Άγιε Ιωάννη Χρυσόστομε, έλα να μας διδάξεις και να μας ποιμάνεις

Πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Εισαγωγικά.

Δημοσιεύτηκε η Εγκύκλιος που εξέδωσε η η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος και απέστειλε προς την Ιερά Αρχιεπισκοπή και τις Ιερές Μητροπόλεις στην οποία παραθέτει συνοπτικά τις θέσεις της για το ζήτημα της τεκνοθεσίας και τον λεγόμενο γάμο ομόφυλων ζευγαριών. Μελετώντας την Εγκύκλιο αυτή διαπιστώνουμε τα εξής:

Α. Περιλαμβάνει έξι (6) παραγράφους στις οποίες αναπτύσσονται οι θέσεις της Κρατικής Εκκλησίας για  το ζήτημα. Τα θέματα των παραγράφων αυτών είναι τα εξής:

•  Θεώρηση του γάμου από την Εκκλησία της Ελλάδος
• Θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος απέναντι σε ομοερωτικές τάσεις και πράξεις
•  «Ισότητα» στον γάμο και στην υιοθεσία (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου – Ενωσιακό Δίκαιο)
• Σύμφωνο συμβίωσης στην Ελλάδα
• Ανέφικτη η επέκταση του γάμου σε ομόφυλα ζευγάρια χωρίς δικαίωμα υιοθεσίας
• Θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος για την ομόφυλη γονεϊκότητα

Β. Σε όλο το κείμενο υπάρχει πληθώρα νομικών επιχειρημάτων, απουσιάζει όμως  ο θεολογικός λόγος και η παραπομπή σε ευαγγελικά χωρία και πατερικές θέσεις. Είναι δηλαδή ένα κείμενο της μεταπατερικής θεολογίας, στο οποίο  οι λέξεις «αμαρτία», «διαστροφή», «ανατροπή της ανθρώπινης οντολογίας και φυσιολογίας», «χριστιανική άσκηση», «πάθος» κ.α, που είναι διάχυτες και στον Απόστολο Παύλο και σε Πατέρες της Εκκλησίας, δεν υπάρχουν.

Τον χριστιανό δεν τον διακρίνει από τον εκτός της Εκκλησίας κόσμο μόνον η χριστιανική πίστη, αλλά και η χριστιανική άσκηση προς αποφυγή «παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος» (Β’ Κορ. 7, 1). Τα σώματα των χριστιανών είναι ενώπιον του Θεού «θυσία ζώσα, αγία τω Θεώ ευάρεστος», διότι ο νους αυτών δεν «συσχηματίζεται τω αιώνι τούτω», αλλά διακρίνει «τι το θέλημα του Θεού το αγαθόν και ευάρεστον και τέλειον» (Ρωμ. 12, 1-2).

Γ. Το κείμενο παραπέμπει σε σύλλογο, που αγωνίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και όχι στην ανώτατη Εκκλησιαστική Αρχή  της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μην ξεχνάμε ότι η Ιερά Σύνοδος «μεριμνά διά την τήρησιν των Δογμάτων της Ορθοδόξου Πίστεως, των Ιερών Κανόνων και των Ιερών Παραδόσεων…… Μελετά και αποφασίζει περί των ληπτέων μέτρων διά την πραγμάτωσιν της κατά Χριστόν ζωής του ιερού Κλήρου και του Χριστεπωνύμου λαού».

Απάντηση στο κείμενο της Ελλαδικής Εκκλησίας για το θέμα της ομοφυλοφιλίας δίνει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μέσα από τα συγγράμματά του. Μας λέει λοιπόν ο Χρυσορρήμων Άγιος τα εξής:

–Τα ποικίλα ερεθίσματα της σαρκός του άνδρα και της γυναίκας έχουν μόνον μια διέξοδο, τον γάμο. «Διά δε τας πορνείας έκαστος την εαυτού γυναίκα εχέτω και έκαστη τον ίδιον άνδρα εχέτω» (Α’ Κορ. 7, 2), «ουχ ίνα ασελγώμεν, ουδ’ ίνα πορνεύωμεν, αλλ’ ίνα σωφρονώμεν» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις το αποστολικόν ρητόν Διά δε τας πορνείας έκαστος την εαυτού γυναίκα εχέτω].

-Ο γάμος μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας είναι, μεταξύ άλλων, και «πορνείας αναιρετικόν φάρμακον», «την αμετρίαν εκκόπτων» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις το αποστολικόν ρητόν Διά δε τας πορνείας έκαστος την εαυτού γυναίκα εχέτω]. 

–Κάθε σεξουαλική σχέση εκτός του γάμου ονομάζεται πορνεία και είναι θανάσιμο αμάρτημα. Με την παράνομη μείξη ο πορνεύων αμαρτάνει επάνω στο ίδιο του το σώμα (Α’ Κορ. 6, 18), ώστε ο όλος άνθρωπος να αμαρτάνει: και ο νους, με την αθέμιτη επιθυμία, και το σώμα, ως αποδέκτης αυτής. Η εντολή του Θεού είναι σαφής και ρητή: «φεύγετε την πορνείαν» (Α’ Κορ. 6, 18)· «δοξάσατε δη τον θεόν εν τω σώματι υμών» (Α’ Κορ. 6, 20)· «ο νυν ζώμεν εν σαρκί, εν πίστειζώμεν τη του Υιού του Θεού» (Γαλ. 2, 20). Δηλαδή, το σώμα «ου διά τούτο κατεσκευάσθη, ίνα ασώτως ζη και πορνεύη, αλλ’ ίνα τω Χριστώ έπηται ως κεφαλή» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Α’ Προς Κορινθίους Επιστολήν].

-Σε μία τέτοια θεοδίδακτη αντίληψη και νομοθέτηση περί του σώματος και της γενετήσιας συμπεριφοράς του, η ομοφυλοφιλία αποτελεί αισχύνη της φύσεως και καταπάτηση του θείου νόμου  [«Και την φύσιν ήσχυναν και τους νόμους επάτησαν», Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Προς Ρωμαίους Επιστολήν], την εσχάτη και βδελυρωτάτη μορφή πορνείας, μάλιστα δε «τοσούτον πορνείας χείρων» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Γένεσιν, Ομιλία ΜΓ’, όπου εισάγει τον Λωτ να προκρίνει την ασέλγεια των Σοδομιτών επί των θυγατέρων του, ως μικρότερη, έναντι της επί των δύο φιλοξενουμένων του ανδρών απειλουμένης ασελγείας, όχι βεβαίως μόνον λόγω των κρατούντων περί φιλοξενίας: «μηδέ αθέσμουςεπινοήσητε μίξεις· αλλ’ εί και βούλεσθε της μανίας υμών (της ομοφυλοφιλικής) τον οίστρον παραμυθήσασθαι. εγώ τούτο παρέξω, ώστε κουφότερον υμών γενέσθαι το τόλμημα»].

– Στην πορνεία, «ει και παράνομος, αλλά κατά φύσιν η μίξις», ενώ στην ομοφυλοφιλία «και παράνομος και παρά φύσιν». Στην Αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη) αναφέρεται ως παροιμιώδης η τιμωρία των πόλεων Σοδόμων και Γομόρρας, των οποίων «αι αμαρτίαι αυτών μεγάλαι σφόδρα» υπήρξαν (Γεν. 18, 20) και «ουχ αι τυχούσαι, αλλά και μεγάλαι, και σφόδρα μεγάλαι. Ξένον γαρ τρόπον παρανομίας επενόησαν και αλλοκότους και αθέσμους των μίξεων νόμους εφεύρον», δηλαδή, «ανέτρεψαν τους της φύσεως νόμους και ξένας και παρανόμους επενόησαν μίξεις» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Γένεσιν, Ομιλία ΜΒ’].

– Η τιμωρία τους υπήρξε παραδειγματική, επειδή τα ομοφυλοφιλικά τους πάθη είχαν πλέον καταστή καθολικά, «ως άπαντας της λύμηςαναπλησθήναι πάσης», και «ανίατα» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Γένεσιν, Ομιλία ΜΒ’], ως «μηδεμίαν θεραπείαν επιδέξασθαι βουλομένους» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Γένεσιν, Ομιλία ΜΓ’].

Η σοδομική τιμωρία αποτέλεσε και «υπόμνημα διηνεκές ταις μετά ταύτα γενεαίς, ώστε μη τοις αυτοίς επιχειρείν, ίνα μη τοις αυτοίς περιπέσωσι» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Γένεσιν, Ομιλία ΜΒ’, Στις μεγάλες αμαρτίες των Σοδομιτών συμπεριλαμβάνονται ασφαλώς και άλλες, όπως η καταδυνάστευση των «ασθενεστέρων» από τους δυνατωτέρους και των «πενήτων» από τους πλουσίους (Ομιλία MB’), η αναφερομένη όμως έκτοτε ως «σοδομική» αμαρτία της ομοφυλοφιλίας υπήρξε «η άφατος και πάσης συγγνώμης απεστερημένη» (αυτόθι), ώστε «αφανισμού δείσθαι παντελούς» (αυτόθι). Σε αυτήν αποκλειστικά αναφέρεται το κείμενο της Γενέσεως με το παράδειγμα, το οποίο παρατίθεται προ της αποφασισμένης και ήδη επικειμένης καταστροφής, της προσπαθείας των Σοδομιτών, «από νεανίσκου έως πρεσβυτέρου, άπας ο λαός άμα» (Γεν. 19, 4), να αποσπάσουν από τον Λωτ τους δύο ανθρώπους (Αγγέλους), λέγοντας «τα της ασελγείας εκείνα ρήματα» (αυτόθι, Ομιλία ΜΓ’): «εξάγαγε αυτούς προς ημάς, ίνα συγγενώμεθα αυτοίς» (Γεν. 19, 5). Τις ασελγείς προθέσεις τους διευκρινίζει πλήρως η ανωτέρω απάντηση του Λωτ, να τους εκδώσει τις δύο θυγατέρες του αντ’ αυτών προς απόλαυση (Γεν. 19, 7-8), και αποσαφηνίζει δεόντως ο ιερός Χρυσόστομος ως «άφατον της παρανομίας υπερβολήν», «ασύγγνωστον επιχείρησιν», «τόλμαν αναιδή και αναίσχυντον» (αυτόθι), «πονηράν πράξιν», «παραδειγματισμόν (διαπόμπευση) της φύσεως», «αθέσμους μίξεις», «μανίας οίστρον», «παρανομίαν», «ύβριν» (αυτόθι), «πονηράν και ακόλαστον επιθυμίαν» (αυτόθι).

Στο Λευιτικό αναφέρεται δύο φορές στο «βδέλυγμα» της αρσενοκοιτίας: «και μετά άρσενος ου κοιμηθήση κοίτην γυναικείαν (δεν θα συνευρεθείς με άρρενα, όπως με γυναίκα), βδέλυγμα γαρ εστιν» (18, 22)· «και ος αν κοιμηθή μετά άρσενος κοίτην γυναικός, βδέλυγμα εποίησαν αμφότεροι» (20, 13). Στην απαγόρευση αυτή του θείου Νόμου αναφερόμενες οι Αποστολικές Διαταγές εντέλλονται: «Ουκέτι δε και η παρά φύσιν βδελυκτή μίξις… εχθρά γαρ Θεού υπάρχουσα· και γαρ παρά φύσιν εστίν η Σοδόμων αμαρτία», την οποία δεν ονομάζουν απλώς αμαρτία, αλλά «ασέβημα», οι φορείς του οποίου «διάλυσιν κόσμου μηχανώνται, τα κατά φύσιν παρά φύσιν επιχειρούντεςποιείν» [Βιβλ. IV, κεφ. κη’, PG 1.984Α. 

-Ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, απευθυνόμενος σε χριστιανούς προερχομένους κατά πλειοψηφία από τον εθνικό κόσμο, είναι ιδιαιτέρως σαφής και κατηγορηματικός με το ομοφυλοφιλικό βδέλυγμα της  ειδωλολατρικής πλάνης, το οποίο ως εκ προοιμίου αφορίζει από την Εκκλησία της Ρώμης: Αυτοί, οι οποίοι «ήλλαξαν την δόξαν του αφθάρτου Θεού εν ομοιώματι εικόνος φθαρτού ανθρώπου», παραδόθηκαν (εγκαταλείφθηκαν) «εν ταις επιθυμίαις των καρδιών αυτών εις ακαθαρσίαν του ατιμάζεσθαι τα σώματα αυτών εν εαυτοίς» (1, 23-24). Αυτοί, οι οποίοι «μετήλλαξαν την αλήθειαν του Θεού εν τω ψεύδει και εσεβάσθησαν και ελάτρευσαν τη κτίσει παρά τον κτίσαντα» (1, 25), παραδόθηκαν «εις πάθη ατιμίας· αι τε γαρ θήλειαι αυτών μετήλλαξαν την φυσικήν χρήσιν εις την παρά φύσιν, ομοίως τε και οι άρσενες αφέντες την φυσικήνχρήσιν της θηλείας εξεκαύθησαν εν τη ορέξει αυτών εις αλλήλους, άρσενες εν άρσεσι την ασχημοσύνην κατεργαζόμενοι και την αντιμισθίαν, ην έδει της πλάνης αυτών, εν εαυτοίς απολαμβάνοντες» (1, 26-27), δηλαδή, «εν αυτή τη ηδονή ταύτην την κόλασιν ούσαν» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Προς Ρωμαίους Επιστολήν]

–Στην επικρατούσα σήμερα πλάνη γύρω από το θέμα αυτό και στην προσπάθεια να αποδειχθεί ότι ο Θεός δεν ασχολείται με τα γενετήσια προβλήματα των ανθρώπων, η φωνή του Παύλου, επίκαιρη και αποκαλυπτική, αποκαθιστά την αλήθεια: «μη πλανάσθε· ούτε πόρνοι, ούτε ειδωλολάτραι, ούτε μοιχοί, ούτε μαλακοί, ούτε αρσενοκοίται… βασιλείαν θεού κληρονομήσουσι» (Α’ Κορ. 6, 9- 10). Και οι μαλακοί, δηλαδή οι παθητικοί στην ομοφυλοφιλική πράξη, οι «αισχροπαθούντες» [Θεοφύλακτου Βουλγαρίας, Προς Κορινθίους Πρώτης Επιστολής Εξήγησις], οι εκθηλυσμένοι και οι κίναιδοι, οι «ηταιρηκότες» [Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εις την Α’ Προς Κορινθίους Επιστολήν].

Επίλογος

Στον χώρο του Θεού, στην Εκκλησία «ο χθές και σήμερον, ο αυτός και εις τους αιώνας» θείος Νόμος του Χριστού είναι ο Κώδικας, ο οποίος  ρυθμίζει τη γενετήσια συμπεριφορά του ανθρώπου του Θεού, χωρίς να αναγνωρίζει ανθρώπινα δικαιώματα στην αμαρτία, και ο οποίος είναι αδύνατο να υποκατασταθεί από την ψυχιατρική επιστήμη, η οποία μετατρέπει το αμάρτημα σε ανωμαλία ή παρέκκλιση ή παραλλαγή από κάποιο κανόνα [Ντ. Μουστερή, «Ψυχολογική άποψη της ομοφυλοφιλίας», Σεμινάριο «Η Ομοφυλοφιλία» της Παγκύπριας Εταιρείας Ψυχικής Υγιεινής, Λευκωσία 1982]. Η ομοφυλοφιλία είναι ανθρώπινο δικαίωμα όντως, εφ όσον το άτομο που τη διεκδικεί δεν είναι «συντεταγμένο στον Χριστό». Με την ελεύθερη σύνταξή του σε αυτόν επαναλαμβάνει το «ουχ ως εγώ θέλω, αλλ’ ως συ» (Ματθ. 26, 39), «αλλ’ ου τι εγώ θέλω, αλλά τι συ» (Μάρκ. 14, 36).

ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΥ (ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ)

Ο ιερός Χρυσόστομος υπερασπίζεται τους εργάτες των αγρών

Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Υπάρχουν άραγε άλλοι πιο άδικοι από αυτούς (εννοεί τους γεωκτήμονες);

Αν θελήσει κανείς να εξετάσει πώς μεταχειρίζονται τους ταλαίπωρους φτωχούς γεωργούς, θα πει ότι είναι χειρότεροι κι από τους βαρβάρους.

Τους γεωργούς, που λιώνουν από την πείνα και δουλεύουν ολημερίς, τους φορτώνουν με αδιάκοπες και αφόρητες εργασίες και τους επιβάλλουν επίπονες αγγαρείες, ωσάν να ήσαν γαϊδούρια και μουλάρια, ή μάλλον χρησιμοποιούν τα σώματά τους σαν να ’σαν πέτρες.

Δεν τους αφήνουν ούτε μια μικρή ανάσα να πάρουν. Τους στριμώχνουν δίχως έλεος στη δουλειά, είτε η γη είναι καρπερή είτε όχι.

Και το ακόμη χειρότερο: Όταν ολόκληρο τον χειμώνα κουράστηκαν και εξαντλήθηκαν από το κρύο, τη βροχή και τις αγρυπνίες, δεν φεύγουν μόνο με άδεια χέρια, αλλά χρωστάνε κι από πάνω.

Ωστόσο οι γεωργοί κι απ’ αυτή τους την πείνα κι απ’ αυτό το ναυάγιο της ζωής τους φοβούνται και τρομάζουν περισσότερο τους επιστάτες των κτημάτων, που τους βασανίζουν και τους τραβολογάνε με απαιτήσεις και δικαστήρια και άλλες υποχρεώσεις.

Τι να πει πάλι κανείς για την άλλη αδικία που τους γίνεται και για την εκμετάλλευση που τους κάνουν!

Ενώ από τους κόπους και τους ίδρωτες τους γέμισαν οι αποθήκες των γεωκτημόνων, δεν επιτρέπουν σ’ αυτούς να πάρουν για το σπίτι τους ούτε έναν τενεκέ στάρι.

Όλο τον καρπό τον καταχώνουν οι γεωκτήμονες στα παράνομα πιθάρια τους, ενώ στους γεωργούς πετάνε λίγα χρήματα.

