτυρας αλλά “μόνο θα διέπραττε αυτοκτονία”. Ο συντάκτης ζητούσε από τους “ευσεβείς ορθόδοξους χριστιανούς” να προσευχηθούν σωστά, όχι για τον π. Δημήτριο, αλλά για τους διωκόμενους ορθόδοξους χριστιανούς που σε καμιά περίπτωση δεν συνδέθηκαν με το πατριαρχείο Μόσχας.
»“Τώρα η επίθεση είναι ενάντια στον π. Δημήτριο”, σημείωσε ο π. Σεραφείμ σε μια επιστολή, “και εμείς (και ο π. Αλέξιος Γιανγκ) που τον έχουμε υπερασπιστεί, κατηγορούμαστε δημόσια ότι “λέμε μεγάλα ψέματα” και ότι είμαστε “ανήθικοι και ανεύθυνοι”. Πάλι, δεν ενδιαφερόμαστε πρώτιστα για την επίθεση ενάντια σε μας προσωπικά. Αλλά αυτό είναι μια επίθεση ενάντια σε έναν από τους καλύτερους εκπροσώπους της ζωντανής Ορθοδοξίας, της Ορθοδοξίας της καρδιάς!”» (π. Δαμασκηνός, ό.π., σελ. 330-331).
Οι πατέρες της Αδελφότητας συνέχισαν να υπερασπίζονται τον π. Δημήτριο στον Ορθόδοξο Λόγο. «Ο π. Σεραφείμ επιβεβαίωσε πολλές φορές ότι ήταν, όπως και ο π. Δημήτριος, στη μία και την αυτήν Εκκλησία, ακόμα κι αν αυτή την περίοδο, εφόσον στη Ρωσία υποδουλώθηκε το Πατριαρχείο Μόσχας στον κομμουνισμό, δεν θα μπορούσε να είναι σε επίσημη κοινωνία μαζί του. […] Ο π. Σεραφείμ επίσης υπογράμμισε ότι η διαίρεση μεταξύ της Ρωσικής Εκκλησίας της Διασποράς, στην οποία ο ίδιος ανήκε, και του Πατριαρχείου Μόσχας, στο οποίο ο π. Δημήτριος ανήκε, ήταν μόνο μια προσωρινή διαίρεση και πρέπει να τελειώσει όταν καταρρεύσει ο κομμουνισμός και η Εκκλησία στη Ρωσία θα είναι και πάλι ελεύθερη, όπως πράγματι είναι σήμερα: “Η φωνή του π. Δημητρίου είναι μια δέσμευση ότι η έλλειψη κοινωνίας μας με το Πατριαρχείο της Μόσχας είναι μόνο κάτι προσωρινό, επειδή η Ορθοδοξία κάποιου όπως του π. Δημητρίου είναι ίδια με τη δική μας”. Και πάλι: “Το πρόβλημα των επισκόπων του, της προσέγγισης και κοινωνίας των δύο Εκκλησιών (της Εκκλησίας στο εξωτερικό και του πατριαρχείου της Μόσχας) κ.λ.π. παραμένει ακόμα – αλλά συνεχώς γίνεται όλο και περισσότερο προφανές ότι αυτά τα ερωτήματα, στη Ρωσική Εκκλησία τουλάχιστον, είναι προσωρινά και επιφανειακά και δεν αγγίζουν τη βαθύτερη ενότητα ανάμεσα σε μας και τα αληθινά τέκνα της Ρωσικής Εκκλησίας όπως ο π. Δημήτριος”» (ό.π., σελ. 335-336, υπογρ. δικές μας).
Ανάλογη στάση κράτησαν οι πατέρες και απέναντι σε άλλους αγωνιστές κληρικούς από κομμουνιστικές χώρες, που είχαν διατηρήσει την κοινωνία με τις Εκκλησίες των χωρών τους. Ένας από αυτούς ήταν ο π. Γεώργιος Καλκίου «που είχε κάνει στη Ρουμανία ό,τι ο π. Δημήτριος στη Ρωσία» (ό.π., σελ. 338). Ο π. Γεώργιος είχε φυλακιστεί υπό απάνθρωπες συνθήκες, είχε καταδικαστεί σε θάνατο και είχε αξιωθεί σε οράσεις του ακτίστου φωτός. Απελευθερώθηκε το 1984.
3. Άγιος Φιλάρετος και αρχιμανδρίτης Ταυρίων
Μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη περίπτωση είναι ο αρχιμανδρίτης π. Ταυρίων († 1978), τελευταίος γέροντας του Ερημητηρίου του Γκλινσκ, στη Ρωσία. Ο προκαθήμενος της Ρ.Ε.Δ. άγιος μητροπολίτης Φιλάρετος († 1985, άφθορος) έστειλε στην Αδελφότητα υλικό για έκδοση σχετικά με τον π. Ταυρίωνα. Εκεί αναφέρει: «Σύμφωνα με τις πληροφορίες τις οποίες έχω, αυτός ο σοφός και ευσεβής γέροντας ανήκε αρχικά στην Εκκλησία των Κατακομβών· αλλά βλέποντας πως οι πιστοί άνθρωποι διασκορπίστηκαν όπως τα πρόβατα χωρίς ποιμένα, προσχώρησε στην επίσημη Εκκλησία, αλλά στη δράση του παρέμεινε απολύτως χωριστά απ’ αυτήν, δίνοντας όλη τη δύναμή του στην πνευματική καθοδήγηση των ψυχών στην πίστη…» (ό.π., σελ. 339).
