Σκέψεις, απόψεις και προβληματισμοί διαβάζοντας το άρθρο «Ο Ιωσήφ Βατοπαιδινός διχάζει το χριστεπώνυμο πλήρωμα»

¨

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Στο ιστολόγιο – ΑΠΟΛΟΓΗΤΙΚΑ – και στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://apologitikaa.blogspot.gr/2015/09/blog-post_71.html δημοσιεύτηκε εκτενέστατο άρθρο με σχόλια, στο οποίο σχολιάζονται  τα τρία άρθρα του γράφοντος, με αφορμή τις λεγόμενες «αιρετικές απόψεις» του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού. Τα άρθρα  δημοσιεύτηκαν στο ιστολόγιο -ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ- (I). Αναγκάζομαι να επανέλθω στη διαδικτυακή αρθρογραφία με το συγκεκριμένο θέμα, που προέκυψε από απομαγνητοφωνημένα videos, προκειμένου να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις στους αναγνώστες.

Το θέμα κυκλοφορεί αρκετό καιρό στο διαδίκτυο και απλά  τώρα καταθέσαμε γραπτά και ενυπόγραφα σκέψεις και προβληματισμούς μετά τον εκτενέστατο σκανδαλισμό που διαπιστώσαμε.

Πριν ξεκινήσω την αρθογραφία δηλώνω, ότι : Ως αναρμόδιος  δεν επιθυμώ να κάνω σε κανέναν μαθήματα Ορθόδοξης εκκλησιολογίας, περιμένοντας πλέον τις απόψεις των αρμόδιων εκκλησιαστικών φορέων για το θέμα που προέκυψε με πρώτη την Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου.

Μελετώντας το συγκεκριμένο άρθρο με τον τίτλο – Ο ΙΩΣΗΦ Ο ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ ΔΙΧΑΖΕΙ ΤΟ ΧΡΙΣΤΕΠΩΝΥΜΟ ΠΛΗΡΩΜΑ -,επειδή απευθύνεται ο συντάκτης του άρθρου στο πρόσωπό μου, σημειώνω και τα εξής.

Α. Με αξιοσημείωτη προθυμία ο κ.Π.Ν. προσπαθεί να υποστηρίξει τις απόψεις του παραπέμποντας σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις δημοσιευμένων άρθρων, που βασίζονται τα περισσότερα  σε απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του Γέροντος Ιωσήφ, χωρίς να λάβει υπόψη ούτε τα μειονεκτήματα του προφορικού κηρυγματικού λόγου, ούτε το επίπεδο του ακροατηρίου, ούτε το γεγονός ότι ένας γέροντας σε προχωρημένη ηλικία και με «βεβαρυμένη» από προβλήματα υγεία, μιλάει από στήθους, αναλύοντας δύσκολα θέματα σε ένα ανομοιογενές, από άποψη Ορθόδοξης Κατήχησης ακροατήριο. Επιμένει να απολυτοποιεί τις απόψεις του, ενώ στα  δημοσιευμένα άρθρα μας  ζητάμε να τεκμηριωθούν τα ισχυριζόμενά του  με βάση τα βιβλία του Γέροντος.

Υπενθυμίζω στον κ.Π.Ν. ότι, απ’ ό,τι γνωρίζω  έχουν εκδοθεί  μέχρι τώρα τα εξής βιβλία του Γέροντος.

-Βατοπαιδινές Κατηχήσεις

-Λόγοι παρακλήσεως

-Αθωνικά μηνύματα

-Γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής (βίος-υποθήκες)

-Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος

-Περί συντελείας και Αντιχρίστου

-Πατερικές μορφές της Νέας Σκήτης

-Διδαχές από τον Άθωνα

-Αθωνικά μηνύματα

-Παπουλάκης

-Αθωνική μαρτυρία

-Εκ του θανάτου εις την ζωή.

Β. Στα δημοσιευμένα σχόλια ο κ.Π.Ν.γράφει τα εξής;

«Ἐρωτά, ὁ Πρωτ. π. Δημήτριος Ἀθανασίου σέ ἄλλο ἕνα κείμενό του, τό ὁποῖον, δέν μελετήσαμεν ἐκ τῶν προτέρων καί μόλις τό ἀναγνώσαμεν:

«Και ρωτάμε τους αντιφρονούντες.
Με βάση το πολύ μικρό αυτό απάνθισμα των γραπτών λόγων του Γέροντος, πώς στοιχειοθετούνται οι απόψεις ότι ο Γέροντας μειώνει τη Θεία Χάρη και την κατατάσσει ως κατώτερη από το νου και πώς ισχυρίζεται επίσης ότι η Χάρις είναι εργαλείο και όχι «η δύναμη του Αγίου Πνεύματος» την οποία χαρακτηρίζει καθαρτική, φωτιστική και χαροποιός, σύμφωνα με την διδασκαλία του μακαριστού του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή;» https://fdathanasiou.wordpress.com/…/%CE%B7-%CE%B4…/…

Μία πρόχειρος ἀπάντηση ἀπό μέρους μᾶς, εἶναι: Καί πάλιν ὁ σεβαστός π. Δημήτριος Ἀ. προσπαθεῖ να δικαιολογήσει τά ἀδικαιολόγητα, δηλ. τά προφορικά κ.ἄ. λοιπά κακοδοξήματα τοῦ μ. Ἰ.!

Εἶναι ἕνα σημεῖο θετικόν (δέν δυνάμεθα νά ἐπαληθεύσομεν ἀμέσως τίς πηγές τῶν συγγραμμάτων τοῦ Ἰωσήφ) πού μᾶς παραθέτει τήν γραπτή διδασκαλία τοῦ μ. Ἰωσήφ τοῦ Βατοπαιδινοῦ ἀλλά… καί πάλιν παραμένει ἐκτεθειμένος ὁ μ. Ἰ. διότι βρίσκεται σέ τινά θεολογικήν ἀντίφασην! Πράγμα πού ἐπιβεβαιώνει καί πάλιν περίπτρανα τόν τίτλο τοῦ κειμένου μας…

Ἆραγε ποῖον ἀπό ὅλα ἔχει ἀληθινήν ἰσχύν; Τά γραπτά ἤ τά προφορικά του; Ἄλλα ἔλεγεν προφορικά καί ἄλλα γραπτά; Γιατί τέτοια ἀντινομία καί ἀντίφασις; Ποιός Θεοφόρος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, δίδασκε προφορικά τινές αἱρέσεις καί πλάνες καί γραπτῶς διατύπωνε τήν ὁρθόδοξον θέσην; Ἐξάπαντος ὅσοι Θεοφόροι καί φωτισμένοι ἅγιοι Πατέρες, δίδαξαν προφορικά, ἀπό ἀγνήν ἄγνοιαν πλάνη καί κακοδοξία, αὐτή διατυπώθηκε καί γραπτῶς στά γραπτά των καί ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει σαφ[βς ποῖες εἶναι καί τίς καταδικάζει.

Ἡ Θεολογική ἀντινομία καί ἀντίθεσις μεταξύ προφορικοῦ καί γραπτοῦ διδασκαλίας εἶναι γνώρισμα κυρίως πλανημένων διδασκάλων μήν ἀναφέρω κάτι χειρώτερο… καί βάλω λάδι στήν φωτιά!

Ἄρα, εἶναι σέ περαιτέρω δυσχερέστατην θέση, τά περί μ. Ἰωσήφ, διότι δέν ὑπάρχει ἀγαστή ἀρμονία καί ἐνότητα, στόν προφορικό λόγο του μέ τόν γραπτόν!!! Ἄλλα λέγει προφορικά στά βίντεο καί λοιπά ἡχητικά, ἄλλα γράφει σέ συγγράμματα του!

….Πάμπολλα συγγράμματα τοῦ ἱ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, ἦτο προφορική διδασκαλία καί τά κατηχητικά κηρύγματα του, τά ὁποῖα συνέγραφαν τήν ἴδια στιγμή ταχυγράφοι (σήμερα εἶναι τό παρόμοιον ἡ μέθοδος τῆς ἀπομαγνητοφώνησις)….

Τό ἐρώτημα μας πρός τόν σεβαστό Πρωτ. Δημήτριον εἶναι: πῶς καί δέν ἔκανε «λεκτικά λάθη» περί τήν Πίστη, στίς προφορικές ὁμιλίες του, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, καί ἔκανε ὁ «ἅγιος» μ. Ἰωσἠφ; Παράξενο δέν εἶναι; Καί καλά λεκτικά κ.λπ. φιλολογικά λάθη ἅπαντες οἱ ἅγιοι πράξασιν, ἀλλά κατά συρροήν κακοδοξίες;

ΣΧΟΛΙΟ. Οι  συγκρίσεις που προσπαθεί να κάνει ο κ.Π.Ν. είναι τουλάχιστον ατυχείς.Και ενώ γράφει «Γιατί ἆραγε, μερικοί, προτρέχουν καί θεωροῦν, ὡς τεθεωμένον καί ἅγιον, τόν Μοναχό Ἰωσήφ»όμως ο ίδιος τολμά και τον συγκρίνει με τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.Και προκύπτει η εύλογη απορία.

ΕΡΩΤΗΣΗ. Πώς τεκμηριώνετε ή διαψεύδετε κ.Νούνη την άποψη ότι   ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος έλεγχε τις σημειώσεις των ταχυγράφων και  διόρθωνε λάθη του ή λάθη τους, πριν δημοσιευτούν οι λόγοι του, αφού γνωρίζουμε ότι αλάνθαστος είναι μόνο ο Θεός; Έχετε κάποια σχετική  πληροφορία;

Γ. Στα ενυπόγραφα άρθρα μας, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του διαδικτύου, δεν αναφερθήκαμε σε συγκεκριμένα πρόσωπα, ούτε ιστολόγια ιδιωτών, γιατί δεν επιθυμούμε την στοχοποίηση κανενός. Σε κανένα άρθρο μας δεν χρησιμοποιήσαμε τη λέξη «συκοφάντες», αλλά τη λέξη «αντιφρονούντες» θέλοντας να τονιστεί,  ότι η διαφωνία δεν επικεντρώνεται σε πρόσωπα, αλλά  σε απόψεις.

Δ. Για το περιβόητο «ηχητικό ντοκουμέντο» περί των εκτρώσεων, γράφτηκε το εξής στο ιστολόγιο –ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΥΣΕΒΕΙΑΣ:

«Για το θέμα αυτό η Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου εξέδωσε συγκεκριμένη ανακοίνωση. Επί πλέον τονίζουμε, ότι στο συγκεκριμένο ηχητικό ντοκουμέντο πουθενά δεν ακούγεται ο Γέροντας να προτρέπει στην πρακτική των εκτρώσεων.

Γιατί ο συντάκτης του άρθρου στο ιστολόγιο -ΑΠΟΛΟΓΗΤΙΚΑ-  παρέλειψε το υπογραμμισμένο κείμενο; Εκ παραδρομής ή σκοπίμως;

Ε. Δεν σχολίασα, ούτε προτίθεμαι να σχολιάσω την ανακοίνωση της Ι.Ι.Μ.Βατοπαιδίου, επειδή δεν θέλω να παρεξηγηθώ και να θεωρηθώ από ορισμένους άτυπος διαδικτυακός εκπρόσωπος της Μονής;

Αποτελούν  όμως απορίας άξια τα εξής.

-Γιατί αποφεύγουν  επιμελώς να αποδείξουν οι ενδιαφερόμενοι, ως λανθασμένο, τον ισχυρισμό της Μονής, ότι το ηχητικό δηλαδή είναι πλαστό; Αρκεί  να το αποδείξει αυτό το φωτογραφικό υλικό που ισχυρίζεται ο καταγγέλων αρθρογράφος;

-Γιατί το ηχητικό, ενώ  έγινε το 1998, ήρθε στην επιφάνεια τα τελευταία χρόνια, μετά από την κοίμηση του Γέροντος; Μήπως θα ήταν πιο θεμιτό να κυκλοφορήσει, όταν ο Γέροντας ζούσε, ώστε να διαψεύσει ή να επιβεβαιώσει τα λόγια του και την θεληματική μαγνητοφώνησή του;

-Γιατί στο ηχητικό δεν ακούγεται κάποιος αντίλογος από τους ακροατές; Ακούγονται αυτά τα περίεργα και το ακροατήριο μένει αδρανές; Κανένας δεν είχε κάποια σχετική  απορία;

-Στην ηλεκτρονική διεύθυνση  http://apologitikaa.blogspot.com/2015/04/blog-post_24.html του ιστολογίου σας κ.Π.Ν.δημοσιεύετε απομαγνητοφωνημένο και σχολιασμένο το ηχητικό περί των εκτρώσεων.

Σας ρωτάω. Ποια είναι η ακριβής ερώτηση που έγινε στον Γέροντα, γιατί το κείμενο είναι ελλιπές με πολλές ασυναρτησίες; Τι σημαίνουν οι τελείες …. Δεν έγινε σωστή η μαγνητοφώνηση; Πάντως όσοι γνώρισαν και μίλησαν με τον μακαριστό Γέροντα (μεταξύ αυτών και ο γράφων) εκπλήττονται από το ηχητικό, επειδή δεν τους θυμίζει κάτι από το ύφος, την ηρεμία, την  άνεση και την γλυκύτητα που είχε ο λόγος του, όταν μιλούσε σε ακροατήριο.

-Πώς σας φαίνονται οι εικόνες που δημοσιεύονται σε συγκεκριμένο ιστολόγιο, στο οποίο επανειλημμένα ο μακαριστός Γέροντας απεικονίζεται είτε εν ζωή είτε κεκοιμημένος δίπλα από κομμάτια διαμελισμένων εμβρύων; Αυτή η τακτική πώς ερμηνεύεται και  ποιο εκκλησιαστικό ήθος εκπροσωπεί; Συμπεριλαμβάνεται και αυτό στη σύγχρονη Ακαδημαϊκή θεολογική έρευνα και θεολογία; Γιατί κ.Π.Ν.δεν διαμαρτύρεστε, αν διαφωνείτε ;Μήπως δεν το γνωρίζετε;Αποτελεί αυτή η πρακτική προσπάθεια σπίλωσης της μνήμης του μακαριστού Γέροντος,ΝΑΙ ή ΟΧΙ την στιγμή που υπάρχουν πλήθος αντιρρήσεων για το ηχητικό ντοκουμέντο και την γνησιότητά του;

Κλείνοντας το άρθρο  σημειώνω, ότι θα παρακολουθώ πλέον το θέμα ως παρατηρητής, αναμένοντας τις θέσεις των αρμόδιων εκκλησιαστικών φορέων, για τα ζητήματα  που προέκυψαν και δεν επιθυμώ καμία πλέον διαδικτυακή δημόσια αντιπαράθεση με κανένα  για τα συγκεκριμένα  θέματα. Είναι καιρός να μιλήσουν οι αρμόδιοι και εμείς ας σιωπήσουμε.

 

–

Η διδασκαλία του Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού για τη σχέση νου και Θείας Χάριτος.

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Συνεχίζοντας την αρθρογραφία μας, με αφορμή τις λεγόμενες «αιρετικές διδασκαλίες» του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού και αναμένοντας την επίσημη τοποθέτηση της Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου για το θέμα που έχει προκύψει, σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη, προβαίνουμε ενδεικτικά σε ένα πρώτο σχεδίασμα για τη διδασκαλία του Γέροντος για την σχέση του νου και της Θείας Χάριτος.

Ελπίζουμε μελλοντικά να αξιωθούμε να δημοσιεύσουμε αναλυτικό άρθρο για τη νηπτική διδασκαλία του μακαριστού Γέροντος. Το άρθρο που δημοσιεύουμε αποτελεί απόσπασμα και πρώτη σύντομη  απάντηση  για τις λεγόμενες «αιρετικές θέσεις» του Γέροντος.

Η ενέργειά μας αυτή προέρχεται όχι μόνο εξ αιτίας της γνωριμίας μας με  τον μακαριστό Γέροντα, αλλά και  από την υποχρέωση  να αναπαύσουμε συνειδήσεις πιστών που εδώ και αρκετό καιρό σκανδαλίζονται  από τα γραφόμενα και διαδιδόμενα στο διαδίκτυο, ότι δηλαδή  ο μακαριστός Γέροντας δίδασκε αιρετικές απόψεις, που απείχαν πολύ από τις απόψεις του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά και άλλων Νηπτικών πατέρων .

Ελπίζουμε να μην παρεξηγηθεί  η ενέργειά μας αυτή, ως παρέμβαση στα εσωτερικά της Ι.Μ.Βατοπαιδίου ή υπόδειξη, ούτε να χαρακτηριστεί ο γράφων ως «άτυπος εκπρόσωπος  της Μονής στο διαδίκτυο», γιατί απλούστατα τίποτε από αυτά δεν ισχύει.

Υπενθυμίζουμε, ότι η λεγόμενη αιρετική διδασκαλία (καινοτομία) του π.Ιωσήφ του Βατοπαιδινού προήλθε από βίντεο, που πρόσφατα αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα   Vatopedi.gr, και τιτλοφορείται «Τέκνα Θεού γενέσθαι». Στο βίντεο αυτό ομιλεί ο  π. Ιωσήφ  στο Συνοδικό της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου και  στο οποίο  μεταξύ άλλων αναφέρει  τα εξής : «Όταν λοιπόν όπως είπα κρατήσομεν την πρακτικήν έτσι αντιστάμενοι στην έννοιαν, στην κρούσιν του παραλόγου, τότε αρχίζει ο φωτισμός στον νουν, ξυπνάει ο νους και δεν πλανάται άκοπα στον άσκοπον μετεωρισμόν. Όταν η Θεία Χάρις αυτό το διαπιστώσει, ότι ο νους αυτός εξύπνησε και πήρε τη θέση του σαν πρόσωπο και ο νους είναι το πρόσωπο, τότε υποτάσσεται η Χάρις εις τον νουν, μυστήρια μυστηρίων.  Κι άλλοτε σας τα είπα αυτό, αλλά σας το είπα συγχωνευμένα.  Δεν είναι παράξενα τούτα.  Ο νους του ανθρώπου που είναι πρόσωπον και το κατ’ εικόνα και ομοίωσιν, είναι υπεράνω της Χάριτος.  Η Χάρις του Θεού είναι άκτιστος ενέργεια μέσω της οποίας κατασκεύασε τα πάντα και τα διοικεί.  Αλλά αυτή είναι εργαλείο, ο νους είναι πρόσωπον,  τόσον το κατ’ εικόνα και ομοίωσιν.  Γι’ αυτό και το φόρεσε ο Θεός Λόγος και το έχει αχώριστα στην αιωνιότητα της δόξης του, ο Πατήρ του μέλλοντος αιώνος».

Βασικά σημεία της διδασκαλίας του Γέροντος για την σχέση Θείας Χάριτος-νου. (Απόσπασμα)

Αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρα ότι ο μακαριστός Γέροντας διαπραγματεύτηκε τα θέματα αυτά και σε αξιόλογα βιβλία, που κυκλοφόρησε η Μονή. Και εκφράσαμε την απορία γιατί τα γραπτά παραβλέπονται και υπερτονίζεται από τους διαφωνούντες ο προφορικός λόγος (με όλες τις παγίδες και τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει ως κηρυγματικό μέσο)  και μάλιστα σε θέματα νηπτικά, πολύ δύσκολα κατανοητά, τουλάχιστον προφορικά, από το μεγαλύτερο μέρος του  ορθοδόξου πληρώματος.Στην συνέχεια θα παρουσιάσουμε αποσπάσματα από δύο βιβλία του Γέροντα, όπου διαπραγματεύται το θέμα «Νους-Θεία Χάρις.

Σημειώνουμε δε, ότι στα συγκεκριμένα βιβλία υπάρχουν και άλλες αναφορές στο υπό διαπραγμάτευση θέμα, που σε μελλοντικό μας άρθρο θα παρουσιάσουμε. Επίσης τονίζουμε, ότι ο μακαριστός Γέροντας ήταν υποτακτικός-μαθητής του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή, του οποίου οι πνευματικοί απόγονοι αναγέννησαν τον Αγιορείτικο μοναχισμό σε μια περίοδο παρακμής του Αγίου Όρους

Α. Στο βιβλίο –Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΗΣΥΧΑΣΤΗΣ (ΒΙΟΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ-ΔΕΚΑΦΩΝΟΣ ΣΑΛΠΙΓΞ) -Έκδοση Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου-2014, ο μακαριστός Γέροντας σχολιάζει τη νηπτική διδασκαλία του Γέροντός του Ιωσήφ του Ησυχαστή, γνωστή ως δεκάφωνος Σάλπιξ και γράφει τα εξής:

Σύμφωνα με την διδασκαλία του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή «..Η Θεία Χάρις….απαύγασμα είναι της θείας λαμπρότητος αισθομένη εν θεωρία και διαυγεία νοός, διάνοια τυγχάνει λεπτή, ευώδης και γλυκυτάτη πνοή, ευχή αρέμβαστος και λογισμών απαλλαγή, αγνοτάτη ζωή και τελείως ειρηνική, ταπεινή, ήσυχος, καθαρτική, φωτιστική, χαροποιός και πάσης φαντασίας απηλλαγμένη». Όταν ο άνθρωπος γίνεται μέτοχος της Θείας Χάριτος, τότε μπορεί, όπως αισθάνεται, όπως πάσχει τα θεία σκιρτήματα, να τα περιγράφει όχι συμβολικά ή εικονικά αλλά πραγματικά….(σχόλια στο τέταρτο σάλπισμα).

-«…Η προσπάθεια να αποκτήσει κάποιος την ταπεινοφροσύνη χωρίς την σύμπραξη της Θείας Χάριτος είναι σαν την προσπάθεια να αποκτήσει την εικόνα κάποιου πράγματος, όχι όμως το ίδιο το πράγμα. Όταν όμως η ενέργεια του θείου ζήλου παραμένει και η τήρηση των εντολών είναι μόνιμο καθήκον,τότε ΑΝΑΒΛΥΖΕΙ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ η οσμή της ταπεινοφροσύνης(σχόλια στο δεύτερο σάλπισμα).

………………………………………………………………………………..

Β. Στο βιβλίο του μακαριστού Γέροντος Ι.Β. –ΑΘΩΝΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ-(Έκδοση Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου-Έκδοση 2008) και στις σελίδες 171-176 αναπτύσσεται το θέμα με τίτλο -Περί των ενεργειών της Θείας Χάριτος-. Εκεί ο Γέροντας, όσον αφορά την επιστροφή της Χάριτος, γράφει:

«….Ένας τρόπος θεραπείας, ο οποίος συνήθως συμβαίνει σε όσους δοκιμάζονται από τη συστολή της χάριτος, είναι ο μέσω άλλων πνευματικών ανθρώπων. «Ας γυρίσουν κοντά μου αυτοί που σε σέβονται και γνωρίζουν τις εντολές σου»(Ψαλμ. 118, 79)· Όταν φθάσει το πλήρωμα του χρόνου της δοκιμασίας και πολεμηθεί αρκετά ο αυθάδης λογισμός, ο οποίος προκάλεσε την συστολή της χάριτος, επανέρχεται η συσταλείσα χάρις και διανοίγει τον σκοτισθέντα νου, ο οποίος ταπεινώνεται και υπακούει σ’  αυτούς που συμβουλεύουν όσα αφορούν τη σωτηρία. Ένα από τα πρώτα αισθητά σημεία τα οποία απολαμβάνει μετά την ανάκτηση της χάριτος είναι η ειρήνη των λογισμών και η αύξηση της δευτέρας μορφής της πίστεως. Αυτή η πίστη, η οποία λέγεται και «πίστις της θεωρίας», είναι υψηλότερη της συνήθους πίστεως και γεννάται από την πείρα της θείας αντιλήψεως, της θείας παρηγορίας η οποία εμφανίσθηκε και έγινε αντιληπτή από το νου και την αίσθηση ως πρακτική θεία επέμβαση. Ο μακάριος Γέροντας αυτό το περιέγραφε ως εξής: «Και ειρήνη των λογισμών επί τούτοις εξήνθησεν, ως και δύναμις πίστεως προσετέθη… και ταύτης κυοφορησάσης λέγω της πίστεως, θυγατέρα γεννά την ελπίδα την ακαταίσχυντον, κακείθεν η θεία δυάς νοητώς πτερωθείσα προς της αγάπης την ένωσιν δέδεται»

…Η πίστη της θεωρίας, ως γέννημα των πειρασμών, παρέχει στο νου θάρρος, έχουσα ως ενέχυρα τις αποδείξεις της θείας επεμβάσεως. Τότε γεννάται η μακαρία ελπίδα, η οποία δεν καταισχύνει. Αυτές οι κορυφαίες αρετές, όταν δοθούν από τη χάρη στον φωτισθέντα νουν, δεν μένουν επί πολύ μόνες, αλλά προσελκύουν ως αχώριστη την μακαρίαν αγάπη, οπότε ο άνθρωπος γεύεται ήδη από εδώ τα μυστήρια του μέλλοντος.