Ταυτόχρονα όμως επινοούν νέα είδη τόκων και φτιάχνουν γραμμάτια δανείων που είναι γεμάτα από αισχρότητα και κατάρα, και τους υποχρεώνουν όχι να πληρώνουν ως τόκο το ένα εκατοστό, αλλά το μισό ολόκληρου του ποσού.

Και να σκεφθεί κανείς ότι ο γεωργός έχει γυναίκα και τρέφει παιδιά, ότι ο ίδιος είναι άνθρωπος κι ότι γέμισε με τη δουλειά του το αλώνι και την αποθήκη του γεωκτήμονα.

Δυστυχώς όμως αυτός και οι όμοιοί του δεν καταλαβαίνουν τίποτα απ’ όλα αυτά.

Μπροστά στη θηριωδία που ξέπεσε το ανθρώπινο γένος πρέπει να ξαναφωνάξει ο προφήτης: “Έκστηθι ουρανέ και φρίξον γη!”

Κι όλα αυτά τα λέω, όχι για να κατηγορήσω τη γεωργία ή τους αγρούς, αλλά τους ίδιους τους εαυτούς μας.

Υπόμνημα Εις Τον Άγιον Ματθαίον Τον Ευαγγελιστήν ΞΑ΄, Γ. Έκδοση: Έλληνες Πατέρες Της Εκκλησίας.

ΠΗΓΗ.ΔΙΑΚΟΝΗΜΑ

Oμιλία στην εορτή των Τριών Ιεραρχών

Βιβλιογραφια

1. Η Παιδεία των Τριών Ιεραρχών της Εκπαιδευτικού Νίκα –Μάνου Αικατερίνης
2. Ο παιδαγωγός και ο παιδαγωγούμενος έφηβος κατά τη διδασκαλία των Τριών Ιεραρχών»(Β.Βοξάκη)
3. Το επαναστατικό μήνυμα των 3 Ιεραρχών σήμερα (Α.Αργυρόπουλου)
4. ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ, υπό Πανοσιολ. Αρχιμ. κ. Γρηγορίου Παπαθωμά, Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών.
5. Ο ΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Μ.Μαντούβαλου)
6. Οι Τρεις Ιεράρχες «στα αζήτητα» (;) μιας γιορτής (;) για την Παιδεία(Του Χριστόφορου Γ. Παπασωτηρόπουλου).

 

ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΟ ΑΞΙΩΜΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Γράφει ο Θεολόγος- Εκκλησιαστικός ιστορικός – Νομικός κ. Ιωάννης Ελ. Σιδηράς

ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΟ ΑΞΙΩΜΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

Κατά τον «Χρυσούν την γλώτταν χρυσούν και την καρδίαν», Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, το αξίωμα του διδασκάλου,  «είναι μέγα και θαυμαστόν». Ο διδάσκαλος «είναι άρχων πνευματικός» και η  θέση του είναι περίβλεπτη και ιδιαίτερα ευαίσθητη, «γι΄ αυτό ακόμη και αν ελάχιστα παρεκτραπεί, τα μικρά  σφάλματά του φαίνονται στους άλλους μεγάλα».Ιδιαίτερα ο διδάσκαλος που διδάσκει πνευματικές αλήθειες είναι περισσότερο αγαπητός από τον φυσικό μας πατέρα. Αν ο κατά σάρκα πατέρας χαρίζει στα παιδιά του  «το ζην», οι άξιοι διδάσκαλοι, μας μεταγγίζουν και προσφέρουν  στους μαθητές τους «το πνευματικώς και καλώς ζην», δηλαδή την ενάρετη ζωή.

Το διδασκαλικό αξίωμα δεν είναι εξουσία, ούτε κοσμική τιμή, αλλά βαρύτατη ευθύνη, καθώς είναι «διαφορετικό να σφάλλει ο μαθητής και διαφορετικό να σφάλλει ο δάσκαλος», ο οποίος δεν μπορεί ούτε την απειρία να επικαλεσθεί, ούτε να προφασισθεί άγνοια, ούτε να προβάλει ως δικαιολογία την ανάγκη και την βία… Γι΄ αυτό ανέβηκε στον διδασκαλικό θρόνο, για να σαλπίζει στους άλλους την αλήθεια και την γνώση…».

 

Έτσι, ο διδάσκαλος δεν πρέπει επ’ ουδενί να επιδεικνύει αλαζονεία, έπαρση και εγωισμό. Μόνη φροντίδα του διδασκάλου πρέπει να είναι η προκοπή και η πρόοδος των μαθητών του. Έργο του είναι να σώζει τον μαθητή που χάνεται. Το έργο του είναι θεραπευτικό και γι΄ αυτό ο διδάσκαλος επέχει θέση ιατρού και όπως ο ιατρός έτσι και ο διδάσκαλος δεν φιλονικά, ούτε βιαιοπραγεί, αλλά διορθώνει και θεραπεύει με τις νουθεσίες του κάθε μαθητή ιδιαιτέρως, ενώ ποτέ δεν εγκαταλείπει το έργο του, έως ότου δει ότι ο λόγος που έσπειρε, όντως εβλάστησε και καρποφόρησε.

Το έργο του είναι δύσκολο και επίπονο, διότι πρέπει να αγρυπνά αδιαλείπτως, να συμβουλεύει, να διδάσκει, να αντιμετωπίζει σχόλια, επικρίσεις, κατηγορίες, παρεξηγήσεις και πράξεις φθόνου από πολλούς ανθρώπους. Ο διδάσκαλος υποφέρει, πληγώνεται και δοκιμάζει «αθεράπευτο πόνο», όταν δεν εισακούεται από τους μαθητές του ή όταν αυτοί παραστρατούν και διαφθείρονται. Αντίθετα, υπομένει εύκολα τον μεγάλο κόπο της διδασκαλίας, όταν βλέπει ότι οι συμβουλές του ωφελούν τους μαθητές του. Ο διδάσκαλος πρέπει να αναλαμβάνει χωρίς δυσαρέσκεια κάθε έργο, που συντελεί στο πνευματικό καλό των μαθητών του. Το έργο του είναι αυτοθυσιαστικό, αφού σε πολλές περιστάσεις  καθίσταται βαρύς ο σταυρός, τον οποίον οφείλει να φέρει στους ώμους τους  αγόγγυστα. Δεν θα πρέπει να επιζητά, ούτε να δίνει σημασία στους επαίνους, αλλά να πράττει τα πάντα προς όφελος των μαθητών του. Η  καλύτερη σύσταση για το έργο του είναι η αρετή και η προκοπή των μαθητών του, οι οποίοι είναι και οι μάρτυρες των κατορθωμάτων του. Εξάλλου, τον ενάρετο δάσκαλο τίποτε πλέον δεν μπορεί να τον θίξει και να τον απειλήσει από την στιγμή που οι μαθητές του προοδεύουν. Το έργο του διδασκάλου θεωρείται επιτυχημένο, όταν οι μαθητές του έχουν καλλιεργήσει τόσο το εσωτερικό τους φρόνημα, ώστε να εφαρμόζουν τις εντολές του και νουθεσίες τους, όχι μόνον όταν είναι παρών, αλλά και όταν απουσιάζει ακόμη και μετά τον θάνατό του.

Ο Ιερός Χρυσόστομος αναφερόμενος ειδικότερα στις αρετές οι οποίες θα πρέπει να κοσμούν τον διδάσκαλο, υπογραμμίζει με έμφαση ότι ο διδάσκαλος, όπως και κάθε άρχοντας, «δεν θα πρέπει να υπερέχει στις τιμές, αλλά στις πνευματικές αρετές». Γι αυτό όλη η ζωή του θα πρέπει να είναι ενάρετη και αδιάβλητη, επειδή κανείς δεν μπορεί να καθοδηγήσει άλλους, όταν ο ίδιος δεν είναι σε θέση να ρυθμίζει τον ψυχικό του κόσμο και να υποτάσσει τα πάθη του.

Η πρώτη, βασική και ύψιστη αρετή του αληθινού διδασκάλου είναι η ανυπόκριτη αγάπη και η εξ αυτής φιλοστοργία προς τους μαθητές του .Ένας δάσκαλος που έχει μέσα του αγάπη πιστεύει ότι αποτελεί ένα αδιαίρετο σώμα με τους μαθητές του και χαίρεται με την χαρά τους και λυπάται με την λύπη τους. Φροντίζει με στοργή για τα προβλήματά τους και τους προστατεύει από κάθε αδικία και κίνδυνο. Ακόμη και στον προσωπικό τους πόνο δεν τους λησμονεί και δεν παύει να τους ενθαρρύνει. Ο καλός δάσκαλος είναι άνθρωπος αυταπαρνήσεως και θυσίας. Παραβλέπει τα δικά του συμφέροντα και φροντίζει για τα προβλήματα των μαθητών του.

Ο άξιος διδάσκαλος, κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, ως άριστος παιδαγωγός, θα πρέπει να είναι απαλλαγμένος από την έπαρση, την αλαζονεία και από το προστακτικό και εξουσιαστικό ύφος. Θα πρέπει να είναι ανεπίδευτα και γνήσια ταπεινός, και να αποφεύγει κάθε περιαυτολογία, συναισθανόμενος και αναγνωρίζοντας τις δικές του ατέλειες και αδυναμίες. Τότε η ταπείνωσή του είναι καρπός της αυτογνωσίας του. Κάτω δε από την μέγιστη αρετή της αγάπης θα πρέπει να υπάρχουν και άλλα ενάρετα προσόντα. Ο άξιος διδάσκαλος θα πρέπει να είναι ήπιος,  πράος και επιεικής, να μην ερεθίζεται όταν τον κατηγορούν ή τον αδικούν.

Ο διδάσκαλος  ως άριστος παιδαγωγός είναι ολιγόλογος, αλλά τα λόγια του έχουν βαρύτητα. Είναι αξιόπιστος, έμπειρος, συνετός, τολμηρός και θαρραλέος. Υπομένει και επιμένει να συμβουλεύει, να προτρέπει αδιαλείπτως για το αγαθό, να διδάσκει, να παρακινεί για πνευματικά ζητήματα έως ότου καρποφορήσει η διδασκαλία του. Δεν απογοητεύεται και δε βοηθά τους μαθητές τους «μόνον με τον λόγο του, αλλά και με τις προσευχές του».

Ο Ιερός Χρυσόστομος δίδει ιδιαίτερη σημασία στο παράδειγμα του διδασκάλου προς τους μαθητές του. Ο ιερός πατήρ χαρακτηρίζει τον διδάσκαλο ως «αρχέτυπο» και υποδειγματικό πρότυπο για τους μαθητές του, όταν «ο βίος του λάμπει και ο λόγος του είναι σύμφωνος με αυτόν». Η αυτοαγωγή και το προσωπικό παράδειγμα του διδασκάλου ως έκφραση του ενάρετου βίου του ακτινοβολεί στα μάτια και στις ψυχές των μαθητών του. Ο Ιερός Χρυσόστομος γράφει χαρακτηριστικά: «το αναμμένο και φωτεινό λυχνάρι μπορεί να ανάψει άπειρα λυχνάρια». Έτσι και ο άξιος διδάσκαλος ως φωτεινή λύχνος φωτίζει και αναδεικνύει «άπειρους μαθητές και μελλοντικούς δασκάλους που τον έχουν ως υγιές πρότυπο».

Ο έμπειρος δάσκαλος διδάσκει και με την ομιλία του και με την σιωπή του και με το βάδισμά του και με το βλέμμα του και με την εμφάνισή του. Ο ενάρετος παιδαγωγός «κι αν ακόμη κλείσει το στόμα του, θα ηχήσει δυνατότερα από την σάλπιγγα και στους παρόντες και σε εκείνους που βρίσκονται μακράν», όπως ακριβώς και ο ουρανός χωρίς να έχει στόμα, με την ωραιότητά του διηγείται την δόξα του Θεού».

Ως οικουμενικός διδάσκαλος ο Ιερός Χρυσόστομος προτρέπει τους κάθε βαθμίδος εκπαιδευτικούς λέγοντάς τους:«Το πρότυπο του βίου να είστε εσείς. Να προβάλλετε ως εικόνα, ως νόμος ζωντανός, ως κανόνας και μέτρο υποδειγματικής ζωής». Κατά τον Ιερό Πατέρα, το αιώνιο πρότυπο και υπόδειγμα μας το παρέδωσε ο Μέγας Παιδαγωγός και Διδάσκαλος όλων των αιώνων, ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος και εκάλεσε τους δασκάλους όλων των εποχών να ακολουθήσουν τα ίχνη του.

Στο σημείο αυτό εντύπωση προκαλεί ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει ο Ιερός Χρυσόστομος τους κακούς και ανάξιους δασκάλους. Γράφει χαρακτηριστικά τα παρακάτω συγκλονιστικά: «Ανάμεσα στις λέξεις «κακός» και «διδάσκαλος» υπάρχει μια αντίφαση, επειδή ακριβώς θα έπρεπε εξ αρχής να αποκλείεται από τις τάξεις των εκπαιδευτικών, που έχουν το προνόμιο να διακονούν στους ναούς της παιδείας, κάθε άτομο που υπηρετεί την κακία. Ένας τέτοιος δάσκαλος δεν είναι μόνο ακατάλληλος για το παιδευτικό έργο, αλλά  και επικίνδυνος γιατί στα τόσα χρόνια της υπηρεσίας του μπορεί να διαφθείρει τις τρυφερές ψυχές χιλιάδων μαθητών. Η ευθύνη τέτοιων δασκάλων είναι βαρυτάτη γιατί με την πονηρή διαγωγή τους  διαφθείρουν και αλώνουν την ψυχή, τον χαρακτήρα και την εν γένει προσωπικότητα των μαθητών τους.

Ο Ιερός Πατήρ δεν διστάζει να υπογραμμίσει  τις ολέθριες συνέπειες της υπάρξεως τέτοιων διαφθορέων  δασκάλων αναφέροντας ότι: «Διά τούτο ημίν αι πόλεις εισί διεφθαρμέναι, ότι πονηροί της νεότητος εισί διδάσκαλοι». Πώς λοιπόν θα μπορέσεις να σωφρονίσεις το νέο, ο οποίος συνήθως είναι άσεμνος λόγω της ηλικίας και  των παθών του, όταν συ ο ίδιος με τα άσπρα μαλλιά παρασύρεσαι από άσεμνα και αήθη θεάματα

Όταν η κεφαλή δεν είναι υγιής, πώς είναι δυνατόν να παραμένει εύρωστο το υπόλοιπο σώμα;». Σε άλλο σημείο ο Ιερός Χρυσόστομος στιγματίζει την ασυνέπεια μερικών δασκάλων και την αντίφαση που παρατηρεί ότι υφίσταται ανάμεσα στα λόγια και στα έργα τους. Όταν, όπως γράφει, έχουμε αναλάβει να παιδαγωγήσουμε τους άλλους, πρέπει να κοκκινίζουμε και να ντρεπόμαστε, εάν παραλείπουμε αυτά, που συνιστούμε στους άλλους να κάνουν. Επιμένει μάλιστα ότι ο δάσκαλος που «είναι αίτιος κακού» θα πρέπει να τιμωρείται αυστηρά και παραδειγματικά. Θεωρεί δε ότι είναι σημείο ηθικής κρίσεως και εκφυλισμού το να είναι οι μαθητές καλύτεροι από τους δασκάλους τους. Το θεωρεί εσχάτη κατάντημα.

Ως πιο συνηθισμένα ελαττώματα και πάθη του κακού διδασκάλου αναφέρονται από τον Ιερό Χρυσόστομο  τα εξής: η θρασύτητα, η εριστικότητα, οι ύβρεις η δολιότητα, η υποκρισία, η ειρωνεία, η κολακεία, η σκευωρία, η απάτη. Ειδικά για το ελάττωμα της δημαγωγίας ο ιερός πατήρ αναφέρει ότι: «οι διδάσκαλοι που δεν διδάσκουν στους μαθητές αυτά που τους συμφέρουν, είναι άξιοι βασανισμού και τιμωρίας… διότι ο φονιάς σκοτώνει μόνον το σώμα, ο δημαγωγός όμως που ομιλεί ως λαοπλάνος για να γίνει ευχάριστος, καταστρέφει την ψυχή τους».

Συνεχίζοντας ο Ιερός Χρυσόστομος την καταγραφή των ελαττωμάτων του κακού διδασκάλου αναφέρει και τα εξής: το ψεύδος, την ασυνέπεια, την εξουσιαστικότητα και την κατάχρηση του αξιώματός του, την αμέλεια και την αδιαφορία για τους μαθητές του, την σκανδαλώδη ζωή και την ασάφεια στη διδασκαλία του.

Στο τελευταίο μέρος αξίζει να αναφερθούμε στο πώς αντιλαμβάνεται ο Ιερός Χρυσόστομος την ιδιαίτερη παιδαγωγική σχέση ανάμεσα στο δάσκαλο και τον μαθητή. Βάση και θεμέλιο λοιπόν της παιδαγωγικής σχέσεως διδασκάλου και μαθητού είναι κατά τον ιερό Πατέρα η Αγάπη.

Η ανυπόκριτη αγάπη ωθεί τον άξιο διδάσκαλο να διαλέγεται με τους μαθητές του ως ομότιμος φίλος και αδελφός. Να είναι αυστηρός προς τον εαυτό του, αλλά επιεικής και μακρόθυμος προς τους μαθητές του. Να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα των μαθητών του και να επιδεικνύει την στοργή του φροντίζοντας για τα προβλήματά τους. Να αγωνιά και να μεριμνά για την πρόοδό τους και να διαθέτει όχι μόνον επιστημονική αυθεντία αλλά κυρίως αληθή καλωσύνη, την οποία οφείλει να επιδεικνύει ως θερμός και ανοικτόκαρδος πατέρας σε κάθε επαφή μαζί τους. Να παιδαγωγεί με ανεξικακία και πραότητα  τους αντιρρησίες, με όλη την μαθητική κοινότητα.