Εκκλησία των Κατακομβών ονομάστηκε στη δύση η μυστική, εκτός νόμου Εκκλησία της Ρωσίας, που στελεχωνόταν από μυστικούς επισκόπους, ιερείς και μοναχούς, είχε κρυφές μονές και ναούς, δεν είχε κοινωνία με το πατριαρχείο και διωκόταν ανελέητα από το καθεστώς. Πάρα πολλά μέλη της βρήκαν μαρτυρικό θάνατο και αρκετοί από αυτούς έχουν σήμερα τιμηθεί από το πατριαρχείο Μόσχας ως άγιοι. Η Εκκλησία των Κατακομβών ήταν η μόνη Εκκλησία επί ρωσικού εδάφους που αναγνώριζαν οι αποσχισμένες ρωσικές Εκκλησίες που βρίσκονταν εκτός Ρωσίας, καθώς και οι σχισματικές ζηλωτικές ομάδες όπου γης. Ένας κληρικός της Εκκλησίας αυτής λοιπόν προσχωρεί στην επίσημη Εκκλησία και ο μητροπολίτης Φιλάρετος αναφέρεται σ’ αυτόν πολύ επαινετικά, χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα «σοφό και ευσεβή γέροντα». Η επιστολή αυτή, που δημοσιεύτηκε μαζί με το υλικό που είχε αποστείλει ο άγιος μητροπολίτης, ξεσήκωσε πραγματικό σάλο εναντίον του από τους ζηλωτές της Ρ.Ε.Δ., που έφτασαν στο σημείο να καταγγείλουν τον άγιο Φιλάρετο για… σοβιετική προπαγάνδα! (βλ. ό.π., σελ. 340-342).
Ο π. Σεραφείμ Ρόουζ έγραψε τότε: «Αυτοί πολεμούν ακόμη και με τον αέρα με την ιησουίτικη λογική τους και δικαιολογούν την “καθαρότητά” τους, ενώ αυτό που απαιτείται είναι καρδιές που αγαπούν και είναι πρόθυμες να βοηθήσουν τους βασανισμένους και αυτούς που αναζητούν και να τους φέρουν κοντά στον Χριστό». «Η Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς μπορεί να συνεχίσει να είναι ένας σηματοδότης για τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες – αλλά δεν θα είναι έτσι, εάν γίνουμε μια σέκταόπως (η “υπέρ-ορθή” ομάδα) θέλει να μας κάνει να είμαστε (μια σέκτα που θα πολεμάει μόνο μαζί με άλλες μικρές “σέκτες” που βρίσκονται στην Ελλάδα» (ό.π., σελ. 341-342 – οι υπογραμμίσεις δικές μας και αξιοπρόσεκτη η ευθεία αναφορά στους Έλληνες παλαιοημερολογίτες).
4. Ο γέροντας Γεννάδιος
Στις 3/16 Μαΐου 1983 κοιμήθηκε ο ερημίτης όσιος γέροντας Γεννάδιος, που ασκήτευε επί δεκαετίες στα νότια του νομού Ρεθύμνης, στην περιοχή της Ακουμιανής Γιαλιάς (παράλια περιοχή των χωριών Ακούμια και Βρύσες του δήμου Λάμπης). Ο γέροντας ήταν προικισμένος με εξαιρετικά αγιοπνευματικά χαρίσματα, ήταν διορατικός, προορατικός, η προσευχή του θεράπευσε πολλούς ασθενείς, ενώ καταγράφονται τουλάχιστον τρεις φορές όπου μεταφέρθηκε «εις έτερον τόπον»: μία φορά στην Αμερική, μία σε μια μάχη στο Λίβανο και μία στη Γεωργιούπολη του νομού Χανίων, όπου προσπάθησε χωρίς επιτυχία να αποτρέψει το πολύνεκρο μαθητικό δυστύχημα του 1972. Για την τελευταία περίπτωση διηγήθηκε ότι είδε όλες τις μαθήτριες που πνίγηκαν ανοιχτά της Γεωργιούπολης να ανεβαίνουν στον ουρανό κρατώντας στεφάνια (βλ. Στυλ. Μ. Παπαδογιαννάκη, Γεννάδιος και Ιωακείμ, Δύο Ρεθύμνιοι Άγιοι Μοναχοίhttp://gennadios.blogspot.com/, δ΄ έκδ. Ρέθυμνο 2007, σελ. 85-87).
Ο θεοφόρος αυτός γέροντας ήταν παλαιοημερολογίτης και θεωρούσε πλάνη την υιοθέτηση του νέου ημερολογίου. Όμως καταγράφεται η ακόλουθη διδασκαλία του, όταν αφηγήθηκε ότι είδε μια νεοημερολογίτισσα από τα Ακούμια στον παράδεισο: «Πόσοι άνθρωποι με τον νέον εορτολόγιον θα ευρεθούν εντός του παραδείσου και πόσοι άνθρωποι με το παλιαόν εορτολόγιον θα ευρεθούν εις την κόλασιν! Το παλαιόν εορτολόγιον είναι, χωρίς αμφιβολία, το σωστόν. Δεν θα μας σώσει όμως μόνο το εορτολόγιον (παλαιόν ή νέον), αλλά τα έργα μας, η χριστιανική μας ζωή και προπαντός η φιλανθρωπία μας» (Στυλ. Μ. Παπαδογιαννάκη, ό.π., σελ. 126-127).
Εκτός από το γεγονός ότι ο γέροντας είχε πολλά πνευματικά παιδιά, μέλη της καθ’ ημάς Εκκλησίας της Κρήτης και όχι παλαιοημερολογίτες (πράγμα που προφανώς συμβαίνει με όλους τους παλαιοημερολογίτες οσίους γέροντες), γνωρίζουμε, όχι μόνο από τη βιογραφία του αλλά και προσωπικά (λόγω της καταγωγής μου από το Ρέθυμνο και της σχέσης μελών του οικογενειακού και φιλικού μου περιβάλλοντος με το γέροντα), ότι διατηρούσε στενή πνευματική επαφή με ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της ορθόδοξης πνευματικότητας στην κεντρική Κρήτη, την ιερά μονή Παναγίας Καλυβιανής στο νομό Ηρακλείου (νέου ημερολογίου), την οποία επισκεπτόταν συχνά, ενώ μοναχές από την αδελφότητα της μονής –οι οποίες τον ευλαβούνταν ιδιαίτερα– παρευρέθηκαν στην κηδεία του. Μάλιστα επικήδειο λόγο εκφώνησε ο πνευματικός της μονής, π. Νεκτάριος (βλ. ό.π., σελ. 116-7, 134-5).