….. Όταν έρχεται η χάρις πληροφορείται ο νους για την παρουσία του Κυρίου μας και αισθητά πλέον πάσχει τα θεία, εισερχόμενος «εις το εσώτερον του καταπετάσματος, όπου πρόδρομος υπέρ ημών εισήλθεν ο Ιησούς», όχι πλέον εξ ακοής πίστεως, αλλά αυτοπροσώπως, δια του πληρώματος της χάριτος, την οποίαν ο Κύριος δίδει σε όσους «έλαβον αυτόν» δηλ. τον δέχθηκαν και τον πίστεψαν. «Όσοι δε έλαβον αυτόν, τους έδωσε το δικαίωμα να γίνουν παιδιά του Θεού»(Ιω. 1, 12). Και εδώ ακόμη έχουμε εισαγωγή, όχι τελείωση.

—————————————————————————————————

Και ρωτάμε τους αντιφρονούντες.

Με βάση το πολύ μικρό αυτό απάνθισμα των γραπτών λόγων του Γέροντος, πως στοιχειοθετούνται οι απόψεις ότι ο Γέροντας μειώνει  τη Θεία Χάρη και την κατατάσσει  ως κατώτερη από το νου και πώς  ισχυρίζεται επίσης ότι  η Χάρις είναι εργαλείο και όχι «η δύναμη του Αγίου Πνεύματος»  την οποία χαρακτηρίζει καθαρτική, φωτιστική και χαροποιός, σύμφωνα με την διδασκαλία του μακαριστού του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή;

Απόψεις και προβληματισμοί με αφορμή το άρθρο»«Ο μακαριστός Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός και η δική μας σιωπή»

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου

Tά άρθρα, που αφορούν τις λεγόμενες  «αιρετικές απόψεις»  για θέματα ορθοδόξου πίστεως του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού και  αναφέρθηκαν σε προηγούμενο άρθρο μας,έγιναν αφορμή διαδικτυακών συζητήσεων, κατά τις οποίες  διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις. Βέβαια εννοείται ότι ή καταγραφή μιας άποψης για το θέμα απαιτεί θεολογική παιδεία και προπαιδεία, οπότε εκ των πραγμάτων μερικές από τις απόψεις που γράφτηκαν, επειδή στερούνται θεολογικής βάσης, είναι ανάξιες σχολιασμού.

Καταγράφουμε πρώτα μερικές  απόψεις με αφορμή το δημοσιευμένο άρθρο «Ο μακαριστός  Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός και η δική μας σιωπή» και στη συνέχεια θα καταγράψουμε μερικές ακόμα  σκέψεις και προβληματισμούς. (Για ευνόητους λόγους, χρησιμοποιούμε τα αρχικά των ονομάτων των συμμετεχόντων στη συζήτηση). Μελλοντικά δε, σε άλλο άρθρο μας, εφόσον δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, θα διαπραγματευτούμε τις λεγόμενες «αιρετικές απόψεις του Γέροντα με βάση τα γραπτά κείμενα του Γέροντα.

Μερικές απόψεις από την διαδικτυακή συζήτηση και το διαδίκτυο

————————————————————————————————————–

1. M.N. P. Με όλο το σεβασμό, αλλά η Μονή Βατοπαιδίου είναι προσηλωμένη στη προσευχή και στο πνευματικό έργο που επιτελεί και καλά κάνει να μην απαντά στους άδικους κατήγορους της, που δυστυχώς είναι και υποτίθεμενοι αδελφοί χριστιανοί αυτοί με «θεολογικά» επιχειρήματα και όχι αλλόθρησκοι ή άθεοι. Δεν είναι παράδοξο αυτό, και ο Χριστός κατηγορήθηκε από τους «θεούσους» της εποχής του πως είναι με τη δύναμη του Σατανά που εκβάλλει δαιμόνια από ανθρώπους.

   2. E. S. Η παράδοση της Εκκλησίας αναφέρει, ότι για θέματα ΠΙΣΤΕΩΣ ακόμα και οι ασκητές έβγαιναν από τα βάθη της ερήμου στον κόσμο προκειμένου να ορθοτομήσουν. Για θέματα ΠΙΣΤΕΩΣ δεν είναι «ανωτερότητα» το να μην ασχολείσαι με τους κατηγόρους, αλλά είναι ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να ασχοληθείς!!! Είναι πνευματικό έργο ανώτερο της προσευχής. Αν για περιουσιακά θέματα είναι υποχρέωση της κάθε μονής να τα υπερασπίζεται και να καταφεύγει ακόμα και στα πολιτικά δικαστήρια, φανταστείτε τότε για τα θέματα ΠΙΣΤΕΩΣ ποια είναι η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ της κάθε Μονής!!!

3. E.S. Και ας μη ξεχνάμε τον Αββά Αγάθωνα : «Όχι, δεν είμαι αιρετικός!»

Σ’ ένα βιβλίο παμπάλαιο της Ορθοδοξίας βρίσκεται τούτο το γεγονός, που αναφέρεται στον αββά Αγάθωνα. Μερικοί ασκητές, που άκουσαν τη φήμη του και τη μεγάλη διάκριση που είχε, πήγαν να τον επισκεφθούν. Θέλοντας να τον δοκιμάσουν αν οργίζεται, τον ρώτησαν: «Εσύ είσαι ο Αγάθων, που λένε πως είσαι πόρνος και υπερήφανος;» «Nαι, αδελφοί μου, εγώ είμαι». «Εσύ είσαι o Αγάθων ο φλύαρος και κατάλαλος;» «Nαι, αδελφοί μου, εγώ είμαι». «Εσύ είσαι ο Αγάθων ο αιρετικός;»

Τότε ο Αγάθων αποκρίθηκε: «Όχι, δεν είμαι αιρετικός!» Οι ασκητές τον ρώτησαν να τους πει, γιατί όσα του έλεγαν πρώτα τα παραδέχονταν για τον εαυτό του, ενώ το λόγο τούτο, με την κατηγορία του αιρετικού, δεν τον βάσταξε;

Κ’ εκείνος, ο γέροντας ο άγιος και διακριτικός, τους απάντησε: «Τα πρώτα, εμαυτώ επιγράφω· όφελος γαρ έστι τη ψυχή μου. Το δε αιρετικός, χωρισμός εστι από του Θεού, και ου θέλω χωρισθήναι από Θεού». Οι ασκητές θαύμασαν την πνευματική σοφία της διακρίσεως του γέροντα και έφυγαν πνευματικά οικοδομημένοι

4. Ανώνυμος «…. Αλλά ο ίδιος δεν έτυχε καλύτερης αντιμετώπισης όσο ζούσε γιατί να είναι διαφορετικά τα πράγματα τώρα. Η μόνη απόδειξη της αγιότητάς του είναι το χαμόγελο του μετά θάνατον και η αγάπη των χιλιάδων πνευματικών του παιδιών που γνωρίζουν εκ πείρας την αγιότητα και τη πλούσια χάρη που είχε όσο ζούσε και αύξησε τώρα μετά θάνατον..

Είχα τη μεγάλη ευλογία να μου επιτρέψει να αναπτύξω μαζί του μια βαθιά σχέση πνευματικής αγάπης για πάνω από δεκατρία χρόνια μέχρι την κοίμησή του και γνωρίζω πάρα πολύ καλά το ήθος και τις διδαχές του καθώς και το ύφος με το οποίο μιλούσε. Γνωρίζω επίσης πάρα πολύ καλά τη συγχωρητικότητα και την ταπείνωσή του. Δεν εκπλήττομαι που πάντοτε παρεξηγείτο γιατί παρότι θεοδίδακτος ήταν αυθόρμητος. Είχε ευρεία γνώση πολλών θεμάτων παρόλο που ο ίδιος πήγε μόνο μέχρι την Τρίτη δημοτικού και αυτή με ‘διαλείμματα όταν δεν βοηθούσε στα χωράφια’. Συνήθιζε μάλιστα να απορεί πώς και έγραφε όλα αυτά τα βιβλία. Ηταν διάχυτη η Θεία χάρη όχι μόνο πάνω του αλλά και στα λόγια  και σε όλη του την ύπαρξη.

Άλλες σκέψεις και προβληματισμοί

Αποτελεί «άξιον απορίας» η πρακτική να χαρακτηρισθεί ο μακαριστός Γέροντας ως πλανεμένος και αιρετικός, με βάση κάποιες ομιλίες του, την στιγμή που υπάρχει μεγάλος αριθμός βιβλίων του, όπου διαπραγματεύεται αναλυτικά πολλά από τα θέματα για τα οποία κατηγορείται ότι εκφράζει αιρετικές απόψεις.

Γνωρίζουν  οι με τα «θεολογικά» διατρίβοντες τα μειονεκτήματα του προφορικού λόγου (λεκτικά και φραστικά λάθη).Επίσης γνωρίζουν «οι τον Λόγον κηρύσσοντες»  ότι το επίπεδο του ακροατηρίου αναγκάζει πολλές φορές τον εκάστοτε ιεροκήρυκα να προσαρμόζει τον λόγο του, ώστε να δώσει με απλό και κατανοητό τρόπο δύσκολες θεολογικές έννοιες, οπότε αναγκαστικά πιθανόν να κάνει και λάθη. Γνωρίζουν οι θεολογούντες και οι θεολογίζοντες, ότι η εμπειρική θεολογία είναι πολύ ανώτερη από την λεγόμενη Ακαδημαϊκή. Και  ότι ουδείς αλάνθαστος, παρά μόνο ο Θεός.Τέλος δε αξιοσημείωτο είναι ότι στον κατάλογο  των Αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας υπάρχουν Άγιοι, εμπειρικοί θεολόγοι και σκεύη του Παρακλήτου, που διατύπωσαν αμφισβητούμενες θέσεις για διάφορα θέματα πίστεως, όπως π.χ. ο νεοφανής Όσιος Παϊσιος για θέματα εσχατολογικά. Αντί λοιπόν να γίνουμε εμείς και ο καθένας ξεχωριστά Κριτήριο  Ορθοδοξίας, ας αφήσουμε την Εκκλησία να μιλήσει.

Η Εκκλησία  είναι «στύλος και εδραίωμα της αληθείας» (Α’ Τιμ. 3,15) με κανονικό αίσθημα ευθύνης και άδολη ευαισθησία και ο μόνος ρυθμιστής για τα αναφυόμενα εκάστοτε προβλήματα. Είναι Εκείνη, η οποία επαγρυπνεί και μας κατευθύνει με πιστότητα «επί τω ονόματι του Ιησού» (Πραξ. 4,18·5,28). Είναι ο αψευδής Κανόνας της Πίστεως και ο θεματοφύλακας της αυθεντικής Αποστολικής Παρακαταθήκης.

Α. Το θέμα των προφητειών του μακαριστού Γέροντος.

Κυκλοφορούν ευρύτατα στο διαδίκτυο  ηχητικά videos στα οποία ακούγεται να μιλάει ο μακαριστός Γέροντας για γεγονότα, που πρόκειται να συμβούν και μάλιστα ορισμένοι αυτόκλητοι ερμηνευτές τα παρουσιάζουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργούν πανικό και σύγχυση στο χριστεπώνυμο πλήρωμα, αφού λόγω της κρίσης και των γεωπολιτικών ανακατάξεων  η προφητολογία έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Tα λεγόμενα ηχητικά ντοκουμέντα αποτελούν απαντήσεις τηλεφωνικές κυρίως του Γέροντος σε ορισμένες σχετικές ερωτήσεις, δίνεται δε η εντύπωση, ότι αυτά αποτελούν ηχητικές συρραφές από διάφορες εκπομπές.

Όσοι όμως  γνώρισαν τον Γέροντα (μεταξύ αυτών και ο γράφων) διαπίστωναν με πολύ ευκολία ότι ο μακαριστός κάθε άλλο παρά υιοθετούσε την πρακτική της τρομολαγνίας. Αντίθετα η διδασκαλία του ξεκινούσε με την δοξολογία και  την προτροπή στην πίστη στην Πρόνοια του Παναγάθου Θεού και τελείωνε με την ευχαριστία στο Θεό για όλες τις ευεργεσίες του στο ανθρώπινο αχάριστο γένος. Ό,τι έλεγε είχε ως  σκοπό να μας ωθήσει σε περισσότερη προσευχή και μετάνοια, δηλαδή σε ριζική αλλαγή του τρόπου σκέψης και αντίληψης του κόσμου μας και επομένως του τρόπου της ζωής μας. Να συνειδητοποιήσουμε δηλαδή  πως στοχεύουμε στην Ουράνια Ιερουσαλήμ, να εμπιστευτούμε το σχέδιο του Θεού για την σωτηρία μας.

Με ποιμαντική αγωνία και με Εκκλησιαστική διάκριση προέτρεπε να προσευχόμαστε αδιατάρακτα, για τα όσα συμβαίνουν στους καιρούς μας και να μένομε ακλόνητοι και αμετακίνητοι στη σώζουσα Διδασκαλία της Αγίας μας Εκκλησίας, «ενωτιζόμενοι με προσοχή το παράγγελμα του Αποστόλου των Εθνών Παύλου, προς τον πρώτο Επίσκοπο και Πάτρωνα της Εκκλησίας μας, Άγιο Απόστολο Τίτο: «μωράς δε ζητήσεις και γενεαλογίας Και έρεις και μάχας νομικάς περιίστασο, εισί γαρ ανωφελείς και μάταιοι» (Τιτ. 3,9)……..

Στους αυτόκλητους δε ερμηνευτές των προφητικών απόψεων του μακαριστού Γέροντος λέμε ότι οι προφητείες θα ερμηνευθούν με ασφάλεια εφόσον πραγματοποιηθούν.

Β. Οι απόψεις του Γέροντα περί των εκτρώσεων

Για το θέμα αυτό η Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου εξέδωσε συγκεκριμένη ανακοίνωση. Επί πλέον τονίζουμε, ότι στο συγκεκριμένο ηχητικό ντοκουμέντο πουθενά δεν ακούγεται ο Γέροντας να προτρέπει στην πρακτική των εκτρώσεων.

Γ. Τα θέματα που προέκυψαν από τις ομιλίες του Γέροντα σε προσκυνητές και βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα www.vatopaidi.gr.

Όπως αναφέραμε και σε προηγούμενη ανάρτησή μας, περιμένουμε πρώτα, σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη, την επίσημη ανακοίνωση-παρέμβαση της Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου για τους παρακάτω λόγους.

1. Τα ¨θεολογικά» επιχειρήματα των αντιφρονούντων αντλούνται από videos  που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα www.vatopaidi.gr. Μήπως η ιστοσελίδα δεν ανήκει στην Μονή;

2. Γνωρίζει πολύ καλά η Μονή ποια είναι στα μοναχικά θέσμια η θέση και η αξία του Γέροντος. Και επίσης γνωρίζει τι σημαίνει να κατηγορούν τον Γέροντα σου, που δεν είναι εν ζωή, για αιρετικές-πλανεμένες απόψεις για θέματα πίστεως και εσύ να σιωπάς και να μην αναπαύεις συνειδήσεις.

3. Η σιωπή (ως πρακτική απαξίωσης) ευνοεί τον σκανδαλισμό των πιστών και αφήνει να πλανάται η άποψη, ότι και οι πνευματικοί απόγονοι του Γέροντος δεν ορθοτομούν και ορθοδοξούν και κινούνται σε ατραπούς πλάνης και αιρέσεως; Αν διαβάσουμε  τα γραφόμενα θα διαπιστώσουμε, ότι ισχυρίζονται μερικοί  αρθρογράφοι, ότι ο Γέροντας εκφράζει απόψεις που απέχουν από τις Ορθόδοξες θέσεις των Αγίων Γρηγορίου του Παλαμά και Ιουστίνου Πόποβιτς. Και όταν αυτά γράφονται για ένα Αγιορείτη Γέροντα το θέμα που προκύπτει ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΣΟΒΑΡΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΘΕΜΑ. Και αξίζει να αφιερώσουν ελάχιστο χρόνο, από τις πνευματικές ενασχολήσεις τους οι ιθύνοντες της Μονής για να ασχοληθούν και με αυτό μέσα στα πλαίσια του πνευματικού έργου τους, αφού είναι ηλίου φαεινότερον ότι διαθέτουν αρκετό χρόνο για να ασχοληθούν με άλλες δραστηριότητες.

4. Οι χαρακτηρισμοί που διατυπώνονται από ορισμένους για τον μακαριστό Γέροντα αποτελούν κατάφωρη προσβολή μνήμης νεκρού με όλα τα συνεπακόλουθα. Η ελευθεροτυπία του διαδικτύου έχει τουλάχιστον και κάποιους απαράβατους κανόνες, που θα πρέπει να τους σεβαστούμε και να τους εφαρμόσουμε.

5. Και επειδή μπορεί να παρεξηγηθούν τα γραφόμενα (προσφιλή τακτική στον εκκλησιαστικό και διαδικτυακό χώρο) και να θεωρηθούν παρέμβαση στη Μονή ή υπόδειξη, υπενθυμίζουμε ότι η Ορθόδοξη παράδοση της Εκκλησίας επιβάλλει την αντίδραση σε παρόμοιες περιπτώσεις. Υπενθυμίζουμε  γι΄αυτό τα ΟΧΙ και τα ΝΑΙ του αββά Αγάθωνα, που αναφέρθηκαν παραπάνω. Και όπως η Μονή ήταν λαλίσταση όταν εξελισσόταν το λεγόμενο «σκάνδαλο της Βατοπαιδίου» (και καλά έκανε) περιμένουμε και τώρα να διατυπώσει τον λόγον που απαιτεί η περίσταση.

Ο μακαριστός Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός και η δική μας σιωπή.

πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.

Παρατηρείται τον τελευταίο καιρό στο διαδίκτυο (με αφορμή διαφημιζόμενες πρακτικές της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου),  δημοσιεύσεις άρθρων, με  κριτική των απόψεων για διάφορα θέματα πίστεως  του μακαριστού Γέροντος Ιωσήφ του Βατοπαιδινού.

Τα θέματα,που διαπραγματεύονται τα άρθρα αυτά είναι:

Α. Οι λεγόμενες προφητείες του Γέροντος, που κυκλοφορούν ευρύτατα  στο διαδίκτυο.

Β. Οι απόψεις του Γέροντος για τις εκτρώσεις, με βάση ένα ηχητικό ντοκουμέντο.(Έχει εκδοθεί σχετική ανακοίνωση από την Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου)

Γ. Νηπτικά θέματα. Συγκεκριμένα δημοσιεύτηκαν στην κατηγορία αυτή τα παρακάτω άρθρα.

-Η περί «πληρώσεως  ενοχής» θέση του π.Ιωσήφ Βατοπαιδινού, παραπέμπει στο Ανσέλμειο σωτηριολογικό πρότυπο.(πηγή.video ομιλίας με θέμα ¨Ο σκοπός της ζωής¨)

-Αιρετική διδασκαλία του π.Ιωσήφ του Βατοπαιδινού ,περί της Θείας Χάριτος.(πηγή.video με τίτλο «Τέκνα Θεού γενέσθαι»)

-Δ. Διάφορα άλλα θέματα (π.χ. Η χωρίς προηγούμενη πατερική βάση του π.Ι.Β. για τη γέννηση του Χριστού κ.α).

Ειδικότερα για τα video-πηγές  των άρθρων των περιπτώσεων  Γ και Δ δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.vatopaidi.gr.  ιστοσελίδα της Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει επίσημη ανακοίνωση-θέση της Μονής για τα θιγόμενα θέματα.

Σήμερα όμως διαβάσαμε και την εξής θλιβερή εξέλιξη  σε άρθρο του θεολόγου κ.Β.Χαραλάμπους.

«Το θέμα της καινοφανούς αιρετικής διδασκαλίας για τη Θεία Χάρη, που δίδαξε ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός, είναι αρκετά σοβαρό και προς τούτο έχουν ενημερωθεί οι ακόλουθοι:

– Το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

– Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου.

– Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος.

–  Η Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους.

Η αιρετική και βλάσφημη ερμηνεία ή μάλλον το αιρετικό βίωμα του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού για τη Θεία Χάρη, την οποία θεώρησε ως κατώτερη του ανθρωπίνου νου (‘’χείρον νοήσεως’’ και κατά τους βαρλααμίτες), δεν αποτελεί φραστικό λάθος, για το λόγο ότι γνωρίζοντας ότι τούτο είναι παραδοξολόγημα, το χαρακτήρισε ως «μυστήρια μυστηρίων».

Η αιρετική αυτή θέση είχε αναφερθεί ξανά.  «Κι άλλοτε σας το είπα αυτό, αλλά σας το είπα συγχωνευμένα.  Δεν είναι παράξενα τούτα», ανέφερε χαρακτηριστικά  ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός.

«Η χάρη όμως και η αλήθεια στον Χριστιανισμό», κατά τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, «δεν είναι αφηρημένες έννοιες, αλλά ζώντα μέλη της προσωπικότητας του Θεανθρώπου Χριστού».

Η σοβαρότητα του θέματος επέβαλε την ενημέρωση του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου, της  Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, της  Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και της  Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους.  Αρωγός στην προσπάθεια μας αυτή ας είναι ο πνευματορρήτωρ Άγιος  Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο «κήρυξ της Χάριτος», τις πρεσβείες του οποίου θερμώς επικαλούμαστε.»

Έτσι διαπιστώνουμε ότι η σιωπή της Μονής άνοιξε άλλους δρόμους, με σκοπό  τη σπίλωση της μνήμης του Γέροντος Ιωσήφ και τον χαρακτηρισμό του ως πλανεμένο και αιρετικό.Ο Γέροντας όμως είναι  ο δυνατός κρίκος μιας αλυσίδας μοναχών,που η παρουσία τους αναγέννησε τον Αγιορείτικο μοναχισμό.

Ο γράφων γνώρισε τον μακαριστό Γέροντα και μελέτησε αρκετά από τα βιβλία του, όπου καταγράφονται επισήμως και ενυπογράφως  οι διδασκαλίες του Γέροντα σε θέματα πίστεως. Αποτελεί παράδοξο  γεγονός ότι γίνεται κριτική στις απόψεις του Γέροντος για θέματα πίστεως, σε ομιλίες (που πιθανόν να γίνονται λεκτικά λάθη) χωρίς να γίνεται η παραπομπή σε γραπτά κείμενα που είναι οι επίσημες απόψεις για διάφορα θέματα.

Είναι οδυνηρό να συμμετέχουμε και εμείς στην  απαράδεκτη προσπάθεια αυτή, με την πρακτική της  ΣΙΩΠΗΣ και της απαξίωσης στους κατηγόρους του Γέροντα..

Είναι καιρός πλέον η αρμόδια Μονή που είναι η  Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου να ασχοληθεί επισταμένως με το θέμα και με γραπτές ανακοινώσεις να αναπαύσει συνειδήσεις, έστω και εκ των υστέρων.

Λόγος Εγκωμιαστικός σε όλους τους Βατοπαιδινούς Αγίους (Σύναξη 23 Ιουλίου /10 Ιουλίου π.η)

 

(Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού)  

Ως ήλιος λαμπρός, ανέτειλε η σημερινή εορτή για την Εκκλησία του Χριστού και ιδιαίτερα για την Ιερά και Σεβασμία Μεγίστη Μονή του Βατοπαιδίου. Ας πανηγυρίσωμε με σεμνότητα και θείο φρόνημα και ας συνεορτάσουμε, όσοι συγκεντρωθήκαμε στον πανίερο αυτό ναό. Ας ψάλλουμε, κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, καινά και κοινά άσματα. Κοινά, γιατί οι εορταζόμενοι Πατέρες ήσαν και είναι κοινοί προστάτες και ευεργέτες, σε μας που κατοικούμε στον ιερό αυτό χώρο. Καινά, γιατί καινή, νέα δηλαδή, είναι και η μνήμη τους. Δεν ετελείτο παλαιότερα. Δίκαια και εύλογα εορτάζεται σήμερα μετά την ιστορική επαναφορά από τη μακροχρόνια ιδιορρύθμη ζωή στο κοινόβιακό σύστημα της Μονής κατά το σωτήριον έτος 1990.