Ως πνευματικός παιδαγωγός ο Ιερός Χρυσόστομος με έμφαση υπογραμμίζει ότι ο διδάσκαλος οφείλει να είναι συγκαταβατικός στις αδυναμίες των μαθητών του, τους οποίους δεν θα πρέπει να κολακεύει, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και να τους δυσαρεστεί για το συμφέρον τους. Απέναντι στους μαθητές του θα πρέπει να είναι απλός, ειλικρινής, άδολος, απονήρευτος και πάντοτε να αποστρέφεται  την ειρωνεία και την υποκρισία. Οφείλει να επιδεικνύει δημοκρατικό πνεύμα και να σέβεται την γνώμη των μαθητών του. Δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο όλους τους μαθητές, αλλά να είναι άλλοτε συγκαταβατικός και άλλοτε με διάκριση αυστηρός ανάλογα με την περίσταση. Ο άξιος διδάσκαλος παιδαγωγεί και διορθώνει τα κακώς κείμενα, αλλά δεν διαπομπεύει, δεν διασύρρει και δεν εξαναγκάζει εκβιαστικά τον μαθητή. Να μη παραγνωρίζεται και να μην εξοικειώνεται υπερβολικά μαζί τους, αλλά και να μην απογοητεύεται εύκολα όταν οι μαθητές του ανυπακούουν και αδιαφορούν στις νουθεσίες του.

Η ανωτέρω λεπτομερώς περιγραφομένη από τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ανιδιοτελής συμπεριφορά του άξιου διδασκάλου έχει ως αποτέλεσμα να προσελκύει τους μαθητές του και να αποκτά την ευμένεια, την εκτίμηση και το σεβασμό τους. Η διδασκαλία του πολλαπλώς καρποφορεί και υπάρχει ψυχική επαφή ανάμεσα στο διδάσκαλο και τους μαθητές.

Ένας τέτοιος διδάσκαλος αισθάνεται ικανοποίηση, όταν οι μαθητές του ακολουθούν τις οδηγίες του και παρουσιάζουν πνευματική καρποφορία. Χαίρεται και ευφραίνεται για την πρόοδό τους, ενώ η προθυμία και το φιλότιμό τους αυξάνουν τον ζήλο του και ανανεώνουν τον παιδαγωγικό ενθουσιασμό του.

Τελικώς, κατά την ώρα της κρίσεως, ο άξιος διδάσκαλος, ο οποίος αφού ανάλωσε την ζωή του στη διακονία των μαθητών του, επαξίως μέλλει να ακούει της φωνής του Κυρίου: «Ευ διδάσκαλε αγαθέ, είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου…».

ΠΗΓΗ.ΑΜΒΩΝ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Η επανάσταση της ζωής – Μια ειδική συζήτηση με τον Ιησού Χριστό και τον Καρλ Μαρξ

Πρώτη δημοσίευση «Δρόμος της Αριστεράς» 08.05.2019

του Ηλία Φιλιππίδη*

Αυτό που μ’ ενοχλεί στον θάνατο είναι ο καταναγκαστικός του χαρακτήρας. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος περιορισμός της ελευθερίας του ανθρώπου. Θα ήθελα: α) ο κάθε άνθρωπος να έχει το δικαίωμα να επιλέγει, πότε θα απέλθει από την ζωή. Εξαναγκασμός δεν είναι μόνο το ίδιο το γεγονός του θανάτου αλλά και η βαθμιαία βιολογική κατάρρευση του ανθρώπου. β) Να υπάρχει το δικαίωμα ανακλήσεως στην ζωή μεγάλων προσωπικοτήτων, οι οποίες μας έχουνε αφήσει βαριές παρακαταθήκες με τις διδασκαλίες τους και εμείς συγκρουόμαστε, για το αν τις ερμηνεύουμε σωστά και αποτυγχάνουμε στην επικαιροποίησή τους. Εξάλλου θα θέλαμε να ξέραμε, τί θα ‘λεγαν οι ίδιοι σε σχέση με τις σημερινές συνθήκες της ζωής του ανθρώπου.

Η ανάκληση θα γίνεται με δημοψήφισμα. Θα προηγούνται ανοικτές συζητήσεις σε όλη την χώρα για το ποιές προσωπικότητες θα ανακαλέσουμε, για ποιο λόγο και τι θα τους ερωτήσουμε. Επίσης θα είχε πολύ ενδιαφέρον να οργανώναμε δημόσιες συζητήσεις τραπέζης μεταξύ τους. Φαντάζεσθε, τι θα γινόταν, αν είχαμε σε ένα τραπέζι τον Σωκράτη, τον Ιησού Χριστό και τον Μάρξ!

Ένα μεγάλο κανάλι οργανώνει ειδική συζήτηση με τον Ιησού Χριστό και τον Κάρλ Μάρξ. Το CNN ανέλαβε να την μεταδώσει σε όλο τον κόσμο.

 Ο συντονιστής της συζητήσεως θέτει στον Ιησού την ερώτηση: Πώς βλέπετε σήμερα τον Χριστιανισμό, είσθε ευχαριστημένος από την εξέλιξη του έργου σας;

Ιησούς: Αυτό που έκανα ήταν η επανάσταση της ζωής. Η ανάστασή μου ήταν η τελική μονομαχία με τον Θάνατο. Ήθελα να ολοκληρώσω την ελληνική έννοια του αγαθού και να της δώσω σάρκα και οστά. Ταύτισα το κακό με τον θάνατο. Η έννοια της ζωής αποτελεί την υπέρτατη έκφραση του ανθρώπου. Η ζωή δεν είναι θεωρία, είναι βεβαίως πίστη και πεποίθηση αλλά κυρίως καθημερινό βίωμα και πράξη. Όμως ζει την ζωή μόνο αυτός, που είναι έτοιμος να πεθάνει για την ζωή. Οι ακόλουθοί μου, αυτοί που διαμόρφωσαν τον ιστορικό χριστιανισμό, έκαναν το λάθος να χωρίσουν την ζωή από την σωτηρία τους. Μετέτρεψαν την διδασκαλία μου σε προετοιμασία θανάτου.

Στην πραγματικότητα διαχώρισαν την ανάστασή μου από την ανάληψή μου. Μετέτρεψαν την ανάληψή μου σε ευκαιρία εξορίας της ζωής από την γη και την ξαπέστειλαν στον ουρανό ως μεταφυσική ελπίδα. Την έκαναν μόνο μετά θάνατον ζωή. Έτσι η προτεραιότητα δόθηκε στη θεσμική ιεραρχία και την ταύτιση με την εξουσία. Θα είμαι με αυτούς που αγωνίζονται, ακόμη και με θυσία της ζωής τους, για να αναστήσουν την ζωή πάνω στη γη, χωρίς να θέλουν να γίνουν εξουσία, χωρίς ανταλλάγματα.

 Δημοσιογράφος: Από τους συνεχιστές σας ποιόν εκτιμάτε περισσότερο;

Ιησούς: Τον επίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Η ζωή του ήταν ένας διαρκής αγώνας μέσα και έξω από την Εκκλησία κατά της διαφθοράς και της κοινωνικής αδικίας. Τα έβαλε και με την αυτοκρατορική αυλή. Γι’ αυτό εξορίσθηκε δύο φορές και πέθανε στην εξορία από τις κακουχίες, στις οποίες τον υπέβαλαν οι διώκτες του. Ο κατηχητικός του λόγος, που διαβάζεται το βράδυ της Αναστάσεως, αποτελεί την επιτομή του έργου μου. Από εκεί και η φράση «Ανέστη Χριστός και η ζωή πολιτεύεται». Δηλαδή η ζωή ως πρότυπο αξιών αναδεικνύεται σε ρυθμιστή της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής των ανθρώπων. Η ζωή είναι όπως το φως. Μπορείς να περιορίσεις την ακτινοβολία του φωτός; Εκτός και αν το περιορίσεις σε τέσσερις τοίχους. Δυστυχώς αυτό έχει κάνει η θεσμοποιημένη Εκκλησία, όπως οι Φαρισαίοι, για να αποφεύγει τα δύσκολα…

Ζήτω η ζωή, κάτω ο θάνατος!

Ανέστη Χριστός και ζωή πολιτεύεται

Άλλος δημοσιογράφος απευθύνεται προς τον Μαρξ: Κύριε Μαρξ, τι πήγε στραβά με την δική σας θεωρία; Γιατί απέτυχε ο Υπαρκτός Σοσιαλισμός;

Μαρξ: Το θεμέλιο της θεωρίας μου είναι η ιδέα της κοινοκτημοσύνης. Πρώτος μίλησε γι’ αυτήν ο Πλάτων. Οι πρώτες χριστιανικές κοινότητες εφήρμοσαν την καταναλωτική κοινοκτημοσύνη και γι’ αυτό απέτυχαν. Πίστευα, ότι είχα βρει το κλειδί της ζωής στην κοινοκτημοσύνη των μέσων παραγωγής. Το λάθος των ακολούθων μου είναι, ότι θεώρησαν την κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής ως την μόνιμη εφαρμογή της θεωρίας μου, ενώ ήταν η πρώτη, η επαναστατική φάση. Μάλλον παρασύρθηκαν από τον τίτλο που έδωσα στην πρώτη φάση ως την δικτατορία του προλεταριάτου. Τελικά εγκατέλειψαν τον μετασχηματισμό της κοινωνίας και κράτησαν την δικτατορία, όπως σωστά διαπιστώνει ο Β. Ράιχ. Τα λεγόμενα τότε σοσιαλιστικά κράτη είχαν μετατραπεί σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, γι’ αυτό και κατέρρευσαν. Βέβαια και εγώ είχα παρασυρθεί από τον όχι απλώς αισιόδοξο αλλά δογματικό χαρακτήρα των θέσεων του υλισμού του 19ου αιώνα, ότι ο υλισμός δεν αφορά μόνο την επιστήμη αλλά και τον άνθρωπο και την κοινωνία, ότι όλα αυτά αποτελούν ένα ενιαίο σύμπαν. Πίστεψα, ότι, όταν ο σκοπός και η πραγματικότητα είναι δεδομένα, τα μέσα έχουν δευτερεύοντα ρόλο. Ήταν λάθος να χρησιμοποιήσω την λέξη «δικτατορία». Το βασικό μου λάθος βρίσκεται στην ανθρωπολογία της θεωρίας μου. Η ιστορική εξέλιξη απέδειξε, ότι ο άνθρωπος δεν ελέγχεται. Ο άνθρωπος δεν είναι ένα άγραφο χαρτί, πάνω στο οποίο μπορείς να γράψεις, ό,τι θέλεις. Για να αλλάξεις τον κόσμο, πρέπει να πείσεις τον άνθρωπο και μάλιστα εκ των προτέρων και για να τον πείσεις, πρέπει να ερευνήσεις την κάθε γωνιά της ψυχής του.

 Δημοσιογράφος: Κύριε Μαρξ, τι σκοπεύετε να κάνετε τελικά με την θεωρία σας;

Μαρξ: Παραμένω πιστός στην αριστερή οπτική γωνία της πραγματικότητας. Όσο θα υπάρχει κοινωνική αδικία και ανισότητα, η θεωρία μου θα είναι χρήσιμη. Όμως δεν είμαι ούτε ο πρώτος που έθεσα το πρόβλημα ούτε είμαι εγώ που ίδρυσα το εργατικό κίνημα. Οπωσδήποτε χρειάζεται μία νέα αριστερή θεωρία και πολιτική πρόταση. Το όνομά της θα το βρείτε εσείς. Το πρώτο αξίωμα αυτής της θεωρίας θα πρέπει να είναι η ιστορική διαλεκτική, δηλαδή: α) η συλλογή και η επαναξιολόγηση όλων των δεδομένων του παρελθόντος, β) η γεωπολιτική, πολιτική, τεχνολογική, οικονομική και πολιτισμική αξιολόγηση όλων των νέων δεδομένων και γ) η ανθρωπολογική ανάλυση του ανθρώπου ως διαχρονικού και σύγχρονου όντος.

 Ένας ακροατής: Κύριε Μαρξ, αυτή η νέα θεωρία μπορεί να είναι παγκόσμια ή θα πρέπει να περιορισθεί σε συγκεκριμένες γεωπολιτισμικές ενότητες;

Μαρξ: Πολύ σωστή η ερώτηση. Η ίδια η περιπέτεια του κομμουνιστικού κινήματος απέδειξε, ότι ο κόσμος δεν είναι ενιαίος. Γι ‘ αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να λειτουργήσει μόνο ένας Χάρτης γενικών αρχών. Εσείς οι Έλληνες έχετε παράδοση στην φιλοσοφία, αναδείξατε και σύγχρονους διανοητές, όπως τον Ν. Πουλαντζά, Κ. Αξελό, Κ. Καστοριάδη και Π. Κονδύλη. Μπορείτε να πάρετε πρωτοβουλία συνεργασίας με την ευρύτερη ευρωπαϊκή διανόηση, για την διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής προτάσεως για ένα πολυκεντρικό κόσμο ειρήνης, συνεργασίας και ισορροπίας των διεθνών γεωπολιτικών και γεω-οικονομικών συμφερόντων. Πρώτη προϋπόθεση είναι μία ανεξάρτητη Ευρώπη. Πάντως η όποια πρόταση δεν μπορεί πλέον να έχει ταξικό χαρακτήρα. Αναγνωρίζω, ότι τα σύγχρονα προβλήματα έχουν πλανητικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα. Ξεκινήστε και τα λέμε πάλι.

Ο συντονιστής κλείνει την συζήτηση: Αναγνωρίζουμε, ότι στην εποχή σας, κ. Μαρξ, υπήρχε μεγάλος ενθουσιασμός, μεγάλη εμπιστοσύνη στο μέλλον και την επιστήμη. Κυριαρχούσε η πεποίθηση, ότι το αργότερο μέσα στον 20ο αιώνα θα λυνόντουσαν όλα τα προβλήματα του ανθρώπου…

 Τον διακόπτει ο Μαρξ: Πράγματι, έτσι ήταν. Με λένε απόλυτο και δογματικό, ακόμη και μεταφυσικό. Αφήνω την κρίση σε σας. Αυτό που θέλω να πω για μένα, είναι ότι με βάση το κλίμα της εποχής ήθελα να προλάβω τις εξελίξεις, προτού διαμορφωθεί για πρώτη φορά μία πάγια παγκόσμια κατάσταση.

 Συντονιστής: Η εποχή μας είναι πολύ πιο πολύπλοκη, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στο μέλλον και η κοινωνική συλλογικότητα έχει ατονήσει. Επικρατεί ο ατομισμός. Χρειάζεται μεγάλος αγώνας.

* Ο Ηλίας Φιλιππίδης έχει διατελέσει πανεπιστημιακός καθηγητής κοινωνιολογίας και νομικός

ΠΗΓΗ:https://edromos.gr/i-epanastasi-tis-zois/

Τα τραπεζώματα των Αρχιερέων

ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Η διδασκαλία αυτή που παρουσιάζουμε είναι παρμένη από τον «Διάλογο Παλλαδίου περί βίου Ιωάννου Χρυσοστόμου», ένα βιβλίο που είναι η σημαντικότερη πηγή για τη ζωή του ιερού πατρός και βασίζεται στην προσωπική γνώση του συγγραφέα. Παρουσιάζει λεπτομέρειες της ζωής του ι. Χρυσοστόμου, που για την πλειονότητα των σημερινών κληρικών και μάλιστα των επισκόπων αποτελούν ιδιορρυθμίες, ασκητικές υπερβολές, παρατραβηγμένες τακτικές, και γενικά πράγματα που έγιναν «τω καιρώ εκείνω», αλλά δεν μπορούν να έχουν σχέση με την εποχή μας και την ποιμαντική δραστηριότητα των κληρικών μας, η οποία εν πολλοίς σήμερα βασίζεται στα ακριβώς αντίθετα απ’ όσα εφήρμοζε ο  άγιος Χρυσόστομος.

Παραθέτουμε τη διδασκαλία αυτή, γιατί είναι κατ’ εξοχήν βιβλική, θεόπνευστη, σταυρική. Είναι διδασκαλία που θίγει την γαστέρα μας, την κοιλιοδουλία μας, την τρυφηλότητά μας. Δείχνει, πως και εμείς πρέπει να καταστούμε «επουράνιοι άνθρωποι και επίγειοι άγγελοι» και όχι μόνο οι άγιοι της Εκκλησίας μας.

Τους αγίους μας δεν αρκεί να τους θυμιατίζουμε μόνο, να τους προσκυνούμε, να ζητούμε τις πρεσβείες τους, να τους ανάβουμε κερί, αλλά να μιμούμαστε και την ζωή τους· λεπτομερώς και απαρεγκλίτως. Να γίνουμε εμείς οι ζωντανές εικόνες τους, τις οποίες να βλέπει ο κόσμος και να ανυψώνεται εις τον ουρανό, εις την αιωνιότητα, στα κάλλη του παραδείσου. Εάν δεν εφαρμόσουμε τα όσα εκθέτουμε, τότε και εμείς κάνουμε ό,τι και οι διώκτες τους. Τους εξορίζουμε από την ζωή μας και τους σκοτώνουμε στη θύμησή μας. Τυπικά και εξωτερικά τους τιμούμε, ουσιαστικά και πραγματικά τους κατατρέχουμε.

Ας δούμε λοιπόν την διδασκαλία αυτή και ας βάλουμε τον άγιο Χρυσόστομο οδηγό στην εν Χριστώ ανακαίνισή μας. Βρίσκεται στα κεφάλαια 12^ο και 13^ο του «Διαλόγου του Παλλαδίου περί του βίου Ιωάννου Χρυσοστόμου». Την παραθέτουμε σε ελεύθερη απόδοση και διασκευή.

Ποια ήταν η αιτία που έτρωγε μόνος ο ιερός πατήρ

Οι λόγοι που το έκανε αυτό είναι οι εξής:

α΄. Κρασί δεν έπινε λόγω ζάλης κεφαλιού· αλλά μόνο ποτό από τριαντάφυλλο σε μεγάλους καύσωνες.

β΄. Το στομάχι του λόγω ασθενείας ήταν περίεργο. Τα έτοιμα μαγειρεμένα φαγητά του ήταν άνοστα· ζητούσε απλά και απέριττα.