Για ορισμένα χρόνια μάλιστα ο γέροντας κοινωνούσε στην ιερά μονή Καλυβιανής, κοινωνία που διέκοψε όμως γύρω στο 1980 (χωρίς να διακόψει γενικότερα τις σχέσεις του), επηρεασμένος από τα λόγια του παλαιοημερολογίτη ιερομόναχου Καλλίνικου Σελληνιωτάκη, από τα χέρια του οποίου στη συνέχεια κοινωνούσε. Το γεγονός επισημαίνει ο καθηγητής Αντ. Μάρκου, ο οποίος όμως, ως παλαιοημερολογίτης, θεωρεί ότι ορθώς ο γέροντας διέκοψε τη μυστηριακή κοινωνία του με τη μονή Καλυβιανής: http://churchsynaxarion.blogspot.com/2009/10/1983.html.
Επίσης, προγνωρίζοντας την κοίμησή του, ήρθε στην ιερά μονή Καλυβιανής, για να «αποχαιρετήσει» τον τότε αρχιεπίσκοπο Κρήτης και νυν μακαριστό Τιμόθεο(† 2005) http://www.parembasis.gr/2006/06_10_14.htm, ανακαινιστή της μονής και ιδρυτή του θαυμαστού συγκροτήματος των ευαγών ιδρυμάτων της, ο οποίος είχε στην περιοχή τη φήμη αγίου και τον οποίο ο γέροντας Γεννάδιος σεβόταν ιδιαίτερα. Ήρθε μάλιστα εσπευσμένα, ξέροντας μέσω της θείας χάριτος ότι ο αρχιεπίσκοπος θα παρέμενε στο μοναστήρι μόνο για μισή ώρα (ό.π., σελ. 82-83).
Επίλογος
Αδελφέ μου, που ακολουθείς πιστά το παλαιό εορτολόγιο, άραγε όλοι οι παραπάνω άγιοι και γέροντες ήταν πλανημένοι; Φοβούμαι ότι πολλοί από τους πνευματικούς καθοδηγητές σου θα είχαν την τόλμη να υποστηρίξουν κάτι τέτοιο, και μάλιστα χωρίς κανένα προβληματισμό, λέγοντας σε ένα δευτερόλεπτο: «αφού είχαν κοινωνία ή έστω επικοινωνία με τους προδότες της ορθοδοξίας, ήταν σίγουρα πλανημένοι!».
Όμως οι άγιοι της Ορθοδοξίας αγωνίζονται με ταπείνωση να αποφύγουν την πλάνη και δεν σπεύδουν να αποδεχτούν τους λογισμούς τους (είναι χαρακτηριστικό με πόση αγωνία ο π. Σεραφείμ Ρόουζ προβληματιζόταν όταν έγραφε τα κείμενα, στα οποία παραπέμψαμε – βλ. π. Δαμασκηνού, ό.π., σελ. 54). Ο ίδιος πνευματικός, που πιθανόν θα αποφανθεί τα παραπάνω, αναρωτήθηκε άραγε ποτέ για τον εαυτό του αν είναι πλανημένος;
Στον αγώνα αυτό έχουν αναλωθεί γέροντες (http://www.impantokratoros.gr/420E74B9.el.aspx) όπως οι Ιουστίνος Πόποβιτς, Χαράλαμπος Βασιλόπουλος, Αυγουστίνος Καντιώτης, Φιλόθεος Ζερβάκος, Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος κ.π.ά., αυθεντικοί φορείς της ορθόδοξης πνευματικότητας όπως ο Φώτης Κόντογλου κ.π.ά., ενώ σήμερα συμμετέχουν πολλοί επίσκοποι, εκατοντάδες ιερείς και μοναχοί και χιλιάδες λαϊκοί, μηδέ σύσσωμων αγιορείτικων μονών εξαιρουμένων. Όλοι αυτοί δεν διέκοψαν την κοινωνία τους με το σύνολο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αντίθετα, οι παρατάξεις των παλαιοημερολογιτών ούτε με αυτούς τους γνήσιους αγωνιστές καταδέχονται να κοινωνήσουν, φοβούμενοι μήπως «μολυνθούν». Διατηρούν για τον εαυτό τους (κάθε παράταξη για τον εαυτό της) το μονοπώλιο της ορθόδοξης πίστης και της αγωνίας και του αγώνα για την αγία, σωτήρια και αγαπημένη μας ορθοδοξία.
Σε καλώ σε προβληματισμό. Κοινωνία με τους παραπάνω αγωνιστές δεν σημαίνει άρνηση του παλαιού ημερολογίου. Σημαίνει επάνοδο στην αγία και μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, που σήμερα δοκιμάζεται και που δεν επιτρέπεται να της γυρίζουμε την πλάτη – αυτό θα είναι σε βάρος μας, γιατί κινδυνεύουμε να πεθάνουμε εκτός Εκκλησίας.
Δεν έχω να προσθέσω τίποτε άλλο, γιατί, ό,τι κι αν προσθέσω, δε θα σε πείσω. Δι’ ευχών όλων των προαναφερθέντων αγίων και γενικώς όλων των αγίων, σε προσκαλώ να προβληματιστείς. Σε χαιρετώ με αγάπη Χριστού. Σ’ ευχαριστώ.
(*) Έτσι ονομάζεται στην ορθόδοξη παράδοση η μέση οδός, η αποφυγή της ακρότητας.
Το Σάββατο, στις 22 Φεβρουαρίου 2014, σύμφωνα με την απόφαση της αγίας Συνόδου της Αποστολικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας,πραγματοποιήθηκε ανακομιδή των αγίων λειψάνων του Όσιου Πατρός Γαβριήλ, του Ομολογητή, τα οποία μεταφέρθηκαν στο Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος στη γυναικεία Μονή του Σαμτάβρο.
Στις 20 Δεκεμβρίου του 2012, σύμφωνα με την απόφαση της Συνόδου της Αποστολικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας ανακηρύχθηκε Άγιος ο αρχιμανδρίτης Γαβριήλ (Ουργκεμπάτζε) με το εξής όνομα: Όσιος Πατήρ Γαβριήλ, ο Ομολογητής – Σαλός. Η μνήμη του πλέον θα τιμάται στις 2 Νοεμβρίου.
Όσιος Πατήρ Γαβριήλ, ο Εξομολογητής – Σαλός
Λίγα λόγια γιά τόν βίο του.
Ὁ π.Γαβριὴλ ὁ Γεωργιανὸς γεννήθηκε στὶς 26 Αὐγούστου 1926 στὴν Τυφλίδα .Ὁ πατέρας τοῦ ἦταν φανατικὸς κομμουνιστής.