 

Δίκαια καθιέρωθηκε ο από κοινού εορτασμός όλων των Βατοπαιδινών Αγίων, οι οποίοι έγιναν και γίνονται πρόξενοι μυρίων αγαθών, αφού εορτάζομε, κατά τη διάρκεια του έτους, από κοινού Όσιους Πατέρες, που δεν έγιναν αίτιοι τόσων πολλών αγαθών σε μας.

Οι αγιασμένοι αυτοί Πατέρες, ήσαν προστάτες και έφοροι της Μονής μας, όχι μόνον όταν ζούσαν, αλλά και μετά θάνατον. Αυτοί οι θείοι Πατέρες, ως ευωδιαστά κρίνα και μυρίπνοα άνθη, ως δένδρα πολύκαρπα, φύτρωσαν σ’ αυτόν τον τόπο και τον μετέβαλλαν σε νοητό παράδεισο. Μετέτρεψαν σε επίγειο ουρανό τον χώρον αυτόν της ασκήσεώς τους, επειδή ἐζησαν ως άγγελοι, γιατί πάντοτε είχαν «την διάνοιαν προς Θεόν». Και παρέδωσαν σε μας, ως κληρονομιά πατρική, τις διδασκαλίες, τους τύπους και τις διατάξεις τους, που με αυτές οδήγησαν, όταν ζούσαν, πλήθη μοναχών στις ευθείες τρίβους της σωτηρίας και οδηγούν σήμερα όλους εμάς, τα πνευματικά τέκνα τους, στην αιώνιο ζωή. Μεριμνούν για την Ποίμνη τους και μας φυλάττουν από κάθε ανάγκη και δύσκολη περίσταση με τις συνεχείς και αδιάλειπτες πρεσβείες τους.

Αυτοί οι αοίδιμοι Όσιοι και Θεοφόροι Πατέρες μας, που πραγματικά ήσαν άνθρωποι του Θεού και υιοί του Πατρός των φώτων, προτίμησαν ως κοινή τους πατρίδα τον ιερόν Άθωνα, όπου έζησαν άλλος περισσότερα και άλλος λιγότερα χρόνια. Αφού ευαρέστησαν τον Θεό πλουτίσθηκαν από αυτόν με τε πολυποίκιλα, υπερφυσικά και ουράνια, χαρίσματα της αγιότητας.

Άλλοι παρέμειναν μέχρι τέλους της ζωής τους και εκοιμήθησαν εν Κυρίω στην Ιερά Μονή της μετανοίας τους, άλλοι δε κάνοντας υπακοή πρόσφεραν στο πλήρωμα της εν τω κόσμῳ Εκκλησίας, τις άξιες παντός επαίνου υπηρεσίες τους, είτε αναβιβασθέντες στο μεγάλο αξίωμα της Αρχιερωσύνης, είτε ως απλοί μοναχοί αίροντες τον σταυρόν του Κυρίου, όπως θα διηγηθούμε στη συνέχεια στο βίο του καθενός ξεχωριστά.

Τις ελπίδες τους είχαν στην Κυρία μας Θεοτόκο, την Αειπάρθενο Μητέρα του Θεού. Γνώριζαν την υπόσχεσή της στους μοναχούς, που έδωσε στον Άγιο Πέτρο τον Αθωνίτη. Είπε η Θεομήτωρ: «Αυτό το όρος το διάλεξα από όλη τη γη και αποφάσισα να το δωρήσω στη Μοναχική πολιτεία. Έτσι λοιπόν, σαν ένα ιδιαίτερο κατοικητήριο, το αφιέρωσα στον εαυτό μου, και απ’ εδώ και στο εξής θα ονομάζεται άγιον. Και θα υπερασπισθώ καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου τους, εκείνους οι οποίοι εδώ θα αγωνισθούν εναντίον του κοινου εχθρού των ανθρώπων. Και θα είμαι βέβαια γι’ αυτούς ανίκητος σύμμαχος, οδηγός για εκείνα που πρέπει να πράττουν, εξηγητής για εκείνα που δεν πρέπει να πράττουν, προστάτιδα, ιατρός, τροφέας· για εκείνη βέβαια την τροφή και την ιατρεία που αφορά και το σώμα, ώστε να το συντηρεί και να το ωφελεί, και το πνεύμα, ώστε να το δυναμώνει και να μη το αφήνει να απομακρυνθεί από το καλό. Επί πλέον θα συστήσω αυτούς στον Υιό και Θεό μου, και θα ζητήσω από Αυτόν, να έχουν τέλεια την άφεση των αμαρτιών τους, εκείνοι που θα τελειώσουν εδώ τη ζωή τους καλώς».

Αυτό αφού άκουσαν και οι Όσιοι Πατέρες μας, εγκατέλειψαν τον κόσμο και όλα όσα είχαν σ’ αυτόν: γονείς, συγγενείς, σπίτια, περιουσίες, δόξα και εφήμερες ηδονές και ήλθαν στον πανέμορφο αυτό παράδεισο της Δέσποινάς μας Θεοτόκου, ελπίζοντες στην προστασία και τη σκέπη της, για να φυλάξουν «οδούς σκληράς», τις δύο μεγάλες εντολές, πρώτον της ολοκληρωτικής αγάπης, «εξ όλης διανοίας, εξ όλης ψυχής και εξ όλης ισχύος» προς τον Θεό και δεύτερον της αγάπης προς τον πλησίον, και με τον τρόπον αυτόν να φθάσουν στην τελειότητα της αρετής, όσον είναι δυνατόν στους ανθρώπους. Αφού προτίμησαν την ησυχία, η οποία κατά τον Μέγα Βασίλειο, είναι «αρχή καθάρσεως της ψυχής», πολέμησαν με σώμα υλικό τις άυλες αρχές και εξουσίες «του κοσμοκράτορος του αιώνος τούτου», τις οποίες κατανίκησαν με τα διάφορα μέσα και εργαλεία της ασκήσεως και το μεν σώμα καθάρισαν από την εμπάθεια, την δε ψυχή από την ηδυπάθεια, τον δε νουν από την προσπάθεια, όπως φιλοσοφεί ο θεηγόρος Μάξιμος ο Ομολογητής.

Έγιναν έτσι όργανα δεκτικά της ενέργειας, του φωτισμού και της Χάριτος του Παναγίου Πνεύματος φθάσαντες εις το, κατά τον Απ. Παύλο, «μέτρον της ηλικίας του πληρώματος του Χριστού». Έγιναν «κατά χάριν» θεοί γνωρίζοντες τον «κατά φύσιν» Θεό. Και όπως τους γνώριζε ο Θεός, γνώριζαν και αυτοί τον Θεό, όπως αναφέρει ο Θεολόγος Γρηγόριος- «αφού δε γίνομε τέτοιοι, να συναναστρεφόμαστε με τον Θεό ως συγγενείς. Ο Θεός να ενώνεται και να επιτρέπει να τον γνωρίζουν θεοί, και μάλιστα τόσον πολύ, όσον γνωρίζει κιόλας εκείνους τους οποίους γνωρίζει».

Αυτοί οι Άγιοι, που ήλθαν στο τόπο της σημερινής μας διαμονής, θερμαινόμενοι από θεία έμπνευση και από θεοφιλή σκοπό, έκτισαν ή ανοικοδόμησαν από τα θεμέλια, λόγω της καταστροφής, τη σημερινή περικαλλέστατη και θαυμαστή Μεγίστη Μονή του Βατοπαιδίου και συνέβαλαν στην ανακαίνιση και την ακμή της.

Πρώτος που έκτισε ναό, και μάλιστα στο σημείο που βρίσκεται ο σημερινός περικαλλής ναός της Αγίας Ζώνης, στο όνομα της Υπεραγίας Θεοτόκου, σύμφωνα με την περιγραφή και μαρτυρία των σχετικών κωδίκων είναι ο Μ. Κωνσταντίνος κατά το εικοστό πρώτον έτος της βασιλείας του. Ο ναός και άλλα χριστιανικά μνημεία διατηρήθηκαν μέχρι την καταστροφή τους από τον Ιουλιανό τον Αποστάτη και Παραβάτη, που προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να αναβιώσει, τη νεκρή ήδη, ειδωλολατρία.

Η επανίδρυση της Μονής, σε ευρυχωρότερο τόπο και με τελειότερες οικοδομές έγινε από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Μέγα με αφορμή το εξής γεγονός. Ο γιός του Αρκάδιος πήγε στη Ρώμη για να επισκεφθεί τα αδέλφια του Ονώριο και Πλακίδια. Κατά την επιστροφή του, όταν έφθασε στην περιοχή μεταξύ Αγίου Όρους και Θάσου, έπεσε σε μεγάλη θαλασσοταραχή και ναυάγησε. Λόγω της ευλάβειας, που είχε πάντοτε, στην Κυρία Θεοτόκο κατέφυγε σ’ αυτήν, επικαλούμενος το θείο όνομά της. Με τη γρήγορη επέμβασή της, διασώθηκε κοντά σε μια βάτο και ένα πηγάδι. Η παράδοση αναφέρει ότι κοντά στη βάτο ανακάλυψε την εικόνα της Παναγίας της Βηματάρισσας, την οποίαν ίσως πρόλαβαν και έκρυψαν οι μοναχοί πριν καταστραφεί η Μονή, από τους ειδωλολάτρες. Από τότε η Μονή πήρε το όνομά της, ως «Βατοπαίδιον», επειδή το «παιδίον» Αρκάδιος βρέθηκε κάτω από τη «βάτο». Η θαυμαστή διάσωση του βασιλόπαιδος συγκίνησε την αυτοκρατορική οικογένεια, που εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη της, έστειλε πλούσια τα απαραίτητα υλικά αγαθά για την ανοικοδόμηση ναού και των άλλων κτισμάτων, που ήταν αναγκαία για τη λειτουργία της Μονής. Ο σημερινός περικαλλέστατος και μεγαλοπρεπής ναός, που διαμορφώθηκε και ανακαινίστηκε αργότερα, κτίσθηκε στα θεμέλια του ιδρυθέντος τότε ναού.

Η πολυκύμαντη ιστορία της Μονής συνεχίζεται περίπου πέντε αιώνες με τις κατά καιρούς επιδρομές από τους πειρατές. Στις αρχές του 10^ου αιώνα, Άραβες επιδρομείς την κατέστρεψαν ολοκληρωτικά κατεδαφίζοντας και το ναό, που έκτισε ο Μ. Θεοδόσιος. Κατά την ολοκληρωτική καταστροφή της Μονής η Εικόνα της Βηματάρισσας πραγματοποίησε μεγάλο θαύμα. Ο Σάββας, νεαρός τότε διάκονος, προβλέποντας τον αφανισμό της Μονής από τους πειρατές και θέλοντας να περισώσει από τη βεβήλωση την θαυματουργό εικόνα της Παναγίας την έκρυψε μαζί με τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο πηγάδι, που υπήρχε στο Άγιο Βήμα και άναψε μπροστά της μια λαμπάδα. Σκέπασε δε το πηγάδι για να μην ανακαλυφθεί η αγία εικόνα. Στην προσπάθειά του αυτή καθυστέρησε. Συνελήφθη και ως αιχμάλωτος μεταφέρθηκε στην Κρήτη, όπου έμεινε εβδομήντα χρόνια. Όταν ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς ελευθέρωσε την μεγαλόνησο επέστρεψε, γέροντας πλέον, στη Μονή του, που την είχαν ανοικοδομήσει και ανασυγκροτήσει οι τρεις άνδρες Αθανάσιος, Αντώνιος και Νικόλαος, οι οποίοι θεωρούνται και είναι οι Κτήτορες της Μονής.

Οι Άγιοι, Αθανάσιος, Αντώνιος και Νικόλαος.   Οι τρεις Όσιοι, είχαν πατρίδα την Αδριανούπολη. Την εγκατέλειψαν έχοντας τη ζωηρή επιθυμία να ιδρύσουν Μονή στην οποία να εγκαταβιώσουν. Κατά τα μέσα του 10^ουαιώνα έχοντας μαζί τους εννιά χιλιάδες χρυσά νομίσματα ξεκίνησαν για να πραγματοποιήσουν τον πόθο τους. Ήλθαν στον ιερό Άθωνα και κατέφυγαν στον Οσιότατο Πατέρα μας Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ο οποίος τότε έκτιζε τη δική του Μονή, της Μεγίστης Λαύρας, για να ζητήσουν τη συμβουλή του. Ο μεγάλος αυτός άνδρας υπέδειξε στους τρεις επισκέπτες του να ξανακτίσουν την ερημωμένη Μονή του Βατοπαιδίου. Το σημερινό περίπου σχήμα της ιεράς Μονής μας είναι εκείνο που διαμόρφωσαν οι τρεις αυτοί άγιοι και κτίτορές της. Έτσι έγινε για τρίτη φορά η ανοικοδόμησή της, Ας οδηγήσουμε όμως το λόγο μας στους έμψυχους ναούς, τα κατοικητήρια του Αγίου Πνεύματος, τους Αγίους δηλαδή, που ως χριστοφανείς αστέρες έλαμψαν σ’ αυτήν τη ξακουστή και σκεπαζόμενη από τη Θεομήτορα ιερά μετάνοιά μας.

Ποιός, στο μακρύ χρονικό διάστημα της ιστορίας αυτής της σπουδαίας Μονής, ποιός γνωρίζει, πόσοι και ποιοί άγιοι Πατέρες, σε κάθε εποχή ευαρέστησαν τον Κύριο και έφτασαν στα ύψη των αρετών και της αγιότητος; Μόνον ο Θεός! Αυτός βλέπει τα κρυπτά και τις καρδιές των ανθρώπων. Εμείς πολύ ελάχιστα παραλάβαμε από την παράδοση και τις γραπτές μαρτυρίες των προγενεστέρων μας, τα οποία θα αναφέρουμε ζητώντας πρώτα τις δικές σας ευχές.

Η προσπάθεια συγκεντρώσεως στοιχείων για τους βατοπαιδινούς αγίους αποβλέπει στην εξόφληση διπλού χρέους μας, τόσο για την μακρά και ένδοξη ιστορία της Σεβασμίας αυτής Μονής, όσο και για τον κοινό εορτασμό όλων των μέχρι αυτή τη στιγμή Οσίων Πατέρων της. Από την ίδρυση της Μονής, τον 4^ο μετά Χριστόν αιώνα, μέχρι τις αρχές του 10^ου, όταν καταστράφηκε από τους Άραβες, δεν έχουμε κανένα γραπτό στοιχείο, που να μαρτυρεί ποιοί άγιοι διέπρεψαν σ’ αυτήν. Ο τρόπος όμως ζωής και η αυστηρή παράδοση της Μονής, μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν θα ήσαν λίγοι. Φαίνεται ότι οι παλαιοί Πατέρες, λόγω του ταπεινού φρονήματος και της ενάρετης ζωής τους, απέφευγαν να καταγράφουν τα βιώματά τους για να πληροφορήσουν τους μεταγενέστερους. Ο σπουδαιότερος όμως λόγος ελλείψεως στοιχείων είναι οι συνεχείς καταστροφές, που αναφέραμε, και οι οποίες διέκοψαν τη συνέχεια της ιστορίας των θεμελιωτών της Μονής μας.

Ο Όσιος διάκονος και βηματάρης Σάββας   Γραπτή μαρτυρία υπάρχει για το γεγονός που συνέβη το έτος 904 μ.Χ και αναφέρεται στο ότι ο νεαρός τότε βηματάρης και διάκονος Σάββας έκρυψε την αγία εικόνα της Βηματάρισσας στο πηγάδι της Μονής. Ο οσιότατος αδελφός μας με αυτή την πράξη του, αλλά και με τη μακρόχρονη αιχμαλωσία του στους βαρβάρους και ασεβείς, απέδειξε την ποιότητα της αρετής και πνευματικότητός του. Η μαρτυρική του καρτερία και οι εκ βάθους στεναγμοί της καρδιάς του που φλεγόταν από τον θείο έρωτα, ήταν γι’ αυτόν «άρτος ημέρας και νυκτός», σε όλη τη διάρκεια της δοκιμασίας του, μέχρι που η ελπίδα της υπομονής του πραγματοποιήθηκε και η Δέσποινά μας, η Κυρία Βηματάρισσα, τον ελευθέρωσε και τον επανέφερε, ως πιστό δούλο της, στη ιερή του μετάνοια. Στον τότε ηγούμενο Νικόλαο υπέδειξε ο Σάββας τον τόπο, όπου έκρυψε την εικόνα. Ήταν Δευτέρα απόγευμα. Μετά την παράκληση που έψαλλαν οι Πατέρες στην Θεοτόκο με σημείο θεϊκό αναγνώρισαν τον τόπο, που ήταν το πηγάδι. Το άνοιξαν και βρέθηκαν μπροστά σε ένα μεγάλο και εξαίσιο θαύμα και θέαμα. Η ιερή εικόνα βρισκόταν όρθια πάνω στο νερό μαζί με τον Τίμιο Σταυρό και η λαμπάδα αναμμένη, σαν κάποιος να την είχε ανάψει εκείνη τη στιγμή. Σε ανάμνηση αυτού του θαύματος καθιερώθηκε από τότε και επικράτησε η συνήθεια κάθε Δευτέρα να ψάλλεται παράκληση στην Παναγία μας και κάθε Τρίτη να τελείται στο Καθολικό της Μονής θεία Λειτουργία. Ο διάκονος Σάββας τελείωσε οσιακά τον βίο του στη Μονή μας.

Μετά από αυτόν ακολουθούν οι τρεις αναφερθέντες Πατέρες και Κτήτορες. Αυτοί με πολύ ζήλο και ευλάβεια ολοκλήρωσαν την προσφορά τους στη Μονή και οδηγούσαν με θείο φόβο την αδελφότητα, αφού οι ίδιοι ήσαν πρότυπα αρετής και ακριβούς ζωής. Οι τρεις άγιοι ετάφησαν μαζί στον έσω νάρθηκα του Ναού, όπου καίει ακοίμητη κανδήλα. Η μνήμη τους τελείται στις 17 Δεκεμβρίου.

Οι Άγιοι Σάββας, Αρχιεπίσκοπος Σερβίας και ο Όσιος Συμεών, ο μυροβλύτης.   Οι κτήτορες της Μονής του Χιλιανδαρίου, Άγιοι Σάββας και Συμεών Νεμάνια άρχισαν τον μοναχικό βίο τους στη Μονή του Βατοπαιδίου. Ο Άγιος Σάββας, που έγινε ο πρώτος Αρχιεπίσκοπος των Σέρβων και ο Όσιος Συμεών ο Μυροβλύτης είναι δύο από τους μεγαλύτερους αγίους της Σερβικής Εκκλησίας. Έζησαν από το μέσο του 12^ου μέχρι το μέσο του 13^ου αιώνα. Ο Άγιος Σάββας ήταν ο νεώτερος υιός του ηγεμόνα των Σέρβων Στεφάνου Νεμάνια. Οι γονείς του, ιδιαίτερα η ελληνίδα μητέρα του Άννα, μετάγγισαν στην παιδική ψυχή του την ευσέβεια, την πίστη και την αγάπη προς τον Θεό, ανατρέφοντάς τον σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση. Αν και ήταν γεμάτος με πολλά χαρίσματα δεν έβρισκε ανάπαυση μέσα στις ανέσεις και τα πλούτη των βασιλικών ανακτόρων. Αγάπη και ακόρεστος πόθος για τον Χριστό έκαιε την καρδία του. Γι’ αυτό, σε ηλικία δεκαέξι ετών, έφυγε κρυφά από τους γονείς του για το Άγιον Όρος, ακολουθώντας ένα ρώσο μοναχό. Στην αρχαία Μονή του Θεσσαλονικέως, στο σημερινό Παλαιομονάστηρο του Ρωσικού, έγινε μικρόσχημος μοναχός, παίρνοντας το όνομα Σάββας. Παρά τις επίμονες προσπάθειες των δικών του να τον πείσουν να επιστρέψει ο νεαρός μοναχός Σάββας αρνήθηκε, τηρώντας ανυποχώρητα τις μοναχικές του υποσχέσεις. Σε μια επίσκεψή του στη Μονή Βατοπαιδίου εντυπωσιάσθηκε από την τάξη και τη ζωή των μοναχών. Δέχθηκε δε με ευχαρίστηση την παρακίνηση του τότε ηγουμένου και έγινε αδελφός της Μονής, λαμβάνοντας το μέγα σχήμα, υποτασσόμενος στον ταπεινό και άγιο Γέροντα ιερομόναχο Μακάριο. Εδώ άρχισε και τους ασκητικούς αγώνες του, με όλη τη θέρμη της ψυχής του. Από τα χρήματα που έστειλαν οι γονείς του έκτισε ναούς, διώροφα και τριώροφα κτίρια στο Βατοπαίδι. Τόσα πολλά ήταν τα κτίσματα, ώστε τον ονόμασαν δεύτερο κτήτορα του Βατοπαιδίου. Με γράμμα του παρακίνησε τον πατέρα του να εγκαταλείψει το θρόνο και τα πλούτη και να έλθει να συγκατοικήσει μαζί του, ως μοναχός, μακριά από τους θορύβους του κόσμου. Το γράμμα βρήκε βαθύτατη απήχηση στην ευσεβή ψυχή του, ο οποίος σύντομα μαζί με τη γυναίκα του εγκατέλειψε το βασιλικό στέμμα. Έγιναν και οι δύο μοναχοί στη μονή Στουντένιτσα, που έκτισε ο ίδιος. Ο πρώην βασιλιάς ονομάστηκε Συμεών και η σύζυγός του Αναστασία. Ο Συμεών αφού έμεινε για λίγο καιρό στην Στουντένιτσα έφυγε για το Άγιον Όρος φέρνοντας μαζί του πολλά δώρα και σκεύη. Στο Βατοπαίδι συνάντησε τον αγαπημένο του υιό και μαζί με αυτόν βοήθησαν στην ανασυγκρότηση της Μονής κτίζοντας περί τα έξι παρεκκλήσια. Μετά από παράκλησή τους, η Μονή Βατοπαιδίου, τους παραχώρησε τον μελισσώνα της, ως κατάλληλο τόπο για να ιδρύσουν δική τους Μονή, την Μονή Χιλιανδαρίου. Πράγματι οι δύο άγιοι ανακαίνισαν τον ερειπωμένο ναό σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Έκτισαν γύρω του ψηλό πύργο και κελιά για τους μοναχούς, που θα έρχονταν από τη Σερβία να μονάσουν. Ένα χρόνο μετά την ανασυγκρότηση της μονής κοιμήθηκε ο Άγιος Συμεών, του οποίου ο τάφος μυρόβλυσε, και αμέσως αναγνωρίστηκε ως άγιος. Η μνήμη του εορτάζεται στις 18 Φεβρουάριου.

Ο Άγιος Οσιομάρτυρας Κοσμάς ο Πρώτος   Το 1981 η Ιερά Κοινότητα επαλήθευσε και επισφράγισε προφορική παράδοση για τον τόπο του μαρτυρίου του Πρώτου της ιεράς Συνάξεως και άλλων οσιομαρτύρων στις Καρυές. Στις 3 Δεκεμβρίου του 1285 στη σκήτη των Καρεών απαγχονίστηκε ο Οσιομάρτυρας Κοσμάς, αδελφός της Μεγίστης Μονής του Βατοπαιδίου, γιατί δεν υπέκυψε, όπως και οι άλλοι πατέρες, στις αξιώσεις των φιλενωτικών που ακολουθώντας την εκκλησιαστική πολιτική του αυτοκράτορα Μιχαήλ του Παλαιολόγου και του Πατριάρχου Ιωάννη Βέκκου εκβίαζαν τους αγιορείτες μοναχούς να δεχτούν την ένωση των Εκκλησιών, δηλαδή την υποταγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Πάπα. Παραπλεύρως του ιερού ναού του Πρωτάτου, που ήταν αναμμένο καντήλι, έγινε η ανακομιδή του λειψάνου του ιερομάρτυρα Κοσμά. Ημέρα εορτασμού της μνήμης του ορίστηκε η 5^η Δεκεμβρίου.