γ΄. Λόγω εκκλησιαστικών φροντίδων ή λόγω συνεχούς ενασχολήσεώς του με την ερμηνεία δύσκολων χωρίων της Γραφής ξεχνούσε να φάγει. Παρέμενε άσιτος ή έτρωγε στα πεταχτά

δ΄. Δεν ήθελε να υποκύπτει σε κοινωνικές συμβατικότητες και ψευτοευγένειες. «Φάτε πάτερ· μας προσβάλλετε. Κάντε αγάπη και πιέστε λίγο κρασί. Μην είσθε υπερήφανος και φαρισαίος». Και άλλα παρόμοια.

ε΄. Ήταν υπερβολικά φειδωλός προς τους ανθρώπους της καλοπέρασης.Θεωρούσε ιεροσυλία τη διάθεση χρημάτων για τραπέζια δημοσίων σχέσεων και κοινωνικών αναστροφών και όχι για τις ανάγκες των πτωχών.

στ΄. Πίστευε στην ισότητα των ανθρώπων και στην απόδοση τιμών εξ ίσου σ’ όλους. Ή έπρεπε να κάνει τραπέζι σ’ όλο το πλήθος της επισκοπής ή σε κανένα.

ζ΄. Θυμόταν το ρητό των Πράξεων· «Ουκ αρεστόν εστίν ημάς καταλείψαντας τον λόγον του Θεού διακονείν τραπέζαις, επισκέψασθε ούν, αδελφοί, άνδρας εξ υμών μαρτυρουμένους επτά, πλήρεις Πνεύματος αγίου και σοφίας, ούς καταστήσομεν επί της χρείας ταύτης· ημείς δε τη προσευχή  και τη διακονία του λόγου προσκαρτερήσομεν» (Πραξ. 6,24).Αν οι απόστολοι δεν επέτρεπαν στον εαυτό τους ούτε με τα τραπέζια των πτωχών ν’ ασχολούνται εις βάρος του κηρύγματος και της προσευχής, πόσω μάλλον δεν επιτρέπεται στους διαδόχους τους ν’ ασχολούνται με πρωτόκολλα κοσμικών τιμών και δημοσίων σχέσεων.

 

Το αγωνιστικό άλογο, όταν δεν μπορεί να τρέξει, γυρίζει το μύλο. Ο έχων την διακονία του λόγου, όταν τεμπελιάσει ή είναι ανίκανος γι’ αυτήν, προσπαθεί με τραπέζια να επιδράσει στους ανθρώπους. Και καλά αν αυτό το κάνει στους πτωχούς. Τότε τρέφει τον Χριστόν (πρβλ. Ματθ. 25,35). Συνήθως όμως το κάνει σε πλουσίους και αξιωματούχους, για να το επαινέσουν, για να μη τον κατηγορούν ή να μη συγκρούονται μαζί του και για να τον καλούν και αυτοί με τη σειρά τους. «Κέρνα με να σε κερνώ, να περνούμε τον καιρό». Ξεχνούν όμως οι παρομοίως πράττοντες τον λόγο του Κυρίου· «Πλην ουαί υμίν τοις πλουσίοις, ότι απέχετε την παράκλησιν υμών. Ουαί υμίν οι εμπεπλησμένοι, ότι πεινάσετε. Ουαί υμίν οι γελώντες νύν, ότι πενθήσετε και κλαύσετε. Ουαί όταν καλώς υμάς είπωσι πάντες οι άνθρωποι· κατά τα αυτά γαρ εποίουν τοις ψευδοπροφήταις οι πατέρες αυτών» (Λουκ. 6,2426).

Μα έτσι δεν καταργούμε την εντολή της φιλοξενίας;

Η φιλοξενία είναι μεγίστη αρετή.

Μ’ αυτήν ο Λώτ προσέλκυσε την ευλογία του Θεού και σώθηκε από την καταστροφή των Σοδόμων (πρβλ. Γεν. κεφ. 19ο).

Ο δε Αβραάμ με την φιλοξενία φιλοξένησε αγγέλους και απέκτησε γιο στα γηρατειά.

Γι’ αυτό και ο Παύλος συμβουλεύει· «Η φιλαδελφία μενέτω, της φιλοξενίας μη επιλανθάνεσθε· δια ταύτης γαρ έλαθον τινές ξενίσαντες αγγέλους» (Εβρ. 13,1).

Αυτός όμως που φιλοξενεί πρέπει να έχει φρόνηση του φιδιού και την ακεραιότητα του περιστεριού. Να υπακούει στο «Παντί τω αιτούντι σε, δίδου» (Λουκ. 6,30) αλλά και στο «Μη πάντα άνθρωπον εισάγαγε εις τον οίκον σου» (Σοφ. Σειρ.11,20), για να μη δεχθείς λύκο αντί για πρόβατο ή αρκούδα αντί για βόδι και πάθεις ζημία αντί για κέρδος.

Όταν φιλοξενεί κάποιος πρέπει να εξετάζει·

α΄. Εάν ο τόπος είναι έρημος και δεν υπάρχει άλλο κατάλυμα.

 

β΄. Εάν μπορεί ν’ ανέχεται ξένα ήθη ή και βλαπτικά γι’ αυτόν και την πνευματικότητά του.

γ΄. Να εξετάζει εάν ο φιλοξενούμενος είναι φτωχός ή πλούσιος, άρρωστος ή υγιής, ευσεβής ή ασεβής.

Ο Αβραάμ ούτε υπάτους φιλοξένησε ούτε στρατηγούς ούτε τους διάσημους άνδρες της οικουμένης, αλλά κατοικώντας σε έρημο τόπο υποδεχόταν τους τυχόν περαστικούς.

Και ο Λώτ δεχόταν τους ξένους, για να μη τους κακοποιήσουν σεξουαλικά με τις ανώμαλες ορέξεις τους οι Σοδομίτες.

Και ο Χριστός έθρεψε στην έρημο αυτούς που για μια μέρα ολόκληρη άκουγαν το κήρυγμά του, αφού μετέβησαν πεζοί στην έρημο για ν’ απολαύσουν της θείας διδασκαλίας του, παίρνοντας μαζί τους και ταλαιπωρώντας τα παιδιά τους.

Ο Χρυσόστομος  έμενε στην Κωνσταντινούπολη, με πληθώρα ξενοδοχείων, δυνατότητα φιλοξενίας, ευνομία και ασφάλεια. Δεν υπήρχαν οι αντίξοες συνθήκες που υπήρχαν στην περίπτωση του Λώτ, του Αβραάμ και του Χριστού μας.

Γιατί να εγκαταλείψει την διδασκαλία και να προσφέρει φιλοξενία; Διότιανώτερη από τη φιλοξενία είναι η διδασκαλία και ποιμαντική φροντίδα. Η φιλοξενία ωφελεί τους συγχρόνους, ενώ η διδασκαλία τους μεταγενέστερους. Η πρώτη κερδίζει μόνο τους παρόντες, ενώ η δεύτερη και τους απόντες· τους παρόντες με το κήρυγμα, τους απόντες με τα συγγράμματα (ή τις κασσέτες ή τα βίντεο ή τα DVD σήμερα). Πιο εύκολο είναι να χορτάσει κανείς με φαγητό αυτόν που πεινά και μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε, πολύ δύσκολο όμως να χορτάσεις την ψυχή, να την φέρεις στην κατάνυξη και την μετάνοια, και αυτό δεν μπορεί να το κάνει ο τυχών αλλά ο χαρισματούχος. Γι’ αυτό ο προφήτης Αμώς απειλεί τους συγχρόνους του όχι με «λιμόν άρτου και ύδατος, αλλά λιμόν του ακούσαι τον λόγον του Κυρίου» (Αμώς 8,11).

Κακά υλικά χορτασμού.

Η Εύα διώχτηκε από τον παράδεισο, όταν άκουσε το φίδι και έφαγε από το δένδρο. Ο Κάιν έκανε την αδελφοκτονία, αφού δοκίμασε πρώτος τις απαρχές δίνοντας τα πρωτεία στην δική του λαιμαργία. Τα παιδιά του Ιώβ βρήκαν τον θάνατο όταν έτρωγαν κ’ έπιναν. Ο Ησαύ έχασε την ευλογία, όταν έγινε δούλος στην κοιλιά του. Ο Σαούλ έχασε την βασιλεία, όταν έφαγε παράνομα τα καλύτερα πρόβατα. Ο Ισραήλ εξόργισε τον Κύριο, όταν επιθυμούσε το τραπέζι της Αιγύπτου. Ο Οφνί και ο Φινεές, τα παιδιά του Ηλί, θανατώθηκαν την ίδια ώρα στον πόλεμο, γιατί άρπαζαν τα κρέατα που ήταν για θυσία. Και ο Ισραήλ «απελάκτισε» τον ευεργέτη του Κύριο όταν «ενεπλήσθη» και «ελιπάνθη» και «επαχύνθη» και  «επλατύνθη» (Δευτ. 32,15). Οι Σοδομίτες ασέλγησαν παρά φύση όταν με αδιάκοπα συμπόσια αλλοίωσαν την κρίση τους.

Την διαρκή ενασχόληση με τα τραπέζια και τα συμπόσια ελέγχει ο Ησαΐας λέγοντας· «Αλλοίμονο σ’ εκείνους που σηκώνονται το πρωΐ και επιδιώκουν τα ποτά, που μένουν ως αργά το βράδυ, επειδή το κρασί θα τους κατακάψει. Γιατί μαζί με την κιθάρα και το ψαλτήρι πίνουν το κρασί, τα έργα όμως του Κυρίου δεν τα βλέπουν» (Ησ. 5,1112). Ο δε πλούσιος έχασε τον παράδεισο από τα διαρκή συμπόσια, ενώ ο Λάζαρος τον κέρδισε τρώγοντας ψίχουλα.

Αγαθά λιτής και ασκητικής ζωής.

Ο Ενώχ μεταφέρθηκε ζωντανός από τον κόσμο στους ουρανούς με την πίστη του και όχι με συμπόσιο. Ο Νώε διέσωσε το ανθρώπινο γένος με την πίστη του, όταν ο Θεός καθάριζε τον κόσμο από τ’ αδιάκοπα συμπόσια και τα ακάθαρτα έργα. (Ο Χάμ, ο οποίος συνέχιζε τα συνήθη έργα των ανθρώπων μέσα στην Κιβωτό όπως είναι τα συζυγικά καθήκοντα, κατεκρίθη και είχε οικτρό τέλος· σημ. μεταφραστού). Ο Αβραάμ νίκησε τους πέντε βασιλείς των Σοδόμων με την πίστη και την δικαιοσύνη του παρά με τα φαγητά και τα ποτά.

Ένσταση· Ο Αβραάμ όμως προσέλκυσε το Θεό με το τραπέζι του.

Εξήγησα τις συνθήκες που φιλοξένησε ο Αβραάμ τους τρεις αγγέλους. Ας μη βρίζουμε αυτά που έγιναν καλώς τον κατάλληλο καιρό και χρόνο. Ας μη μιμούμεθα επιπόλαια τις γραφές. Γιατί αν συνεχίσουμε έτσι, θα πούμε·Αφού γέννησε η παρθένος Μαρία, ας γεννήσουν και οι παρθένες που αφιερώθηκαν στο Θεό. (Αφού τεκνοποίησε η Θάμαρ με τον πεθερό της, ας το κάνουν και  άλλοι. Αφού η Ραάβ η πόρνη συνεργάσθηκε με τους εχθρούς του έθνους, ας το κάνουμε κ’ εμείς κ.ο.κ. Υπάρχουν πράγματα στην αγία Γραφή που γίνονται μια φορά και η επανάληψη τους είναι αμαρτία· σημ. μεταφραστή).

Ας συνεχίσουμε όμως τα παραδείγματα των δικαίων.

Ο Ιακώβ απέσπασε τα του Λάβαν με την άσκηση και όχι με συμπόσια. Διότι λέγει· «Συνέβη να καίγομαι μαζί με την φωτιά και την παγωνιά της νύκτας και έφυγε από μένα ο ύπνος» (Γεν. 31,40) και δεν ζητούσε στην προσευχή του τίποτε περισσότερο από ψωμί και ρούχο λέγοντας· «Εάν μου δώσεις ψωμί να φάγω και ρούχο να ντυθώ, απ’ αυτά που θα μου δώσεις θα σου προσφέρω το ένα δέκατο» (ένθ. ανωτ. 28,2022).

Ο Μωυσής τι τραπέζια έκανε και τι ποτά κερνούσε όταν ανέβαινε στο Σινά, όταν έβγαζε από την πέτρα νερό και έριχνε τροφή εξ ουρανού στις χιλιάδες των Ιουδαίων που διοικούσε; Βάσταξε τις πλάκες του νόμου και όχι εντόσθια χοίρων και κότες από την Φάσιδα και ψάρια από το πέλαγος και διαφανείς φιάλες κρασί από την Τύρο.

Ο Σαμουήλ με τραπέζια απεμάκρυνε τα είδωλα ή με τον λόγο; (Α΄ Βασ. 7,34, 1517).

Ο Δαυίδ πότε έστησε τραπέζι τρυφής, αυτός που έλεγε ότι «σποδόν ωσεί άρτον έφαγον, και το πόμα μου μετά κλαυθμού εκίρνων»; (Ψαλμ. 101,10).

Ο Ηλίας, ο δημιουργός της αναγκαστικής οικουμενικής νηστείας με την οποία καθάρισε τον Ισραήλ, τι τραπέζια έκανε, αυτός που για τραπεζοκόμους είχε τα κοράκια;

Ο Δανιήλ, ο γίγαντας της αρετής και προφήτης, αρνήθηκε την τράπεζα του βασιλέως και ευκαίρως ακαίρως ενήστευε·  αυτός που στόμωσε τα λιοντάρια και έπεισε τον βασιλιά ν’ απαρνηθεί τους ειδωλολατρικούς θεούς, τι τραπέζια έκανε;

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος που έτρωγε μέλι και ακρίδες και ντυνόταν όπως οι καμήλες, τι τραπέζια έκανε; Όχι μόνο δεν φίλευε κανένα, αλλά τους κεντούσε την συνείδηση με τον πικρό, σκληρό και ελεγκτικό του λόγο.

Ο Παύλος τι τραπέζια έκανε ή σε τι τραπέζια λάμβανε μέρος, αυτός που είπε «Δεν θα φάω κρέας καθόλου για να μη σκανδαλίσω τον αδελφό μου»; (Α’ Κορ. 8,13). Τι γράφει στον Τιμόθεο, «Πρόσεχε» τη της τραπέζης φιλοτιμία ή «τη αναγνώσει, τη παρακλήσει, τη διδασκαλία»; (Α΄ Τιμ.4,13). Και στην Β΄προς Τιμόθεον συμπληρώνει· «Κήρυξον τον λόγον, επίστηθι ευκαίρως ακαίρως, έλεγξον, επιτίμησον, παρακάλεσον, εν πάση μακροθυμία και διδαχή» (Β΄ Τιμ. 4,2). Πουθενά δεν μιλάει για τραπέζια και κεράσματα. Και τι θυμίζει στον Τιμόθεο, τα συμπόσια και τις ευτυχίες που δεν είχε ποτέ, ή τα βάσανα και τις θλίψεις που αντιμετώπισε στο Ικόνιο στα Λύστρα και αλλού; (βλ. Β΄ Τιμ. 3,1012). Συγχρόνως δε του υπενθυμίζει, ότι αυτοί που θέλουν να ζουν ευσεβώς εν Χριστώ Ιησού δεν θα τους καλούν σε τραπέζια, αλλά θα τους διώκουν. Και στον Τίτο δεν γράφει για φαγητά και ποτά, αλλά για ελέγχους και διδασκαλία, για προσωπική και οικογενειακή αρετή και πνευματικότητα. Τους δε Κρήτες, όταν τους κατηγορεί, τους λέγει ότι είναι «γαστέρες αργαί» (Τιτ. 1,12), τουτέστιν αργόσχολοι και θαμώνες συμποσίων.

Ο Παύλος, όταν περιγράφει τη ζωή των αποστόλων, λέγει· «Και πεινώμεν και διψώμεν και γυμνητεύομεν» (Α΄Κορ. 4,11), «εν λιμώ και δίψει, εν νηστείαις πολλάκις» (Β΄Κορ. 11,27). Πουθενά τραπέζια και συμπόσια. Αντιθέτως μαστιγώσεις, φυλακίσεις, ναυάγια, πορείες επικίνδυνες κ.ά. Τα μόνα συμπόσια που συμμετείχε ήταν των πιστών ανθρώπων που τον φιλοξενούσαν απλά στις περιοδείες του· π.χ. η Λυδία, ο δεσμοφύλακας των Φιλίππων, ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα κ.ά.

Ας μας πουν οι κοιλιόδουλοι και πολυφαγάδες και γυναικομανείς, οι οποίοι μέμφονται την άσκηση του  Ιωάννου Χρυσοστόμου, όταν έψαξαν την Π. Διαθήκη και την Κ. Διαθήκη πού βρήκαν να επαινείται το συμπόσιο; Εκτός όταν προσφέρεται στους ξένους, και τούτο για την σύναψη συνθήκης ειρήνης.

Αναφέραμε στην αρχή μερικά από  τα κακά των συμποσίων· ας προσθέσουμε και μερικά άλλα.

α΄. «‘Εκάθισεν ο λαός φαγείν και πιείν και ανέστησαν παίζειν’. Ην δε το παίγνιον μέθης έκγονον. ‘Δεύτε ποιήσωμεν θεούς οίτινες προπορεύσονται ημών’. Οι γάρ  σεισμόν υποστάντες δι οίνου, κινητούς θεούς επεζήτουν, τον άσειστον και πάντα πληρούντα άνευ βαδίζειν αφέντες». Δηλαδή όπως φαίνεται στο 32^ο  κεφ. της  Εξόδου, τα συμπόσια των Ισραηλιτών, όταν απουσίαζε ο Μωυσής στο όρος Σινά, έγιναν αφορμή να πέσουν σε ειδωλολατρία και πνευματική μοιχεία.

β΄. Ο πύργος της Βαβέλ κτίσθηκε μετά την ανακάλυψη του κρασιού από τον Νώε.

γ΄. Ο Ιωσήφ πουλήθηκε ως δούλος ενώ τα αδέλφια του μετείχαν σε συμπόσιο.