Ἡ μητέρα του ,ἡ ὁποία ἀργότερα ἔγινε μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Ἄννα ,ἐκοιμήθη στὶς 26 Ἀπριλίου 2000 καὶ εἶναι θαμμένη δίπλα στὸν γιό της.
Το ξύλινο φέρετρο στο οποίο εναποτέθηκε ο Όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ.
Το φέρετρο λαξεύτηκε από τον ίδιο τον Όσιο.
Εβδομήντα χρόνια μετά την κοίμηση του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ (+1833) έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του και η αγιοκατάταξή του. Στις 19 Ιουλίου (1 Αυγούστου με το νέο ημερολόγιο) του 1903 στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο (στα ρωσικά: Свято-Троицкий Серафимо-Дивеевский Монастырь) προσήλθαν περισσότεροι από τριακόσιες χιλιάδες προσκυνητές από όλη τη Ρωσία προ του λειψάνου του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ για την ανακομιδή του και την επίσημη αγιοκατάταξή του.
Ο χωλός Βασίλι Λικόφ, ηλικίας 28 χρονών, ένας από τους πολλούς που θεραπεύτηκαν
την ημέρα αγιοκατάταξης του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Στην ανακομιδή ήταν παρών και ο τσάρος Νικόλαος ο Β’ με την οικογένειά του. Επίσημα έγγραφα αλλά και οι εφημερίδες της εποχής μάς επιτρέπουν να παρακολουθήσουμε το σημαντικό αυτό γεγονός. Μία σπάνια μάλιστα σειρά εξήντα τριών ασπρόμαυρων φωτογραφιών «εικονογραφεί» την πνευματική αυτή στιγμή της Ρωσίας, αλλά και όλης της Ορθοδοξίας.
Δείτε τις φωτογραφίες παρακάτω:
Η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο (στα ρωσικά: Свято-Троицкий Серафимо-Дивеевский Монастырь)
από τη πλευρά του ποταμού Σαρώφκα.
Το καμπαναριό της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Ο Ιερός Ναός του Ιωάννου του Βαπτιστή πλησίον των πυλών
της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Ο Καθολικός Ναός της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Είναι αφιερωμένος στην «Κοίμηση της Θεοτόκου». Φαίνεται μπροστά το παρεκκλήσι
που έχει χτιστεί πάνω από τον τάφο του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Ο Ιερός Ναός της Αγίας Τριάδος που έχει χτιστεί πάνω από το κελλί του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Το παρεκκλήσι που έχει χτιστεί στη θέση του κελλιού του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ
μέσα στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος.
Ο Ιερός Ναός των Οσίων Ζωσιμά και Σαββάτιου από τα Σολόβκι, η αγία τράπεζα της οποίας
κατασκευάστηκε από τον Όσιο Σεραφείμ του Σαρώφ.
Το ξύλινο φέρετρο στο οποίο εναποτέθηκε ο Όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ. Το φέρετρο λαξεύτηκε από τον ίδιο τον Όσιο.
Το ξύλινο φέρετρο του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Η παραδοσιακή λάρνακα λειψανοθήκη με τα λείψανα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ
μέσα στον Ιερό Ναό των Οσίων Ζωσιμά και Σαββάτιου από τα Σολόβκι.
Η λάρνακα λειψανοθήκη με τα λείψανα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Η λάρνακα λειψανοθήκη με τα λείψανα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Το ερημητήριο του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Τιμητική αψίδα υποδοχής για τον Τσάρο στα όρια της Περιφέρειας Ταμπώφ.
Η είσοδος της τσαρικής άμαξας στην Περιφέρεια Ταμπώφ.
Η τσαρική οικογένεια φθάνει στην Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Η υποδοχή του Τσάρου από τον κλήρο της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Η υποδοχή του Τσάρου από τους ευγενείς της Περιφέρειας Ταμπώφ.
Η υποδοχή του Τσάρου από τους χωρικούς της Μορδοβίας.
Η υποδοχή της τσαρικής οικογένειας από τον λαό.
Η υποδοχή της τσαρικής οικογένειας από τον λαό.
Η υποδοχή της τσαρικής οικογένειας από τον λαό.
Τα μέλη της τσαρικής οικογένειας συνοδευόμενα από τον μελλοντικό Ιερομάρτυρα, Αρχιμανδρίτη Σεραφείμ.
Ο Τσάρος Νικόλαος ο Β΄ με μέλη της οικογένειάς του μεταφέρουν τη λάρνακα με τα λείψανα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Από τη λιτάνευση των λειψάνων του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Από τη λιτάνευση των λειψάνων του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Από τη λιτάνευση των λειψάνων του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Στο παρεκκλήσι που έγινε πάνω από τον τάφο του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Στο πηγάδι του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Η Τσαρίνα Αλεξάνδρα Φεοντόροβνα με την αδελφή της Μεγάλη Δούκισσα Φεοντόροβνα Ελισάβετ πηγαίνουν
προς το αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Ο Τσάρος Νικόλαος Β’ με μέλη της οικογένειάς του πηγαίνοντας προς το αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Η Τσαρίνα Αλεξάνδρα Φεοντόροβνα με την αδελφή της Μεγάλη Δούκισσα Φεοντόροβνα Ελισάβετ.
Το παρεκκλήσι πάνω από το αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Ο Τσάρος Νικόλαος Β’ με μέλη της οικογένειάς του αποχωρούν από το αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Η τσαρική οικογένεια αποχωρεί μετά την παράκληση στο αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Αποχώρηση μετά από την επίσκεψη στο αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Κατά τη διάρκεια της παράκλησης στο αγίασμα του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Το παρεκκλήσι πάνω από το βράχο, όπου ο Όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ προσευχήθηκε για χίλιες ημέρες και νύχτες.
Προσκυνητές κατά τη διάρκεια της αγιοκατάταξης του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Υπαίθριος τράπεζα για τους προσκυνητές.
Στους υπαίθριους χώρους της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Προετοιμασία της εορταστικής τράπεζας για τους προσκεκλημένους.
Η θαυματουργός εικόνα της Θεοτόκου Ουμιλένιε ή
εικόνα «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτο κατά το ρήμα σου».
Λαμπάδες του τσάρου Νικόλαου Β’ μπροστά στην εικόνα Θεοτόκος Ουμιλένιε.