Ο Άγιος Ευθύμιος, Ηγούμενος της Μονής και οι Δώδεκα Οσιομάρτυρες Μοναχοί.   Το ίδιο μαρτυρικό τέλος είχαν ο ηγούμενος της Μονής Ευθύμιος με δώδεκα μοναχούς, που πιθανότατα αποτελούσαν τη Σύναξή της, μετά από τον έλεγχο των λατινοφρόνων και φιλενωτικών. Τον Οσιομάρτυρα Ευθύμιο τον έδεσαν με αλυσίδα και τον πέταξαν στη θάλασσα, όπου και πνίγηκε, κοντά στην περιοχή του Καλαμιτσίου. Τους δώδεκα μαθητές του, τους απαγχόνισαν στην περιοχή του Φουρκοβουνίου. Η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Ιανουαρίου. Κατά την εποχή, που γινόταν η προσπάθεια της ψευδενώσεως των Εκκλησιών, πολλοί αγιορείτες μοναχοί υπέστησαν διωγμούς και μαρτύρια, ιδιαίτερα στις μονές Ιβήρων και Ζωγράφου.

Ο Άγιος Σάββας ο Νέος, ο διά Χριστόν Σαλός   Το 1283 συναντούμε τον Οσιότατο Πατέρα μας Σάββα με τον επίσης Οσιότατο Γέροντά του. Ο Άγιος Σάββας καταγόταν από σπουδαία οικογένεια της Θεσσαλονίκης. Σε ηλικία 18 ετών έφυγε κρυφά από τους γονείς του και ήλθε στο Άγιον Όρος. Άρχισε τη μοναχική του ζωή διαμένοντας στο Βατοπαιδινό Κελί των Καρεών, υποτασσόμενος στον «πρεσβύτατον τη αρετή και ανένδοτον» στους ασκητικούς αγώνες πνευματικόν του πατέρα. Λόγω της επιδρομής των Καταλανών, το 1308, ο όσιος Σάββας αναχώρησε για την Κύπρο, όπου γύριζε γυμνός και άστεγος, κάνοντας το «σαλό» και μετά πήγε στα Ιεροσόλυμα. Πέρασε από πολλούς τόπους,- Σινά, Κρήτη, Κωνσταντινούπολη- ζώντας αυστηρή ασκητική ζωή, που προκαλούσε σε όλους κατάπληξη. Στο τέλος εγκαταβίωσε στην Ιερά Μονή μας. Εδώ γνώρισε τον μετέπειτα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φιλόθεο τον Κόκκινο, στον οποίο και φανέρωσε πολλές από τις πνευματικές του εμπειρίες. Την τελευταία πνοή του άφησε στην Κωνσταντινούπολη, στην Μονή της Χώρας, γύρω στο 1349, βρισκόμενος σε αποστολή από τη Μονή του μαζί με άλλους αγιορείτες Πατέρες. Αναφέρομε λίγα από τα υπερφυσικά και θαυμαστά κατορθώματά του. Κατά τη διάρκεια της απουσίας του από τον Άθωνα τηρούσε τέλεια σιωπή. Παρίστανε τον «μωρόν διά Χριστόν», φορώντας τα απαραίτητα ενδύματα, ώστε να φαίνεται γυμνός, όπως προαναφέραμε. Δύο χρόνια τήρησε ολοκληρωτική ακινησία, εκτός των απαραιτήτων αναγκών. Για άλλα δύο χρόνια οδοιπορούσε. Στην Κρήτη ήταν συνεχώς όρθιος και όποτε κοιμόταν ακουμπούσε στους κορμούς των δένδρων ή σε πέτρες. Κάποτε οι δαίμονες τον πέταξαν σε ένα βαθύ φαράγγι. Εκεί στάθηκε όρθιος και άβλαβής, Χάριτι Χριστού. Έμεινε ακίνητος, χωρίς τροφή, σαράντα ημέρες καταλαμπόμενος από το άκτιστο φως. Στα Ιεροσόλυμα ανέστησε εκ νεκρών το παιδί μιας γυναίκας. Άλλα άξια θαυμασμού αναφέρονται στον κατά πλάτος βίο του.

Ο Άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως   Γεννήθηκε περί τα τέλη του 13^ου αιώνα στη Θεσσαλονίκη. Από νέος, μαθητεύοντας σε σπουδαίους δασκάλους, απόκτησε βαθιά γνώση της αρχαιοελληνικής, της «θύραθεν παιδείας» όπως λεγόταν τότε, και της χριστιανικής γραμματείας. Πολύ νωρίς εγκατέλειψε τον κόσμο και έγινε μοναχός. Εγκαταβιώνει στη Μονή Βατοπαιδίου κατά την περίοδο του ησυχαστικού κινήματος συνδεόμενος πνευματικά με τον Άγιο Σάββα, του οποίου αργότερα έγραψε τη θαυμαστή ζωή. Αργότερα μετακινείται στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου συνδέεται στενά με τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, του οποίου επίσης συνέγραψε το βίο. Ήταν υπέρμαχος της ησυχαστικής θεολογίας και ως μοναχός υπογράφει τον «Αγιορείτικο τόμο» το 1341. Το 1342 χειροτονείται πρεσβύτερος και ψηφίζεται ηγούμενος της Μονής. Εκεί μένει εφτά χρόνια. Εκλέγεται από τον Πατριάρχη Ισίδωρο, μητροπολίτης Ηρακλείας, που ήταν η πρώτη μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το 1353 εκλέγεται Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Παραμένει για ένα χρόνο. Καταφεύγει στο Άγιον Όρος για να επιστρέψει το 1364, για την περίοδο της δεύτερης πατριαρχίας του, η οποία διήρκεσε δώδεκα χρόνια μέχρι το 1376. Παραιτείται, καταβεβλημένος από την ασθένεια και τα γηρατειά, ζώντας ειρηνικά και ταπεινά μέχρι πιθανώς το 1379. Υπήρξε άριστος θεολόγος, πολυγραφότατος εκκλησιαστικός συγγραφέας, εφάμιλλος των παλαιών Πατέρων της Εκκλησίας. Τα έργα του καλύπτουν σχεδόν όλους τους κλάδους της Θεολογίας. Συνέγραψε έργα εναντίον των αντιησυχαστών, τα λεγόμενα Αντιρρρητικά, βίους αγίων, εγκωμιαστικούς λόγους, λειτουργικά, ερμηνευτικά και κανονικού δικαίου έργα, διάφορες ευχές και ακολουθίες. Συνέβαλε αποφασιστικά στην αναγνώριση της αγιότητας του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά από σύνοδο, καθόρισε τον εορτασμό της μνήμης του συντάσσοντας και ιερή ακολουθία. Φρόντισε για τη σύσφιξη των δεσμών ανάμεσα στους ορθόδοξους λαούς. Ιδιαίτερα φρόντισε για τη σύσταση της Εκκλησίας της Ουγκροβλαχίας, της σημερινής Ρουμανίας, και του εκεί κοινοβιακού μοναχισμού αποστέλλοντας εξαίρετους και άξιους μοναχούς.

Ο Άγιος Νικόδημος, Γέρων και Διδάσκαλος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Η Μονή του Βατοπαιδίου κατά τον 14° αιώνα γίνεται ισχυρός πόλος έλξεως μεγάλων μορφών από τις μεγαλύτερες πόλεις της αυτοκρατορίας κυρίως γιατί ήταν από τα σημαντικά κέντρα του Ησυχασμού. Οι υπέρμαχοι και υπερασπιστές της φιλοκαλλικής εμπειρίας και θεολογίας επιλέγουν ως τόπον ασκήσεώς τους την «περίπυστον», την ξακουστή, δηλαδή, Μονή μας είτε τα γειτονικά κελιά που βρίσκονται μέσα στα όριά της. Σε ένα τέτοιο κελί ασκήτεψε ο Όσιος και θεοφόρος Πατέρας μας Νικόδημος, κατά κόσμον Νικηφόρος, άνδρας «θαυμαστός κατά πράξιν και θεωρίαν», όπως τον επαινεί σε εγκωμιαστικό λόγο του ο Άγιος Φιλόθεος. Ασκήθηκε προηγουμένως θεάρεστα στο όρος του Αυξεντίου, -περίφημο μοναστικό κέντρο από τον 5° αιώνα-, κοντά στη Χαλκηδόνα. Εραστής της νοεράς προσευχής, έφθασε σε ύψη αρετών, έγινε σκεύος του αγίου Πνεύματος και δοχείο του ακτίστου φωτός. Πλήθος μοναχών είχαν διδάσκαλο τον Όσιο Νικόδημο.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, εντυπωσιασμένος από την αρετή του, έζησε τρία ολόκληρα χρόνια, από το 1319 ως το 1322, δηλαδή μέχρι την κοίμηση του Οσίου, ως μαθητής και υποτακτικός «εν νηστεία και αγρυπνία και νήψει και αδιαλείπτω προσευχή». Τιμάται η μνήμη του στις 11 Ιουλίου.  Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς   Μια από τις μεγαλύτερες πατερικές μορφές της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εξέφρασε την ουσία της ορθοδόξου πνευματικότητος με τη διδασκαλία του για τη θέωση του ανθρώπου, την πραγματική κοινωνία δηλαδή στις άκτιστες θείες ενέργειες. Παραλείπομε τις λεπτομέρειες της ζωής του, ως γνωστές. Μετά την κουρά και την πνευματική του κατάρτιση, πήγε και σε άλλες Μονές του ιερού μας τόπου, όπου τον οδήγησε η Θεία Χάρις. «Ετέθη επί την λυχνίαν» του Αρχιεπισκοπικού τότε θρόνου της συμπρωτεύουσας, λάμποντας ως μεγάλος φωστήρας της Εκκλησίας, ακατάβλητος θεολόγος του ακτίστου φωτός και «κήρυξ της Χάριτος». Ως μυθικός Άτλαντας, κράτησε στους ώμους του την ακρίβεια της θεολογίας και ορθοδόξου ευσέβειας. Με τους μακροχρόνιους αγώνες του κατάφερε καίριο και ολοκληρωτικό πλήγμα στη μάστιγα του νεοαρειανισμού του Βαρλαάμ του Καλαβρού, που δίδασκε ότι οι θείες ενέργειες είναι κτιστές. Θα σημειώσομε μόνο μια λεπτομέρεια, παραλείποντας τα υπόλοιπα. Την αναφέρει ο βιογράφος του Φιλόθεος ο Κόκκινος.

Οι Άγιοι Σάββας ο Βατοπαιδινός και Γερμανός ο Αγιορείτης αναφερόμενοι στον Άγιο Γρηγόριο λένε ότι «και τα υποδήματα του εάν είχαμε και τα προσκυνούσαμε με ευλάβεια, θα προξενούσε αυτό σε μας μεγίστη ωφέλεια και αγιασμό». Μόνο λίγα χρόνια έζησε ειρηνικά ο Άγιος, προς το τέλος της ζωής του, φροντίζοντας το ποίμνιό του. Κοιμήθηκε σε ηλικία 63 χρόνων στη Θεσσαλονίκη. Μετά από λίγα χρόνια καθιερώθηκε να τιμάται ως Άγιος, όπως γράψαμε προηγουμένως.

Ο Άγιος Ιωάσαφ ο Μετεωρίτης   Στο χορό των Βατοπαιδινών αγίων συγκαταλέγεται και ο Άγιος Ιωάσαφ ο Μετεωρίτης. Ήταν γιός του ευσεβή ηγεμόνα της Ηπείρου Συμεών Ούροσι ή Ούρεση Παλαιολόγου, που καταγόταν από τον βασιλικό οίκο των Νεμάνια. Γεννήθηκε περί το 1350 και έλαβε το όνομα Ιωάννης. Από νεαρή ηλικία αποστρεφόταν τα πράγματα του κόσμου και έδειχνε ιδιαίτερο ζήλο για την πνευματική ζωή. Είχε πνευματικό του τον άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη στον οποίον, όταν ακόμη ήταν τσάρος, έδειχνε άκρα ταπείνωση και υπακοή. Όταν πέθανε ο πατέρας του και του άφησε το βασιλικό θρόνο και τον τίτλο του τσάρου παρέδωσε τη διακυβέρνηση της χώρας στον συγγενή του Αλέξιο Φιλανθρωπινό και αποσύρθηκε στο Μοναστήρι του «Πλατυλίθου», δηλαδή στο Μεγάλο Μετέωρο, κοντά στον άγιο Αθανάσιο. Φόρεσε το ταπεινό ράσο του μοναχού, παίρνοντας το όνομα Ιωάσαφ. Η πνευματική του προαγωγή ήταν μεγάλη, ώστε ο Άγιος Αθανάσιος πεθαίνοντας τον άφησε διάδοχό του. Επί της ηγουμενίας του τα μοναστήρια των Μετεώρων γνώρισαν τη μεγαλύτερη άνθηση στην ιστορία τους. Το 1394 ο άγιος καταφεύγει στο Άγιον Όρος, λόγω της κατακτήσεως της Θεσσαλίας από τους Τούρκους. Εγκαταβιώνει με τους μαθητές του στη Μονή του Βατοπαιδίου, για εφτά ολόκληρα χρόνια, διαμένοντας στον Πύργο του Τιμίου Προδρόμου. Το 1401 επέστρεψε στα Μετέωρα, όπου έζησε ασκητικά σε ένα μικρό κελί μέχρι το τέλος της ζωής του, γύρω στο 1422. Η μνήμη του εορτάζεται στις 20 Απριλίου.

Ο Άγιος Γεννάδιος, Ηγούμενος της Μονής   Θρέμμα της Μονής Βατοπαιδίου είναι και ο Οσιότατος πατέρας μας Γεννάδιος, που έγινε Ηγούμενος και με ζήλο εποίμανε την ποίμνη του Χριστού. Κατά την περίοδο της ηγουμενίας του λόγω της εξασθενήσεως του Βυζαντινού κράτους, πειρατές λεηλατούσαν το Άγιον Όρος. Επιχείρησαν δε να λεηλατήσουν και τη Μονή μας. Ο Άγιος Γεννάδιος, προσευχόμενος τη νύχτα, άκουσε φωνή από την αγία εικόνα της Θεομήτορος, η οποία τον προειδοποιούσε να μην ανοίξει τις πύλες της Μονής, αλλά να αντισταθεί με τους μοναχούς στα τείχη και να διώξει τους εχθρούς. Δοξολογείστε, αδελφοί, τα θαυμάσια έργα του Χριστού μας. Όταν μιλούσε η Κυρία μας Θεοτόκος στον ηγούμενο, ο Κύριός μας, το προαιώνιο βρέφος, που κρατούσε στην αγκαλιά της, σήκωσε το πανάγιο χέρι του για να κλείσει το στόμα της Μητέρας του, λέγοντας σ’ αυτήν: «Μητέρα μου, δεν είναι άξιοι ελέους· άφησέ τους να παιδευτούν». Τότε η Κυρία μας, και Μητέρα όλων των χριστιανών, πιάνοντας το χέρι του Χριστού και γυρίζοντας το πρόσωπό της προς τον ηγούμενο επανέλαβε την προτροπή της. Η εικόνα, στη σημερινή της μορφή, προέρχεται από τοιχογραφία που υπήρχε στον εξωνάρθηκα του καθολικού της Μονής, η οποία αποκολλήθηκε και μεταφέρθηκε στο ομώνυμο παρεκκλήσιο. Ονομάσθηκε «Παραμυθία», δηλαδή Παρηγορήτρια. Από τότε, καθημερινά ψάλλεται παράκληση μπροστά στην εικόνα της. Πολλά θαύματα πραγματοποιεί και δίδει πολλές αντιλήψεις σε όσους καταφεύγουν ζητώντας τη βοήθειά της.

Ο Όσιος Νεόφυτος ο Προσμονάριος   Ο Νεόφυτος, ο οσιότατος πατέρας μας και Προσμονάριος στο παρεκκλήσιο της Παναγίας της Παραμυθίας, διακρίθηκε για τον υπερβολικό ζήλο και την ευλάβειά του στο μοναχικό του κανόνα και την ακρίβεια της συνειδήσεώς του στη τέλεση του καθήκοντός του. Βρισκόταν κάποτε απεσταλμένος σε μετόχι της Μονής στη περιοχή του Ευρίπου. Εκεί αρρώστησε βαριά. Φοβήθηκε μήπως πεθάνει, ενώ βρισκόταν μακριά από την αγαπημένη του Μονή. Παρακαλούσε λοιπόν τη Δέσποινά μας, να μην τον εγκαταλείψει και τελειώσει τη ζωή του έξω από τη Μονή της μετανοίας του. Η δέησή του έγινε δεκτή από την Παναγία μας. Άκουσε δε καθαρά τη φωνή της να του λέει ότι θα ζήσει ακόμα ένα έτος. Επέστρεψε στη Μονή και εργαζόταν με επιμέλεια και προθυμία. Μετά την πάροδο ενός έτους, άκουσε πάλι τη φωνή της Θεοτόκου, που τον καλούσε τώρα να αναχωρήσει από το μάταιο αυτόν κόσμο. Αφού προετοιμάστηκε, ασπάστηκε τους αδελφούς και κοιμήθηκε ειρηνικά εν Κυρίω στις 21 Ιανουαρίου.

Ο Άγιος Θεοφάνης, Μητροπολίτης Περιθεωρίου Ξάνθης Ο Άγιος Θεοφάνης έζησε κατά τον 14° αιώνα. Στο Βίο του Αγίου Μαξίμου του Καυσοκαλύβη, που έγραψε ο ίδιος, διασώζεται ότι διετέλεσε ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου. Όταν κάποτε επισκέφθηκε τον Άγιο Μάξιμο δεν τον βρήκε στο κελί του. Άρχισε να τον αναζητά στα γύρω μέρη. Ενώ έψαχνε, τον είδε σαν αετό να έρχεται προς συνάντησή του πετώντας πάνω από το δάσος και τα βράχια. Κατά τη συνάντησή τους ο Όσιος Μάξιμος προείπε στον Άγιο Θεοφάνη τα εξής: «Πρόκειται να γίνεις ηγούμενος και Μητροπολίτης Αχριδών και θα πάθεις πολλά στο μέλλον· να υπομείνεις μιμούμενος τον Χριστό, που τον άπλωσαν στο σταυρό· αυτός θα γίνει σε σένα βοηθός στους πειρασμούς και θα σε στεφανώσει κατά τη μέλλουσα δόξα του. Να χαίρεσαι, όταν βρίσκεσαι μέσα σε πειρασμούς, γιατί θα θεωρηθούν ως αθλητικό μαρτύριο». Όλα έγιναν σύμφωνα με την πρόρρηση του Οσίου. Ως Μητροπολίτης Περιθεωρίου υπέμεινε πολλούς πειρασμούς για την αγάπη του Χριστού και του ποιμνίου του. Η αγιότητά του αναγνωρίσθηκε πρόσφατα από τη Μεγάλη Εκκλησία του Χριστού και η μνήμη του τελείται στις 3 Μαΐου.

Ο ανώνυμος Ηγούμενος   Δεν πρέπει να παραλείψομε από τη χορεία των Βατοπαιδινών Αγίων και εκείνον τον ανώνυμο ηγούμενο, ο οποίος διέταξε τον δοχειάρη Όσιο Γεννάδιο να δίνει λάδι στους αδελφούς, συνεχώς και όση ποσότητα ήταν αναγκαία, για το φωτισμό της Εκκλησίας, παρά την αισθητή έλλειψη, που υπήρχε και την οποία διαπίστωνε κανείς από τα άδεια ελαιοδοχεία της Μονής. Ο αγιότατος αυτός ποιμένας γνωρίζοντας τη φροντίδα και προστασία της Παναγίας για τους μοναχούς ανάγκαζε τους διακονητές να μη βλέπουν τα πράγματα με την ανθρώπινη λογική, να μη σκέπτονται «κατ’ άνθρωπον», αλλά «κατά Θεόν», γιατί όλα είναι δυνατά στον έχοντα εμπιστοσύνη στο Θεό άνθρωπο· «πάντα δυνατά τω πιστεύοντι». Βεβαίωση των ανωτέρω αποτελεί το θαύμα που θα περιγράψομε. Κάποια ημέρα ο άγιος δοχειάρης Γεννάδιος μαζί με τους δύο αντάξιους μαθητές του παρατήρησαν ότι ένα εντελώς άδειο δοχείο άρχισε να αναβλύζει λάδι. Κάλεσαν αμέσως τον ηγούμενο στον οποίον ανέφεραν το θαυμαστό γεγονός. Όταν με τη Χάρη της Κυρίας μας Θεοτόκου, που ονομάστηκε Ελαιοβρύτισσα, γέμισε το δοχείο, άρχισαν να μεταφέρουν λάδι και στα άλλα δοχεία. Όταν γέμισαν όλα σταμάτησε και η ανάβλυσή του. Το δοχείο αυτό φυλάσσεται στην ιδία θέση που έγινε το θαύμα.

Ο Άγιος Μακάριος ο Μακρής   Ο Άγιος Μακάριος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1386 από ευσεβή και επιφανή οικογένεια. Σπούδασε ιδιαίτερα φιλοσοφία και ρητορική. Σε ηλικία 18 ετών φανέρωσε την επιθυμία του να γίνει μοναχός στο Άγιον Όρος, αλλά εμποδίστηκε από την μητέρα του. Μετά το θάνατό της εγκατέλειψε συγγενείς και φίλους, ήλθε και εγκαταβίωσε στη Μονή Βατοπαιδίου και μετά από αυστηρή δοκιμασία εκάρη μοναχός από κάποιο λόγιο και ευσεβή γέροντα το 1409. Μετά από δέκα χρόνια ασκήσεως και υπακοής, χειροτονήθηκε διάκονος και μετά ιερέας, κατ’ εντολήν του γέροντά του, τιμώντας το ιερατικό αξίωμα με την ενάρετη ζωή του. Μετά το θάνατο του γέροντά του υποτάχθηκε σε άλλο γέροντα ονόματι Δαβίδ. Μετά από πρόσκληση του αυτοκράτορα Μανουήλ του Β’ πήγαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου παρέμειναν δύο χρόνια. Η φήμη του Αγίου Μακαρίου απλώθηκε σε όλη την Πόλη γιατί διακρινόταν ως ρήτορας και ερμηνευτής των Γραφών. Φρόντισε ιδιαίτερα για την ανασυγκρότηση παλαιών παραμελημένων μονών. Μετά την επιστροφή του παρέμεινε στη Μονή μέχρι το 1424, οπότε εξελέγη ηγούμενος της Μονής του Παντοκράτορος της Κωνσταντινουπόλεως παίρνοντας επίσης και τον τίτλο του «Μεγάλου Πρωτοσυγκέλλου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας». Εργάστηκε με μεγάλη προθυμία για την ανακαίνιση και επάνδρωση της Μονής, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία, ώστε να χαίρει μεγάλης εκτιμήσεως στους εκκλησιαστικούς κύκλους, αλλά και από τον αυτοκράτορα. Έλαβε μέρος σε διάφορες αποστολές στη Ρώμη ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως υποστηρίζοντας με σθένος και θεολογική δεινότητα την ορθόδοξη πίστη κατά τις συζητήσεις που είχε με τους Λατίνους. Στις 7 Ιανουαρίου 1431 κοιμήθηκε εν Κυρίω στη νήσο Χάλκη σε ηλικία 45 ετών. Η μνήμη του τιμάται στις 8 Ιανουαρίου.