δ΄. Ο Ιωάννης ο Πρόδομος απεκεφαλίσθη κατά την διάρκεια του πορνικού συμποσίου του Ηρώδη.

Ο Χριστός μετά το θαύμα του πολλαπλασιασμού των πέντε άρτων, όταν είδε τους ανθρώπους να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο συμπόσιο παρά στην διδασκαλία του, τους λέγει· «Αμήν αμήν λέγω υμίν, ζητείτε με, ούχ ότι είδατε σημεία, αλλ’ ότι εφάγατε εκ των άρτων και εχορτάσθητε. Εργάζεσθε μη την βρώσιν την απολλυμένην, αλλά την βρώσιν  την μένουσα εις ζωήν αιώνιον» ( Ιω. 6,2627) Και συνεπλήρωσε πιο κάτω· «Εγώ ειμί ο άρτος της ζωής· ο ερχόμενος προς με ου μη πεινάση, και ο πιστεύων εις εμέ ου μη διψήση πώποτε» (Ιω. 6,35). Και όταν ο Χριστός παρευρέθη σε συμπόσιο στο σπίτι της Μάρθας και της Μαρίας, συμβούλευσε τη Μάρθα που «περιεσπάτο περί πολλήν διακονίαν» για να τον ευχαριστήσει· «Μάρθα Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζη περί πολλά· ενός δε εστί χρεία· Μαρία την αγαθήν μερίδα εξελέξατο, ήτις ουκ αφαιρεθήσεται απ’ αυτής» (Λουκ. 10,41).

Δηλαδή το συμπόσιο, και όταν υπάρχει, να είναι λιτό και απέριττο και να συνοδεύεται από πνευματική ωφέλεια. Γι’ αυτό στα μοναστήρια, ακόμα και όταν τρώνε, διαβάζουν συνεχώς πατερικά έργα, θεωρώντας την τροφή πάρεργο, αν και αναγκαία και δίνοντας προτεραιότητα στην πνευματική τροφοδοσία.

Ας λέγει λοιπόν μαζί με τον Κύριο και ο καλός Ιωάννης ο Χρυσόστομος· «Δικό μου συμπόσιο είναι η διδασκαλία και η διανομή του λόγου του Θεού, στην οποία και εκλέχθηκα για την σωτηρία του λαού. Δική μου τροφή να κάνω το θέλημα του Θεού. ‘Εμόν βρώμα εστίν ίνα ποιώ το θέλημα του πέμψαντός με και τελειώσω αυτού το έργον’» (Ιωάν. 4,34).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ΄

Θα πει κάποιος·

 Ας καλούσε μόνο επισκόπους και μάλιστα τους ευσεβέστερους για  να μη συμβούν έκτροπα, ή τουλάχιστον τους δικούς του κληρικούς, για να μιμείται τον Κύριο  που έτρωγε με τους 12 αποστόλους.

 Θα δεχόταν όμως οι κληρικοί να γευματίζουν με τον Ιωάννη τρώγοντας σε ακατάλληλη ώρα ή ημέρα; Και αν δέχονταν, δεν θα γόγγυζαν οι άλλοι, πως μόνο κληρικούς τραπεζώνει; Και δεν θα ελεγχόταν ο ι. Χρυσόστομος από τα λόγια του Ιεζεκιήλ, «Οι ποιμένες φροντίζουν τον εαυτό τους και όχι τα πρόβατά τους» (βλ. Ιεζ. 34,2); Ο άνθρωπος που ζούσε συνεχώς στον ουρανό θα δεχόταν να κατατρύχεται από εγκόσμιες συμβατικότητες; Ο άνθρωπος που στ’ αυτιά του κουδούνιζε ο λόγος των αποστόλων «Ιδού ημείς αφήκαμεν πάντα, και ηκολουθήσαμέν σοι· τι άρα έσται ημίν;» (Ματθ. 19,27) θα δεχόταν να εγκαταλείψει έστω και για λίγο την διακονία του λόγου για την διακονία των τραπεζών;

Οι πλείστοι των επισκόπων, θέλοντας να καλύψουν την απουσία ζήλου τους για τα πνευματικά, επινοούν τα τραπέζια και τα υψηλά οικοδομήματα, ώστε να φανούν καλοί και φιλόπονοι. Και όταν λέγω ψηλά οικοδομήματα δεν εννοώ τις εκκλησίες και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, αλλά τα κρεμαστά περιβόλια και τις δεξαμενές βροχής και αισχρά μικτά λουτρά σε μυστικά δωμάτια, και άλλα πολλά που υπάρχουν σε μερικά επισκοπεία (βλ. P.G. 47,3947).

Εδώ τελειώνει η παράθεση του Παλλαδίου για την τακτική της ζωής του ι. Χρυσοστόμου. Ίσως φαίνονται υπερβολικά τα τελευταία περί δραστηριοτήτων οικοδομικών και άλλων τινών κάποιων επισκόπων· οι γνωρίζοντες όμως καλώς την εκκοσμίκευση της εκκλησίας μας δεν εξίστανται. Και όσοι παρατηρούν την σύγχρονη πραγματικότητα βλέπουν τα ατοπήματα κάποιων εκκλησιαστικών ανδρών να τείνουν να γίνουν κανών και γενικός τρόπος ζωής πάντων των ιερωμένων. Ο Θεός να δώσει ν’ ανανήψουμε όλοι μας, έχοντας ως πρότυπά μας τους αγίους μας με τις «ιδιορρυθμίες» τους. Γένοιτο.

Δημοσιευσι εφημεριδας ΑΓΩΝΑΣ Λαρισας

Ερμηνεία του Ιερού Χρυσοστόμου στην αποστολική περικοπή από την Β΄«Προς Τιμόθεον» επιστολή του αποστόλου Παύλου, κεφάλαιο 6,εδάφια 1-10.

 

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ: Πρός Τιμόθεον Β΄2,1-10 [αγίου Χαραλάμπους]

    

  «Σὺ οὖν, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἃ ἤκουσας παρ’ ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι(:Εσύ λοιπόν παιδί μου, αντίθετα με αυτούς που με απαρνήθηκαν, να ενδυναμώνεσαι με τη χάρη που μας δίνει ο Ιησούς Χριστός, όταν είμαστε ενωμένοι μαζί Του. Και όσα άκουσες από μένα μπροστά σε πολλούς μάρτυρες, αυτά να τα εμπιστευθείς ως πολύτιμο θησαυρό σε ανθρώπους πιστούς, που δε θα τα νοθεύουν ούτε θα τα προδίδουν, αλλά θα είναι ικανοί να τα διδάξουν και σε άλλους).σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ(:Εσύ λοιπόν κακοπάθησε σαν καλός στρατιώτης του Ιησού Χριστού).οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ(:Όταν κάποιος υπηρετεί ως στρατιώτης, δεν μπλέκεται στις υποθέσεις και τις φροντίδες της καθημερινής ζωής, για να είναι αρεστός σε εκείνον που τον στρατολόγησε).ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ(: Και αν κανείς παίρνει μέρος σε αθλητικούς αγώνες, δε στεφανώνεται με το στεφάνι της νίκης, εάν δεν αγωνιστεί σύμφωνα με τους αθλητικούς κανόνες).τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν(: Ο γεωργός που κοπιάζει για να καλλιεργήσει το χωράφι του πρέπει πρώτος να απολαμβάνει τους καρπούς που θα συνάξει. Έτσι και εσύ· από το πνευματικό χωράφι που καλλιεργείς, καρποφόρως πρέπει να απολαμβάνεις πρώτος την παρηγοριά, την τιμή και τη συντήρησή σου). νόει ἃ λέγω· δῴη γάρ σοι ὁ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι(: Προσπάθησε να καταλάβεις την αλληγορική σημασία αυτών που σου λέω. Και θα την κατανοήσεις· σου εύχομαι να σου δώσει ο Κύριος σύνεση, για να τα διακρίνεις όλα)»[Προς Τιμ. Β΄2, 1-7].

 

Δίνει πολύ θάρρος στον μαθητή που βρίσκεται στη θάλασσα το να βρεθεί ο δάσκαλος σε ναυάγιο και να διασωθεί, γιατί δε θα θεωρήσει πλέον ότι οι κακοκαιρίες συνέβησαν από δική του αμάθεια, αλλά από τη φύση των πραγμάτων· αυτό δεν συντελεί λίγο στην παρηγοριά της ψυχής. Επίσης στους πολέμους γίνεται αιτία παρορμήσεως στον ταξιάρχη το να βλέπει τον στρατηγό που πληγώθηκε και ανέκτησε και πάλι την υγεία του. Έτσι λοιπόν και στους πιστούς φέρει κάποια παρηγοριά το ότι ο απόστολος έπαθε πολλά κακά, αλλά κανένα από αυτά δεν εξασθένησε την αγωνιστικότητά του· γιατί δε θα  ήταν δυνατό να διηγείται τα παθήματά του, αν το πράγμα δεν είχε έτσι. Πράγματι ο Τιμόθεος, ακούοντας ότι ο Παύλος, που είχε τη δυνατότητα για τόσα μεγάλα και έγινε εξουσιαστής όλης της οικουμένης, βρίσκεται σε δεσμά και θλίψεις, όμως δε θλίβεται ούτε στενοχωριέται που εγκαταλείφτηκε από τους δικούς του, καταλαβαίνει τώρα ότι αν πάθαινε και αυτός τα ίδια δε θα έπρεπε να θεωρεί ότι το πράγμα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης αδυναμίας, ούτε επειδή είναι μαθητής και κατώτερος του Παύλου, εφόσον και ο δάσκαλος έπαθε τα ίδια, αλλά όλα αυτά θα πίστευε ότι συμβαίνουν εξαιτίας της φύσεως των πραγμάτων. Γιατί και αυτός αυτά έκανε, και  γι’ αυτό τον λόγο το έκανε αυτό, και, αφού διηγήθηκε τις θλίψεις του και τους πειρασμούς, πρόσθεσε: «Σὺ οὖν, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ(:(:Εσύ λοιπόν παιδί μου, αντίθετα με αυτούς που με απαρνήθηκαν, να ενδυναμώνεσαι με τη χάρη που μας δίνει ο Ιησούς Χριστός)»[Β΄Τιμ.2,1].

Τι λες, Παύλε; Μας συντάραξες με τον φόβο, είπες προηγουμένως ότι έχεις δεθεί, ότι είσαι σε θλίψη, ότι όλοι σε εγκατέλειψαν· και σαν να είπες ότι δεν έπαθες κανένα κακό και ούτε εγκαταλείφθηκες από κανένα, προσθέτεις αυτά και λες «εσύ λοιπόν τέκνο μου,να ενισχύεσαι»;  Ασφαλώς· γιατί πολύ περισσότερο αυτά εσένα ενίσχυσαν, παρά εκείνον. Αν λοιπόν εγώ ο Παύλος πάσχω αυτά, πολύ περισσότερο εσύ οφείλεις να υπομένεις αυτά· αν ο δάσκαλος, πολύ περισσότερο ο μαθητής. Και προσθέτει την παραίνεση με πολλή φιλοστοργία, αποκαλώντας τον «τέκνο», και όχι απλώς «τέκνο», αλλά «τέκνο μου». «Αν είσαι τέκνο», λέγει, «μιμήσου τον πατέρα· αν είσαι τέκνο, ενδυναμώσου με αυτά που είπα ή καλύτερα όχι μόνο από τις διηγήσεις μου, αλλά και από τη χάρη του Θεού». Διότι λέγει: «να ενδυναμώνεσαι με τη χάρη του Ιησού Χριστού»· δηλαδή  «στάσου γενναία, γνωρίζεις την παράταξη». Επειδή και αλλού, λέγοντας «ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις(: διότι πραγματικά δεν έχουμε να παλέψουμε με αντιπάλους ίδιους με μας, με αίμα και σάρκα σαν τη δική μας· αλλά η πάλη και ο πόλεμός μας είναι με τις αρχές με τις εξουσίες, με τα διαβολικά αυτά τάγματα, με τους κοσμοκράτορες που εξουσιάζουν το πλήθος των ανθρώπων που είναι βυθισμένοι στο ηθικό σκοτάδι που επικρατεί στον κόσμο αυτόν. Καλούμαστε να παλέψουμε με τα πνευματικά όντα που είναι γεμάτα πονηρία και κατοικούν ανάμεσα στη γη και στον ουρανό)» [Εφ.6,12], το λέγει όχι για να τους καταβάλει, αλλά για να τους διεγείρει. «Λοιπόν να επαγρυπνείς», λέγει, «να βρίσκεσαι σε εγρήγορση, να έχεις τη χάρη του Κυρίου σύμμαχο και συναγωνιστή, δίνοντας με πολλή προθυμία και όλη τη διάθεση όσα εξαρτώνται από σένα».

«καὶ ἃ ἤκουσας παρ’ ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις(:Και όσα άκουσες από μένα μπροστά σε πολλούς μάρτυρες, αυτά να τα εμπιστευθείς ως πολύτιμο θησαυρό σε ανθρώπους πιστούς, που δε θα τα νοθεύουν ούτε θα τα προδίδουν)». «Σε πιστούς», όχι σε ανθρώπους που εξετάζουν εξονυχιστικά τα πάντα, όχι σε ανθρώπους που διατυπώνουν συλλογιστικά σχήματα για τα πάντα, αλλά σε ανθρώπους που έχουν πίστη. «Σε πιστούς»· σε ποιους πιστούς; Σε εκείνους που δεν προδίδουν το κήρυγμα. «Αυτά που άκουσες», όχι αυτά που συζήτησες· «ἄρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ῥήματος Θεοῦ(:εξάγεται λοιπόν από όλα αυτά ως συμπέρασμα ότι η πίστη γεννιέται από το κήρυγμα που ακούγεται, και το κήρυγμα γίνεται με την ανάπτυξη και γνωστοποίηση του λόγου του Θεού)» [Ρωμ.10,17]. Τι σημαίνει «διὰ πολλῶν μαρτύρων»; Σαν να έλεγε: «δεν τα άκουσες λαθραία ούτε κρυφά, αλλά ήταν παρόντες πολλοί, με παρρησία». Δεν είπε «πες τα» αλλά «παράδωσέ τα», όπως στην περίπτωση του θησαυρού, που το παραδιδόμενο παραδίδεται για φύλαξη με πολλή ασφάλεια. Πάλι φοβίζει τον μαθητή και από τα άνω και από τα κάτω. Αλλά όχι μόνο στους πιστούς λέγει, «παράδωσέ τα», γιατί ποιο το όφελος, όταν βέβαια είναι πιστός, δεν μπορεί όμως να μεταδώσει τη διδασκαλία σε  άλλους; Όταν αυτός δεν προδίδει την πίστη, όμως δεν κάνει άλλους τέτοιους;  Δύο λοιπόν πράγματα πρέπει να έχει ο δάσκαλος· και πιστός να είναι, και διδακτικός. Γι’ αυτό λέγει: «οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι (:αλλά θα είναι ικανοί να τα διδάξουν και σε άλλους)».

«σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ(:Εσύ λοιπόν κακοπάθησε σαν καλός στρατιώτης του Ιησού Χριστού)». Πω, πω! Πόσο μεγάλο αξίωμα είναι να είναι κανείς στρατιώτης του Χριστού! Σκέψου τους επίγειους βασιλείς· πόσο σπουδαίο το θεωρούν εκείνοι που είναι στρατιώτες τους! Αν λοιπόν τα κακοπαθήματα είναι γνώρισμα του στρατιώτη του βασιλιά, η έλλειψη κακοπαθήματος δεν είναι γνώρισμα του στρατιώτη. Ώστε δεν πρέπει να δυσανασχετείς, εάν κακοπαθείς· αυτό είναι το γνώρισμα του στρατιώτη· αλλά να δυσανασχετείς αν τυχόν δεν κακοπαθείς.

«οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ(:Όταν κάποιος υπηρετεί ως στρατιώτης, δεν μπλέκεται στις υποθέσεις και τις φροντίδες της καθημερινής ζωής, για να είναι αρεστός σε εκείνον που τον στρατολόγησε).ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ(: Και αν κανείς παίρνει μέρος σε αθλητικούς αγώνες, δε στεφανώνεται με το στεφάνι της νίκης, εάν δεν αγωνιστεί σύμφωνα με τους αθλητικούς κανόνες)»[Προς Τιμ. Β΄2,3-5].Αυτά λέχθηκαν βέβαια προς τον Τιμόθεο, μέσω εκείνου όμως λέγονται και σε κάθε δάσκαλο και μαθητή. Κανένας λοιπόν από αυτούς που έχουν επισκοπή δεν πρέπει να απαξιώνει να ακούσει αυτά, αλλά να θεωρεί ανάξιο όταν δεν κάνει αυτά. «Και αν αγωνίζεται κάποιος, δε στεφανώνεται με το στεφάνι της νίκης, εάν δεν αγωνιστεί σύμφωνα με τους κανονισμούς», λέγει. Τι σημαίνει «ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ»; Δε φτάνει αυτό, το να μπει στον αγώνα ούτε εάν αλειφθεί ούτε εάν συμπλακεί, αλλά αν δεν φυλάσσει όλον τον αθλητικό νόμο και τον σχετικό με τη διατροφή, και τη σωφροσύνη και σεμνότητα, και τον νόμο της παλαίστρας, και γενικά αν δεν εφαρμόζει όλα εκείνα που αφορούν τους αθλητές, ουδέποτε στεφανώνεται. Και πρόσεχε τη σοφία του Παύλου· υπενθύμισε την άθληση και τους στρατιώτες, από το ένα μέρος για να είναι έτοιμος για σφαγές και φόνους και αίματα και από το άλλο για να είναι καρτερικός, ώστε να υπομένει τα πάντα με γενναιότητα και να βρίσκεται πάντοτε σε άσκηση.

«τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν(: Ο γεωργός που κοπιάζει για να καλλιεργήσει το χωράφι του πρέπει πρώτος να απολαμβάνει τους καρπούς που θα συνάξει. Έτσι και εσύ· από το πνευματικό χωράφι που καλλιεργείς, καρποφόρως πρέπει να απολαμβάνεις πρώτος την παρηγοριά, την τιμή και τη συντήρησή σου)», λέγει. Μίλησε από τα δικά του παραδείγματα, μίλησε από του δασκάλου. Ομιλεί πλέον και από αυτά που συμβαίνουν συνήθως στους αθλητές και στους στρατιώτες· και εκεί τοποθετεί τα βραβεία, ο ένας λόγος,  «ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ(:για να είναι αρεστός σε εκείνον που τον στρατολόγησε)», και ο άλλος «για να στεφανωθεί».