Η τσαρική οικογένεια στον Ιερό Ναό «Η Κοίμηση της Θεοτόκου».
Ο Καθολικός Ναός «Η Κοίμηση της Θεοτόκου» της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Οι μοναχές της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο χαιρετούν την βασιλομήτωρα Μαρία Φεοντόροβνα.
Ο Καθολικός Ναός «Η Κοίμηση της Θεοτόκου» κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών τελετών.
Το βασιλικό ζευγάρι και η βασιλομήτωρ καθώς αποχωρούν από τον Ιερό Ναό «Η Κοίμηση της Θεοτόκου».
Το κτίριο της μοναστηριακής Τράπεζας.
Με τους ευγενείς του Γκουβέρνου (: διοικητική διαίρεση της Τσαρικής Ρωσίας) Νίζεγκόραντ.
Το βασιλικό ζευγάρι στο Ηγουμενείο της Ιεράς Μονής.
Λιτανεία με τη θαυματουργό εικόνα της Θεοτόκου Ουμιλένιε.
Ο χωλός Βασίλι Λικόφ, ηλικίας 28 χρονών, ένας από τους πολλούς που θεραπεύτηκαν
την ημέρα αγιοκατάταξης του Οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ.
Αδελφές μοναχές στην υδραντλία της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Το Ηγουμενείο της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Στον Κοιμητηριακό Ναό «Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος», του οποίου την αγία τράπεζα έφτιαξε ο Όσιος Σεραφείμ του Σαρώφ.
Στην πύλη του κοιμητηρίου της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στο Ντιβέγιεβο.
Με τους ευγενείς του Γκουβέρνου Νίζεγκόραντ.
Σε υπαίθριο εξωκκλήσι.
Ευσεβείς προσκυνητές.
Εορταστική τράπεζα για τους προσκεκλημένους.
Πηγή:
Портал «Православие.Ru», Сретенский монастырь -ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ
Χωρίς την ταπείνωση, έλεγε ο στάρετς Αμβρόσιος, δε σώζεται ο άνθρωπος. Αν πιστέψουμε πως από δική μας αξία σωζόμαστε, έχουμε απατηθεί. Θα σας αναφέρω ένα διδακτικό περιστατικό. Μια επιφανής αρχόντισσα, αρκετά ευσεβής αλλά όχι και αρκετά ταπεινή, καθώς κοιμόταν είδε ένα συγκλονιστικό όνειρο: Πάνω σε ένδοξο θρόνο ο δίκαιος Κριτής! Και απέναντί του πλήθη λαού, μεταξύ των οποίων και η ίδια. Ο Χριστός ετοιμαζόταν να καλέσει κοντά Του τους εκλεκτούς. Εκείνη που βασιζόταν στις αρετές της και στις καλοσύνες της περίμενε μεγάλες τιμές, αλλά έπεσε έξω στην πρόβλεψή της…
Κάποια ταπεινή χωριατοπούλα κρίθηκε άξια για την πρώτη θέση. Δεύτερος ήταν ένας φτωχός χωρικός που φορούσε μάλιστα και τσαρούχια. Ακολούθησαν στη σειρά πλήθη απλοϊκών ανθρώπων. Σε μια στιγμή ο Κύριος έπαυσε να προσκαλεί άλλους. Εκείνη πάνω στην απελπισία της αποφάσισε να τον πλησιάσει και να του υπενθυμίσει τα καλά που είχε κάνει. Ο Χριστός όμως απέστρεψε εντελώς το πρόσωπό Του απ’ αυτήν. Εξουθενωμένη πλέον, έπεσε στο έδαφος, έκλαψε και αναγνώρισε ταπεινά πως πραγματικά δεν της άξιζε η ουράνια Βασιλεία. Να, αγαπητοί μου-εδώ δυνάμωσε τη φωνή του ο στάρετς-το ταπεινό φρόνημα! Έτσι έπρεπε να σκεφτόμαστε όλοι. Όταν ξύπνησε από το όνειρο η αρχόντισσα, δεν τόλμησε πια να φιλοξενήσει υπερήφανες ιδέες στην ψυχή της. Της έδωσε ο Θεός με το όνειρο αυτό ένα αξέχαστο όνειρο.
______________________________________
Ο στάρετς Ιωσήφ, υπόδειγμα ταπείνωσης, πραότητας και ακατακρισίας, είπε κάποτε σε μια μοναχή:
Αν οι αμαρτίες του αδελφού σου σ’ ενοχλούν και δε μπορείς να βρεις την ειρήνη της ψυχής σου, θυμήσου τα εξής:
Αν οι αμαρτίες του αδελφού σου που θέλεις να διορθώσεις σ’ ενοχλούν, σ’ εκνευρίζουν και χάνεις την ειρήνη σου, τότε αμαρτάνεις και συ. Η αμαρτία δε διορθώνεται με την αμαρτία, αλλά με την ταπείνωση.
Ο ζήλος που θέλει από μόνος του να καταστρέψει όλα τα κακά είναι από μόνος του ένα μεγάλο κακό.
Μέσα στο μάτι σου υπάρχει ένα μεγάλο δοκάρι και συ προσέχεις το κάρφος στο μάτι του αδελφού σου.
Υπάρχουν ατέλειες που είναι αναπόφευκτες κι άλλες που μπορεί να ’ναι ευεργετικές. Το καλό δοκιμάζεται από το κακό.
Το παράδειγμα της μακροθυμίας του Θεού πρέπει να χαλιναγωγήσει την ανυπομονησία μας, που μας στερεί την ειρήνη.
Το παράδειγμα του ίδιου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μας φανερώνει με πόση ταπείνωση και καρτερία πρέπει να υπομένουμε την ανθρώπινη αμαρτία. Αν δεν έχουμε κάποια θέση ευθύνης έναντι των άλλων, πρέπει να αντιμετωπίζουμε την αμαρτία τους με συμπάθεια.
Κάθε άνθρωπος καταδικάζει εκείνες τις αμαρτίες των άλλων, για τις οποίες κατηγορείται ο ίδιος.
Για τις πράξεις των άλλων δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να μας ηρεμεί περισσότερο όσο η σιωπή, η προσευχή και η αγάπη.