Ο Άγιος Μάξιμος ο Βατοπαιδινός   Ένας από τους διασημότερους μοναχούς και θεολόγους του 16^ου αιώνα ήταν ο Άγιος Μάξιμος ο Βατοπαιδινός, που ονομάστηκε από τους ξένους «Γραικός», γεννήθηκε το 1470 από αρχοντική και πλούσια οικογένεια της Άρτας και το κοσμικό του όνομα ήταν Μιχαήλ Τριβώλης. Έγινε γνωστός για το ιεραποστολικό έργο του στη Ρωσία. Μετά τις σπουδές του στα σημαντικότερα αναγεννησιακά κέντρα που υπήρχαν στην Ιταλία αποφάσισε να ασπασθεί τον μοναχικό βίο. Περί τα τέλη του 1505 ή τις αρχές του 1506 γίνεται μοναχός στη Μονή Βατοπαιδίου παίρνοντας το όνομα Μάξιμος. Ο ζήλος του στη άσκηση της πνευματικής ζωής απέδωσε τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Φωτίστηκε και μπορούσε να φωτίσει. Δέκα χρόνια έμεινε στη Μονή ως απλός μοναχός, αποφεύγοντας τα μοναχικά αξιώματα. Μετείχε μόνο σε διάφορες αποστολές εκ μέρους της Μονής σε διάφορες περιοχές της πατρίδος μας, όπου κήρυττε τον θειο λόγο. Η φήμη του διαδόθηκε σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο και ιδιαίτερα στους σλαβικούς λαούς, με τους οποίους η Μονή Βατοπαιδίου είχε πάντοτε φιλικούς δεσμούς. Γι’ αυτό όταν ο ηγεμόνας της Ρωσίας Βασίλειος ζήτησε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο να σταλεί κατάλληλος μοναχός για να αναλάβει την μετάφραση των ελληνικών εκκλησιαστικών βιβλίων στη ρωσική γλώσσα, αυτό απευθύνθηκε στον Πρώτο του Αγίου Όρους, ο οποίος επέλεξε τον λόγιο μοναχό Μάξιμο. ΟΆγιος Μάξιμος δέχθηκε υπακούοντας στην Ιερά Μονή με τον όρο ότι σύντομα θα επιστρέψει στην αγαπημένη του μετάνοια και ησυχία. Αφού πήρε και την ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχου Θεόληπτου συνοδευόμενος από δύο συμμοναστές του, που γνώριζαν τη ρωσική γλώσσα, έφθασε στη Μόσχα γενόμενος δεκτός με μεγάλες τιμές από τον Τσάρο το 1518. Ο Άγιος συνάντησε βαθύ πνευματικό σκοτάδι να επικρατεί στο λαό. Άρχισε το έργο του με την «Ερμηνεία του Ψαλτηρίου». Την ερμηνεία αυτή, που προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό στον Μητροπολίτη Μόσχας και την Ιερά Σύνοδο, ονόμασαν «πηγή ευσέβειας». Ο ηγεμόνας παρά την έντονη επιθυμία του Αγίου δεν του επέτρεψε να επιστρέψει στη μετάνοιά του, αλλά του ανέθεσε την μετάφραση άλλων βιβλίων της Γραφής και Πατερικών κειμένων. Το ευχάριστο κλίμα και οι φιλικές διαθέσεις δεν άργησαν να αντιστραφούν από τον υποκινητή της κακίας και του φθόνου. Το κύρος και η φήμη του Αγίου Μαξίμου, η πολυμάθειά του, η εύνοια του ηγεμόνα, η σύγκρουσή του με τις αντιχριστιανικές αντιλήψεις δημιούργησαν δυσαρέσκειες και κίνησαν το φθόνο ορισμένων εκκλησιαστικών ηγετών, ηγουμένων Μονών και επισκόπων, οι οποίοι δεν ανέχονταν να εγκαταλείψουν την ιδιοτέλεια, την πλεονεξία και τις άλλες κακές συνήθειές τους. Ο ευλαβέστατος γέροντας, ο Όσιος ασκητής, ο άριστος Θεολόγος, ο αληθινός διδάσκαλος θεωρείται εχθρός του λαού, πλανεμένος, βλάσφημος και αιρετικός. Σύντομα καταδικάζεται σε απάνθρωπη και σκληρή φυλάκιση. Τριάντα οκτώ χρόνια, από τα 86 που έζησε, τα πέρασε με κακουχίες, φυλακίσεις και στερήσεις, παραμένοντας σε υπόγεια και απαραμύθητα κρατητήρια. Του απαγόρευσαν την μελέτη και του στέρησαν τη θεία Κοινωνία. Αποφεύγουμε να περιγράψομε με λεπτομέρειες τον σκληρό και βάρβαρο τρόπο συμπεριφοράς προς ένα ξένο Μοναχό, αν και ήταν γνωστή η ευγενική καταγωγή, η άψογη συμπεριφορά του και οι πάμπολλες ευεργεσίες του προς το ρωσικό λαό. Πέντε χρόνια προ του τέλους της ζωής του ο αθώος κατάδικος απελευθερώθηκε. Μεταφέρθηκε στη Μονή του Αγίου Σεργίου, όπου έζησε οσιακά μέχρι τις 21 Ιανουαρίου του 1556 κερδίζοντας στα βαθιά γεράματά του το μεγάλο σεβασμό και την εκτίμηση του Τσάρου. Υποκλιθείτε στο μεγαλείο της θεοφιλούς ψυχής του Αγίου και θαυμάστε τη βαθιά ταπείνωση, την αγία υπομονή και καρτερία, το αγόγγυστο, που επέδειξε κατά τη διάρκεια όλης της δοκιμασίας του και την αμνησικακία του. Ουδέποτε μέμφθηκε τους αιτίους που τον υπέβαλαν σε τόσο μεγάλα δεινά. Ούτε εξήλθε καθόλου από τα όρια της ευγένειας και της πραότητας. Διαμαρτυρόταν για την κατηγορία του αιρετικού και του βλάσφημου, που του απέδιδαν, αλλά τις δοκιμασίες τις απέδιδε στις δικές του αμαρτίες. «Ως προς τα πολλά και αμέτρητά μου αμαρτήματα, ουδέ το στόμα μου δύναμαι να ανοίξω» έγραφε. Στα τέλη της επίγειας ζωής του εύχεται για τον κύριο αίτιο των αμέτρητων βασάνων του, μητροπολίτη Δανιήλ. «Μη στησάτω αυτώ ο Θεός την αμαρτίαν ταύτην». Και μετά την ελάφρυνση της ποινής του συνέχισε το εποικοδομητικό του έργο προ το ρωσικό λαό, αν και βρισκόταν σε μεγάλη ηλικία. Οι σύγχρονοι ερευνητές του έργου του αναγνωρίζοντας την μεγάλη προσφορά του δίκαια τον χαρακτήρισαν «φωτιστή ή αναμορφωτή των Ρώσων». Ένα αιώνα μετά την κοίμησή του αναγνωρίστηκε άγιος από τη Ρωσική Εκκλησία. Το Οικουμενικό και το Πατριαρχείο Μόσχας αναγνώρισαν επίσημα την αγιότητά του το 1988. Μέρος των τιμίων λειψάνων του πανηγυρικά μετεφέρθησαν στην Μονή μας κατά το έτος 1997. Η μνήμη του εορτάζεται στις 21 Ιανουαρίου.   Ο Άγιος Αθανάσιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο Άγιος Αθανάσιος ο «Πατελλάρος», που ανήκει στο γένος των Παλαιολόγων, δύο φορές Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ανήκει στους εξαρτηματικούς αδελφούς της Μονής μας. Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο της Κρήτης και έγινε μοναχός στο Σιναϊτικό Μετόχι που υπήρχε εκεί. Ήταν άνδρας λόγιος. Πρώτα εξελέγη Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και μετά Πατριάρχης. Έμεινε για μικρό χρονικό διάστημα στον Οικουμενικό θρόνο. Το 1634 αποσύρθηκε στο Άγιον Όρος και κάθησε στο μικρό και παλιό Βατοπαιδινό Μονύδριο του Ξέστου ή Ξύστρου, όπως ονομαζόταν, που βρίσκεται κοντά στις Καρυές. Το μικρό κτίσμα ο Πατριάρχης το ανακαίνισε, το διαμόρφωσε και πρόσθεσε σ’ αυτό καινούργια κτίρια. Είναι το γνωστό μας Σεράγιο, η μετέπειτα Βατοπαιδινή Σκήτη του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα. Μετά από δεκαοκτώ χρόνια επανήλθε για λίγο στον Πατριαρχικό θρόνο. Κοιμήθηκε οσιακά στην πόλη Χάρκοβο, της Ρωσίας, με τον εξής θαυμαστό τρόπο. Μετά την τέλεση της θείας Λειτουργίας κάθησε σε ένα κάθισμα και ακίνητος, παρέδωσε ειρηνικά το πνεύμα. Το ιερό λείψανό του σώζεται άφθαρτο σ’ αυτή τη στάση. Η μνήμη του εορτάζεται στις 2 Μαΐου.

Ο Οσιομάρτυρας Μακάριος   Ο Οσιομάρτυρας Μακάριος, κατά το 1527, λαμβάνει την ευχή του Γέροντά του Αγίου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, που παρέμενε τότε στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου και υπομένει τον μαρτυρικό θάνατο. Ήταν αγωνιστής της εν Χριστώ ασκήσεως, φύλακας ακριβείας της μοναχικής ζωής και μιμητής των αρετών του διδασκάλου του. Όταν κατέκτησε την τελειότητα της θείας αγάπης, άναψε στην καρδιά του ο πόθος του μαρτυρίου. Ο Άγιος Νήφων διακρίνοντας την γνησιότητα του πόθου του, τον σφράγισε με το σημείο του σταυρού, τον ευλόγησε και του είπε: «Πήγαινε, παιδί μου, στην οδό του μαρτυρίου και θα αξιωθείς, όπως επιθυμείς, να λάβεις το στέφανο του μαρτυρίου, για να χαίρεσαι αιώνια με τους μάρτυρες και τους οσίους». Πήγε στη Θεσσαλονίκη και με θάρρος κήρυξε τον Χριστό μπροστά στους Οθωμανούς, οι οποίοι τον συνέλαβαν. Δεν υποχώρησε ούτε στις κολακείες, ούτε στις απειλές, ούτε στα φρικτά βασανιστήρια, που του έκαναν για να αρνηθεί τον Χριστό. Αποκεφαλίσθηκε κατά την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, λαμβάνοντας το αμάραντο στεφάνι του μαρτυρίου. Ο Άγιος Νήφων, ευρισκόμενος στη Μονή μας πληροφορήθηκε εκ Πνεύματος Αγίου το μαρτυρικό τέλος του Μακαρίου, και το ανακοίνωσε στον άλλον μαθητή του, τον Ιωάσαφ, ο οποίος επίσης μετά από λίγο αξιώθηκε μαρτυρικού τέλους, όπως του προείπε ο Άγιος Νήφων. Η μνήμη του Αγίου Μακαρίου εορτάζεται στις 14 Σεπτεμβρίου.

Ο Οσιομάρτυρας Άγιος Θεοφάνης   Ο Άγιος νέος οσιομάρτυρας Θεοφάνης, παραδίδουν οι πληροφορίες των κωδίκων της Μονής μας, ότι μαρτύρησε στις 8 Ιουνίου 1559 στην Κωνσταντινούπολη. Όταν ήταν ανώριμος νέος, για να γλυτώσει τη μανία των Τούρκων αρνήθηκε την πίστη του στον Χριστό. Συναισθάνθηκε το αμάρτημά του, μετά από λίγο καιρό, και για να εξιλεωθεί κλαίοντας και μετανοώντας, έγινε μοναχός στη Μονή Βατοπαιδίου αγωνιζόμενος σκληρά με νηστείες και προσευχές. Επειδή όμως ελεγχόταν από τη συνείδησή του για την προδοσία της πίστεως αποφάσισε να ομολογήσει δημόσια τον Χριστό και με το αίμα του να σβήσει το βαρύ αμάρτημά του. Ομολόγησε τον Χριστό, στην Κωνσταντινούπολη και συνελήφθη από τους Μωαμεθανούς. Αφού υπέμεινε με καρτερία και ευχαρίστηση, για την αγάπη του Χριστού, τα σκληρά βασανιστήρια θανατώθηκε από αυτούς με μυτερά σίδερα.

Ο Άγιος Αγάπιος της Σκήτης της Κολιτσούς και οι μαζί με αυτόν τέσσερεις Όσιοι.   Την 1^η Μαρτίου εορτάζομε την μνήμη του Αγίου Αγαπίου, του Γέροντός του και των τριών Αγαρηνών, τους οποίους έκανε μοναχούς. Ο οσιότατος Αγάπιος ήταν υποτακτικός σε ένα Γέροντα που ζούσε στη Σκήτη της Κολιτσούς. Όταν κάποτε κατέβηκε για κάποια δουλειά στην παραλία αιχμαλωτίστηκε από πειρατές που παραμόνευαν και πουλήθηκε σε έναν αγά στην περιοχή της Μαγνησίας. Δώδεκα χρόνια δούλευε παρακαλώντας την Υπεραγία Θεοτόκο να τον ελευθερώσει. Είδε κάποτε στον ύπνο του, μετά από έντονη προσευχή, την Παναγία να του λέει: «Αγάπιε, σήκω και πήγαινε χωρίς φόβο στο Γέροντά σου, αλλά και πάλι να επιστρέψεις στον αγά σου». Πράγματι χωρίς να τον αντιληφθεί κανένας έφθασε στο Γέροντά του στον οποίον διηγήθηκε όσα συνέβησαν. Ο Γέροντάς του τον παρηγόρησε, αλλά τον συμβούλεψε να γυρίσει πίσω γιατί δεν ήταν σωστό να φύγει χωρίς τη συγκατάθεση του κυρίου του, ο οποίος τον αγόρασε. Υπακούοντας ο Αγάπιος επέστρεψε στον κύριό του, αναφέροντας όσα του είπε ο Γέροντάς του. Ο Αγάς συγκινήθηκε και ζήτησε να μάθει περισσότερα για την πίστη των χριστιανών. Αφού κατηχήθηκε από τον όσιο επαρκώς αυτός και οι δύο γιοί του, αποφάσισαν να γίνουν χριστιανοί και να ακολουθήσουν τον όσιο Αγάπιο στη Σκήτη της Κολιτσούς. Υποτάχθηκαν στο Γέροντα του Αγίου Αγαπίου, έγιναν μοναχοί και έζησαν οσιακή ζωή μέχρι την κοίμησή τους.

Ο Άγιος Γεράσιμος ο «Παλλαδάς» Ο Άγιος Γεράσιμος ο επονομαζόμενος «Παλλαδάς» έζησε κατά τον 17° αιώνα και διετέλεσε Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Ήταν ονομαστός για τη λογιότητα και την κατά Θεό σοφία του. Το πλήθος των θεολογικών συγγραμμάτων, που έγραψε διακρίνονται για την πνευματικότητά τους. Το 1710 παραιτήθηκε από το θρόνο. Διευθέτησε τα προβλήματα της διαδοχής του, στήριξε τον νέο Πατριάρχη Σαμουήλ και αναχώρησε για το Άγιον Όρος. Ήλθε στη Μονή Βατοπαιδίου και έζησε μέχρι την οσιακή κοίμησή του. Ετάφη στο νότιο μέρος του ιερού βήματος, έξω από το Καθολικό, όπου βρίσκονται οι Πατριαρχικοί τάφοι. Μας άφησε ως πολύτιμο θησαυρό το ιερό σκήνωμά του. Κατά την ανακομιδή των πατριαρχών, όπως αναφέρει ο Καισάριος Δαπόντες, το σκήνος του βρέθηκε όπως ένα άγιο λείψανο. Η αγία κάρα του, που φυλάσσεται στο Καθολικό της Μονής έχει τη χαρακτηριστική κέρινη απόχρωση των αγίων λειψάνων.

Ο Οσιομάρτυρας Διονύσιος   Ο Οσιομάρτυρας Διονύσιος, μοναχός της Μονής, απεστάλη το 1822 στην Κρήτη, ως συνοδός της Αγίας Ζώνης της Θεοτόκου εξαιτίας μιας επιδημίας που μάστιζε το νησί. Επειδή τότε εκδηλώθηκε και στην Κρήτη η επανάσταση, οι Τούρκοι τον συνέλαβαν ως όμηρο και τον πίεζαν να ασπαστεί τον Ισλαμισμό. Επειδή αρνήθηκε, οι Τούρκοι τον βασάνισαν τρυπώντας με πυρακτωμένη σούβλα τα μηνίγγια του. Παραμένοντας σταθερός και ανυποχώρητος στην πίστη οδηγήθηκε την Καθαρά Δευτέρα του 1822 στην αγχόνη. Ως τέλειος μάρτυρας και ομολογητής κατετάγη με Συνοδική Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο αγιολόγιο της Εκκλησίας. Ως ημέρα της μνήμης του ορίστηκε η 31^η Ιουλίου.

Ο νεοφανής Άγιος Ευδόκιμος.   Ευδόκιμος, το ευωδέστατο και μυρίπνοο άνθος του πνευματικού κήπου της Μονής μας. Το ευσκιόφυλλο και γεμάτο καρπούς δένδρο, που είναι φυτευμένο «παρά τας διεξόδους των υδάτων», που καρποφόρησε στον κατάλληλο καιρό. Με την οσμή του μύρου του ευωδίασε, όχι μόνο τη μονή της μετανοίας του, αλλά και όλη την Αθωνική χερσόνησο. Τήρησε και μετά το θάνατό του τον πρώτο μακαρισμό του Κυρίου μας, μένοντας ταπεινός και αφανής. Πότε έζησε; Με ποιούς υπεράνθρωπους άθλους και αγώνες, αυτός ο τρισμακάριστος πατέρας μας, έγινε ευάρεστος στον Θεό; Κανείς δεν γνωρίζει, εκτός από τον ίδιο και τον Θεό. Αφού έφθασε στα ύψη των αρετών και της τελειότητος, τρύγησε τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος. Η θεία Χάρις τον ειδοποίησε για το επερχόμενο τέλος της επίγειας ζωής του που ανέμενε με πόθο. Μπήκε κρυφά, χωρίς να τον αντιληφθεί κανένας από τους αδελφούς στο οστεοφυλάκιο της Μονής και κοιμήθηκε ειρηνικά ανάμεσα στους «προαπελθόντας Πατέρας» παραμένοντας άγνωστος. Πόσα χρόνια βρισκόταν το πολύπονο και αθλητικό του σκήνος μέσα στο οστεοφυλάκιο; Ούτε αυτό το γνωρίζουμε. Όταν το έτος 1840 οι πατέρες της Μονής θέλησαν να επισκευάσουν το κοιμητήριο, ανακάλυψαν ένα λείψανο αγίου που ανέδιδε άρρητη ευωδία, η οποία εξακολουθεί και σήμερα να υπάρχει στα οστά του και την τιμία κάρα του. Επειδή ο άγνωστος αυτός άγιος με την πολιτεία και τους ασκητικούς αγώνες του, ευδοκίμησε, ευαρέστησε δηλαδή τον Θεό και έγινε δόκιμο σκεύος της θείας Χάριτος, ονομάστηκε Ευδόκιμος. Την μνήμη του τιμούμε στις 5 Οκτωβρίου.

Ο Όσιος Ιωακείμ ο Παπουλάκης   Πρόσφατα το Οικουμενικό Πατριαρχείο κατέταξε στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας τον όσιον Ιωακείμ τον Ιθακήσιο, τον επονομαζόμενο Παπουλάκη. Γεννήθηκε το 1786 στην Ιθάκη από ευσεβείς γονείς. Στην παιδική του ηλικία έχασε τη μητέρα του. Ο πατέρας του, που ήταν πλοίαρχος, νυμφεύτηκε για δεύτερη φορά μια γυναίκα, που μισούσε τον αθώο Ιωάννη. Αυτό ήταν το κοσμικό του όνομα. Ο μικρός Ιωάννης έγινε ναυτόπουλο σε ξένο πλοίο ταξιδεύοντας σε διάφορους προορισμούς. Κάποτε το καράβι του έφθασε στο λιμάνι της Μονής Βατοπαιδίου. Ο Ιωάννης επισκέφθηκε τη Μονή και προσκύνησε τα ιερά κειμήλια. Τόσο επηρεάσθηκε από τα όσα είδε και έζησε, ώστε παρουσιάστηκε στον ηγούμενο και τον παρακάλεσε να τον κρατήσει για να γίνει μοναχός. Έγινε δόκιμος και μετά μοναχός παίρνοντας το όνομα Ιωακείμ. Ο Ηγούμενος εκτιμώντας τα προσόντα του τον όρισε σύμβουλο, οικονόμο και διαχειριστή της Μονής μέχρι την μεγάλη Ελληνική επανάσταση του 1821, οπότε εστάλη στη Πελοπόννησο για να στηρίξει τους αγωνιζόμενους εναντίον των Τούρκων. Όταν τελείωσε ο πόλεμος, ο πατήρ Ιωακείμ δεν γύρισε στη Μονή, αλλά αποσύρθηκε σ’ ένα ησυχαστήριο στο φαράγγι της Γούβας στην Ιθάκη. Μετά μετακινήθηκε στο Βαθύ. Σύντομα ο «Παπουλάκης», όπως τον αποκαλούσαν, έγινε το κέντρο παρηγοριάς και του στηριγμού του λαού. Οι Ιθακήσιοι τον αποδέχονταν ως άγιο, γιατί έκανε θαύματα ενώ ζούσε. Φτωχός και απέριττος κοιμήθηκε στις 2 Μαρτίου του 1867 και τάφηκε σύμφωνα με την επιθυμία του πίσω από το ιερό Βήμα του αγαπημένου του ναού, της αγίας Βαρβάρας. Μέρος του τιμίου λειψάνου του μεταφέρθηκε στη Μονή μας από αντιπροσωπεία της, που συνήργησε με τον Μητροπολίτη Λευκάδος κ. Νικηφόρο στην ανακομιδή του. Ο λαός της Ιθάκης διηγείται με ευλάβεια τα θαύματα που επιτέλεσε και επιτελεί μέχρι και σήμερα ο Άγιος Ιωακείμ. * Θα ήταν μεγάλη παράληψη αν δεν αναφερθούμε στους Αγίους της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου που έζησαν εδώ, αλλά η πρόνοια του Θεού οδήγησε τα βήματά τους πάλι πίσω στις ιδιαίτερες πατρίδες τους για να φωτίσουν με το φως τους το λαό των περιοχών, που τους ετοποθέτησε ως ηγέτες πνευματικούς. Θα μιλήσουμε για δύο Αγίους, που η αγιοποίησή τους έγινε από το Όρθόδοξο Πατριαρχείο Ρουμανίας.