Και αναφέρει και τρίτο παράδειγμα, που περισσότερο ταιριάζει σε αυτόν· γιατί το πρώτο είναι κατάλληλο στον στρατιώτη, στον αθλητή και στους αρχόμενους, ενώ το δεύτερο στον γεωργό και στον δάσκαλο. Να μην είσαι σαν στρατιώτης ούτε σαν αθλητής μόνο αλλά και σαν γεωργός. Ο γεωργός φροντίζει όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και τους καρπούς της γης· δηλαδή δεν είναι μικρή η αμοιβή των κόπων που απολαμβάνει και ο γεωργός.

Εδώ δείχνει και το ανενδεές του Θεού και την αμοιβή της διδασκαλίας, αναφέροντας πράγμα κοινό. «Όπως ακριβώς», λέγει, «ο γεωργός δεν κοπιάζει ανώφελα, αλλά πριν από τους άλλους αυτός απολαμβάνει τους δικούς του κόπους, έτσι είναι φυσικό και ο δάσκαλος». Ή γι’ αυτό το λέγει ή για την τιμή προς τους δασκάλους. Αλλά δε δικαιολογείται αυτό· πώς δηλαδή δεν είπε απλώς «γεωργό», αλλά  «αυτόν που κοπιάζει»; Ούτε είπε απλώς «αυτός που κοπιάζει», αλλά  «αυτός που κόπτεται»; «Εδώ για να  δυσανασχετεί κανείς για την αργοπορία, ήδη απολαμβάνεις», λέγει· ή ότι η ανταπόδοση βρίσκεται μέσα στον ίδιο τον κόπο. Αφού λοιπόν ανέφερε τα παραδείγματα των στρατιωτών, των αθλητών, των γεωργών και όλα γενικά κατά τρόπο αινιγματικό, «κανένας», λέγει, «δε στεφανώνεται εάν δεν αγωνιστεί νόμιμα». Και αφού είπε «ο γεωργός που κοπιάζει πρέπει πρώτος να απολαμβάνει τους καρπούς», πρόσθεσε: «βάλε καλά στον νου σου αυτά που σου λέγω. Είθε να σου δίνει ο Θεός σύνεση σε όλα». Εξαιτίας αυτών δηλαδή αυτά λέχθηκαν υπό μορφή παροιμιών και παραβολών.

Έπειτα πάλι δείχνοντας τη φιλοστοργία του δε σταματά να εύχεται γι΄αυτόν, σαν να φοβάται για γνήσιο τέκνο του, και λέγει: «Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος (:Να θυμάσαι τον Ιησού Χριστό που έχει αναστηθεί από τους νεκρούς και κατάγεται από τον Δαβίδ, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο που κηρύττω. Για το Ευαγγέλιο αυτό κακοπαθώ ως το σημείο να είμαι αλυσοδεμένος, σαν να ήμουν κακούργος)» [Β΄Τιμ.2,8]. Για ποιον λόγο υπενθυμίζει εδώ αυτό; Κατά πρώτον βέβαια απευθυνόμενος προς τους αιρετικούς, συγχρόνως όμως και ενισχύοντας αυτόν και δείχνοντας το κέρδος που προέρχεται από τα παθήματα, γιατί και ο ίδιος ο δάσκαλός μας ο Χριστός με το πάθος κατανίκησε τον θάνατο. «Αυτό να θυμάσαι», λέγει, «και θα έχεις παρηγοριά μεγάλη». «Να θυμάσαι», λέγει, «τον Ιησού Χριστό, τον αναστημένο από τους νεκρούς και καταγόμενο από το σπέρμα του Δαβίδ». Ήδη δηλαδή από την εποχή εκείνου άρχισαν μερικοί να απορρίπτουν την οικονομία του Θεού, νιώθοντας ντροπή για το μέγεθος της φιλανθρωπίας του Θεού. Γιατί τέτοιες ήταν οι ευεργεσίες του Θεού προς εμάς, ώστε οι άνθρωποι να ντρέπονται να τις αποδώσουν στον Θεό και να  απιστούν για το ότι ο Θεός έδειξε τόση μεγάλη συγκατάβαση.

«Σύμφωνα με το ευαγγέλιό μου», λέγει. Παντού σε όλες τις επιστολές αυτό αναφέρει, λέγοντας «σύμφωνα με το Ευαγγέλιό μου», ή επειδή έπρεπε να πιστεύουν σε αυτό ή επειδή υπήρχαν και άλλοι που κήρυτταν διαφορετικό ευαγγέλιο. «Για το οποίο κακοπαθώ», λέγει, «σε σημείο μάλιστα να είμαι αλυσοδεμένος σαν κακούργος». Πάλι προσφέρει την παρηγοριά από τον εαυτό του, καθώς και την προτροπή· και ασκεί τον ακροατή με αυτά τα δύο, και με το να γνωρίζει να κακοπαθεί, και με το να κάνει αυτό για κάποια χρησιμότητα. Γιατί έτσι θα κερδίσει, ενώ αλλιώς και θα ζημιωθεί. Καθόσον ποιο είναι το όφελος εάν δείξεις τον δάσκαλο βέβαια να κακοπαθεί, όμως για τίποτε το χρήσιμο; Αλλά εκείνο είναι το αξιοθαύμαστο, αν κακοπαθεί για κάτι χρήσιμο, για την ωφέλεια των διδασκομένων. «Αλλά ο λόγος του Θεού δε δένεται». «Δηλαδή αν ήμασταν στρατιώτες κοσμικοί», λέγει, «αν κάναμε πόλεμο αισθητό, θα μπορούσαν αυτές οι αλυσίδες να κρατήσουν δεμένα τα χέρια, τώρα όμως ο Θεός μας έκανε τέτοιους, ώστε από τίποτε να μην κατανικιόμαστε. Γιατί δεσμεύονται βέβαια τα χέρια, όχι όμως και η γλώσσα· γιατί κανένας δεν μπορεί να δέσει τη γλώσσα, παρά μόνο η δειλία και η απιστία· ώστε αν δεν έχουμε αυτή τη δειλία, και αν μας περιβάλλεις με αλυσίδες, το κήρυγμα δε δένεται». Για παράδειγμα, αν δέσει κάποιος ένα γεωργό, εμπόδισε τη σπορά, γιατί σπέρνει με το χέρι· αν δέσεις όμως έναν δάσκαλο, δεν εμπόδισες τον λόγο· γιατί σπέρνει με τη γλώσσα, όχι με το χέρι. Δεν υποτάσσεται λοιπόν σε δεσμά ο λόγος μας· ενώ εμείς είμαστε δεμένοι, εκείνος είναι λυμένος και τρέχει.

«Με ποιον τρόπο»; αναρωτιέται ίσως κάποιος· «γιατί να, κηρύττουμε και δεμένοι». Αυτό λέγεται για προτροπή προς τους λυμένους· αν εμείς κηρύττουμε δεμένοι, πολύ περισσότερο πρέπει να το κάνετε αυτό εσείς οι λυμένοι. Άκουσες ότι τα παθαίνω αυτά σαν κακούργος; Μη στενοχωρηθείς. Είναι μεγάλο το θαύμα, ενώ είναι δεμένος να κάνει εκείνα που κάνουν λυμένοι· να υπερισχύει όλων ενώ είναι δεμένος, και ενώ είναι δεμένος να νικά εκείνους που τον έδεσαν. Γιατί ο λόγος είναι του Θεού, όχι δικός μας· τα ανθρώπινα δεσμά δε θα μπορέσουν να κρατήσουν τον λόγο του Θεού. Αυτά τα παθαίνω για τους εκλεκτούς. Γιατί λέγει: «γι’ αυτό τα παθαίνω όλα αυτά για τους εκλεκτούς, για να επιτύχουν και αυτοί τη σωτηρία που προέρχεται από τον Ιησού Χριστό, με δόξα αιώνια». Να και άλλη προτροπή· «όχι για τον εαυτό μου», λέγει, «αλλά για τη σωτηρία των άλλων τα υπομένω αυτά. Μπορούσα να ζω ακίνδυνα, μπορούσα να μην πάθω τίποτε από αυτά, αν φυσικά σκεπτόμουν τα δικά μου μόνο».

«Αλλά για ποιον πάσχω αυτά; Για ξένα αγαθά, για να τύχουν οι άλλοι ζωή αιώνια». Τι υπόσχεσαι λοιπόν; Δεν είπε απλώς «γι΄αυτούς», αλλά «για τους εκλεκτούς». Αν ο Θεός εξέλεξε αυτούς, όλα εμείς πρέπει να τα υπομένουμε για τη χάρη τους, «για να τύχουν και αυτοί της σωτηρίας». Με το να πει «και αυτοί», δείχνει με αυτό που λέγει ότι «και εμείς είμαστε μεταξύ αυτών· καθόσον ο Θεός εξέλεξε και εμάς. Και όπως ακριβώς έπαθε ο Θεός για μας,  έτσι και εμείς πρέπει να πάθουμε για εκείνους· ώστε το πράγμα είναι ανταπόδοση και όχι χάρη». Στην περίπτωση βέβαια του Θεού ήταν χάρη, γιατί δεν ευεργέτησε αφού προηγουμένως ευεργετήθηκε· στη δική μας περίπτωση όμως είναι ανταπόδοση· αφού ευεργετηθήκαμε εμείς προηγουμένως από τον Θεό, πάσχουμε γι΄αυτούς που πάσχουμε για να τύχουν σωτηρίας. Τι λες; Ποια σωτηρία εννοείς; Εσύ που δεν μπορείς να σώσεις τον εαυτό σου, αλλά είσαι χαμένος, γίνεσαι αίτιος σωτηρίας για άλλον;  Γι’ αυτό πρόσθεσε· «όχι αυτής», λέγει, «αλλά της σωτηρίας που προέρχεται από τον Ιησού Χριστό, της πραγματικής σωτηρίας, που συνοδεύεται με δόξα αιώνια. Είναι οδυνηρά τα παρόντα, αλλά συμβαίνουν εδώ στη γη· είναι κατηφή τα παρόντα, αλλά είναι πρόσκαιρα· γεμάτα από αηδία και οδύνη, αλλά μόνο μέχρι σήμερα και αύριο».Τα καλά όμως δεν είναι τέτοια, αλλά είναι αιώνια και είναι ουράνια. Πραγματικά εκείνη είναι δόξα, ενώ αυτή είναι ατιμία.

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: η δόξα η κοσμική και η αιώνια δόξα του Θεού

Πρόσεχε, αγαπητέ μου: δεν υπάρχει δόξα στη γη, αλλά η πραγματική δόξα βρίσκεται στους ουρανούς· αν κάποιος θέλει να επιτύχει αιώνια άνεση, ας θλίβεται· αν κάποιος θέλει για πάντα να ευδοκιμεί και να ζει μέσα στην τρυφή ας περιφρονεί τα πρόσκαιρα. Το ότι η ατιμία είναι δόξα, ενώ η δόξα είναι ατιμία, έλα να το παρουσιάσουμε αυτό όσο είναι δυνατό, για να γνωρίσουμε την πραγματική δόξα. Δεν είναι δυνατό να δοξάζεσαι στη γη· αν όμως θέλεις να δοξάζεσαι, αυτό θα γίνεται με ατιμία. Και εμπρός ας το εξετάσουμε αυτό στα δύο πρόσωπα, του Νέρωνα και του Παύλου.

Ο Νέρωνας είχε τη δόξα του κόσμου, ενώ ο Παύλος την ατιμία. Πώς; Εκείνος ήταν τύραννος· είχε κατορθώσει πολλά· έστησε τρόπαια, είχε άφθονα πλούτη, παντού άπειρα στρατόπεδα, το περισσότερο μέρος της οικουμένης υποταγμένο. τη βασίλιδα πόλη υποταγμένη· όλη η σύγκλητος υπέκυπτε σε αυτόν, και τα ίδια τα ανάκτορά του ήταν λαμπρά στην όψη. Είτε χρειαζόταν να οπλιστεί, έβγαινε με χρυσό και τίμιους λίθους οπλισμένος· εάν βρισκόταν σε ειρήνη, καθόταν ντυμένος με βασιλική πορφύρα.

Είχε πολλούς ακολούθους, πολλούς υπασπιστές· αποκαλούνταν «κύριος γης και θάλασσας»· ήταν αυτοκράτορας, Αύγουστος, Καίσαρας βασιλιάς και πολλά άλλα τέτοια ονόματα είχε, που του πρόσφεραν κολακεία και υπηρεσία, και γενικά τίποτε δεν του υπολειπόταν από αυτά που συντελούν σε δόξα. Αλλά και σοφοί και δυνάστες και βασιλείς τον έτρεμαν και φοβούνταν τον άνδρα· καθόσον λεγόταν ότι είναι σκληρός και θρασύς άντρας· ήθελε αυτός να θεωρείται και Θεός και περιφρονούσε όλα τα είδωλα και τον ίδιο τον Θεό των πάντων, και λατρευόταν σαν Θεός. Τι υπάρχει ανώτερο από αυτή τη δόξα; ή καλύτερα τι υπάρχει χειρότερο από την ατιμία; Αλλά δε γνωρίζω πώς το στόμα προέτρεξε κινούμενο από την αλήθεια και έβγαλε την απόφαση πριν από την κρίση. Κατ’αρχήν όμως ας εξετάσουμε το πράγμα σύμφωνα με τη γνώμη των πολλών, σύμφωνα με τη γνώμη των απίστων, σύμφωνα με την κολακεία. Τι μεγαλύτερη δόξα από το να θεωρηθεί αυτός και θεός; Πραγματικά είναι μεγάλη ατιμία αυτό, ενώ είναι κανείς άνθρωπος να επιθυμεί με μανία τέτοια πράγματα· κατ’αρχήν όμως ας εξετάσουμε το πράγμα σύμφωνα με τη γνώμη των πολλών. Τίποτε λοιπόν δεν του έλειπε από την ανθρώπινη δόξα, αλλά σαν θεός λατρευόταν απ΄όλους.

Αλλά ας εξετάσουμε, αν νομίζετε, παράλληλα με αυτόν και τον Παύλο. Από την Κιλικία ήταν ο άνθρωπος· όλοι γνωρίζουν την απόσταση ανάμεσα στη Ρώμη και στην Κιλικία· ήταν σκηνοποιός, φτωχός, άπειρος από κοσμική σοφία, γνώριζε μόνο την εβραϊκή, γλώσσα περιφρονημένη από όλους, και μάλιστα από τους Ιταλούς. Γιατί δεν περιφρονούν τόσο αυτούς που μιλούν γλώσσα βαρβαρική, ούτε ελληνική, ούτε κάποια άλλη γλώσσα, όσο αυτούς που μιλούν τη γλώσσα των Σύρων· αυτή έχει πολλή σχέση προς την εβραϊκή. Και μην απορήσεις που την περιφρονούσαν· γιατί, αν περιφρονούν την ελληνική γλώσσα, τη θαυμαστή και ωραία, πολύ περισσότερο τη γλώσσα των Εβραίων. Ήταν άνθρωπος που έζησε πολλές φορές μέσα σε πείνα, που κοιμήθηκε πεινασμένος, άνθρωπος γυμνός, μη έχοντας ούτε ρούχο να φορέσει, «ἐν κόπῳ καὶ μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, ἐν λιμῷ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλάκις, ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι(: υπηρέτησα τον Κύριο με κόπο και με μόχθο, με αγρυπνίες πολλές φορές , με πείνα και δίψα, όταν απομονωνόμουν σε μακρινές οδοιπορίες, με νηστείες πολλές φορές, με ψύχος και γυμνότητα, όταν με θερινά ρούχα με έπιανε αιφνιδιαστικά ο χειμώνας)»[Β΄Κορ.11,27]. Και όχι μόνο αυτά, αλλά και στη φυλακή κλείστηκε, γιατί  έτσι διέταξε ο Νέρωνας, και κλείστηκε στη φυλακή μαζί με ληστές, μαζί με μάγους, με τυμβωρύχους, με φονιάδες, και μαστιζόταν σαν κακούργος, πράγμα βέβαια που και αυτός το λέγει. Ποιος λοιπόν είναι λαμπρότερος; Δε συμβαίνει του Νέρωνα το όνομα να μην το γνωρίζουν οι πολλοί, ενώ τον Παύλο και Έλληνες και βάρβαροι και Σκύθες και αυτοί που διαμένουν στα πέρατα της οικουμένης να Τον υμνούν καθημερινά;

Όμως ας μην εξετάσουμε τα τωρινά, αλλά τα τότε. Ποιος ήταν λαμπρότερος; Ποιος ενδοξότερος; Εκείνος που ήταν αλυσοδεμένος και δεμένος συρόταν από τη φυλακή, ή αυτός που φορούσε την πορφύρα και έβγαινε από τα ανάκτορα; Οπωσδήποτε ο δεμένος. Πώς; Γιατί ο Νέρωνας αν και είχε και στρατόπεδα και καθόταν με λαμπρή στολή, δεν κατόρθωσε να πραγματοποιήσει εκείνα που  ήθελε, ενώ ο δεσμώτης και μεταχειριζόμενος σαν κακούργος, φορώντας ευτελή στολή, όλα τα έκανε αυθεντικότερα. Πώς και με ποιον τρόπο; Ο Νέρωνας έλεγε «μη διαδίδεις τον λόγο της ευσεβείας», αυτός έλεγε «ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ’ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται(: Για το Ευαγγέλιο αυτό κακοπαθώ ως το σημείο να είμαι αλυσοδεμένος, σαν να ήμουν κακούργος. Αλλά ο λόγος του Θεού δεν δένεται)». Και περιφρόνησε ο Κίλικας, ο δεσμώτης, ο σκηνοποιός, ο φτωχός, αυτός που ζούσε μέσα στην πείνα, τον Ρωμαίο, τον πλούσιο, το βασιλιά τον κοσμοκράτορα, αυτόν που παρείχε μύρια σε μυρίους· και  ενώ είχε τόσο στρατό, τίποτε δεν κατόρθωσε.