______________________________________
Κάποια αδελφή έλεγε κάποτε θλιμμένη στο στάρετς Ζωσιμά:
-Τι να κάνω, γέροντα, που νικιέμαι από τη γλώσσα μου και φλυαρώ και ματαιολογώ; Στεναχωριέμαι πολύ γι’ αυτό και παίρνω κάθε τόσο απόφαση να διορθωθώ, αλλά πάλι πέφτω.
-Να θυμάσαι ότι, όπως είπε ο Κύριος, για κάθε περιττό μας λόγο θα μας ζητηθεί ευθύνη την ημέρα της Κρίσεως. Κατάφυγε στη βοήθειά Του. Και όποτε αμαρτάνεις να μετανοείς. Χίλιες φορές έπεσες; Χίλιες να μετανοήσεις.
– Κάποιες φορές λέω κάτι χρήσιμο ή ψυχωφελές. Ενώ όμως αρχίζω με πνευματικούς λόγους, σε λίγο, χωρίς να το καταλάβω, ξεγλιστράω στην αργολογία ή την κατάκριση ή την περιέργεια ή τον κομπασμό… Μετά από όλα αυτά με κυριεύει κατάθλιψη και αθυμία. Τι να κάνω; Δεν μπορώ να διορθωθώ…
– Για να μάθεις να μιλάς καλά και προσεκτικά, πρέπει πρώτα να μάθεις να σωπαίνεις, τη συμβούλεψε ο γέροντας. Όσο θερμό κι αν είναι το κελί μας, αν ανοίγουμε συχνά τα παράθυρα θα παγώσει. Κι αν ανοίγουμε κάθε τόσο ένα μπουκάλι με άρωμα, σύντομα θα εξατμιστεί. Γι’ αυτό ο προφήτης λέγει «ἐκωφώθην καὶ ἐταπεινώθην καὶ ἐσίγησα ἐξ ἀγαθῶν» (Ψαλμ. Λη’2). Ακούς; «ἐσίγησα ἐξ ἀγαθῶν». Αποφάσισα δηλαδή να μην ξεστομίζω ούτε αγαθούς λόγους. Και τότε, συνεχίζει, «ἐθερμάνθη ἡ καρδία μου ἐντός μου».
Όπως γράφει ο Κάλλιστος Καταφυγιώτης, ο καλός λόγος είναι κατώτερος από τη σιωπή με διάκριση. Βέβαια, κι από τη σιωπή του στόματος ανώτερη είναι η σιωπή του νου-τόσο ανώτερη, όσο και η ψυχή από το σώμα. Γιατί είναι δυνατό, ενώ τηρείται σιωπή του στόματος, εσωτερικά ο νους να σχηματίζει λογισμούς και νοήματα.
Απόσπασμα από το Βιβλίο «Το γεροντικό του Βορρά» του Πέτρου Μπότση
Ο γέροντας Αρσένιος Παπατσιόκ γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1914 στην Γιαλόμιτσα.
Τον Ιανουάριο του 1947 έγινε δεκτός ως δόκιμος στην μονή Κόζια,ενώ τον Ιανουάριο του 1949 πήγε στην Σιχαστρία όπου ηγούμενος ήταν ο γέροντας Κλεόπας Ιλίε.
Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους τον έστειλαν στη Μονή Κόζια όπου και εκάρη μοναχός,έχοντας ως πνευματικό ανάδοχο τον γέροντα Πετρώνιο Τανάσε(νυν ηγούμενος της Σκήτης Τιμίου Προδρόμου -Αγίου Όρους).Το 1950 μετά από επιθυμία του πατριάρχη Ιουστινιανού ο οποίος ήθελε να μετατρέψει τη μονή σε λάυρα του ρουμανικού μοναχισμού,στάλθηκε στη Μονή Σλάτινα.Στις 26 Σεπτεμβρίου 1950 χειροτονήθηκε ιερέας και για 8 χρόνια ήταν υποτακτικός του γέροντα Κλεόπα Ιλίε.Την 14η Ιουνίου 1958 συνελήφθη από τους κομμουνιστές και καταδικάστηκε σε 20ετή κάθειρξη περνώντας από τις πιο σκληρές φυλακές.
Από το 1976 ‘ηταν πνευματικός στη Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Τερκιγκιόλ-Κονστάντσα.
Εκοιμήθη την 21 Ιουλίου 2011
————————————————————————————-
Συνομιλώντας με τον π.Αρσένιο.
-Παρακαλώ να μας εξηγήσετε αυτό που λέει ο άββας Αμμωνάς στο γεροντικό:«Πρέπει να »γκρεμίσεις» τον εαυτό σου για να τον φτιάξεις από την αρχή» π.Αρσένιος:Να γκρεμίσεις δηλαδή τον παλαιό ανθρωπο για να βάλεις τα νέα θεμέλια.Να γκρεμίσεις δηλαδή τον παλαιό άνθρωπο,την πτώση του Αδάμ που έχει αποτυπωθεί σ’εμάς και που φεύγει με τη βάπτιση.Εαν έπινες να μην ξαναπιείς,να γκρεμίσεις το παλιό που σε είχε κυριεύσει και να γίνεις ένας εν Χριστώ νέος άνθρωπος,κατά τη χριστιανική διδασκαλία.Αυτό μας ενδιαφέρει όχι αν σου εμφανίστηκαν άγγελοι ή κάτι παρόμοιο.Εμένα,επειδή έμεινα στη φυλακή πολλά χρόνια,αλλά και στην έρημο με τον γέροντα Κλεόπα,με ρωτάει ο κόσμος:»Εγιναν θαύματα στη φυλακή;»Εγώ τους απαντάω:»Ναι,έγιναν»