Ο Άγιος Γεώργιος της Τσερνίκα Η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Ρουμανικής Εκκλησίας κατέταξε στην χορεία των αγίων τον άγιο Γεώργιο της Τσερνίκα τον Οκτώβριο του 2005 και καθόρισε ημέρα εορτασμού της μνήμης του την 3^η Δεκεμβρίου, κατά την οποίαν έγινε η επίσημη αγιοποίησή του. Ο άγιος Γεώργιος γεννήθηκε το έτος 1730 στην κωμόπολη Σαλιστέα Σιμπίου της Τρανσυλβανίας. Από μικρός ήθελε να γίνει μοναχός στο Άγιον Όρος. Νέος και πτωχός δεν θα μπορούσε να φθάσει στον Άθωνα, όμως η Παναγία, βλέποντας την καθαρή καρδιά του και το ζήλο που είχε, έσπευσε προς βοήθεια. Έφυγε από την περιοχή του λόγω των διωγμών που έκαναν οι αιρετικοί Ουνίτες και έφθασε στο Βουκουρέστι. Εκεί συνάντησε έναν Έλληνα μητροπολίτη ονόματι Ρόσκα, ερχόμενο για δουλειές στην ρουμανική χώρα και τον ακολούθησε μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Έμεινε μαζί του και πέρασε τρία χρόνια εν υπακοή. Ο μητροπολίτης, μεγάλος σε ηλικία, επιθυμούσε να αποσυρθεί στην ησυχία και, παίρνοντας μαζί τον μαθητή του, ήλθαν στο Άγιον Όρος και εγκαταστάθηκαν στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Εκεί ο μητροπολίτης τον έκειρε ρασοφόρο, αργότερα τον χειροτόνησε διάκονο, ενώ σε λίγο καιρό αναπαύθηκε εν Κυρίω. Αναζητώντας ο άγιος Γεώργιος έναν άλλο πνευματικό πατέρα, πήγε στον ηγούμενο Παΐσιο που εκείνο τον καιρό ασκήτευε στην σκήτη του Προφήτη Ηλία του Αγίου Όρους. Λόγω της αύξησης του αριθμού των μοναχών, η σκήτη του Προφήτη Ηλία δεν τους χωρούσε όλους και ο ηγούμενος με όλο το κοινόβιο αποφάσισαν να αναχωρήσουν προς τις ρουμανικές χώρες στα μέρη του Νεάμτς. Ο άγιος Γεώργιος τον ακολούθησε, όμως έπειτα από λίγο καιρό τον κυρίευσε η επιθυμία επιστροφής στο Άγιον Όρος. Στον δρόμο προς τον Άθωνα σταμάτησε στο Βουκουρέστι σε έναν παλιό του φίλο, τον ιερομόναχο Μακάριο, μαθητή κι αυτόν του αγίου Παϊσίου. Αυτός τον παρουσίασε στον μητροπολίτη Γρηγόριο Β’της Ουγγροβλαχίας, ο οποίος τον παρακάλεσε να παραμείνει σε όποιο μοναστήρι επιθυμούσε. Ο άγιος εναντιώθηκε, επειδή δεν αισθανόταν άξιος για ένα τέτοιο έργο, ο μητροπολίτης όμως, για να τον αναγκάσει να παραμείνει, του απαγόρευσε να ξαναπάει στο Άγιον Όρος. Τότε, στενοχωρημένος ο όσιος ζήτησε αναβολή για μερικές ημέρες, προκειμένου να δώσει μία απάντηση. Άρχισε να νηστεύει και να προσεύχεται με δάκρυα προς την Παναγία και τον άγιο Ιεράρχη Νικόλαο. Έπειτα από πολλή νηστεία και κόπο αποκοιμήθηκε και εμφανίστηκε σε αυτόν ο άγιος Νικόλαος και του γέμισε την καρδιά από πνευματική χαρά, επειδή του είπε να παραμείνει εκεί και να του καθαρίσει τον τόπο από τα άγρια θηρία. Την άλλη ημέρα, ο άγιος ρώτησε τον πατέρα Μακάριο αν υπάρχει κάπου κάποια εγκαταλελειμμένη σκήτη προς τιμήν του αγίου Νικολάου, ενώ ο πατήρ Μακάριος δύσκολα θυμήθηκε την σκήτη της Τσερνίκα. Η σκήτη ήταν θεμελιωμένη σε ένα νησάκι μιας λίμνης κοντά στο Βουκουρέστι. Η τοποθεσία ήταν εντελώς έρημη και γεμάτη από άγρια ζώα. Αναχώρησαν και οι δύο να δουν την τοποθεσία. Βρήκαν τελικά έναν ηλικιωμένο άνθρωπο, ο οποίος γνώριζε το μονοπάτι. Πέρασαν ένα ποτάμι και έφθασαν σε μια ερειπωμένη εκκλησία. Μόλις μπήκαν στο Άγιο Βήμα, είδαν μπροστά τούς ένα φοβερό φίδι. Τότε ο άγιος του είπε ήρεμα: «Αγαπητό μου, μέχρι τώρα κατοικούσες εσύ εδώ. Τώρα, φύγε από τον τόπο αυτόν, να κατοικήσουμε εμείς». Και αμέσως το φίδι έφυγε, ενώ οι άνθρωποι διηγούντο ότι δεν το ξαναείδαν στις γειτονικές ερημιές. Το 1781, μαζί με δύο μαθητές του, εγκαταστάθηκε ο άγιος Γεώργιος στην Τσερνίκα. Πέρασαν πολλές δυσκολίες, καθάρισαν τον τόπο και μετά από περίπου δύο χρόνια είχε μαζευτεί ένα κοινόβιο από 16 αδελφούς. Έπειτα από τρία χρόνια το κοινόβιο απαριθμούσε 33 αδελφούς, οι οποίοι είχαν ήδη κτίσει τα κελλιά και το αρχονταρίκι. Φθάνοντας το κοινόβιο τους 130 αδελφούς, τους δόθηκε και το μοναστήρι Καλδαρουσάνι και ο άγιος έστειλε ένα μέρος των πατέρων εκεί. Το έτος 1806, ευρισκόμενος στο μοναστήρι Καλδαρουσάνι και γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι πλησιάζει το τέλος του, συγκέντρωσε τους αδελφούς και ζήτησε συγχώρηση απ’ όλους, τους συγχώρεσε όλους και τους είπε λόγια ωφέλιμα. Αναχώρησε κατόπιν για την Τσερνίκα, όπου αρρώστησε πιο βαριά και στις 3 Δεκεμβρίου του 1806, ημέρα Κυριακή, ο άγιος κοιμήθηκε. Ο άγιος Γεώργιος με την προσευχή και τη δύναμη του προσωπικού του παραδείγματος, αναζωογόνησε την μοναστική ζωή της Μουντένιας κατά την αθωνικο-παϊσιανή παράδοση, επειδή μέχρι τον ερχομό αυτού του οσίου είχαν σχεδόν χαθεί τα κοινόβια σ’ αυτή την χώρα. Έγινε αγαπητός σε όλους για την αγάπη και την απλότητά του, και κυρίως για τον γλυκό του λόγο, ο οποίος μπορούσε να βγάλει δάκρυα και από την πέτρινη καρδιά.

Ο Άγιος Ιεράρχης Γρηγόριος ο Διδάσκαλος Ο Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στο Βουκουρέστι της Βλαχίας το έτος 1765 από ευσεβείς γονείς. Κατά το άγιο Βάπτισμα έλαβε το όνομα Γεώργιος. Σε ώριμη ηλικία εγκατέλειψε τον κόσμο και έγινε μαθητής του αγίου Παΐσιου Βελιτσκόφσκι, που ήταν στην περίφημη Λαύρα του Νεάμτς έκανε αδιάκριτη υπακοή η οποία τον οδήγησε στην αποβολή του «ιδίου θελήματος». Ο Άγιος Παΐσιος βλέποντας το ζήλο του υποτακτικού του τον θεώρησε έτοιμο να λάβει το μέγα και αγγελικό σχήμα, δίνοντάς του κατά την μοναχική κουρά το όνομα Γρηγόριος. Ο Γρηγόριος θεώρησε ότι πολύ θα ωφελείτο πνευματικά αν κατέφευγε, όπως και ο Γέροντάς του στο Άγιον Όρος. Η φήμη της Μονής του Βατοπαιδίου με το αυστηρό, ασκητικό, και το ησυχαστικό της πρόγραμμα, έκανε τον Γρηγόριο να την προτιμήσει. Επειδή όμως επιθυμούσε την τέλεια ησυχία για την άσκηση της νοεράς προσευχής εγκαταβίωσε για ένα διάστημα στη Σκήτη του Καλαμιτσίου. Εκεί, ταυτόχρονα με τους ασκητικούς αγώνες του, επεδόθη με πόθο στη μετάφραση πνευματικών βιβλίων στη ρουμανική γλώσσα. Επέστρεψε στη Βλαχία και εγκατεστάθη στην Ιερά Μονή Καλδαρουσάνι του Βουκουρεστίου. Ο βοεβόδας Δημήτριος Γκίκας γνωρίζοντας τις αρετές του τον κάλεσε στην πρωτεύουσα, όπου χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Ούγγροβλαχίας. Ως ιεράρχης επιτέλεσε μεγάλο έργο. Φρόντισε για την ανοικοδόμηση ιερών ναών για την εξυπηρέτηση των αναγκών του ποιμνίου του, μεταξύ των οποίων και τον Πατριαρχικό Καθεδρικό Ναό της Ρουμανίας. Επιμελήθηκε ιδιαίτερα της ερμηνείας της Αγίας Γραφής κηρύττοντας συνεχώς στο πλήρωμα της ’Εκκλησίας. Σε όσους κατέφευγαν σ’ αυτόν τους παρότρυνε να ασκούν τη νοερά προσευχή της οποίας ήταν κάτοχος. Διεκρίνετο διά το αφιλάργυρο και αφιλοχρήματο, τηρώντας την μοναχική αρετή της ακτημοσύνης. Αυτό εφάνη κατά την κοίμησή του, στις 22 Ιουνίου 1834. Εις το κελλί του ευρέθη μόνον ένας σωρός βιβλίων, τα οποία ετοίμασε ο ίδιος διά να μοιραστούν στους μαθητές των δημοσίων σχολών. Ιεροδιδάσκαλος και φωτιστής του Ρουμανικού λαού, ο Άγιος Γρηγόριος θεωρείται στην εκκλησιαστική Ιστορία της Ρουμανίας ο σημαντικότερος Μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας κατά τον 19° αιώνα. Του απέδωσαν τον τίτλο «Μαΐστωρ των θείων ρημάτων και διδάσκαλος της ευχής του Ιησού». Η επίσημη κατάταξή του στο Αγιολόγιο έγινε μεταξύ 19^ης και 22^ας Μαΐου 2006, με τον τίτλο «Άγιος Ιεράρχης Γρηγόριος ο Διδάσκαλος» και ορίστηκε η μνήμη του να τελείται στις 22 Ιουνίου. Τα ιερά του λείψανα βρίσκονται στην Μονή Καλδαρουσάνι.

* Πριν φθάσουμε στο τέλος του εγκωμιαστικού μας λόγου θεωρούμε ορθό να παραθέσομε και τα ονόματα μερικών αγίων που σχετίζονται με τη Μονή μας.

Ο Άγιος Νήφων, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο Διονυσιάτης, συχνά επισκεπτόταν τη Μονή και παρέμεινε για ένα χρονικό διάστημα σ’ αυτήν.

Ο Όσιος Θεόφιλος ο Μυροβλήτης, όταν ήλθε για πρώτη φορά στο Άγιον Όρος μόνασε στα Μονή μας για αρκετό χρόνο.

Στην περίφημη Βατοπαιδινή Αθωνιάδα Ακαδημία μαθήτευσε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, δίδαξε ο Άγιος Αθανάσιος ο Πάριος, πνευματικός της διετέλεσε ο Άγιος Μακάριος επίσκοπος Κορίνθου, έφορός της ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.

Οι Άγιοι Βαρνάβας και Σωφρόνιος, κτήτορες της Μονής Σουμελά φιλοξενήθηκαν για μια εβδομάδα από τον ηγούμενο που τους δέχθηκε με ευλάβεια και ωφέλησαν πάρα πολύ τους Πατέρες.

Ο Άγιος Γερμανός ο Μαρουλής μαζί με τον Γέροντά του ερχόταν στη Μονή είτε για να προσφέρει τις υπηρεσίες του είτε για να λάβει μέρος στις ακολουθίες, εντυπωσιάζοντας τους πατέρες με την αρετή του.

* Στο διάστημα της ιστορικής διαδρομής δεκαέξη αιώνων της Μονής αυτής, ποιός μπορεί, πατέρες άγιοι και πανσέβαστοι, αγιότατο πλήθος της Βασίλισσας του Ουρανού, της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου, ποιός μπορεί να σας απαριθμήσει; Αδυναμία αισθανόμαστε για να εξυμνήσομε επάξια τους αγώνες, τους κόπους και το αναίμακτο μαρτύριο της συνειδήσεώς σας. Θαυμάζομε τα έργα σας, τιμούμε τα παθήματά σας, κάμπτουμε ευλαβικά τα γόνατά μας μπροστά στις άγιες εικόνες σας και προσκυνούμε ταπεινά τα χαριτόβρυτα λείψανά σας. Αισθανόμεθα κάποια μικρή καύχηση εν Κυρίω, γιατί εσείς μέσα σ’ αυτό το χώρο, που βρισκόμαστε τώρα εμείς, κατορθώσατε να μετάσχετε του κλήρου των Προφητών και των Αποστόλων. Τώρα περιμένετε να ακούσετε μόνο ένα λόγο. Το λόγο του Κυρίου μας· «ευ δούλοι αγαθοί και πιστοί, εισέλθετε εις την χαράν του Κυρίου υμών» για να είναι η χαρά σας πλήρης. Γιατί αυτός ο λόγος σε σας έχει τέλεια εφαρμογή. Καταφεύγουμε σε σας και δεόμεθα εκτενώς, επειδή είστε οι γνήσιοι και αληθινοί Πατέρες μας. Σεις τηρήσατε τη διπλή εντολή της αγάπης. Μας αγαπάτε σαν παιδιά και αδελφούς σας. Είστε πρεσβευτές με παρρησία στον Κύριό μας. Θυμηθείτε και εμάς τους φτωχούς, ταπεινούς και ανάξιους, που μένουμε, άνκαι ανάξιοι, στον ιερό αυτό τόπο που κατοικήσατε και χαρίστε μας λίγη από την πατρική σας στοργή και αγάπη, διότι «επτωχεύσαμεν σφόδρα». Εσείς που βλέπετε το πρόσωπο του Κυρίου μας, ικετεύσατε τον Εύσπλαγχνο, να σπλαχνισθεί και συγχωρήσει εμάς τους ευτελείς και ταπεινούς. Να αποστείλει τη χάρη του θείου φόβου του, για να μας ξυπνήσει από το υλικό φρόνημα, που μας καλύπτει και μας σκοτίζει. Ελεείστε, αγιότατοι Πατέρες, ελεείστε και τη δική μας γενεά και αξιώστε μας της σωτηρίας, που τόσο ποθούμε, με τη Χάρη του Κυρίου και Δεσπότου μας Ιησού Χριστού, στον οποίον ανήκει η δόξα η δύναμη και η προσκύνηση στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

http://www.vatopedi.gr

Το θαύμα του Αγίου Παντελεήμονος στο Γέροντα Ιωσήφ τον Βατοπαιδινό

Τότε, εν έτει 1951, η Συνοδεία του Οσίου Ιωσήφ του Ησυχαστή  αποφάσισε να μεταφερθεί στα ησυχαστικά κελιά της Νέας Σκήτης, κοντά στον Πύργο, όπου το κλίμα ήταν ηπιότερο και οι αχθοφορίες μικρότερης κλίμακας και έντασης. Ο μοναχός Ιωσήφ έμεινε 12 χρόνια κοντά στο μακάριο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή μέχρι την οσιακή κοίμηση του δεύτερου ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου το 1959. Στο διάστημα αυτό ήρθαν ακόμη και συγκαταριθμήθηκαν στη συνοδεία τους ο γέροντας Χαράλαμπος, μετέπειτα Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Διονυσίου, ο γέροντας Εφραίμ, μετέπειτα Ηγούμενος της Μονής Φιλόθεου, ο οποίος επάνδρωσε τις Μονές Καρακάλου, Κωσταμονίτου, Ξηροποτάμου με Ηγουμένους, δικά του πνευματικά παιδιά και ο οποίος σήμερα είναι πνευματικός πατέρας των Ηγουμένων των προαναφερόμενων Μονών και έχει ιδρύσει 20 περίπου Μονές στην Αμερική. Ο μοναχός Ιωσήφ ξανασυναντήθηκε με τους προστάτες του Αγίους Αναργύρους στο ομώνυμο κελί της Νέας Σκήτης, συνασκούμενος με τον π. Θεοφύλακτο από το 1951 έως το 1959.

 Εκείνη την περίοδο, λόγω της επιδείνωσης της υγείας του και των συνεχών αιμοπτύσεων πήγε στη Θεσσαλονίκη ώστε να υποβληθεί σε σχετικές με το πρόβλημα του, ιατρικές εξετάσεις. Παρενθετικά και προκειμένου να επιχειρηθεί μία αντικειμενικότερη προσέγγιση της σκληρής δοκιμασίας υγειάς με την οποία αναμετριόταν καθημερινά ο μοναχός Ιωσήφ, θα αντλήσουμε γνώση απευθυνόμενοι στην ιατρική επιστήμη η οποία αποσαφηνίζει ότι, η γαστρορραγία είναι παθολογική κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από αιμορραγία στομάχου και στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτεί επιθετική ενδονοσοκομειακή αγωγή.

Η παθολογική αυτή κατάσταση είναι συχνά σιωπηλή, αλλά άμεσα απειλητική για την ζωή του ασθενούς, λόγω της ραγδαίας πτώσης του αιματοκρίτη, της πίεσης του αίματος, της αιμάτωσης ζωτικών οργάνων. Πόνος στην κοιλιά, καφέ, καφεοειδής ή κόκκινος έμετος, μαύρα κόπρανα είναι συμπτώματα της γαστρορραγίας ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο, η γαστρορραγία να έχει ως μόνο σύμπτωμα τα μαύρα κόπρανα (μέλαινες κενώσεις)

Η επιστροφή του, λοιπόν, συνοδευόταν και από την κατηγορηματική γνωμάτευση των γιατρών ότι, το πρόβλημα της υγείας του έχρηζε χειρουργικής επέμβασης. Παρόλα αυτά, όπου ο Θεός βούλεται νικάτε φύσεως τάξις και η εξέλιξη της δοκιμασίας αυτής έλαβε ξεχωριστή και θαυμαστή τροπή: «Για μένα, ο Γέρων Θεοφύλακτος, όταν έπασχε το στομάχι μου, παρεκάλεσε πολύ τον άγιο Παντελεήμονα και τον είδε στο ναό του, και του είπε ότι θα γίνω καλά και να μη κάμω εγχείρηση την οποίαν είχαν αποφασίσει οι θεράποντες ιατροί μου. Είχα έλκος προχωρημένης μορφής και καμία δίαιτα ούτε φάρμακο μου πρόσφερε τίποτε. Μετά από την αποχή από όλα όσα με έβλαπταν περισσότερο από δυο χρόνια δεν υπήρχε άλλη λύση από την εκτομή. Τότε επενέβη ο ένδοξος μεγαλομάρτυρας του Χριστού, ο συμπαθέστατος Παντελεήμων, και παράγγειλε στον γέροντα Θεοφύλακτο να μου πει επιτακτικά να μη κάμω εγχείρηση, άλλα να το αφήσω στην πρόνοια της Παναγίας μας. Αμέσως θεραπεύθηκα τελείως, για να το διαπιστώσω δε και πρακτικά επισκέφθηκα τους θεράποντες ιατρούς μου, οι οποίοι γνώριζαν την ασθένειά μου σε όλη της την έκταση για να μου πουν τώρα σε ποιά κατάσταση βρίσκομαι. Μου έκαμανακτινοσκόπηση και δεν βρήκαν απολύτως τίποτε, παρά μόνο μικρή ουλή παλιάς επουλωμένης πληγής». Ο Γέροντας έτρεφε ιδιαίτερη αγάπη και ευλάβεια στον Άγιο και Ιαματικό Παντελεήμονα, του οποίου είχε φιλοτεχνήσει και εικόνα, δηλώνοντας μάλιστα ότι ο Άγιος ήταν προστάτης και της οικογένειάς του. Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν, θα αναφέρουμε ένα γεγονός που αποδεικνύει με εναργέστατο τρόπο ότι, η Θεία παρουσία και τα θαυμαστά γεγονότα δεν έλειψαν ποτέ από τη ζωή τόσο του γέροντα όσο και της οικογένειάς του.

ΠΗΓΗ.Γ.Τασούδη.Μακαριστός Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός.

Γέρων Ιωσήφ Βατοπαιδινός (Ο ομολογιακός χαρακτήρας του χριστιανισμού)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος και Πανευφήμου Ευφημίας

Η πανσωστική πρόνοια του Κυρίου μας οικονόμησε, πλησίον της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταύρου, να έορτάζωμε την μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος και Πανευφήμου Ευφημίας, η οποία μας μεταφέρει σε μια συνέχεια του νοήματος του Σταύρου.

Αυτή η Μάρτυς, παρθένος κόρη από υψηλοτάτη οίκογένειαν, τελείωσε το μαρτύριο της κάπου μέσα στην περίοδο των τριών πρώτων αιώνων πού οι χριστιανοί ήσαν έκτος νόμου. Το λείψανο της ευρίσκεται στο Βυζάντιο. Της απένειμαν μεγάλες τιμές, διότι πραγματι­κά, ως Μεγαλομάρτυς, είναι δόξα και στέφανος της Εκκλησίας μας.

Κατά το 451 συνήλθε στη Χαλκηδόνα η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος, η οποία κατεδίκασε την αίρεση του μονοφυσιτισμού, πού απέδιδε στον Κύριο μας μία φύση. Όμως την μία φύση είχε προ της σαρκώσεως Του, όντας Θεός Λόγος, καί, καθαυτό, ομοούσιος προς τον Πατέρα. Όταν όμως «ήλθε το πλήρωμα του χρόνου» και επεδήμησε στον κόσμο, φόρεσε και την δική μας φύση. Όντας λοιπόν τέλειος Θεός, έγινε και τέλειος άνθρωπος. Απέκτησε πλέον δύο φύσεις άσύγ-χυτες και ενωμένες. Αυτό ακριβώς έδογμάτισε και η Ορθόδοξος Εκκλησία μας.

Δυστυχώς όμως υπήρξαν άνθρωποι οι όποιοι δεν ήθελαν να καταλάβουν, είτε λόγω της πτώχειας των γνώσεων τους, είτε έθελοκάκως και προκάλεσαν σύγχυση στην Εκκλησία μας, προβάλλοντες ότι ο Χριστός έχει μόνο μία φύση. Και ναί μέν η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος τους κατεδίκασε, αλλά ο σάλος δεν σταμάτησε, διότι οι αιρετικοί είχαν ισχυρά οικονομικά μέσα και πολιτική δύναμη, με τα οποία έσειαν και συνεκλόνιζαν την Εκκλησία. Τότε, για να δοθή ένα τέλος στο όλο πρόβλημα και να πεισθή ο λαός να ειρήνευση, πήραν οι Πατέρες τους δύο τόμους πού ήσαν γραμμένες και των δύο οι απόψεις. Ο μέν ένας της Εκλησίας μας, με τα ορθόδοξα δόγματα, και ο άλλος με τις αιρετικές φλυαρίες. Άπεφάσισαν να τους θέσουν στη λάρνακα όπου εύρίσκετο το λείψανο της Μάρτυρος και μετά να επακολούθηση προσευχή, ώστε να αποδείξη η μάρτυς διά της θαυματουργικής της Χάριτος ποίος έκ των δύο κατέχει την αλήθεια και είναι θεόπνευστος.

Πράγματι, έκλείδωσαν τους δύο τόμους μέσα στη θήκη του ιερού λειψάνου της Άγίας. Την επομένη άνοιξαν την λάρνακα να δούν ποιόν από τους δύο τόμους προτίμησε η Αγία καί, πραγματικά, η χάρις της Μεγαλομάρτυρος απέδειξε τον όμολογιακόν της ζήλο και μετά τον θάνατο της. Τον μέν τόμο των Πατέρων, αυτόν δηλαδή της Ορθοδοξίας, τον πήρε στην αγκαλιά της και τον κρατούσε με τα δύο της χέρια, τον δε άλλον, των αιρετικών, έριξε κάτω από τα πόδια της και απέδειξε έτσι την ακρίβεια της ομολογίας.

Με αφορμή την αφήγηση του βίου της, μεταφερό-μεθα σήμερα στον ομολογιακό χαρακτήρα της χριστια­νικής μας ιδιότητος και διαπιστώνομε από την παρά­δοση της Εκκλησίας μας, από τα βιώματα των Πατέρων μας και τις ομολογίες των Μαρτύρων μας ότι, γενικά, το θέμα ολόκληρης της χριστιανικής μας ιδιότητος, αλλά καί, ειδικότερα, το θέμα της πίστεως μας είναι καθαρά ομολογιακό.

Ο Κύριος μας -όπως και άλλοτε αναλύσαμε εκτενέστερα- διάκειται προς εμάς ως η απόλυτος πατρική παναγάπη, η οποία πράγματι αγκάλιασε το σύ­μπαν και ειδικά τον άνθρωπο τον τραυματισμένο. Ολόκληρος ο κύκλος της παρουσίας του μαζί μας, ήτο μια απόλυτος αγάπη και τίποτε περισσότερο.

Ο Κύριος πλησίασε την πανανθρώπινη δυστυχία σε όλες της τις φάσεις, «κηρύττων, διδάσκων και ίώμενος» τους τραυματισμένους. Άπεδέχετο τους πάντας σε τέτοιο σημείο, ώστε να παρεξηγείται από τους Φαρι-σαίους στο πώς ανέχεται να συναναστρέφεται με πραγματικά σεσημασμένους αμαρτωλούς. Και πάνω στον Σταυρό, με ένα «μνήσθητι», δέχεται έναν ληστή άνθρωπο, ο όποιος μέχρι την στιγμή της εκτελέσεως του ήτο φονεύς και κακοποιός. Και όχι μόνο τον συγχωρεί, αλλά μεθ’ όρκου του λέγει: Άμήν λέγω σοι, σήμερον μετ’ έμού έση έν τω παραδείσω». Έτσι ο παναμαρτωλός άνθρωπος έδικαιώθη διά του αίματος του Κυρίου μας, ο όποιος δεν απαίτησε κάτι, αλλά μας αξίωσε και του «υπέρ έκ περισσού». Μας έδωσε να κληρονομήσωμεν αυτά στα όποια «έπιθυμούσιν άγγελοι παρακύψαι».