Ποιος επομένως ήταν λαμπρός; Ποιος σεμνός; Εκείνος που νικούσε φορώντας τα δεσμά ή αυτός που νικιόνταν φορώντας την πορφύρα; Εκείνος που στεκόταν κάτω και έριχνε τα βέλη του, ή αυτός που κάθονταν επάνω και δεχόταν τα βέλη; Αυτός που διέτασσε και περιφρονούνταν, ή εκείνος που διατάσσονταν και αδιαφορούσε τελείως για τις διαταγές; Αυτός που ήταν μόνος και υπερείχε, ή εκείνος που νικιόταν αν και είχε αμέτρητο στρατό; Έφευγε λοιπόν ο βασιλιάς, ενώ ο δεσμώτης έστηνε το τρόπαιο εναντίον του. Πες μου λοιπόν, σε ποια μερίδα θα ήθελε κάποιος να ανήκει; Μη μου πεις βέβαια τα όσα συνέβησαν μετά, αλλά πρώτα εξέτασε εκείνα. Σε ποια μερίδα θα ήθελε κάποιος να ανήκει, στην πλευρά του Παύλου ή στην του Νέρωνα; Δεν εννοώ ως προς την πίστη, γιατί αυτό είναι φανερό, αλλά ως προς τη δόξα, τη σεμνότητα και τη λαμπρότητα. Αν κάποιος είναι ευγνώμονας θα έλεγε ότι θα ήθελε να ανήκει στην μερίδα του Παύλου. Γιατί αν είναι πιο λαμπρό το να νικάς από το να νικιέσαι, εκείνος είναι ο ένδοξος. Και δεν είναι τόσο μεγάλο το ότι νίκησε, αλλά το ότι νίκησε με τέτοιο ταπεινό σχήμα εκείνον που είχε τέτοιο λαμπρό σχήμα. Γιατί πάλι θα το πω και δε θα παύσω να λέγω τα ίδια: αλυσοδεμένος ήταν και κατέβαλε εκείνον που φορούσε το διάδημα.

Αυτή είναι η δύναμη του Χριστού· η αλυσίδα νικούσε το βασιλικό στεφάνι και λαμπρότερο αποδεικνυόταν αυτό το σχήμα από εκείνο· κουρέλια λερωμένα φορούσε, αφού κατοικούσε στη φυλακή, και περισσότερο από την πορφύρα προσέλκυε όλους προς τα δεσμά του που τον περιέβαλλαν. Στεκόταν στη γη κατεχόμενος και με στραμμένο το βλέμμα προς τα κάτω, και όλοι, αφήνοντας τον Νέρωνα που ήταν σε χρυσό αμάξι, πρόσεχαν τον Παύλο, και πολύ σωστά. Γιατί ήταν κάτι το συνηθισμένο το να δει κανείς τον βασιλιά να κάθεται σε ζεύγος ίππων λευκών, ενώ αυτό ήταν πρωτάκουστο και παράδοξο, το να βλέπει δηλαδή κανείς δεσμώτη με τόση μεγάλη παρρησία να συζητά με τον βασιλιά, με όση ο βασιλιάς συζητά με δούλο ελεεινό και ταλαίπωρο. Πλήθος πολύ στεκόταν ολόγυρα, και όλοι ήταν δούλοι του βασιλιά· θαύμαζαν όμως όχι τον δεσπότη τους, αλλά αυτόν που νικούσε τον δεσπότη τους· και εκείνον που όλοι τον φοβούνταν και τον έτρεμαν, αυτόν εκείνος που ήταν μόνος, τον καταπατούσε. Πρόσεξε πόση λαμπρότητα υπάρχει σε αυτά τα δεσμά.

Τι θα μπορούσε να πει κανείς για τα μετέπειτα; Εκείνου ούτε το μνήμα είναι γνωστό, ενώ αυτός λαμπρότερος από όλους τους βασιλείς βρίσκεται στην ίδια τη βασιλεύουσα πόλη, όπου και νίκησε, όπου και έστησε το τρόπαιο. Εκείνον αν τον θυμηθεί κάποιος, τον θυμάται με μομφή, ακόμα και από τους οικείους(γιατί λέγεται ότι υπήρξε και ασελγής), ενώ η μνήμη του Παύλου παντού υπάρχει με επαίνους, όχι μόνο σε εμάς, αλλά και στους εχθρούς. Γιατί όταν λάμπει η αλήθεια ούτε οι εχθροί μπορούν να φέρονται με αδιαντροπιά· γιατί και αν δεν τον θαυμάζουν για την πίστη, όμως τον θαυμάζουν για την παρρησία του, για την ανδρεία του. Αυτός παντού καθημερινά από τα στόματα όλων ανακηρύσσεται στεφανωμένος, ενώ εκείνος βάλλεται από μομφές και κατηγορίες. Ποια λοιπόν είναι τα λαμπρά;

Αλλά ξέφυγα επαινώντας το λιοντάρι από τα νύχια, ενώ πρέπει να πω τα πραγματικά. Ποια όμως είναι αυτά; Τα ουράνια· το ότι δηλαδή ο Παύλος θα έρθει με τον βασιλιά των ουρανών και με λαμπρό ένδυμα· το ότι αντίθετα ο Νέρων θα σταθεί τότε λυπημένος και σκυθρωπός. Εάν όμως σου φαίνομαι ότι λέγω απίστευτα και καταγέλαστα, εσύ είσαι καταγέλαστος γελώντας με αυτά που δεν είναι άξια για γέλια. Γιατί, αν δεν πιστεύεις στα μέλλοντα, πίστεψε από αυτά που έχουν συμβεί· ακόμα δεν έφτασε ο καιρός των στεφάνων, και ο αθλητής απόλαυσε τόση τιμή, όταν θα έρθει ο αγωνοθέτης πόση τιμή θα απολαύσει; Αν μέσα στους ξένους ήταν ξένος, ξένος και παρεπίδημος, και θαυμάζεται τόσο, όταν θα βρεθεί στα δικά του ποιο αγαθό δε θα απολαύσει; «Τώρα είναι η ζωή μας κρυμμένη μαζί με τον Χριστό στον Θεό», και όμως ο πεθαμένος ενεργεί και τιμάται περισσότερο από τους ζωντανούς· όταν θα έρθει η ίδια η ζωή μας, σε τι δε θα μετάσχει; Τι είναι αυτό που δε θα πετύχει; Γι’ αυτό ο Θεός τον έκανε να απολαύσει αυτήν την τιμή, όχι επειδή εκείνος την είχε ανάγκη της δόξας των μεταγενεστέρων. Γιατί, αν βρισκόμενος μέσα στο σώμα περιφρονούσε τη δόξα των πολλών, πολύ περισσότερο τώρα που απαλλάχτηκε το σώμα. Και όχι βέβαια  γι’ αυτό μόνο έκανε αυτόν να απολαύσει την τιμή, αλλά για να οδηγηθούν από τα παρόντα στα μέλλοντα αυτοί που δεν τα πιστεύουν αυτά.

Λέγω ότι θα έρθει ο Παύλος με τον Βασιλιά των ουρανών όταν θα γίνει η ανάσταση και θα απολαύσει μύρια αγαθά. Αλλά ο άπιστος δεν πιστεύει· λοιπόν θα πιστέψει από τα παρόντα. Λαμπρότερος από τον βασιλιά είναι ο σκηνοποιός, εντιμότερος από τον βασιλιά· κανένας που έγινε βασιλιάς της Ρώμης δεν απόλαυσε τόση τιμή· αλλά ο βασιλιάς εκείνος βρίσκεται κάπου έξω πεταμένος, ενώ αυτός κατέχει το κέντρο της πόλεως, σαν να είναι και να ζει σαν βασιλιάς. Από αυτά πίστεψε και για τα μελλοντικά. Αν εδώ, όπου διωκόταν, όπου κατηγορούνταν, απόλαυσε τόση τιμή, όταν έρθει τι θα συμβεί; Αν ενώ ήταν σκηνοποιός, έγινε τόσο λαμπρός, όταν έρθει απαστράπτοντας από τις ηλιακές ακτίνες τι θα συμβεί; Αν, ενώ ήταν τόσο ευτελής, τόση μεγαλοπρέπεια υπερέβαλε, όταν έρθει ποιον δε θα υπερβάλλει; Μήπως είναι δυνατό να ξεφύγει κανείς την πραγματικότητα; Ποιον δε συγκινεί το ότι ο σκηνοποιός έγινε εντιμότερος από εκείνον που θαυμάστηκε περισσότερο από όλους τους βασιλείς; Αν εδώ έγινε  κάτι πέρα από τη φύση, πολύ περισσότερο θα γίνει στον μέλλοντα αιώνα.

Πίστεψε, άνθρωπε, στα παρόντα, αν δε θέλεις να πιστέψεις στα μέλλοντα· πίστεψε, άνθρωπε, στα ορατά, αν δε θέλεις να πιστέψεις στα αόρατα· αν όμως δε θέλεις, είναι κατάλληλο να πούμε το αποστολικό: «διὸ μαρτύρομαι ὑμῖν ἐν τῇ σήμερον ἡμέρᾳ ὅτι καθαρὸς ἐγὼ ἀπὸ τοῦ αἵματος πάντων(:και επειδή δεν πρόκειται να ξαναϊδωθούμε,  γι’ αυτό σας βεβαιώνω ενώπιον του Θεού τη σημερινή ημέρα ότι εγώ δεν έχω καμία ευθύνη για όλους εσάς, εάν συμβεί κανείς από σας να χαθεί)»[Πραξ.20,26-27]· γιατί όλα σας τα μαρτυρήσαμε και τίποτε δεν παραλείψαμε από αυτά που οφείλαμε να σας πούμε· εσείς κατηγορείστε τους εαυτούς σας και να σκέφτεστε την τιμωρία στη γέενα.

     Εμείς, τέκνα μου αγαπητά, ας γινόμαστε μιμητές του Παύλου όχι μόνο στην πίστη, αλλά και στον τρόπο ζωής. Για να επιτύχουμε δόξα επουράνια, ας περιφρονήσουμε την εδώ δόξα. Τίποτε ας μη μας ελκύσει από όλα τα παρόντα· ας περιφρονήσουμε τα ορατά, για να επιτύχουμε τα ουράνια ή καλύτερα και αυτά θα τα επιτύχουμε μέσω εκείνων, πλην όμως πρώτος σκοπός μας ας είναι να επιτύχουμε εκείνα, τα οποία μακάρι να τα αξιωθούμε όλοι μας.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

                                       επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloadsfiles.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ii-ad-timotheum.pdf
• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Τιμόθεον Β΄ επιστολήν , πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1986, τόμος 23, ομιλία Δ΄, σελίδες  533-541[ή:536-545 του PDF].
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

                                       επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloadsfiles.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ii-ad-timotheum.pdf
• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Τιμόθεον Β΄επιστολήν , πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1986, τόμος 23, ομιλία Δ΄,σελίδες  520-532[ή:525-532 του PDF].
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

 

 

 

 

 

 

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ ΤΗΣ ΧΑΝΑΝΑΙΑΣ

Εορτή των Τριών Ιεραρχών 2019 – Εορτή της Παιδείας σ’ έναν κόσμο χωρίς παιδεία

 

Ομιλία  σε επαρχιακό σχολείο

Οι πυλώνες του ελληνικού πολιτισμού μπορούμε να πούμε πως είναι τρεις: η αρχαία Ελλάδα, οι Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας και οι νεότεροι και σύγχρονοι Έλληνες λογοτέχνες και στοχαστές.

Από τους τρεις αυτούς πνευματικούς χώρους ο άνθρωπος μπορεί να αντλήσει εφόδια για μια ζωή ελεύθερη και ποιοτική – και είναι επείγον να το κάνει, γιατί, όσο περνούν τα χρόνια, οι ισχυροί του κόσμου στερούν την ελευθερία μας και υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής μας.

Για την αρχαία Ελλάδα, στο σχολείο κάτι μαθαίνουμε. Για τους νεότερους και σύγχρονους Έλληνες πνευματικούς δημιουργούς, επίσης κάτι.

Βέβαια, το σχολείο είναι σαν πολιορκημένο κάστρο.
Δέχεται βολές από παντού, με αποτέλεσμα οι μαθητές μας να μη βλέπουν την αξία του και να μην απλώνουν το χέρι, να πάρουν τα δώρα της παιδείας που, παρά τις αντιξοότητες, τους προσφέρει. Πάντως, εκείνος ο χώρος, για τον οποίο δε μαθαίνουμε σχεδόν τίποτε, είναι οι Πατέρες της Εκκλησίας (δηλαδή οι άγιοι διδάσκαλοι του χριστιανισμού), που τις ελάχιστες αναφορές τους τις έχουμε περιορίσει στο μάθημα των Θρησκευτικών, ενώ έχουν θέση και στα φιλολογικά και τα κοινωνιολογικά μαθήματα. Τους αντιμετωπίζουμε μόνο σαν θρησκευτικούς στοχαστές, ενώ εκείνοι ήταν πυρπολητές ψυχών, μελετητές των βαθύτερων κινήτρων της ανθρώπινης συμπεριφοράς, μελετητές των κοινωνικών φαινομένων και διδάσκαλοι ειρηνικών επαναστάσεων.

Αν έστω ξέραμε γι’ αυτούς και, πολύ περισσότερο, αν λαμβάναμε υπόψιν τα κείμενα και το παράδειγμά τους, η ζωή και η κοινωνία μας θα ήταν εντελώς διαφορετικές. Ο ίδιος ο άνθρωπος, ως οντότητα, θα ήταν εντελώς διαφορετικός, γιατί εκείνοι τον ήθελαν βασιλιά, με κορώνα από φως, στη βασιλεία των ουρανών, και όχι ζητιάνο στο έλεος ενός καταπιεστικού Θεού, ούτε όργανο στα χέρια των ισχυρών του πλούτου και της εξουσίας.

Οι ίδιοι οι Πατέρες της Εκκλησίας αντιστάθηκαν στην εξουσία της εποχής τους άοπλοι, μέχρι θανάτου.

Κάποιοι από αυτούς υπήρξαν φιλόσοφοι, όπως ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής και ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Κάποιοι ήταν παιδαγωγοί και οργανωτές μεγάλης κλίμακας ανθρωπιστικών δράσεων, όπως οι Τρεις Ιεράρχες. Κάποιοι ήταν ποιητές και μουσικοί, που μας κληροδότησαν αριστουργήματα απαράμιλλης καλλιτεχνικής αξίας  και φιλοσοφικού βάθους, όπως ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, ο άγιος Κοσμάς ο Μελωδός, η αγία Κασσιανή η Υμνογράφος και πολλοί άλλοι, τα έργα των οποίων ψάλλονται ακόμη και σήμερα στην εκκλησία, ακριβώς όπως γράφτηκαν.

Άλλοι, τέλος, υπήρξαν ερημίτες και ερημίτισσες, που έσπασαν κάθε στερεότυπο, έζησαν μια ζωή αυταπάρνησης και αγάπης και δίδαξαν στους ανθρώπους τη σοφία και την αυτογνωσία που αποκόμισαν με τον αγώνα τους.

Ανάμεσά τους υπάρχουν όχι μόνο Έλληνες, αλλά και Αιγύπτιοι (όπως ο Μέγας Αντώνιος, ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, η αγία Μαρία η Αιγυπτία), Σουδανοί, Αιθίοπες, Σύριοι (όπως ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος και ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, που γιορτάζουν 28 Ιανουαρίου), Πέρσες, αλλά και Ιταλοί, Γάλλοι, Βρετανοί, Ισπανοί, από τις αρχαίες εποχές, τότε που ολόκληρη η Ευρώπη είχε ενιαία χριστιανοσύνη.

Η αγία Γενεβιέβη του Παρισιού, ο άγιος Μαρτίνος της Τουρ, ο άγιος Γρηγόριος της Ρώμης ο Μέγας, ο άγιος Πατρίκιος της Ιρλανδίας, ο άγιος Δαβίδ της Ουαλίας και αμέτρητοι άλλοι (σ’ αυτούς προστέθηκαν και Ρώσοι και από όλες τις βαλκανικές χώρες), συνθέτουν ένα πανευρωπαϊκό μωσαϊκό, μια πραγματικά Ενωμένη Ευρώπη, που δεν έχει άξονα το οικονομικό συμφέρον των ολίγων, αλλά την αγάπη και την καλοσύνη, που – κατά το Ευαγγέλιο – αρχίζει τώρα και διαρκεί στην αιωνιότητα.
Και είχαν να παλέψουν αδίστακτους αυτοκράτορες, βάρβαρους επιδρομείς, συμμορίες φανατικών, απατεώνες που εξαπατούσαν τα πλήθη με δήθεν εξελιγμένες πνευματικές διδασκαλίες, ακριβώς όπως στις μέρες μας.

Η εποχή μας είναι ανησυχητικά όμοια με την εποχή των αρχαίων Πατέρων της Εκκλησίας, γι’ αυτό και επείγει να δούμε τι είπαν και τι έκαναν σε κάθε δύσκολη περίσταση.