–Τί θαύμα; π.Α.-΄΄Κανένα!» -Αυτό ήταν το μεγάλο θαύμα ότι δεν έγινε κανένα θαύμα; π.Α-.Ναι!Στο Αιούντ που ήμουν φυλακισμένος,ήθελαν να με σκοτώσουν.Μ’έβαλαν σ’ένα μέρος παγωμένο σαν ψυγείο.Τρομερό ήταν,τρομερό.Αυτοί είχαν υπολογίσει ότι σε τρεις μέρες θα πεθάνω.Μ’έβαλαν για 3 μέρες,τίποτα.Μ’έβαλαν για 5 μέρες τίποτα.Μέβαλαν για επτά μέρες αλλά δεν πέθανα ούτε τότε.Αυτό δεν ήταν ένα θαύμα;Ημουν εκεί μέσα γυμνός,τελως πάντων,τρομερό.τρομερό. Ωστόσο ήμουν ζωντανός και -ζητώ συγνώμη-είχα μια παιδική αφέλεια και περιέργεια,να δω πως βγαίνει η ψυχή,πως είναι αυτό το πέρασμα στον άλλο κόσμο.Αλλά δεν πέθανα…Και,αλοίμονο μου, με κράτησαν εκεί 14 χρόνια.Με είχαν καταδικάσει σε 40 χρόνια φυλάκιση… –Τόση ήταν η καταδίκη; Ναι και μου κόστισε.Σε όποια φυλακή πήγαινα με ρωτούσαν οι κομμουνιστές τι έκανα.»Τίποτα,απαντούσα εγώ»-»Εαν δεν είχες κάνει τίποτα θα σου έριχναν 10-15 χρόνια»;μου έλεγαν. Τέλως πάντων, μας ελευθέρωσαν το 1964 όταν δόθηκε γενική αμνηστία.Και σήμερα θα πήγαινα εκεί αν το ήθελε ο καλός Θεός.Θέλω να πω ότι έζησα τη ζωή τόσο έντονα εκεί,οπου έμεινε βαθιά χαραγμένο επάνω μου ένα ίχνος χριστιανικό –Ζήσατε εκεί σαν σε μοναστήρι; π.Α-Τι μοναστήρι;!Εκει λίγο ψωμί,όσο ένα νύχι ήταν τεράστια ποσότητα! –Η άσκησή σας ήταν πιο σκληρή από των πατέρων της ερήμου; π.Α.-Δε μπορώ να κάνω σύγκριση.Εγώ σας λέω τι συνέβαινε εκεί.Δεν μας έβγαλαν τα νύχια αλλά οποιαδηποτε στιγμή μπορούσαν να το κάνουν.Είναι τρομερά δύσκολο να τα διηγείσαι όλα αυτά εαν τα έχεις ζήσει.Τότε εκπλησόμουν. Αναρωτιόμουν.»Θεέ μου υπάρχω;»Υπήρχα.Όταν με έβγαλαν από τη μεγάλη δοκιμασία-τα κατεψυγμένα δωμάτια-μ’έβαλαν στην απομόνωση.Δεν υπήρχε εκεί τίποτα,τίποτα.Το πάτωμα ήταν καταβρώμικο και τα τζάμια είχαν εκείνα τα κάγκελα.Δίπλα μου υπήρχε ένα κομμάτι μαμαλίγκα(σ.σ πουλέντα)πράσινη,μουχλιασμένη.Το έφαγα και μου φάνηκε σαν να ήταν παντεσπάνι!Δεν είχα τίποτα.Δεν έκανα υπολογισμούς,ζούσα τη ζωή έντονα. Μια φορά με ρώτησαν πού ηταν πιο δύσκολα στην έρημο ή στην φυλακή;Εγώ τα είχα ζήσει και τα δύο.Εγώ λέω ότι στην έρημο παλεύεις με τον διάβολο και ο διάβολος φοβάται το Θεό.Δεν του επιτρέπεται το παν,έχουμε και έναν φύλακα άγγελο.Τη σχέση με τον άγγελό σου δεν μπορείς να την περιγράψεις ,την ζείς.Το ίδιο και τη σχέση σου με το Θεό.Εκεί λοιπόν στην έρημο πάλευα κατά διαστήματα. Στη φυλακή όμως αυτοί ήταν άθεοι,σε σκότωναν,δεν υπολόγιζαν τίποτα.Σε μισούσαν σαν τον μεγαλύτερο εχθρό τους,επειδή έτσι τους μάθαιναν.Είχα την ατυχία ο πρώτος μου φύλακας να είναι ένας Ούγγρος.Πολύ κακός.Εγώ γενικά με τους Ουγγρους δεν τα πήγαινα καλά.Μια μέρα μου λέει:«Θα σε κάνουν πατριάρχη»
-Προσπαθούσε να σας δελεάσει π.Α.-Nαι,βέβαια προσπαούσε να με δελεάσει.Λες και εγώ τον πίστεψα.Αλλά εμένα με θεωρούσαν αρχηγό,είχα ένα όνομα εκεί στη φυλακή.Μια φορά μας μάζεψαν για να μας μιλήσουν οι συγκρατούμενοι που είχαν πουληθεί.Άρχισαν να μας μιλάνε για τον Μεσαίωνα.Τότε εγώ,έτσι κοντούλης όπως με βλέπετε σηκώθηκα και φώναξα:«Άκουσε βρε,τι ξέρεις εσύ για τον Μεσαίωνα;Ο Μεσαίωνας ήταν θεοκεντρικός.Τι μας λες και εσύ.Μετά χάθηκα μέσα στο πλήθος.Ήμασταν χιλιάδες.Βέβαια είχαν ανάμεσά μας τους πληροφοριοδότες τους.Ήταν ένα θαύμα που δεν μου έκαναν τίποτα (Σε αυτό το σημείο κάνουν μια συζήτηση για τους φακέλους τησ περιφημης Σεκουριτάτε,που ανοίχθηκαν το 2008 όπου βρέθηκαν και ονόματα επισκόπων και έπειτα συνεχίζεται ο διάλογος ως εξής) -Και τι πρέπει να κάνουμε γέροντα; π.Α.-Φτιάξε τον εαυτό σου!Αυτη είναι η καλύτερη απάντηση στην ερώτηση αυτή που βάζει κάθε άνθρωπος με λίγη συνείδηση.Φτιάξε την ζωή σου.Γίνε ξανά άνθρωπος –Χωρίς να ψάχνεις στα λάθη του άλλου π.Α.-Κυρίως αν δεν έχεις αγάπη.Και εαν ακολουθείς την αυθεντική ορθόδοξη γραμμή βλέπεις ότι και εκείνον τον κρατάει ο Θεός.Ο Χριστός λέει»δεν κουνιέται τρίχα χωρίς τη θέλησή μου»Εκείνος ξέρει τι σκέφτεσαι,ξέρει ότι κάνεις.Γι’αυτό λέω φτιάξε τη ζωή σου!