Και όμως, βλέπομε ότι ο Κύριος φαίνεται παράδοξα αυστηρός, σκληρός και άτεγκτος, όταν προβάλλεται το θέμα της ομολογίας της πίστεως μας. Και μας ερ­μηνεύει ότι αυτός πού θα με όμολογήση, θα τον ομολογήσω έμπροσθεν του Πατρός και όποιος με άρνηθή, θα τον αρνηθώ. Σκληρός ο λόγος, πραγματικά, απέναντι στην παναγάπη του Κυρίου μας και ανθρω­πίνως φαίνεται σαν κάτι το δύσκολο.

Στην άρχή της δημιουργίας της Εκκλησίας μας, επί 300 περίπου χρόνια, οι χριστιανοί ήσαν έκτος νόμου, δεν είχαν δικαίωμα ζωής. Κάθε μέρα ποταμοί αιμάτων έχύνοντο και πάνω σ’ αυτά έστηρίχθη η Εκκλησία μας και δεν υπήρξε κανένας δρος οικονομίας. Ήσαν υποχρεωμένοι οι πάντες να ομολογήσουν και όμολο-γούντες έθυσίαζαν αυτήν την ζωή τους για να κρατή­σουν την ομολογία και δεν υπήρχε όρος ελιγμού.

Εάν τώρα πάρουν ένα νεαρό παιδί, μια κορασίδα και την στήσουν στο ικρίωμα και της πουν. Άυτήν την ώρα η άρνήσαι τον Χριστό η θα σε ψήσωμε ζωντανή στα κάρβουνα», ανθρωπίνως, δεν είναι τραγικό; Πώς θα ύπομένη αυτή η κορασίδα, η οποία έτυχε και τόσο καλής ανατροφής, να ψηθή ζωντανή και να μην δικαιούται να κάνη έναν ελιγμό; Δηλαδή να πή, έστω με τα χείλη της: «Ναί, αρνούμαι», αλλά με την καρδιά της να μην άρνηθή. Μήπως ο Θεός δεν θα έβλεπε την καρδιά της, αφού Αυτός «ετάζει καρδίας και νεφρούς», και μετά, πού θα έφευγε από εκεί, να έμενε πάλι πιστή; Εύρίσκομε όμως ότι ο Κύριος δεν ανέχεται κανέναν όρο οικονομίας και αυτό αποδεικνύεται από τα βιώματα των Πατέρων, όχι μόνο στο θέμα της πίστεως, στη δογματική έννοια, αλλά ακόμα και σ’ αυτή την απλή παράδοση.

Οι Μακκαβαίοι γιατί έμαρτύρησαν; Απαγορευόταν από τον Μωσαϊκό νόμο να κάνουν χρήση χοιρινού κρέατος. Δεν ήταν δόγμα αυτό· απλώς ηθικολογία. Οι πολλοί έρμηνευταί, καμμιά φορά, αποδίδουν ότι η απα­γόρευση αύτού του είδους των φαγητών, δεν είχε άλλο νόημα, εί μη ότι στα μέρη αυτά, τα ξηρά και ζεστά, αυτές οι τροφές είναι βαρείες και ανθυγιεινές. Όταν ο τύραν­νος του τόπου επέβαλε να γευθούν χοιρινό κρέας και να λάβουν μεγάλα αξιώματα, όχι μόνο δεν έδέχθησαν, αλλά επλήρωσαν με την ζωή τους την ομολογία τους αυτή· και «έτι λαλείται», όπως λέει ο Παύλος, ο θρίαμβος του μαρτυρίου των και αποτελούν στέφανον δόξης για την Έκκλησία μας.

Αυτός τούτος, «ο μείζων πάντων των γεννητών», ο Πρόδρομος, γιατί έμαρτύρησε; Μήπως ο Ηρώδης τον ανάγκασε να άρνηθή τον Θεό του Ισραήλ και να προσκύνηση τον Βάαλ η κάποια άλλη θεότητα, την οποίαν αυτός προσκυνούσε; Όχι. Άπλούστατα. Σάν Ιδουμαίος δπου ήτο ο Ηρώδης και, συνεπώς, ειδωλο­λάτρης, έλαβε ως σύζυγο την νύμφη του. Μα στην θρησκεία αυτού του ανθρώπου, επιτρέπετο και την μητέρα του ακόμα να παντρευτή. Ως ειδωλολάτρης πού ήτο, δεν παρέβη τον νόμο του. Όμως σαν βασιλιάς του Ισραήλ, εθεωρείτο «χριστός Κυρίου» και γι’ αυτό τον ήλεγξε ο Πρόδρομος. Ουκ έξεστί σοι», όντας «χριστός Κυρίου», να λάβης ως γυναίκα την νύμφη σου και να αποτελέσης κακό παράδειγμα μέσα στον λαό του Κυρίου. Και ένεκεν αυτής της ακριβείας έμαρτύρησε «ο μείζων πάντων των γεννητών».

Το θέμα της πίστεως μας είναι καθαρώς ομολογιακό και δεν χωρεί καμμία οικονομία. Μήπως άραγε δεν είναι επίκαιρο σήμερα, όταν βλέπωμε κάθε μέρα ζοφερά σύννεφα στον ορίζοντα; Συνεχώς πιεζόμεθα προς το μέρος τούτο. Τα πάντα γίνονται χλιαρά, όλες οι ηθικές αρχές παραμερίζονται και αυτή ακόμα η ίδια η πίστη μας. Μήπως νομίζετε ότι απέχουμε πολύ από την περίοδο πού θα κληθούμε και μείς στο εδώλιο να όμολογήσωμεν την πίστη και την παράδοση μας; Μην θεωρηθή ότι αυτοί οι σκοποί είναι μακράν από τον στόχο μας και δεν πρέπει να είμεθα έτοιμοι και για αυτούς ακριβώς τους λόγους.

Όπως σας έτόνισα και προηγουμένως, η Άγία Ευφημία απέδειξε, και μετά τον θάνατον της, την ακρίβεια της ομολογίας. Αυτό πολύ μας ενδιαφέρει. Όχι γιατί το έκαμε η Άγία και μας έδημιούργησε μία καινή θεωρία, την οποία αγνοούσαμε, αλλά κάναμε μία διαπίστωση από τις τόσες πολλές πού έχομε, ότι όντως ο χριστιανισμός είναι ομολογιακός και κανένας όρος συμβιβασμού και οικονομίας δεν χωρεί.

Μπορεί να ύπαρξη οικονομία στο ζήτημα της διαβιώσεως και της διαίτης μας. Εάν θέλωμε γινόμαστε αυστηρότεροι και άγωνιστικότεροι, εγκρατέστεροι και περισσότερο συμπαθείς. Γενικά, στους διαφόρους τρό­πους των ελευθέρων αρετών, έχει την δυνατότητα ο καθένας μας μέσα στην αγωνιστικότητα του, να προσθέση η να αφαίρεση, να κάνη οικονομία. Στο ζήτημα όμως; της πίστεως, δεν χωρεί συμβιβασμός. Εκεί πού το θείο θέλημα είναι χαραγμένο και αποδεικνύεται ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο εκφράζεται μέσω της Εκκλησίας καί, γενικά, της πατερικής μας παραδόσεως, δεν χωρεί οικονομία. Διότι εκεί πού βλέπετε συμβιβασμούς, πά­ντοτε να φοβάσθε, μήπως, χωρίς να το καταλάβωμε, εύρεθώμεν έξω από την Χάριν, χάσωμεν το βάπτισμα, χάσωμε την πίστη μας. Εκεί όπου υψώνεται η αμαρτία, είτε στον ηθικό, είτε στον δογματικό τομέα, για να μας παρακίνηση να κάνωμε κάτι διαφορετικό από αυτό πού θέλει ο Κύριος, προβάλλομεν αμέσως την άρνηση, την αντίσταση και εκεί ακριβώς επιτελείται η ομολογία.

Αυτά ήθελα να σας υπενθυμίσω. Όλοι μας με προθυμία να επικαλεσθούμε την συμπάθεια και την χάριν της έορταζομένης Άγίας Μεγαλομάρτυρος Ευφημίας , ώστε να επίδραση και στην ψυχή μας το πνεύμα της ομολογίας το όποιο επέδειξε η τρυφερά αυτή κόρη, πού δεν ύπελόγισε τίποτε, αλλά προσέφερε την ψυχή της θυσία στον Χριστό, για να κράτηση την ομολογία της. Πίστευε ότι, εάν όμολογήση, θα όμολογηθή και αυτή, όπως και όμολογήθη ενώπιον του ουρανίου Πατρός και της έχαρίσθη η δόξα της υιοθεσίας. Διότι, αν ηρνείτο, θα ξέπεφτε. Μη γένοιτο σε μας να συμβή κάτι τέτοιο, αλλά με ζήλο πραγματικό να συνεχίσωμε την πορεία μας, για να λάβωμε την αμοιβή από τον Κύριο μας, με τις πρεσβείες των Άγίων Του. Αμήν.

Πηγή: Αθωνικά Μηνύματα ( σελ. 169)

Οι επτά σωματικές πράξεις της μετανοίας.(Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού)

Απόσπασμα από το βιβλίο «Άσκηση’ του Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού

Στην πρακτική των Πατέρων, που αναλύουμε αναφέρονται επτά σωματικές πράξεις στις οποίες στηρίζονται οι τρόποι και τα έργα της μετάνοιας. Ως πρώτη πράξη στη μετάνοια οι Πατέρες τοποθετούν την  η σ υ χ ί α.  Είναι η απερίσπαστη διαγωγή. Η απομάκρυνση από τα αίτια, που δημιουργούν τις αφορμές της πτώσης και της ήττας, ειδικά σε όσους είναι ασθενείς χαρακτήρες, αλλά και από αυτόν τον «ὡς λέοντα περιπατοῡντα καί ζητοῡντα νά μάς καταπιή» (‘ Πέτρ. ε’ 8). Με την ησυχία απέχει ο αγωνιστής από τη μάταιη και άσκοπη μέριμνα και του επιτρέπεται αν θέλει να στρέψει τη σκέψη και ασχολία του προς το Θεό,  απ΄όπου φωτιζόμενος από τη θεία Χάρη ανακαλύπτει τον εαυτό του, που είναι απαραίτητο καθήκον. Δεύτερη πράξη θεωρείται η  ν η σ τ ε ί α.  Με αυτήν καταβάλλεται και δεσμεύεται ένας από τους γίγαντες της διαστροφής – η γαστριμαργία – ο ακαταγώνιστος σύμμαχος της φύσης και του διαβόλου. Με αυτήν αιχμαλωτίζει ο τελευταίος τα πλείστα των θυμάτων του. Το πόσο απαραίτητη είναι αυτή η πράξη το απέδειξε ο Κύριος μας, όταν ανέλαβε με την παρουσία του την ανάπλασή μας, μετά το θείο βάπτισμα στον Ιορδάνη.  Ποιος τώρα μπορεί να αμφισβητήσει το βάθρο αυτό της μετανοίας, της ανάπλασης, της ανάστασης, της σωτηρίας; Εάν ο αναμάρτητος και απαθής νηστεύει – και μάλιστα παρατεταμένα – ποιος θα προφασιστεί αδυναμία ή άρνηση; Αφήνω και την άσκηση της δίψας που οι έμπειροι της εγκρατείας προβάλλουν ως άριστο άθλημα κατά των παράλογων ορέξεων. Την  α γ ρ υ π ν ί α, ως τρίτη πράξη, συνιστούν οι Πατέρες. Είναι το αποτελεσματικότερο μέσο φωτισμού του νου και γεννήτρια της προσευχής. Ο κόρος της υπνηλίας υποβιβάζει άμεσα τη διαύγεια του νου. Μειώνεται η διανοητική ικανότητα της λογικής φύσης να συγκρίνει, διακρίνει, επιλέξει και εφαρμόσει όσα η νόμιμη άσκηση απαιτεί. Η αγρυπνία, ως μέσο της φίλης των Πατέρων μας φιλοπονίας, πάντοτε προηγείτο στους ασκητικούς αγώνες. Και είναι γνωστή η υπερβολική άσκηση των Πατέρων στην αγρυπνία. Επέμεναν στα πολλαπλά οφέλη αυτής της αρετής, επειδή συντελούσε άριστα στη διανοητική εργασία από την οποία εξαρτώνται όλα εφ΄όσον «νοῡς ορᾶ καί νοῦς ακούει» και εκλέγει και εκτελεί. Τέταρτη και πέμπτη πράξη τοποθετούν οι Πατέρες την  π ρ ο σ ε υ χ ή  και την ψ α λ μ ω δ ί α. Πράγματι διαιρούσαν την εργασία της προσευχής σε δύο τρόπους, που επικρατούν στην τόσο σημαντική αυτή παναρετή. Στο όνομα της προσευχής χάραξαν την έννοια της εσωστρέφειας και ειδικά της «κατά μόνας» προς το Θεό συνομιλίας. Εκεί ο καθένας επιρρίπτει τον εαυτό του μπροστά στη θεία ευσπλαχνία και αγαθότητα και με επίμονη εξομολόγηση, δέηση, ικεσία, παράκληση ή και ευχαριστία αναφέρει τον πόνο και τον πόθο του προς «τόν δυνάμενον σῴζειν» Χριστό, το Θεό μας. Η  ψ α λ μ ω δ ί α χρησιμοποιείται στις ομαδικές συναθροίσεις των πιστών. Με την υμνολογία επιτελείται εορταστικότερα η κοινή προσευχή και αυτό είναι περισσότερο αποδεκτό και εφαρμόσιμο από το λαό. Έκτη πράξη θεωρούν οι Πατέρες την  α ν ά γ ν ω σ η  και μελέτη λόγων και παραγγελμάτων που μας κατευθύνουν στην εν Χριστώ πνευματική μας ζωή. Ο λόγος τους Κυρίου μας «ὁ ἔχων τάς ἐντολάς μου» αυτό σημαίνει: Να μάθει και να κατανοήσει τις εντολές μου το θέλημά  μου και μετά να γίνει τηρητής (τηρών αυτάς). Και αυτός «ἐστιν ό ἀγαπῶν με». Στο Μωσαϊκό νόμο απαιτητικότερα διέταζε ο Θεός τη μελέτη του θελήματός του και την ενασχόληση με αυτό για να μη παραλείπεται, ως καθήκον, η ακριβής τήρηση και εφαρμογή του. «Ἐν τῷ νόμῳ αὐτοῦ μελετήσει ἡμέρας καί νυκτός» (Ψαλμ α’ 2). Μια από τις σπουδαιότερες φροντίδες αυτού που θέλει να απαλλαγεί από τη λύσσα του «ὠρυομένου ὡς λέοντος» εναντίον μας, κατά τον Παύλο, είναι το να «μή ἀγνοώμεν τά νοήματα αὐτοῦ» (πρβλ Β’ Πετρ. α’ 21). Επειδή οι φίλοι και δούλοι του Θεού «οὐκ ἰδίῳ θελήματι ἀλλά Πνεύματι Ἁγίῳ φερόμενοι ἐλάλησαν καί ἔγραψαν» (πρβλ Β’ Πετρ. α’ 21), είναι πλέον καθήκον η μελέτη και έρευνα των λόγων και των συγγραφών τους προς πλήρη διαφώτιση και μάθηση του αόρατου πολέμου που ασίγαστα διεξάγουμε. Έβδομη πράξη θεωρούν οι Πατέρες την  ε π ε ρ ώ τ η σ η  τ ω ν  ε μ π ε ί ρ ω ν για κάθε λόγο και πράξη. Με αυτόν τον τρόπο επισφραγίζεται το ταπεινό φρόνημα. Απουσιάζει ή αυταρέσκεια και η απειρία. «Τοῖς ταπεινοῖς» δίνει ο Κύριος το φωτισμό και τη Χάρη του. Το τέλος όλης αυτής της προσπάθειας και ετοιμασίας είναι η υπομονή, ώστε «μήτε θαρρεῖν, μήτε ἀπογιγνώσκειν» απ’ όσα συνήθως συμβαίνουν είτε χαροποιά είτε επίπονα.

Τα έργα του «παλαιού» και «καινού¨ανθρώπου.(Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού)

 

Από το βιβλίο «Άσκηση» του Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού

Όταν αναφέρονται οι θεόσοφοι Πατέρες μας στον «παρά φύσιν νόμον» φανερώνουν την περιεκτική διαστροφή που προκάλεσε η πτώση και η συνεχής αποστασία του ανθρώπου. Η απέραντη όμως ευσπλαχνία του Κυρίου μας, με τη σάρκωση του και όλη την παρουσία του ανάμεσά μας, θεράπευσε το δικό μας τραύμα και μας επανέφερε στην ισορροπία.

Με την παράβαση και παρακοή του θείου θελήματος προβάλλαμε το δικό μας θέλημα που γέννησε το θάνατο. Η απαλλαγή μας από αυτήν την ποινή είναι η άρνηση και εγκατάλειψη του θανατηφόρου δικού μας θελήματος και η εξυγίανση της στάσης του ανθρώπου με την επιστροφή στο «κατά φύσιν» .

Με την επιμονή στο θέλημά του ο άνθρωπος, μετέστρεψε τις φυσικές δυνάμεις του νου στο «παρά φύσιν». Τότε επικρατεί το παράλογο. Να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα.

Φυσική δύναμη του νου είναι η υγιής  ε π ι θ υ μ ί α.  Αυτή όταν ο νους λειτουργεί «κατά φύσιν» δημιουργεί τον πόθο προς το Θεό, την αγάπη και γενικά κάθε θεοφιλή και ευγενική έφεση. Μετάλλαξε ο εχθρός αυτήν τη δύναμη και την έκανε αισχρή και πονηρή επιθυμία και ο άνθρωπος προτιμά κάθε ακαθαρσία και ρυπαρότητα.

Φυσική δύναμη του νου ο  ζ ή λ ο ς.  Χωρίς ζήλο για το Θεό δεν γίνεται προκοπή. «Ζηλοῦτε δέ τά χαρίσματα τά κρείττονα» (Α’ Κορ. Ιβ’ 31) παρακινεί ο Παύλος. Μεταμόρφωσε και εδώ ο εχθρός τον υγιή ζήλο προς το Θεό και την αρετή στο «παρά φύσιν» και μας έκανε να φθονούμε, να ζηλεύουμε και να μνησικακούμε μεταξύ μας.

Φυσική δύναμη του νου η  ο ρ γ ή   και η  ο ρ μ ή.  Χωρίς αυτές δεν επιτυγχάνεται η αγνότητα. Θα οργισθεί ο άνθρωπος εναντίον του εχθρού που σπέρνει την πονηριά του. Από τη δική μας αμέλεια μετατράπηκε και αυτή η φυσική δύναμη στο «παρά φύσιν». Η οργή μας στράφηκε κατά του πλησίον και δημιούργησε τόσα βλαβερά και ανωφελή.

Φυσική δύναμη του νου το  μ ί σ ο ς.  Χωρίς μίσος κατά της ποικιλόμορφης κακίας, δεν αποκαλύπτεται τιμή στην ψυχή και δεν ολοκληρώνεται καμμιά ομολογία που είναι ο κεντρικός στόχος και σκοπός μας. Μετέστρεψε και εδώ τη δύναμη αυτήν ο εχθρός στο «παρά φύσιν» μίσος κατά του πλησίον και ερήμωσε την ψυχή, έφερε τον άνθρωπο στο σημείο της διαβολοποίησης και τον έκανε εικόνα του σατανά!

Επιθυμία, ζήλος, οργή και ορμή, μίσος. Τα φυσικά αυτά ιδιώματα δημιουργήθηκαν στη δύση μας ακέραια και αγνά. Τα μετάλλαξε, τα παραμόρφωσε η παρακοή. Και ο εχθρός μας κρύβεται πίσω από αυτά και με την παράλογη χρήση των δικών μας δυνάμεων, μας χωρίζει από το Θεό.

Όλα αυτά και όλο το σύστημα της διαστροφής και της φθοράς μετάλλαξε και θεράπευσε ο Κύριος μας με τον πανάρετο βίο του και τη διδασκαλία του.

Ένας τρόπος πρακτικής ωφέλειας και προκοπής στον πνευματικό αγώνα είναι η αποφυγή και απομάκρυνση από τα αίτια. Ο άνθρωπος που ζει ανάμεσα στα αίτια επηρεάζεται και υποχωρεί στις επιθυμίες και τα πάθη. Ο βέβαιος τρόπος απαλλαγής από τα αίτια και τις αφορμές είναι η αύξηση της αγάπης του Θεού.

Όπου χάριτι Θεού, περισσεύει η αγάπη του, καταργείται η προσπάθεια ανάπαυσης του σώματος. Και ο κόπος αυτός της αυταπάρνησης, επειδή γίνεται για την εντολή, γεννά την ελπίδα. Τότε ενισχύεται η αμεριμνησία και αποκτάται μερική διάκριση για να μαθαίνει ο αγωνιζόμενος την ορθή πρακτική του αόρατου πολέμου.

Ένα από τα μεγαλύτερα έπαθλα της πάλης αυτής είναι να νικήσει ο αγωνιστής την κενοδοξία. Το πρώτο στάδιο προκοπής στη γνώση του Θεού. Όποιος, αλίμονο, παρασύρθηκε στην αισχρότητα του πονηροτάτου αυτού πάθους, αποξενώνεται από την ειρήνη. Γίνεται πια θύμα της σκληρότητας και της ταραχής και έχει ως κάλυμμα της γυμνότητας του την υποκρισία και το ψέμα.

Εκείνος που με την υγιή μετάνοια απέρριψε τα πάθη του σώματος και τα υπόλοιπα ελαττώματα του παλαιού ανθρώπου, προετοίμασε την ψυχή του τίμια και έγινε σκεύος της Χάρης ή μάλλον έγινε ναός του Θεού.

Όποιος με ταπεινοφροσύνη και ακούραστα αγωνίζεται και με τη Χάρη του Χριστού κατακτά αυτήν την αρετή, του αποκαλύπτει ο Θεός τις αμαρτίες του για να μάθει να τις πολεμά. Εάν τον βοηθήσει και το πένθος, που μάλλον είναι βέβαιο, τότε και οι δύο αυτές αρετές εξορίζουν από την ψυχή τα επτά πονηρότατα δαιμόνια, που είναι το σύμπλεγμα του παλαιού ανθρώπου. Τότε η ψυχή τρέφεται από τη γλυκύτητα των δικών της αρετών. Σ΄αυτόν τον αγωνιστή δεν πλησιάζει άνθρωπαρέσκεια, ούτε ονειδισμός ανθρώπων. Εάν δεν μπορέσει ο άνθρωπος να βαστάσει το σκληρό λόγο του πλησίον και ανταποδώσει τα ίσα, τότε εγείρονται πόλεμοι στη συνείδηση για την ανυπομονησία και κυριαρχεί η αιχμαλωσία της ταραχής. Η προσευχή προς το Θεό, με φόβο, επαναφέρει την ειρήνη και η αγάπη και η μακροθυμία κατστρέφουν την «παρά φύσιν» οργή. Εάν παραμείνουν η ειρήνη, η αγάπη και η μακροθυμία, τότε η οργή στρέφεται όχι κατά του πλησίον, αλλά κατά των παθών και των δαιμόνων. Στην ψυχή μένει το πένθος και η ταπεινοφροσύνη.

Εκείνος που θα μπορέσει να υποφέρει σκληρό λόγο δύστροπου και ασύνετου ανθρώπου για το Θεό και για την ειρήνη των λογισμών του, θα ονομασθεί «υἱός εἰρήνης» και θα μπορέσει να αποκτήσει ειρήνη ψυχής, σώματος και πνεύματος. Εάν αυτά τα τρία αποκτηθούν τότε σταματούν οι εχθροί να πολεμούν το νόμο του νου και καταργείται η αιχμαλωσία της σάρκας. Αυτός θα ονομασθεί «υἱός τῆς εἰρήνης» και το Πνεύμα το Άγιο θα ενοικήσει μέσα του και ουδέποτε θα φύγει από αυτόν.

Ένα από τα πονηρότατα πνεύματα που ακούραστα πολεμούν είναι το πνεύμα της δειλίας. Αυτό εμποδίζει κάθε αγαθή πρωτοβουλία. Ειδικά όταν ο νους επιδοθεί στην κατά Θεό καρτερία, τότε επιφέρει σ’αυτόν αμέλεια, για να λυγίσει από το βάρος των πόνων της αρετής. Η μόνιμη τότε σωτηρία είναι ο ερεθισμός της αγάπης, η υπομονή και η εγκράτεια και μάλιστα αν διαπιστώσει ο αγωνιζόμενος ότι η αμέλεια είναι το αίτιο της ζημιάς.

Νήψη πολλή χρειάζεται κατά του πνεύματος της λύπης που προκαλεί την αποθάρρυνση και αφήνει ο αθλητής την πάλη. Πως τότε θα φτάσει στις μεγάλες αρετές οι οποίες είναι να μη θεωρεί κανείς τον εαυτό του ως  ενάρετο, να υπομένει ατάραχα την ύβρη και ατιμία και να μη υπολογιστεί ή ονομαστεί στις αξίες αυτού του κόσμου;

Ο Κύριος μας είπε: «Οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν και μαμωνᾷ» (Ματθ. Στ’ 24). Ο μαμωνάς ορίζεται από τους Πατέρες ως το κοσμικό φρόνημα που αιχμαλωτίζει τους οπαδούς του «αιώνος τούτου», που αγνοούν τον Θεό. Δύο αιτίες περικυκλώνουν την ψυχή. Μια εξωτερική και μια εσωτερική. Εξωτερική για τη φροντίδα του «αιώνος τούτου», για την ανάπαυση του σώματος. Η εσωτερική κινεί τα πάθη που εμποδίζουν τις αρετές. Η ψυχή δεν αισθάνεται την εσωτερική αιτία των παθών, εάν δεν ελευθερωθεί από την εξωτερική αιχμαλωσία.

Ο κύριος μας διδάσκει πώς θα απαλλαγούμε από αυτήν την αιχμαλωσία: «πᾶς ἐξ ὑμῶν, ὅς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, (δηλαδή το θέλημα), οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής» (Λουκ. Ιδ’ 33).

Γνωρίζοντας ο πανάγαθος Δεσπότης μας ότι το  θ έ λ η μ α  είναι το αίτιο της διπλής αιχμαλωσίας διέταξε την εκκοπή του. Όταν ο άνθρωπος ενεργεί το θέλημά του, νεκρώνει το  νου και όσο η ψυχή μεριμνά για τα εξωτερικά τότε τα εσωτερικά πάθη ενεργούν ελεύθερα. Εάν η ψυχή πεισθεί στην εντολή του Κυρίου και κόψει το θέλημα, τότε ξυπνά ο νους και ευμέθοδα απορρίπτει τα πάθη και οργανώνει τις αρετές. Ο Κύριος θέλει οι δικοί του να είναι υγιείς από τη φαινόμενη ύλη, δηλαδή τις παράλογες ορέξεις και από την κρυμμένη ύλη  στην ψυχή δηλαδή τα πάθη. Αυτά ακριβώς κατάργησε με την ενανθρώπισή του. «Μείνατε ἐν ἐμοί, κἀγώ ἐν ὑμίν» μας παρακινεί ο Κύριός μας. Να «μείνωμεν ἐν αὐτῶ» με την πράξη πρώτα και αυτός θα μείνει μαζί μας με την αγνότητα, όσο εμείς μπορούμε.

Οι Πατέρες μας ορίζουν τρεις αρετές απαραίτητες για το φωτισμό και την ανάνηψη του νου: τη φυσική ορμή, την ανδρεία, και την αοκνησία (εργατικότητα). Τρία είδη προκοπής αν αποκτήσει ο νους αισθάνεται ότι έφθασε στην αθανασία: την  δ ι ά κ ρ ι σ η,  την  π ρ ο ό ρ α σ η   και τη  β ε β α ι ό π ι σ τ ία  από το θείο φωτισμό.

Τρεις αρετές προκαλούν στο νου θείο φωτισμό: Το να μη θεωρεί κάποιος πονηρό το συνάνθρωπό του, να ευεργετεί όσους τον αδικούν και τον κακοποιούν και να υποφέρει χωρίς ταραχή, αγόγγυστα όσα συμβαίνουν. Οι τρεις αυτές αρετές γεννούν άλλες τρεις μεγαλύτερές τους: Το να μη θεωρεί κάποιος πονηρούς τους συνανθρώπους του γεννά αγάπη, με το να ευεργετεί όσους τον κακοποιούν αποκτά την ειρήνη και το να υπομένει αγόγγυστα όλα όσα συμβαίνουν φέρνει την πραότητα. Αξίωσέ μας πανάγαθε Δέσποτα, που είσαι ο θησαυρός των αγαθών, να τις αποκτήσουμε! Αμήν.

Τέσσερις αρετές αγνίζουν την ψυχή: Η σιωπή, η τήρηση των εντολών, η λιτότητα και αυτστηρή αυτάρκεια και η ταπεινοφροσύνη. Ο νους έχει ανάγκη από τις παρακάτω τέσσερις αρετές: Της αδιάλειπτης προσευχής προς το Θεό με ταπείνωση, το να επιρρίπτει τον εαυτό του μπροστά στην ευσπλαχνία του Θεού, να αποφεύγει την κρίση για κάθε άνθρωπο και να περιφρονήσει εντελώς τα πάθη που τον ενοχλούν.

Τέσσερις αρετές περιφρουρούν την ψυχή και την αναπαύουν όταν μάχεται: Η  ε λ ε η μ ο σ ύ ν η,   η  α ο ρ γ η σ ί α, (έλλειψη οργης), η  μ α κ ρ ο θ υ μ ί α   και η   α ν τ  ί σ τ α σ η  στις ποικίλες προσβολές της αμαρτίας. Η αντίσταση όμως κατά της  λ ή θ η ς   αναπληρώνει αυτές τις αρετές.

Τέσσερις αρετές χρησιμεύουν πολύ στη νεότητα: Η  σ υ ν ε χ ή ς   μ ε λ έ τ η,  η   α ο κ ν η σ ί α, ή  α γ ρ υ π ν ί α  και η  τ α π ε ί ν ω σ η (το να μη θεωρεί κάποιος τον εαυτό του ως ενάρετο).

Τέσσερις είναι οι αιτίες της σαρκικής επανάστασης: Η  π ο λ η υ π ν ί α,  η   γ α σ τ ρ ι μ α ρ γ ί α  (το υπερβολικό φαγητό), η  ε υ τ ρ α π ε λ ί α (αστεϊσμοί), και ο  σ τ ο λ ι σ μ ό ς   τ ο υ   σ ώ μ α τ ο ς.

Με άλλες τέσσερις αιτίες σκοτίζεται η ψυχή: με το  μ ί σ ο ς   κατά του πλησίον, την ε ξ ο υ θ έ ν ω σ η,  τη  ζ ή λ ε ι α, το  γ ο γ γ υ σ μ ό.

Με τέσσερα πράγματα ερημώνεται η ψυχή: την  ά σ κ ο π η    π ε ρ ι π λ ά ν η σ η  από τόπο σε τόπο, τον πολύ  π ε ρ ι σ π α σ μ ό,  την   π ο λ υ υ λ ί α (αγάπη της ύλης) και τη  φ ι λ α ρ γ υ ρ ί α.

Τρία πράγματα αποκτά δύσκολα ο άνθρωπος και όμως αυτά φυλάσσουν τις αρετές: Το  π έ ν θ ο ς,  τα  δ ά κ ρ υ α  για τις αμαρτίες και τη συνεχή  μ ν ή μ η   θ α ν ά τ ο υ.

Τρία μεγάλα κακά εμποδίζουν πάντοτε την απόκτηση αρετών: Η  α ι χ μ α λ ω σ ί α,  η   ο κ ν η ρ ί α και η  λ ή θ η. Αυτή η κατάρα που λέγεται  λ ή θ η  πολεμά τον άνθρωπο μέχρι την τελευταία του αναπνοή.

Σημειώσαμε σύντομα τα έργα του «καινού» και του «παλαιού» ανθρώπου. «Ὁ ἀγαπῶν τήν ψυχήν αὐτοῦ εἰς τό μή ἀπολέσαι αὐτήν» (πρβλ. Ματθ. ι’ 39) αγωνίζεται να φυλάξει τα έργα του «καινού» ανθρώπου. Εκείνος που θέλει την ανάπαυση στη σύντομη αυτή ζωή ενεργεί και πράττει τα έργα του «παλαιού» ανθρώπου και χάνει την ψυχή του.

 

Τιμωρεί ο Θεός;(Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού)

Γιατί ο Θεός να τιμωρεί; Σ’ αυτήν την επίμονη και περίεργη ερώτηση, αυτών που δεν γνωρίζουν, δίνουμε σύντομη απάντηση από την Αγία Γραφή και τους Πατέρες. Η θεοειδής κατασκευή του ανθρώπου φανερώνει την αυτεξουσιότητα στην εκλογή και λήψη των αποφάσεων του και την ελευθερία της προσωπικότητά του. Η θεία βουλή και απόφανση ότι «ὁ Θεός θάνατον οὐκ ἐποίησεν οὐδέ τέρπεται ἐπ᾽ἀπωλείᾳ ζώντων» (Σοφ. Σολ. α’ 13), πείθουν ότι δεν τέθηκε εξ αρχής θέμα τιμωρίας (κόλασης) ή καταδίκης. Ο Θεός απαίτησε, «ἐνετείλατο», τα κτίσματα του, επειδή προήλθαν απ’ αυτόν και δεν μπορούν να υπάρχουν και να λειτουργούν χωρίς αυτόν, ως αιτιατά, να εξαρτώνται από αυτόν ο οποίος είναι το πρώτο αίτιο. Η εντολή, ή καλύτερα η υπόδειξη του Θεού, δεν ήταν επιβολή και απαίτηση, αλλά συμβουλή της λογικής χρήσης των φυσικών όρων της ζωής. Εάν την ακολουθούσαν θα υπήρχε παράταση των νόμων ύπαρξης των όντων. Αιτία, λοιπόν, της ανωμαλίας ήταν η παράλογη σκέψη, απόφαση, επιλογή και χρήση του δικαιώματος τους αιτιατού ανθρώπου να αποκοπεί από το αείζωο αίτιο, το Θεό, και ως εκ τούτου να γίνει θνητός. Μόνος του ο άνθρωπος κατρακύλησε στο θάνατο και υπέστη όλες τις συνέπειες της θνητότητας και της φθοράς, η οποία υπεισήλθε στο σύνολο της ανθρώπινης φύσης. Εκτός από το υλικό μέρος του, ο άνθρωπος υπέστη και στον πνευματικό του κόσμο συντριβή και απώλεια. Εκτός από τους πόνους, το φόβο και τις θλίψεις, απέκτησε και «διάνοιαν ἐγκειμένην ἐπί τά πονηρά» από τη γέννησή του. Ολόκληρος ο κόσμος και ο θησαυρός της λογικής του μεγαλοπρέπειας στον οποίο στηριζόταν το «κατ’εἰκόνα καί καθ᾽ὁμοίωσιν», ανατράπηκε παταγωδώς και δυστυχώς το «πρωτόκτιστον κάλλος» «παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις» για να μη πούμε «τοῖς δαίμοσι» «καί ὡμοιώθη αὐτοῖς (Ψαλμ. μη’ 21). Από το σημείο αυτό αρχίζουν οι συνέπειες του ηλιθίου αυτονομισμού που οδηγούν σε ένα ολέθριο τέλος. Αφού αποκόπηκε ο άνθρωπος, το ευτελές αυτό μόριο, ως αιτιατό, από την αιτία της αειζωίας, απέμεινε οικτρό θύμα της πλήρους διαστροφής, στο οποίο έσβησε το φως και η σύνεση της λογικής. Πρώτο σύμπτωμα η επανάσταση του ανθρώπου κατά του εαυτού του και κατά του πλάστη και δημιουργού του. Το αλλόκοτο τέρας της διαστροφής, ο διάβολος έσβησε το φως της λογικής προτείνοντας αντί της χρείας την επιθυμία, στη θέση της τάξης και συμφωνίας την αρπαγή και το ψέμα και αντί της καλής συμπεριφοράς τον εγωισμό και το μίσος. Αιχμάλωτος, ο μεταπτωτικός άνθρωπος, στον περιεκτικό παραλογισμό, αδυνατεί να ενεργεί δίκαια και να είναι σώφρων, ως πρόσωπο και ως κοινωνία. Έγινε επαναστατικός και επικίνδυνος παράγοντας διάλυσης της αρμονίας της κτίσης. Η φιλάνθρωπη οικονομία και συγκατάβαση του Θεού Λόγου έφερε την αποθεραπεία αυτής της διαστροφής, αλλά δεν επιβλήθηκε με τη βία στην ανθρώπινη προσωπικότητα. Αφού με τη λανθασμένη εκούσια επιλογή της αυτονομίας κέρδισε ο άνθρωπος τη φθορά και το θάνατο, οφείλει εκούσια να επανέλθει στη λογική και φυσική εξάρτηση του από το πρώτο αίτιο, το Θεό, για να επανεύρει τη ζωή και αφθαρσία που έχασε. Να γιατί ο Θεός απαιτεί υποταγή και εξάρτηση των δημιουργημάτων. Η εξάρτηση δεν είναι θέμα εξουσιαστικής επιβολής του δημιουργού, αλλά οντολογική και υπαρξιακή αναγκαιότητα των δημιουργημάτων. Χωρίς αυτήν διακόπτεται η ζωή και η ύπαρξη των όντων. Είναι λοιπόν φυσικός νόμος και όρος της ύπαρξης και σύστασης όλων των όντων η εξάρτηση από την πρώτη αρχή και αιτία τους, το Θεό. Ο άνθρωπος αρνείται την πρακτική της εξυγίανσης, που υποδείχθηκε από τον ανακαινιστή και σωτήρα Θεό. Παραμένει με πείσμα, ή από την αδυναμία της αιχμαλωσίας, στο νόμο και το σύστημα του παραλόγου και  μόνος του κατεργάζεται την καταδίκη του. Η φιλάνθρωπη οικονομία του Θεού, με την παρουσία του ανάμεσά μας, όχι μόνο έσβησε την πρώτη ενοχή, αλλά βράβευσε με την περίσσεια της Χάρης όσους θέλουν να θεραπευτούν και να επιστρέψουν στην πρώτη τους θέση. Η μεγάλη όμως παραμόρφωση, που υπέστη το «κατ᾽εἰκόνα καί ὁμοίωσιν» εκβιάζει στη ροπή και κίνηση προς τα χειρότερα. Εκεί ο ανθρώπινος νους απογυμνωμένος από τη θεία έλλαμψη και φωτισμό ή κτηνώδης γίνεται ή δαιμονιώδης. Με τη σάρκωση του όμως, ο πανάγαθος σωτήρας και λυτρωτής μας, απέδειξε ότι ο άνθρωπος της πτώσης δεν έχασε τη θέληση και το δικαίωμα της εκλογής. Επομένως μπορεί να επανεύρει την υγεία και να επιτύχει την ανάπλασή του, αφού ο λυτρωτής επανέφερε τη Χάρη που έχασε με την πτώση. Και όχι μόνο αυτό! Ο σωτήρας μας, Χριστός ο Θεός, μας εκλήρωσε «εἰς υἱοθεσίαν» και μας έδωσε αγαθά «εἰς ἅ επιθυμούσιν ἄγγελοι παρακῦψαι» (Α’ Πετρ. α’ 12). Ο Κύριος μας, ως σωτήρας της πετωκυίας φύσης μας, απέδειξε με τον έμπρακτο βίο του ότι συμπλήρωσε τη δική μας ασθένεια και αδυναμία και επανέφερε τον άνθρωπο υπεράνω της προπτωτικής του θέσης και κατάστασης. Επομένως μπορεί ο σημερινός άνθρωπος να επανεύρει την προσωπικότητά του να επανέλθει στο «κατ᾽εἰκόνα καί καθ’ὁμοίωσιν», αλλά και να φτάσει στο υπέρ εκ περισσού εφόσον «ὅσοι ἔλαβον αὐτόν ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι» (Ιω. α’ 12). Και όπως απέδειξαν τα εκατομμύρια των ηρώων της πίστης μας, που ακολούθησαν και αντέγραψαν τον πανάρετο βίο του, «τά ἔργα ἅ ἐγώ ποιῶ καί ταῦτα ποιήσετε καί μείζονα τούτων ποιήσετε (πρβλ. Ιω. ιδ’ 12). Όταν ο άνθρωπος επανεύρει την αξία της θεοείδειάς του θα ακούσει από το λυτρωτή ότι «ὅπου εἰμί ἐγώ ἐκεῖ καί ὁ διάκονος ὁ ἐμός ἔσται» (Ιω. ιβ’ 260) και άρα θέμα κρίσης και τιμωρίας δεν υπάρχει. Τιμωρία ασφαλώς υπάρχει αλλά έξω και μακριά από το Θεό –  για τους δαίμονες – που εκούσια είναι πονηρότατοι. Δεν τιμωρεί ο Θεός τους ανθρώπους που παραμένουν μαζί του τηρώντας τους κανόνες της προσωπικότητας και της φύσης τους. Μάλλον τους βραβεύει με την υιοθεσία και τους κάνει κληρονόμους του στην αιώνια βασιλεία. Όσοι αποπέμπονται από το Θεό στην ετοιμασμένη για το διάβολο κόλαση είναι όσοι αποκόπηκαν με τη θέλησή τους από τους φυσικούς όρους και νόμους της φύσης τους. Είναι όσοι παραμένουν με πείσμα στην παράλογη κατάσταση και ζωή των κτηνών και των δαιμόνων, οι οποίοι επιμένουν σ’όλη τη ζωή τους στην πλήρη διαστροφή και αρνούνται να διορθωθούν με τη μετάνοια. Γνωρίζοντας ο Θεός το ευόλισθο και την ασθένεια του ανθρώπου, έδωσε την μετάνοια η οποία παρατείνεται σ’όλη τη ζωή. Όσοι πλανηθούν και υποκύψουν στην αφροσύνη του παραλόγου, μπορούν να διορθώσουν το σφάλμα τους επιστρέφοντας στη βάση του προορισμού τους. Με πάρα πολλά παραδείγματα, από τη Γραφή και την ανθρώπινη ζωή, αποδεικνύεται η διόρθωση και επιστροφή στους κανόνες της ηθικής και της κατά Θεό ζωής, με τη μετάνοια. Έτσι πέτυχαν το μακαρισμό και τη θεία ευλογία, όσοι προς στιγμή παρασύρθηκαν και απομακρύνθηκαν από το δρόμο της ευσεβείας. Δυστυχώς όμως οι περισσότεροι των ανθρώπων παραμένουν αδιόρθωτοι ή και τελείως πλανεμένοι και γίνονται και στους άλλους παραδείγματα αποστασίας και έκπτωσης από της ζωή του Θεού. Δυστυχώς στο θέμα της σωτηρίας κυκλοφορούν από τις λεγόμενες «εκκλησίες» της δύσης διάφορες διδασκαλίες γεμάτες από πλάνες, που διαστρέφουν την Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία. Η σωτηρία του ανθρώπου, όπως η θεία αποκάλυψη μας πληροφορεί, δεν είναι η απαλλαγή του από μια δυστυχισμένη κατάσταση ή θέση και η μεταφορά του σε καλύτερη θέση ή ευδαιμονέστερο περιβάλλον. Το επίκεντρο του ανθρώπινου στόχου είναι η επανάκτηση της πρώτης θέσης του ανθρώπου στο «κατ᾽εἰκόνα καί ὁμοίωσιν». Ο κύριος σκοπός της ενανθρώπησης του Θεού Λόγου είναι η προσωπική ένωση με τον άνθρωπο. Γι αυτό οι Πατέρες μας, ως γνήσιοι φορείς αυτής της ιδιότητας, μίλησαν και πρόβαλλαν το θεανθρωπισμό ως τον πραγματικό σκοπό της πίστης. Και δεν είναι τολμηρό να πούμε ότι αν ο θεανθρωπισμός δεν είναι ο κύριος στόχος και σκοπός της χριστιανικής πίστης, δεν θα άξιζε η προσέλευση και η θυσία σ’αυτήν. Αιτία της διάσπασης της προσωπικότητας τους ανθρώπου είναι η μετά την αποκοπή από το Θεό διεστραμμένη διάνοια που «ἔγκειται ἐπί τά πονηρά». Χωρίς θεραπεία ο άνθρωπος ματαιοπονεί. Ο σωτήρας μας, ως ιατρός, μας παρέδωσε έμπρακτα τη μέθοδο της ισορροπίας. Ο ίδιος εφάρμοσε, χωρίς να τη χρειάζεται, την περιεκτική άσκηση και αγωνιστικότητα, για να πείσει τη δική μας σκληρότητα ότι χωρίς κόπο και προσπάθεια δεν επανέρχονται όσα σκορπίστηκαν. Όταν με την προσπάθεια αγωνιστεί ο άνθρωπος και αντισταθεί κατά του νόμου της διαστροφής και του παραλόγου, που χαρακτηρίζει την εμπαθή ζωή και επομένως βρίσκεται ο άνθρωπος στη θέση της πρώτης του κατασκευής, δικαιούται την ένωση και συνοίκηση στην αιωνιότητα με το δημιουργό του. Στην αρχιερατική προσευχή του ο Κύριος απαίτησε τη συνδιαγωγή και παραμονή του στην αιωνιότητα με τους ανθρώπους: «θέλω ἵνα ὃπου εἰμί ἐγώ κἀκεῖνοι ὦσι» (Ιω. ιζ’ 24). Πολύ εύστοχα ο Κύριος μας ως ομοίους του μας προκαλεί προς εξομοίωση λέγοντας; «‘Ἃγιοι γίνεσθε ὅτι ἐγώ ἃγιος εἰμί» (Α’ Πετρ. α’ 16). Συνεπώς, δεν καταδικάζει ο Θεός αυτούς που παραμορφώθηκαν και απέβαλαν τους όρους και τους νόμους της λογικής φύσης ακολουθώντας την κτηνωδία και το δαιμονισμό. Αυτοί μόνοι τους αποκόπτονται από τους νόμους της λογικής και της αξιοπρέπειας. Παρόλο που η θεία παναγαθότητα ανέχεται την αποπλάνηση των αμαρτωλών και τους δέχεται εάν πάλι μετανοήσουν και επιστρέψουν, αυτοί δεν επιδέχονται μετάνοια και αλλαγή της διαφθαρμένης ζωής και φρόνησής τους. Με δική τους επιλογή εκλέγουν και προτιμούν τη ζωή της διαστροφής, του εγκλήματος και του μίσους και πνευματικά την εφαρμόζουν μέχρι του θανάτου τους! Πως λοιπόν τους κρίνει ο Θεός αφού με δική τους γνώμη, απόφαση και εφαρμογή προτίμησαν την κακία και διαστροφή; Δεν θα ήταν αδικία εάν τους τα  στερήσουν και μετά  το θάνατο; Δεν θα ήταν αδικία να τους κατατάξουν σε θέση αντίθετη από τη θέληση και προτίμησή τους; Υπάρχει και η απόλυτη δικαιοσύνη του Θεού η οποία αποδίδει στον καθένα κατά τα έργα του και την προτίμησή του. Στην εδώ ζωή επικρατούσαν οι φίλοι και εραστές των έργων του κακού και του εγκλήματος. Με τη βία επιβάλλονταν στους ηθικούς και προσεκτικούς. Τους κακοποιούσαν και τους σκότωναν. Εκατομμύρια σφαγιάστηκαν από τους εργάτες του διαβόλου και μάλιστα χωρίς να φταίνε σε τίποτα, αλλά μόνο και μόνο γιατί πίστευαν στην αλήθεια και τηρούσαν τους κανόνες της ηθικής και αξιοπρέπειας. Ποια είναι η γνώμη σας; Πρέπει αυτοί να είναι μαζί στην ευτυχία και τη γαλήνη της καλοσύνης και της αγάπης; Μετά το θάνατο, κατά τις Γραφές, η κατάσταση είναι στατική και επομένως ότι έγινε ο καθένας στην εδώ ζωή αυτή θα είναι και στην αιωνιότητα. Άρα όσοι απ’εδώ έφυγαν κακοποιοί και παράλογοι και στο μέλλον θα παραμείνουν όπως προτίμησαν και έζησαν και επομένως δεν θα είναι δυνατόν να συμβιώσουν  με τους αγαθούς και ειρηνικούς εργάτες της καλοσύνης και της αγάπης. Δεν κρίνει συνεπώς ο Θεός την ανθρωπότητα, αλλά ετοιμάζει ότι ο καθένας προτιμά να φέρει μαζί του αιώνια. Επομένως ιδού καιρός να ετοιμάσει ο καθένας το μέλλον του!