 

Υπάρχουν αναρίθμητα επεισόδια από τη ζωή των αγίων, που θα ’θελα να σας αφηγηθώ. Επεισόδια για αγίους που θυσίασαν τη ζωή τους για να σώσουν άλλους – θυμάμαι αυτό που αναφέρει ο ιστορικός Ευσέβιος, για την επιδημία του 251 μ.Χ., όπου οι ειδωλολάτρες πέταγαν έξω από φόβο τους άρρωστους συγγενείς τους κι οι χριστιανοί τους μάζευαν από τους δρόμους, τους περιέθαλπαν και δεν τους ένοιαζε αν κολλούσαν οι ίδιοι – ή που μοίρασαν όλη τους την περιουσία στους φτωχούς, όπως ο άγιος Γεώργιος, ο Μέγας Βασίλειος, η αδελφή του αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος, ο άγιος Φιλάρετος ο Ελεήμων, ο Μέγας Αντώνιος, η αγία Μελάνη η Ρωμαία, η αγία Φιλοθέη η Αθηναία, η αγία Ελισάβετ της Ρωσίας (οι δύο τελευταίες μαρτύρησαν κιόλας από ανθρώπους που δεν καταλάβαιναν το μεγαλείο της αγάπης τους) κ.π.ά.
Για αγίους γιατρούς, που θεράπευαν τους ανθρώπους χωρίς αργύρια (γι’ αυτό ονομάστηκαν Ανάργυροι – ανάμεσά τους είναι και τέσσερις αγίες γιάτρισσες, η αγία Ερμιόνη, Ζηναΐδα, Φιλονίλλα και Σοφία η Ιατρός, αλλά και η σημερινή γερόντισσα Γαβριηλία, που ταξίδεψε στον κόσμο για να προσφέρει τις ιατρικές της φροντίδες στους πιο βασανισμένους ανθρώπους), αγίους που αντιστάθηκαν στην εξουσία της εποχής τους, όπως όλοι οι μάρτυρες, ανάμεσα στους οποίους και μικρά κορίτσια, που συγκρούστηκαν με ανελέητους αυτοκράτορες, όπως ο άγιος Αμβρόσιος του Μιλάνου, ο άγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως, ο άγιος Μαρτίνος Ρώμης, ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, ο άγ. Φίλιππος της Μόσχας (ο εχθρός του τσάρου Ιβάν του Τρομερού, ο οποίος και τον θανάτωσε), που συγκρούστηκαν ακόμα και με το εκκλησιαστικό κατεστημένο της εποχής τους, όπως ο άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος (ο γίγαντας της φιλανθρωπίας), ο άγ. Μάξιμος ο Ομολογητής, ο άγ. Μάξιμος ο Γραικός στη Ρωσία, ο άγ. Νείλος της Σόρα και πολλοί άλλοι…

Θα αναφέρω όμως μόνο μερικές περιπτώσεις, που ιδιαίτερα με αγγίζουν.

• Ο άγιος Νικηφόρος, την εποχή των διωγμών, παρέδωσε τον εαυτό του στις ρωμαϊκές λεγεώνες, ομολόγησε ότι είναι χριστιανός και θανατώθηκε, για χάρη του φίλου του, ιερέα Σαπρίκιου, ο οποίος είχε αρνηθεί το Χριστό. Για να σωθεί ο αρνητής στην αιωνιότητα, θυσιάστηκε ο άγιος. Το έκανε αυτό, παρότι ο Σαπρίκιος είχε πάψει να τον θεωρεί φίλο του και τον μισούσε κι όλες οι προσπάθειες του αγίου Νικηφόρου να συγχωρεθούν είχαν αποβεί άκαρπες.
• Οι Ρώσοι άγιοι πρίγκηπες Μπόρις και Γκλεμπ, το 1015, γνώριζαν ότι ο μοχθηρός αδερφός τους Σβιατοπόλκος σχεδίαζε να τους δολοφονήσει, αλλά δέχτηκαν το θάνατο χωρίς αντίδραση, και μάλιστα με διαφορά ενός μήνα ο ένας από τον άλλο. Θεώρησαν αταίριαστο στο χριστιανικό βάπτισμά τους να βάλουν τους στρατιώτες τους να πεθάνουν ή να σκοτώσουν άλλους για χάρη τους.
• Ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, που αργότερα εξελίχθηκε σ’ έναν από τους σημαντικότερους πνευματικούς ανθρώπους, τουλάχιστον της δικής μας ιστορίας, όταν ήταν ακόμη νέος ασκητής και μόναζε κοντά σε μια πόλη, συκοφαντήθηκε από μια κοπέλα, που είχε μείνει έγκυος από κάποιον κρυφό εραστή, ότι το παιδί ήταν δικό του. Εκείνος το δέχτηκε, υπέμεινε κάθε είδους προσβολές από τον πληθυσμό εκείνου του τόπου και άρχισε να δουλεύει διπλάσια, για να συντηρήσει και τη γυναίκα με το παιδί της. Και, όταν αργότερα έμαθε ότι αποκαλύφθηκε η συκοφαντία, έφυγε κρυφά για να μη φέρει τους ανθρώπους στη δύσκολη θέση να του ζητήσουν συγχώρεση.
• Ο άγιος Παυλίνος, επίσκοπος Καμπανίας, τον 5^ο αι. μ.Χ., αφού δαπάνησε μέχρι δεκάρας τα χρήματα της Εκκλησίας και τα δικά του, εξαγοράζοντας αιχμαλώτους από τους Βανδάλους επιδρομείς, έδωσε και τον εαυτό του ως δούλο, για να ελευθερωθεί ο μοναχογιός μιας χήρας.
• Ο άγιος Λέων ο Μέγας, πάπας της Ρώμης τον 5^ο αιώνα μ.Χ. (χωρίς καμία σχέση με τους παντοδύναμους πάπες του δυτικοευρωπαϊκού μεσαίωνα), κατέβηκε άοπλος μαζί με τους ιερείς της πόλης και συναντήθηκε με το στράτευμα του Αττίλα, που ετοιμαζόταν για πολιορκία. Τι του είπε, δεν είναι γνωστό. Πάντως, μετά τη συνομιλία τους, ο Αττίλας ματαίωσε την πολιορκία και έφυγε.
• Τον άθλο αυτό επανέλαβε δύο αιώνες αργότερα ο πάπας άγιος Νικόλαος ο Β΄, ματαιώνοντας την πολιορκία της Ρώμης από το βασιλιά των Λομβαρδών Λιουτπτάνδο.

Ας γνωρίζουμε όμως πως τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία και σήμερα. Ο π. Θεμιστοκλής στη Σιέρρα Λεόνε, η γερόντισσα Νεκταρία στην Καλκούτα, ο π. Ιωνάς στην Ταϊβάν, ο π. Ιωάννης Κιμπούκα στην Ουγκάντα και αναρίθμητοι άλλοι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (ναι, και στην Ελλάδα), αγωνίζονται ενάντια στις εξουσίες του κόσμου για να κάνουν πράξη την αγάπη του Χριστού.

«Ο αγώνας για το Θεάνθρωπο είναι αγώνας για τον άνθρωπο» είχε γράψει ο σύγχρονος Σέρβος άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς, ο εξόριστος καθηγητής του πανεπιστημίου Βελιγραδίου.

Με το χαρακτηρισμό «Τρεις Ιεράρχες» έχει επικρατήσει να ονομάζονται τρεις σημαντικοί επίσκοποι του 4ου αιώνα μ.Χ., που έζησαν στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, μόλις που είχε αρχίσει να επικρατεί ο χριστιανισμός. Είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος ήταν αδελφικοί φίλοι μεταξύ τους και συμφοιτητές στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών.

Ο Χρυσόστομος έζησε μια γενιά μετά από τους δύο προηγούμενους, ήταν δηλαδή ακόμη νέος όταν εκείνοι έφυγαν από τη ζωή και δεν φαίνεται να τους είχε γνωρίσει. Και οι τρεις αυτοί ιεράρχες ήταν πολύ μορφωμένοι  και η προσφορά τους στα γράμματα και στην κοινωνία ήταν μεγάλη και πολύπλευρη, γι’ αυτό και θεωρήθηκαν ως τρεις από τους σημαντικότερους Πατέρες της Εκκλησίας όλων των εποχών. Επειδή μάλιστα έγραψαν πολλά σχετικά με την παιδεία, η ημέρα της γιορτής τους καθιερώθηκε στο νεότερο ελληνικό κράτος ως ημέρα εορτής των σχολείων.

Φέτος επιλέξαμε να πούμε λίγα γι’ αυτούς και λίγα ακόμη και κάμποσους άλλους άγνωστους, μα σημαντικούς – σημαντικούς, αλλά άγνωστους – ειρηνικούς επαναστάτες και φωτεινούς νικητές. Του χρόνου να είμαστε καλά, να πούμε και για τους Τρεις Ιεράρχες περισσότερα.

Θα προσθέσω μόνο ότι ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι ο συγγραφέας της θείας λειτουργίας, που τελείται στις ορθόδοξες Εκκλησίες κάθε Κυριακή όλο το χρόνο, εκτός από τις περιπτώσεις όπου τελείται η λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Οι δύο άγιοι την έφτιαξαν έτσι, που μέσα της να κυλάνε δυο ποταμοί: η συμβολική επανάληψη της ζωής του Χριστού (από τη γέννηση μέχρι τη σταύρωση και την – κατά τους χριστιανούς – ανάσταση και την ανάληψή Του) και ο συμβολισμός της δευτέρας παρουσίας, της ανάστασης των νεκρών (δηλαδή της νίκης εναντίον του θανάτου) και της βασιλείας των ουρανών, που προορίζεται για όλους μας.

Και τη λειτουργία αυτή (γράφει ο Χρυσόστομος) δεν την τελεί μόνο ο ιερέας, αλλά ολόκληρος ο λαός, άντρες και γυναίκες, χωρίς διακρίσεις και προκαταλήψεις, γιατί όλοι είμαστε βασιλείς και ιερείς, κληρονόμοι και συμβασιλείς στη βασιλεία του Θεού, όπως τονίζει σε πολλά σημεία και η Καινή Διαθήκη.

Συνεπώς, αύριο, Τρίτη, 30 Ιανουαρίου 2018, ας είμαστε όλοι στην Εκκλησία, να τελέσουμε αυτήν την αρχαία θεία λειτουργία, την επανάληψη του μυστικού δείπνου και πρόγευση της βασιλείας των ουρανών. Οι Τρεις Ιεράρχες θα είναι εκεί. Ο Χριστός και η Παναγία, οι άγγελοι και οι άγιοι θα είναι εκεί. Εκεί θα είναι επίσης χιλιάδες απλοί άνθρωποι, ορθόδοξοι χριστιανοί, που δε συγκινούνται από τοFacebook και το Survivor, γιατί έχουν μεγαλύτερες προσδοκίες στη ζωή τους και στη ζωή των παιδιών τους: την προσδοκία της αγάπης και της αιωνιότητας.

Είναι κάτι παππούδες και γιαγιάδες, μερικές νοικοκυρές, άνθρωποι πιθανόν μέτριας μόρφωσης (ανάμεσά τους και μερικοί πολύ μορφωμένοι), που «αντιστέκονται ακόμα και θ’ αντιστέκονται πάντα στον κατακτητή». Αυτοί για μένα είναι οι ήρωές μου. Θα πάω να τους δω, να τους σφίξω το χέρι, να τους ευχηθώ και να μου ευχηθούνε «χρόνια πολλά». Γιατί «όταν σφίγγουν το χέρι, ο ήλιος είναι βέβαιος για τον κόσμο», όπως λέει και ο ποιητής.

Εσείς αύριο δε θα ’χετε σχολείο. Η θέση σας λοιπόν είναι εκεί, δίπλα σ’ αυτούς τους απλούς ήρωες, κάποιοι από τους οποίους ίσως είναι μέλη της οικογένειάς σας (το ξέρατε ότι στην οικογένειά σας έχετε ήρωες;). Εκείνο το πλοίο, της λειτουργίας, σαλπάρει για τον ουρανό – και υπάρχουν θέσεις για όλους και για όλες σας, για όλους και για όλες μας.

Επειδή έδωσα έναν προσωπικό τόνο σ’ αυτό το κείμενο, συγχωρήστε με, να το υπογράψω:

Ένας καθηγητής

Απόγονος ενός μετανάστη και ενός κατασκευαστή σαμαριών

Επίσης, απόγονος του Ομήρου, των Τριών Ιεραρχών, του Σολομού και του Ελύτη.

Υ.Γ. Οι μητέρες των Τριών Ιεραρχών, αγίες Εμμέλεια, Νόνα και Ανθούσα, τιμώνται από την Ορθόδοξη Εκκλησία την πρώτη Κυριακή του Φλεβάρη.

 

«Οι Τρεις Ιεράρχες ας γίνουν όπλα στα χέρια μας»

Αρχιμανδρίτης της Ι. Μητροπόλεως Ρόδου, Αθανάσιος Μισσός
Εκκλησία online

Η μνήμη των Τριών Ιεραρχών στην σημερινή εποχή δεν φαντάζει ως μια λατρευτική σύναξη της Εκκλησίας μας.
Σε μια εποχή μάλιστα με τις απαξίες να επέχουν θέση αξιών, όπου όλοι μας λόγω της ηθικής – οικονομικής κρίσης έχουμε απωλέσει την ιδιαίτερη ταυτότητα μας, που ως φάρος κατηύθυνε αιώνες τώρα τα διαβήματα μας προς αποφυγή των σκοπέλων του πολύπαθου βίου, οι τρεις αυτές φαεινές προσωπικότητες είναι σωτήριες και προσφέρουν ανάψυξη στο καύμα της καθημερινότητας μας.
Η εορτή τους ανάγεται στον 11ο αιώνα μ.χ. με τον Ιωάννη Μαυρόποδα, Επίσκοπο Ευχαϊτών, να συνθέτει την αιματική τους ακολουθία. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία την περίοδο εκείνη ήταν στο απώγειο της δόξας της και την πνευματική κίνηση της στο ζενίθ.
Οπότε ο εορτασμός τους ξεκίνησε ως επινίκιος ωδή και ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης προς τον ενάρετο τους βίο και την συμβολή τους στην παιδεία και την παίδευση του λαού.
Η ζωή τους ήταν πρότυπο, το δε συγγραφικό τους έργο μοναδικό και αξεπέραστο. Εξάλλου και το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών τους έχει προστάτες και έμβλημα.

Ας δούμε όμως τώρα ποια μπορεί να είναι η απήχηση τους στις μέρες μας και ειδικότερα στην μαθητιώσα νεολαία. Διαβάζοντας τους βίους τους βλέπουμε ξεκάθαρα την επαναστατικότητα του χαρακτήρα τους.
Ουδέποτε έκυψαν αυχένα, ως άλλοι οσφυοκάμπτες στην πολιτική εξουσία. Όλο αυτό βέβαια όχι από στείρα αντίδραση αλλά από συμμόρφωση με τον ευαγγελικό λόγο. Ούτε εξορία, ούτε κακουχία, ούτε κατατρεγμός στάθηκε ικανός να φιμώσει τον λόγο και την δράση τους. 
Επίσης και η μόρφωση τους ήταν τόσο πολύπλευρη και εμβριθής δεν αρκέσθησαν στο να ζήσουν κινούμενοι στα στεγανά του ασφαλούς ακαδημαϊκού κύκλου, αλλά εξωτερικεύθηκαν δίχως να εκκοσμικευθούν.
Φρόντισαν μάλιστα μαζί με την κατά Θεόν παιδεία να εντρυφήσουν και στην θύραθεν παιδεία και προέβησαν σ’ έναν καρποφόρο και δόκιμο συγκρητισμό.
Η Επισκοπική τους ιδιότητα ήταν μια απέραντη απαρχή διακονίας και αγάπης προς τον πλησίον. Μοναδικό τους μέλημα, η ενότητα και η ειρήνη στην Εκκλησία. Οι συνειδήσεις τους παρέμειναν ακέραιες και δεν επήρθησαν λόγω της αποδοχής τους από τον λαό.
Αλλ’ αντιθέτως ενεφάνησαν διακονητές με Βασιλειάδες και πλειάδα φιλανθρωπικών έργων. Η γλώσσα τους πάντοτε ελεγκτική και δίκαιη και συνάμα μέλιτος πλήρης, αφού ουδεμία υστεροβουλία υπέβοσκε στα κίνητρα τους.
Λόγος επομένως, καθαρά «Χρυσοστομικός» όπως συνήθιζε να λέει χαριτολογώντας ο Άγιος Επίσκοπος του καιρού μας Αυγουστίνος Καντιώτης.

Είναι όμως τόσο δύσκολο να τους μιμηθούμε σήμερα ;
Η απάντηση τόσο απλή κι ας φαίνεται σύνθετη. Ένα «ΟΧΙ» βροντερό κραυγάζει στα μύχια της ψυχής μας, που είναι ίσως το μόνο ένστιχτο που δεν μας ξεγελά και πάντοτε συμφωνεί με την πραγματική αλήθεια που απεκάλυψε στον κόσμο ο Χριστός.
Και ποιος νέος δεν συγκινείται διαβάζοντας τις εξορίες του Χρυσοστόμου ή τις απαντήσεις του Μεγάλου Βασιλείου προς τον έπαρχο της περιφέρειας του ;
Ποιος μαθητής, φοιτητής, επιστήμων δεν θαυμάζει τις περίλαμπρες σπουδές τους και την ευρύτητα του πνεύματος τους;
Ποιος Επίσκοπος ή Πρεσβύτερος ή Διάκονος ή σεμνός Χριστιανός μπορεί να μείνει απαθής από την Αγία Βιοτή Τους ;
Ή ποιος ηγέτης δεν ζηλεύει την επαναστατικότητα και την παρρησία τους ;
Μια παράμετρος ταπεινή μας συγκρατεί να μην τους μοιάσουμε αγαπητοί μου. Η υποκρισία και η βόλεψη μας, την οποία ορίζουμε ως αυτοσκοπό.
Απευθύνομαι στην νέα γενιά και την προτρέπω να μελετήσει την ζωή των τριών Φωστήρων της Τρισηλίου Θεότητος.
Ας μην παρασυρόμαστε εντελώς άκριτα από τα κελεύσματα των καιρών μας.
Οι Σειρήνες πάντα θα ηχούν στ’ αφτιά μας. Οι προκλήσεις και τα διλήμματα πάντα υπήρχαν σαν απορρυθμιστικοί παράγοντες στην ζωή μας.
Σ’ εμάς εναπόκειται να αποκτήσουμε πνεύμα αγωνιστικό και θυσιαστικό και να διεξέλθουμε ομαλά το στάδιο της ζωής.
Οι Τρεις Ιεράρχες ας γίνουν εις έκαστον ημών σφενδόνη του Δαβίδ ώστε να απεμπολήσουμε αφ΄ ημών κάθε ζυγόν δουλείας και δυναστείας.Οι Τρεις Άγιοι της Παιδείας είησαν φωτισταί μας !
Έτη Πολλά και Ευλογημένα

ΠΗΓΗ.ΓΕΡΟΜΟΡΙΑΣ