Και εαν είσαι ένας ήλιος κρυφός από τον κόσμο,ζέστανε τον κόσμο,πες ότι χρειάζεται.Επειδή ο κόσμος με ρωτάει να του πω έναν λόγο και τους λέω:«Να ξέρεις να πεθαίνεις και να ανασταίνεσαι κάθε μέρα» -Πως δηλαδή; π.Α.-Να είσαι νεκρός για την αμαρτία!Δεν το δέχομαι αυτό!Καλύτερα να πεθάνω,σου λένε:’΄΄Εγώ κοίταξα ε΄ναν νεκρό και δεν γίνεται»μου είπαν.Ρώτησε κάποτε έναν γέροντα κάποιο πνευματικό του τέκνο:«Πάτερ,τι είναι η ταπεινοφροσύνη»;«Να βλέπεις τον εαυτό σου κατώτερο από κάθε πλάσμα παιδί μου».«Από κάθε πλάσμα;…και το σκουλίκι πλάσμα είναι»«Και από το σκουλίκι παιδί μου»! –Πως μπορείς όμως να φτάσεις σ’ένα τέτοιο μέτρο; π.Α.-Κοίτα να δεις γιατί είπε έτσι εκείνος ο γέροντας:επειδή το σκουλίκι κινείται συνεχώς,ψάχνει τη ζωή.Την ψάχνει για να ζήσει,να δοκιμάσει.Λέει ο Χριστος να είμαστε σοφοί όπως ένα φίδι.Γιατί όπως ένα φίδι.Γιατί μας έδωσε αυτό ακριβώς ως παράδειγμα σοφίας; -Επειδή εμείς περιφρονούμε τα φίδια …το θεωρούμε κάτι που σέρνεται! -Ναι,αλλά γιατί;.Επειδή το φίδι εαν το κόψεις δέκα κομμάτια δεν πεθαίνει.Εαν όμως το χτυπήσεις στο κεφάλι πεθαίνει.Η κεφαλή μας είναι ο Χριστός,να προστατέψουμε την Κεφαλή μας. Γι’αυτό ο Χριστός είπε«γένεσθε σοφοί όπως οι όφεις»,επειδή εαν »χτυπήσεις τον Χριστό τότε η χάρη του Θεού φεύγει από εσένα και βρίσκεσαι στη διάθεση των πονηρών πνευμάτων» (…)Το κεράκι για να φωτίσει πρέπει να κάψει το φυτίλι και το κερί.Συνεπώς για να φωτίσει πρέπει να θυσιαστεί!Αφησε τη γνώμη σου,ξέχνα την κούραση!Δε γίνεται χωρίς θυσία!Ο κόσμος αυτό δεν το βλέπει και δεν τον νοιάζει.Ο σατανάς όμως εαν το δει θα κάνει το παν να σε προκαλέσει ο άλλος.Τον νικάς και σε νικαέι Μην ξεχνάτε ότι ο σατανάς είναι ελεύθερος!Του επιτρέπει βέβαια ο Θεός αλλά είναι ελεύθερος.Με ρωτούν πολλές φόρες »πώς να γλυτώσω από τον σατανά»και τους απαντώ»τι θα απογίνουμε χωρίς αυτόν.Αυτός μας προσκαλεί στη μάχη,στον αγώνα χωρίς να το καταλάβει.Με ρώτησαν σε κάποιο βιβλίο »τι είναι ο διάβολος»; και απάντησα:» ολοι οι διαβολοι…ειναι του διαβόλου»!
Συμπερασματικά τώρα, επειδή δεν έχουμε άλλον χρόνο,ειλικρινά σας λέω, σαν ένας αδελφός που σε λίγο συμπληρώνει τα εκατό του χρόνια:δεν ωφείλω τόσα στα σχολεία που πήγα και μάζεψα γνώσεις και στα λόγια που άκουσα εκεί που εγώ πήγα,όσο μου χρησίμευσε ο πόνος!Τότε κατάλαβα γιατί ο Θεός κρατάει τον διάβολο,για να μπορείς να έχεις με έναν αόρατο τρόπο το σπαθί στο χέρι!Δεν είσαι καλός αγωνιστής εαν τρέμει το χέρι σου όταν κρατάς το σπαθί στο χέρι!Δεν επιτρέπεται αυτό, με το σπαθί στο χέρι.Είναι δυνατόν οτιδήποτε εν Χριστώ,οτιδήποτε…Δεν επιτρέπω όμως να είναι κάποιος λυπημένος.Αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη του διαβόλου.Να έχουμε χαρά και εμπιστοσύνη!Πρώτα όμως να έχουμε ταπείνωση Πόνος,ναι πόνος.Και αν έφυγες από τον κόσμο(στο μοναστήρι),αρνήσου και τον εαυτό σου!Αλλά λέγει:«Αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολούθειτω μοι»Να λοιπόν ο πόνος, δεν γίνεται χωρίς πόνο.Στον μοναχισμό ειδικά,η υποταγή της θελήσεως σου,η υπακοή,είναι η μεγαλύτερη νίκη.Δεν γίνεται όμως χωρίς θυσία,χωρίς Σταυρό.Μη το κυνηγάς αλλά εαν έρθει μην το αρνηθείς.Ο Χριστός δεν ήθελε τον Σταυρό,αλλά αφού ήρθε,τον δέχτηκε.Δεν τον αρνήθηκε!Να κάνεις και εσύ αυτό κατά τη δύναμή σου,γιατί ο Θεός δεν σου δίνει σταυρό πέρα από τις δυνάμεις σου Ειλικρινά υπέφερα!Ο πόνος μου άνοιξε πολλές μυστικές πορτίτσες.Και τότε έχεις μια σχέση ζωντανη με τον Ουρανό ,με την Παναγία η οποία να ξέρατε πόσο κοντά μας βρίσκεται,πόσο πολύ μας αγαπάει και πόσο λυπημένη είναι όταν δεν της ζητάμε τίποτα!Μεγάλο λάθος.Συνεπώς ο πόνος ηρέμησε τη ψυχή μου.Όμως στην κορυφή βρίσκεται η ταπείνωση,στην οικογένεια και στο μοναστήρι.
ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑΤΑ 